Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಜಾತಕಪಾಳಿ • Jātakapāḷi |
೫೧೮. ಪಣ್ಡರನಾಗರಾಜಜಾತಕಂ (೮)
518. Paṇḍaranāgarājajātakaṃ (8)
೨೫೮.
258.
ಭಯಂ ತಮನ್ವೇತಿ ಸಯಂ ಅಬೋಧಂ, ನಾಗಂ ಯಥಾ ಪಣ್ಡರಕಂ ಸುಪಣ್ಣೋ 5॥
Bhayaṃ tamanveti sayaṃ abodhaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo 6.
೨೫೯.
259.
ಯೋ ಗುಯ್ಹಮನ್ತಂ ಪರಿರಕ್ಖನೇಯ್ಯಂ, ಮೋಹಾ ನರೋ ಸಂಸತಿ ಹಾಸಮಾನೋ 7।
Yo guyhamantaṃ parirakkhaneyyaṃ, mohā naro saṃsati hāsamāno 8;
ತಂ ಭಿನ್ನಮನ್ತಂ ಭಯಮನ್ವೇತಿ ಖಿಪ್ಪಂ, ನಾಗಂ ಯಥಾ ಪಣ್ಡರಕಂ ಸುಪಣ್ಣೋ॥
Taṃ bhinnamantaṃ bhayamanveti khippaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo.
೨೬೦.
260.
ನಾನುಮಿತ್ತೋ ಗರುಂ ಅತ್ಥಂ, ಗುಯ್ಹಂ ವೇದಿತುಮರಹತಿ।
Nānumitto garuṃ atthaṃ, guyhaṃ veditumarahati;
ಸುಮಿತ್ತೋ ಚ ಅಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ವಾ ಅನತ್ಥ ವಾ॥
Sumitto ca asambuddhaṃ, sambuddhaṃ vā anattha vā.
೨೬೧.
261.
ವಿಸ್ಸಾಸಮಾಪಜ್ಜಿಮಹಂ ಅಚೇಲಂ 9, ಸಮಣೋ ಅಯಂ ಸಮ್ಮತೋ ಭಾವಿತತ್ತೋ।
Vissāsamāpajjimahaṃ acelaṃ 10, samaṇo ayaṃ sammato bhāvitatto;
೨೬೨.
262.
ತಪ್ಪಕ್ಖತೋ ಹಿ ಭಯಮಾಗತಂ ಮಮಂ, ಅತೀತಮತ್ಥೋ ಕಪಣಂ ರುದಾಮಿ॥
Tappakkhato hi bhayamāgataṃ mamaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
೨೬೩.
263.
ಯೋ ವೇ ನರೋ ಸುಹದಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ, ಗುಯ್ಹಮತ್ಥಂ ಸಂಸತಿ ದುಕ್ಕುಲೀನೇ।
Yo ve naro suhadaṃ maññamāno, guyhamatthaṃ saṃsati dukkulīne;
೨೬೪.
264.
ತಿರೋಕ್ಖವಾಚೋ ಅಸತಂ ಪವಿಟ್ಠೋ, ಯೋ ಸಙ್ಗತೀಸು ಮುದೀರೇತಿ ವಾಕ್ಯಂ।
Tirokkhavāco asataṃ paviṭṭho, yo saṅgatīsu mudīreti vākyaṃ;
ಆಸೀವಿಸೋ ದುಮ್ಮುಖೋತ್ಯಾಹು ತಂ ನರಂ, ಆರಾ ಆರಾ 23 ಸಂಯಮೇ ತಾದಿಸಮ್ಹಾ॥
Āsīviso dummukhotyāhu taṃ naraṃ, ārā ārā 24 saṃyame tādisamhā.
೨೬೫.
265.
ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಕಾಸಿಕ 25 ಚನ್ದನಞ್ಚ, ಮನಾಪಿತ್ಥಿಯೋ ಮಾಲಮುಚ್ಛಾದನಞ್ಚ।
Annaṃ pānaṃ kāsika 26 candanañca, manāpitthiyo mālamucchādanañca;
ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛಾಮಸೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ, ಸುಪಣ್ಣ ಪಾಣೂಪಗತಾವ ತ್ಯಮ್ಹಾ॥
Ohāya gacchāmase sabbakāme, supaṇṇa pāṇūpagatāva tyamhā.
೨೬೬.
266.
