Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൫. പണ്ഡിതസുത്തവണ്ണനാ
5. Paṇḍitasuttavaṇṇanā
൪൫. പഞ്ചമേ പണ്ഡിതപഞ്ഞത്താനീതി പണ്ഡിതേഹി പഞ്ഞത്താനി കഥിതാനി പസത്ഥാനി. സപ്പുരിസപഞ്ഞത്താനീതി സപ്പുരിസേഹി മഹാപുരിസേഹി പഞ്ഞത്താനി കഥിതാനി പസത്ഥാനി. അഹിംസാതി കരുണാ ചേവ കരുണാപുബ്ബഭാഗോ ച. സംയമോതി സീലസംയമോ. ദമോതി ഇന്ദ്രിയസംവരോ, ഉപോസഥവസേന വാ അത്തദമനം, പുണ്ണോവാദേ (മ॰ നി॰ ൩.൩൯൫ ആദയോ; സം॰ നി॰ ൪.൮൮ ആദയോ) ദമോതി വുത്താ ഖന്തിപി ആളവകേ (സം॰ നി॰ ൧.൨൪൬; സു॰ നി॰ ൧൮൩ ആദയോ) വുത്താ പഞ്ഞാപി ഇമസ്മിം സുത്തേ വട്ടതിയേവ. മാതാപിതു ഉപട്ഠാനന്തി മാതാപിതൂനം രക്ഖനം ഗോപനം പടിജഗ്ഗനം. സന്താനന്തി അഞ്ഞത്ഥ ബുദ്ധപച്ചേകബുദ്ധഅരിയസാവകാ സന്തോ നാമ, ഇധ പന മാതാപിതുഉപട്ഠാകാ അധിപ്പേതാ. തസ്മാ ഉത്തമട്ഠേന സന്താനം , സേട്ഠചരിയട്ഠേന ബ്രഹ്മചാരീനം. ഇദം മാതാപിതുഉപട്ഠാനം സബ്ഭി ഉപഞ്ഞാതന്തി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. സതം ഏതാനി ഠാനാനീതി സന്താനം ഉത്തമപുരിസാനം ഏതാനി ഠാനാനി കാരണാനി. അരിയോ ദസ്സനസമ്പന്നോതി ഇധ ഇമേസംയേവ തിണ്ണം ഠാനാനം കാരണേന അരിയോ ചേവ ദസ്സനസമ്പന്നോ ച വേദിതബ്ബോ, ന ബുദ്ധാദയോ ന സോതാപന്നാ. അഥ വാ സതം ഏതാനി ഠാനാനീതി മാതുപട്ഠാനം പിതുപട്ഠാനന്തി ഏതാനി ഠാനാനി സന്താനം ഉത്തമപുരിസാനം കാരണാനീതി ഏവം മാതാപിതുഉപട്ഠാകവസേന ഇമിസ്സാ ഗാഥായ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. മാതാപിതുഉപട്ഠാകോയേവ ഹി ഇധ ‘‘അരിയോ ദസ്സനസമ്പന്നോ’’തി വുത്തോ. സ ലോകം ഭജതേ സിവന്തി സോ ഖേമം ദേവലോകം ഗച്ഛതീതി.
45. Pañcame paṇḍitapaññattānīti paṇḍitehi paññattāni kathitāni pasatthāni. Sappurisapaññattānīti sappurisehi mahāpurisehi paññattāni kathitāni pasatthāni. Ahiṃsāti karuṇā ceva karuṇāpubbabhāgo ca. Saṃyamoti sīlasaṃyamo. Damoti indriyasaṃvaro, uposathavasena vā attadamanaṃ, puṇṇovāde (ma. ni. 3.395 ādayo; saṃ. ni. 4.88 ādayo) damoti vuttā khantipi āḷavake (saṃ. ni. 1.246; su. ni. 183 ādayo) vuttā paññāpi imasmiṃ sutte vaṭṭatiyeva. Mātāpitu upaṭṭhānanti mātāpitūnaṃ rakkhanaṃ gopanaṃ paṭijagganaṃ. Santānanti aññattha buddhapaccekabuddhaariyasāvakā santo nāma, idha pana mātāpituupaṭṭhākā adhippetā. Tasmā uttamaṭṭhena santānaṃ , seṭṭhacariyaṭṭhena brahmacārīnaṃ. Idaṃ mātāpituupaṭṭhānaṃ sabbhi upaññātanti evamettha attho daṭṭhabbo. Sataṃ etāni ṭhānānīti santānaṃ uttamapurisānaṃ etāni ṭhānāni kāraṇāni. Ariyo dassanasampannoti idha imesaṃyeva tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ kāraṇena ariyo ceva dassanasampanno ca veditabbo, na buddhādayo na sotāpannā. Atha vā sataṃ etāni ṭhānānīti mātupaṭṭhānaṃ pitupaṭṭhānanti etāni ṭhānāni santānaṃ uttamapurisānaṃ kāraṇānīti evaṃ mātāpituupaṭṭhākavasena imissā gāthāya attho veditabbo. Mātāpituupaṭṭhākoyeva hi idha ‘‘ariyo dassanasampanno’’ti vutto. Sa lokaṃ bhajate sivanti so khemaṃ devalokaṃ gacchatīti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൫. പണ്ഡിതസുത്തം • 5. Paṇḍitasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൫. പണ്ഡിതസുത്തവണ്ണനാ • 5. Paṇḍitasuttavaṇṇanā