Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ೯. ಪಣೀತಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ‘‘ಪಣೀತಭೋಜನಾನೀ’’ತಿ ಇದಂ ಮಜ್ಝೇ ಪದಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಣೀತಸಂಸಟ್ಠಾನೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಬ್ಬೋಪಿ ‘‘ಓದಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ ಮಚ್ಛೋತಿ ‘‘ಮಚ್ಛೋ ನಾಮ ಓದಕೋ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೦) ಏವಂ ವಿಭಙ್ಗೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಮಚ್ಛೋ ಏವ। ಯೋ ಕೋಚಿ ಉದಕೇ ಜಾತೋ ಮಚ್ಛೋ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಮಹಾನಾಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನಾತಿ –

    ‘‘Paṇītabhojanānī’’ti idaṃ majjhe padalopaṃ katvā niddiṭṭhanti āha ‘‘paṇītasaṃsaṭṭhānī’’tiādi. Sabbopi ‘‘odako’’ti vuttalakkhaṇo macchoti ‘‘maccho nāma odako vuccatī’’ti (pāci. 260) evaṃ vibhaṅge vuttalakkhaṇo, sabbopi maccho eva. Yo koci udake jāto maccho nāmāti vuttaṃ hoti. Mahānāmasikkhāpadenāti –

    ‘‘ಅಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚತುಮಾಸಪಚ್ಚಯಪವಾರಣಾ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಪುನಪವಾರಣಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ನಿಚ್ಚಪವಾರಣಾಯ। ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ಸಾದಿಯೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ –

    ‘‘Agilānena bhikkhunā catumāsapaccayapavāraṇā sāditabbā aññatra punapavāraṇāya aññatra niccapavāraṇāya. Tato ce uttari sādiyeyya, pācittiya’’nti –

    ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೬)। ಏತ್ಥ ಹಿ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಸಚೇ ತತ್ಥ ರತ್ತೀಹಿ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಕತೋ ಹೋತಿ ‘‘ಏತ್ತಿಕಾಯೇವ ರತ್ತಿಯೋ, ಏತ್ತಕಾನಿ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ, ತತೋ ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತತೋ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತತೋ ವಾ ಉತ್ತರಿ ನಭೇಸಜ್ಜಕರಣೀಯೇನ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ, ಅಞ್ಞಭೇಸಜ್ಜಕರಣೀಯೇನ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಅಗಿಲಾನೋ ಗಿಲಾನಸಞ್ಞೀಪಿ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ನಭೇಸಜ್ಜಕರಣೀಯೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಮಹಾನಾಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Iminā sikkhāpadena (pāci. 306). Ettha hi saṅghavasena gilānapaccayapavāraṇāya pavāritaṭṭhāne sace tattha rattīhi vā bhesajjehi vā paricchedo kato hoti ‘‘ettikāyeva rattiyo, ettakāni vā bhesajjāni viññāpetabbānī’’ti, tato rattipariyantato vā bhesajjapariyantato vā uttari nabhesajjakaraṇīyena vā bhesajjaṃ, aññabhesajjakaraṇīyena vā aññaṃ bhesajjaṃ viññāpentassa pācittiyaṃ vuttaṃ. Tasmā agilāno gilānasaññīpi hutvā pañca bhesajjāni viññāpento nabhesajjakaraṇīyena bhesajjaṃ viññāpento nāma hotīti ‘‘mahānāmasikkhāpadena kāretabbo’’ti vuttaṃ.