ಕೋ ನೀಧ ತಿಣ್ಣಂ ಗರಹಂ ಉಪೇತಿ, ಅಸ್ಮಿಂಧ ಲೋಕೇ ಪಾಣಭೂ ನಾಗರಾಜ।
Ko nīdha tiṇṇaṃ garahaṃ upeti, asmiṃdha loke pāṇabhū nāgarāja;
ಸಮಣೋ ಸುಪಣ್ಣೋ ಅಥ ವಾ ತ್ವಮೇವ, ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ಪಣ್ಡರಕಗ್ಗಹೀತೋ॥
Samaṇo supaṇṇo atha vā tvameva, kiṃ kāraṇā paṇḍarakaggahīto.
೨೬೭.
267.
ಸಮಣೋತಿ ಮೇ ಸಮ್ಮತತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಪಿಯೋ ಚ ಮೇ ಮನಸಾ ಭಾವಿತತ್ತೋ।
Samaṇoti me sammatatto ahosi, piyo ca me manasā bhāvitatto;
ತಸ್ಸಾಹಮಕ್ಖಿಂ ವಿವರಿಂ ಗುಯ್ಹಮತ್ಥಂ, ಅತೀತಮತ್ಥೋ ಕಪಣಂ ರುದಾಮಿ॥
Tassāhamakkhiṃ vivariṃ guyhamatthaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.
೨೬೮.
268.
ನ ಚತ್ಥಿ ಸತ್ತೋ ಅಮರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಪಞ್ಞಾವಿಧಾ ನತ್ಥಿ ನ ನಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ।
Na catthi satto amaro pathabyā, paññāvidhā natthi na ninditabbā;
ಸಚ್ಚೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಧಿತಿಯಾ 27 ದಮೇನ, ಅಲಬ್ಭಮಬ್ಯಾಹರತೀ ನರೋ ಇಧ॥
Saccena dhammena dhitiyā 28 damena, alabbhamabyāharatī naro idha.
೨೬೯.
269.
ಮಾತಾಪಿತಾ ಪರಮಾ ಬನ್ಧವಾನಂ, ನಾಸ್ಸ ತತಿಯೋ ಅನುಕಮ್ಪಕತ್ಥಿ।
Mātāpitā paramā bandhavānaṃ, nāssa tatiyo anukampakatthi;
ತೇಸಮ್ಪಿ ಗುಯ್ಹಂ ಪರಮಂ ನ ಸಂಸೇ, ಮನ್ತಸ್ಸ ಭೇದಂ ಪರಿಸಙ್ಕಮಾನೋ॥
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
೨೭೦.
270.
ಮಾತಾಪಿತಾ ಭಗಿನೀ ಭಾತರೋ ಚ, ಸಹಾಯಾ ವಾ ಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಸಪಕ್ಖಾ।
Mātāpitā bhaginī bhātaro ca, sahāyā vā yassa honti sapakkhā;
ತೇಸಮ್ಪಿ ಗುಯ್ಹಂ ಪರಮಂ ನ ಸಂಸೇ, ಮನ್ತಸ್ಸ ಭೇದಂ ಪರಿಸಙ್ಕಮಾನೋ॥
Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
೨೭೧.
271.
ಭರಿಯಾ ಚೇ ಪುರಿಸಂ ವಜ್ಜಾ, ಕೋಮಾರೀ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ।
Bhariyā ce purisaṃ vajjā, komārī piyabhāṇinī;
ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾ , ಞಾತಿಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಾ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಗುಯ್ಹಂ ಪರಮಂ ನ ಸಂಸೇ।
Puttarūpayasūpetā , ñātisaṅghapurakkhatā, tassāpi guyhaṃ paramaṃ na saṃse;
ಮನ್ತಸ್ಸ ಭೇದಂ ಪರಿಸಙ್ಕಮಾನೋ॥
Mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.
೨೭೨.
272.
ನ ಗುಯ್ಹಮತ್ಥಂ 29 ವಿವರೇಯ್ಯ, ರಕ್ಖೇಯ್ಯ ನಂ ಯಥಾ ನಿಧಿಂ।
Na guyhamatthaṃ 30 vivareyya, rakkheyya naṃ yathā nidhiṃ;
ನ ಹಿ ಪಾತುಕತೋ ಸಾಧು, ಗುಯ್ಹೋ ಅತ್ಥೋ ಪಜಾನತಾ॥
Na hi pātukato sādhu, guyho attho pajānatā.
೨೭೩.
273.
ಥಿಯಾ ಗುಯ್ಹಂ ನ ಸಂಸೇಯ್ಯ, ಅಮಿತ್ತಸ್ಸ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ।
Thiyā guyhaṃ na saṃseyya, amittassa ca paṇḍito;
ಯೋ ಚಾಮಿಸೇನ ಸಂಹೀರೋ, ಹದಯತ್ಥೇನೋ ಚ ಯೋ ನರೋ॥
Yo cāmisena saṃhīro, hadayattheno ca yo naro.
೨೭೪.
274.
ಗುಯ್ಹಮತ್ಥಂ ಅಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಮ್ಬೋಧಯತಿ ಯೋ ನರೋ।
Guyhamatthaṃ asambuddhaṃ, sambodhayati yo naro;
ಮನ್ತಭೇದಭಯಾ ತಸ್ಸ, ದಾಸಭೂತೋ ತಿತಿಕ್ಖತಿ॥
Mantabhedabhayā tassa, dāsabhūto titikkhati.
೨೭೫.
275.
ಯಾವನ್ತೋ ಪುರಿಸಸ್ಸತ್ಥಂ, ಗುಯ್ಹಂ ಜಾನನ್ತಿ ಮನ್ತಿನಂ।
Yāvanto purisassatthaṃ, guyhaṃ jānanti mantinaṃ;
ತಾವನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಉಬ್ಬೇಗಾ, ತಸ್ಮಾ ಗುಯ್ಹಂ ನ ವಿಸ್ಸಜೇ॥
Tāvanto tassa ubbegā, tasmā guyhaṃ na vissaje.
೨೭೬.
276.
ವಿವಿಚ್ಚ ಭಾಸೇಯ್ಯ ದಿವಾ ರಹಸ್ಸಂ, ರತ್ತಿಂ ಗಿರಂ ನಾತಿವೇಲಂ ಪಮುಞ್ಚೇ।
Vivicca bhāseyya divā rahassaṃ, rattiṃ giraṃ nātivelaṃ pamuñce;
ಉಪಸ್ಸುತಿಕಾ ಹಿ ಸುಣನ್ತಿ ಮನ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಮನ್ತೋ ಖಿಪ್ಪಮುಪೇತಿ ಭೇದಂ॥
Upassutikā hi suṇanti mantaṃ, tasmā manto khippamupeti bhedaṃ.
೨೭೭.
277.
ಸಮನ್ತಖಾತಾಪರಿಖಾಉಪೇತಂ, ಏವಮ್ಪಿ ಮೇ ತೇ ಇಧ ಗುಯ್ಹಮನ್ತಾ॥
Samantakhātāparikhāupetaṃ, evampi me te idha guyhamantā.
೨೭೮.
278.
ಯೇ ಗುಯ್ಹಮನ್ತಾ ಅವಿಕಿಣ್ಣವಾಚಾ, ದಳ್ಹಾ ಸದತ್ಥೇಸು ನರಾ ದುಜಿವ್ಹ 35।
Ye guyhamantā avikiṇṇavācā, daḷhā sadatthesu narā dujivha 36;
ಆರಾ ಅಮಿತ್ತಾ ಬ್ಯವಜನ್ತಿ ತೇಹಿ, ಆಸೀವಿಸಾ ವಾ ರಿವ ಸತ್ತುಸಙ್ಘಾ 37॥
Ārā amittā byavajanti tehi, āsīvisā vā riva sattusaṅghā 38.
೨೭೯.
279.
ಹಿತ್ವಾ ಘರಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಚೇಲೋ, ನಗ್ಗೋ ಮುಣ್ಡೋ ಚರತಿ ಘಾಸಹೇತು।
Hitvā gharaṃ pabbajito acelo, naggo muṇḍo carati ghāsahetu;
೨೮೦.
280.
ಕಥಂಕರೋ ಹೋತಿ ಸುಪಣ್ಣರಾಜ, ಕಿಂಸೀಲೋ ಕೇನ ವತೇನ ವತ್ತಂ।
Kathaṃkaro hoti supaṇṇarāja, kiṃsīlo kena vatena vattaṃ;
ಸಮಣೋ ಚರಂ ಹಿತ್ವಾ ಮಮಾಯಿತಾನಿ, ಕಥಂಕರೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನಂ॥
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, kathaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
೨೮೧.
281.
ಹಿರಿಯಾ ತಿತಿಕ್ಖಾಯ ದಮೇನುಪೇತೋ 43, ಅಕ್ಕೋಧನೋ ಪೇಸುಣಿಯಂ ಪಹಾಯ।
Hiriyā titikkhāya damenupeto 44, akkodhano pesuṇiyaṃ pahāya;
ಸಮಣೋ ಚರಂ ಹಿತ್ವಾ ಮಮಾಯಿತಾನಿ, ಏವಂಕರೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನಂ॥
Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, evaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.
೨೮೨.
282.
ಏವಮ್ಪಿ ಮೇ ತ್ವಂ ಪಾತುರಹು ದಿಜಿನ್ದ, ಮಾತಾವ ಪುತ್ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ॥
Evampi me tvaṃ pāturahu dijinda, mātāva puttaṃ anukampamāno.
೨೮೩.
283.
ಹನ್ದಜ್ಜ ತ್ವಂ ಮುಞ್ಚ 49 ವಧಾ ದುಜಿವ್ಹ, ತಯೋ ಹಿ ಪುತ್ತಾ ನ ಹಿ ಅಞ್ಞೋ ಅತ್ಥಿ।
Handajja tvaṃ muñca 50 vadhā dujivha, tayo hi puttā na hi añño atthi;
ಅನ್ತೇವಾಸೀ ದಿನ್ನಕೋ ಅತ್ರಜೋ ಚ, ರಜ್ಜಸ್ಸು 51 ಪುತ್ತಞ್ಞತರೋ ಮೇ ಅಹೋಸಿ॥
Antevāsī dinnako atrajo ca, rajjassu 52 puttaññataro me ahosi.
೨೮೪.
284.
ಇಚ್ಚೇವ ವಾಕ್ಯಂ ವಿಸಜ್ಜೀ ಸುಪಣ್ಣೋ, ಭುಮ್ಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ದಿಜೋ ದುಜಿವ್ಹಂ।
Icceva vākyaṃ visajjī supaṇṇo, bhumyaṃ patiṭṭhāya dijo dujivhaṃ;
ಮುತ್ತಜ್ಜ ತ್ವಂ ಸಬ್ಬಭಯಾತಿವತ್ತೋ, ಥಲೂದಕೇ ಹೋಹಿ ಮಯಾಭಿಗುತ್ತೋ॥
Muttajja tvaṃ sabbabhayātivatto, thalūdake hohi mayābhigutto.
೨೮೫.
285.
ಆತಙ್ಕಿನಂ ಯಥಾ ಕುಸಲೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ, ಪಿಪಾಸಿತಾನಂ ರಹದೋವ ಸೀತೋ।
Ātaṅkinaṃ yathā kusalo bhisakko, pipāsitānaṃ rahadova sīto;
ವೇಸ್ಮಂ ಯಥಾ ಹಿಮಸೀತಟ್ಟಿತಾನಂ 53, ಏವಮ್ಪಿ ತೇ ಸರಣಮಹಂ ಭವಾಮಿ॥
Vesmaṃ yathā himasītaṭṭitānaṃ 54, evampi te saraṇamahaṃ bhavāmi.
೨೮೬.
286.
ಸನ್ಧಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಮಿತ್ತೇನ, ಅಣ್ಡಜೇನ ಜಲಾಬುಜ।
Sandhiṃ katvā amittena, aṇḍajena jalābuja;
ವಿವರಿಯ ದಾಠಂ ಸೇಸಿ, ಕುತೋ ತಂ ಭಯಮಾಗತಂ॥
Vivariya dāṭhaṃ sesi, kuto taṃ bhayamāgataṃ.
೨೮೭.
287.
ಸಙ್ಕೇಥೇವ ಅಮಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಮಿತ್ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ।
Saṅketheva amittasmiṃ, mittasmimpi na vissase;
ಅಭಯಾ ಭಯಮುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅಪಿ ಮೂಲಾನಿ ಕನ್ತತಿ॥
Abhayā bhayamuppannaṃ, api mūlāni kantati.
೨೮೮.
288.
ಕಥಂ ನು ವಿಸ್ಸಸೇ ತ್ಯಮ್ಹಿ, ಯೇನಾಸಿ ಕಲಹೋ ಕತೋ।
Kathaṃ nu vissase tyamhi, yenāsi kalaho kato;
೨೮೯.
289.
ತಥಾ ತಥಾ ವಿಞ್ಞೂ ಪರಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಯಥಾ ಭಾವಂ ಪರೋ ನ ಜಞ್ಞಾ॥
Tathā tathā viññū parakkameyya, yathā yathā bhāvaṃ paro na jaññā.
೨೯೦.
290.
ಉಪಾಗಮುಂ ಕರಮ್ಪಿಯಂ 67 ಅಚೇಲಂ, ಮಿಸ್ಸೀಭೂತಾ ಅಸ್ಸವಾಹಾವ ನಾಗಾ॥
Upāgamuṃ karampiyaṃ 68 acelaṃ, missībhūtā assavāhāva nāgā.
೨೯೧.
291.
ತತೋ ಹವೇ ಪಣ್ಡರಕೋ ಅಚೇಲಂ, ಸಯಮೇವುಪಾಗಮ್ಮ ಇದಂ ಅವೋಚ।
Tato have paṇḍarako acelaṃ, sayamevupāgamma idaṃ avoca;
ಮುತ್ತಜ್ಜಹಂ ಸಬ್ಬಭಯಾತಿವತ್ತೋ, ನ ಹಿ 69 ನೂನ ತುಯ್ಹಂ ಮನಸೋ ಪಿಯಮ್ಹಾ॥
Muttajjahaṃ sabbabhayātivatto, na hi 70 nūna tuyhaṃ manaso piyamhā.
೨೯೨.
292.
ಪಿಯೋ ಹಿ ಮೇ ಆಸಿ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ, ಅಸಂಸಯಂ ಪಣ್ಡರಕೇನ ಸಚ್ಚಂ।
Piyo hi me āsi supaṇṇarājā, asaṃsayaṃ paṇḍarakena saccaṃ;
ಸೋ ರಾಗರತ್ತೋವ ಅಕಾಸಿಮೇತಂ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ 71 ಸಮ್ಪಜಾನೋ ನ ಮೋಹಾ॥
So rāgarattova akāsimetaṃ, pāpakammaṃ 72 sampajāno na mohā.
೨೯೩.
293.
ನ ಮೇ ಪಿಯಂ ಅಪ್ಪಿಯಂ ವಾಪಿ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಪಸ್ಸತೋ ಲೋಕಮಿಮಂ ಪರಞ್ಚ।
Na me piyaṃ appiyaṃ vāpi hoti, sampassato lokamimaṃ parañca;
ಸುಸಞ್ಞತಾನಞ್ಹಿ ವಿಯಞ್ಜನೇನ, ಅಸಞ್ಞತೋ ಲೋಕಮಿಮಂ ಚರಾಸಿ॥
Susaññatānañhi viyañjanena, asaññato lokamimaṃ carāsi.
೨೯೪.
294.
ಅರಿಯಾವಕಾಸೋಸಿ ಅನರಿಯೋವಾಸಿ 73, ಅಸಞ್ಞತೋ ಸಞ್ಞತಸನ್ನಿಕಾಸೋ।
Ariyāvakāsosi anariyovāsi 74, asaññato saññatasannikāso;
ಕಣ್ಹಾಭಿಜಾತಿಕೋಸಿ ಅನರಿಯರೂಪೋ, ಪಾಪಂ ಬಹುಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಅಚಾರಿ॥
Kaṇhābhijātikosi anariyarūpo, pāpaṃ bahuṃ duccaritaṃ acāri.
೨೯೫.
295.
ಏತೇನ ಸಚ್ಚವಜ್ಜೇನ, ಮುದ್ಧಾ ತೇ ಫಲತು ಸತ್ತಧಾ॥
Etena saccavajjena, muddhā te phalatu sattadhā.
೨೯೬.
296.
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭಿತಬ್ಬಂ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಾ 77 ಪಾಪಿಯೋ ನತ್ಥಿ ಅಞ್ಞೋ।
Tasmā hi mittānaṃ na dubbhitabbaṃ, mittadubbhā 78 pāpiyo natthi añño;
ಆಸಿತ್ತಸತ್ತೋ ನಿಹತೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಇನ್ದಸ್ಸ ವಾಕ್ಯೇನ ಹಿ ಸಂವರೋ ಹತೋತಿ॥
Āsittasatto nihato pathabyā, indassa vākyena hi saṃvaro hatoti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [೫೧೮] ೮. ಪಣ್ಡರನಾಗರಾಜಜಾತಕವಣ್ಣನಾ • [518] 8. Paṇḍaranāgarājajātakavaṇṇanā