    ಯೋ ಪನ ನಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಅಥ ಖೋ ಕೇವಲಂ ಅತ್ತನೋ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ, ಸೋ ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾಯೇವ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ‘‘ಸುದ್ಧಾನಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ನಾಪಜ್ಜತಿ , ಸೇಖಿಯೇಸು ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯)। ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ನ ಸೂಪಂ ವಾ ಓದನಂ ವಾ ಅಗಿಲಾನೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೬೧೩) ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ದುಕ್ಕಟೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪಣೀತಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ।

    Yo pana nabhesajjatthāya viññāpeti, atha kho kevalaṃ attano bhuñjanatthāya, so sūpodanaviññattiyāyeva kāretabbo. Vuttañhetaṃ samantapāsādikāyaṃ ‘‘suddhāni sappiādīni viññāpetvā bhuñjanto pācittiyaṃ nāpajjati , sekhiyesu sūpodanaviññattidukkaṭaṃ āpajjatī’’ti (pāci. aṭṭha. 259). Sūpodanaviññattiyā kāretabboti ‘‘na sūpaṃ vā odanaṃ vā agilāno’’tiādinā (pāci. 613) sikkhāpadena kāretabbo, dukkaṭena kāretabboti vuttaṃ hoti. Imināti iminā paṇītabhojanasikkhāpadena.

    ‘‘ಸಪ್ಪಿಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಿಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಪ್ಪಿಭತ್ತಂ ‘ದೇಹೀ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಥ ಯಥಾ ‘‘ಪಣೀತಭೋಜನಾನೀ’’ತಿ, ಏವಂ ‘‘ಸಪ್ಪಿಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಕಸ್ಮಾ ನ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಚೇ? ಅನೇಕನ್ತಿಕತ್ತಾ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಪಣೀತಭೋಜನಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಪಣೀತಸಂಸಟ್ಠಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಪಣೀತಭೋಜನಾನೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಏಕನ್ತತೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ‘‘ಸಪ್ಪಿಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಸಪ್ಪಿಮಯಂ ಭತ್ತಂ ಸಪ್ಪಿಭತ್ತ’’ನ್ತಿಪಿ ವಿಞ್ಞಾಯಮಾನತ್ತಾ ‘ಸಪ್ಪಿಸಂಸಟ್ಠಂ ಭತ್ತಂ ಸಪ್ಪಿಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ನ ಏಕನ್ತತೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ನವನೀತಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ।

    ‘‘Sappibhattaṃ dehī’’ti vutte kiṃ hotīti āha ‘‘sappibhattaṃ ‘dehī’ti vutte panā’’tiādi. Sūpodanaviññattiyā dukkaṭameva hotīti sambandho. Kasmāti āha ‘‘yasmā’’tiādi. Atha yathā ‘‘paṇītabhojanānī’’ti, evaṃ ‘‘sappibhatta’’nti idampi kasmā na viññāyatīti ce? Anekantikattā. Tathā hi ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vutte ‘‘paṇītasaṃsaṭṭhāni bhojanāni paṇītabhojanānī’’ti ayamattho ekantato paññāyati, ‘‘sappibhatta’’nti vutte pana ‘‘sappimayaṃ bhattaṃ sappibhatta’’ntipi viññāyamānattā ‘sappisaṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ sappibhatta’’nti ayamattho na ekantato paññāyati. Esa nayo ‘‘navanītabhattaṃ dehī’’tiādīsupi.

    ಪುರಿಮನಯೇನೇವಾತಿ ‘‘ಭತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ ಪುರಿಮೇನೇವ ನಯೇನ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಸಪ್ಪಿನಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕೇವಲಂ ಸೇಸೇಸು ನವನೀತಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ದೇತಿ, ವಿಸಙ್ಕೇತಮೇವ ಹೋತಿ। ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಿಸಙ್ಕೇತತ್ತಾ ಸಬ್ಬಾಹಿಯೇವ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಪಯೋಗೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸಪ್ಪಿನಾ। ಏಸ ನಯೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯತಾ ಹಿ ಮಂಸಾನಂಯೇವ, ನ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಂ। ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಮನುಸ್ಸವಸಾತೇಲಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಖೀರದಧಿಸಪ್ಪಿನವನೀತವಸಾತೇಲೇಸು ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

    Purimanayenevāti ‘‘bhattaṃ datvā sappiṃ katvā bhuñjā’’ti purimeneva nayena. Sace pana ‘‘sappinā’’ti vutte kevalaṃ sesesu navanītādīsu aññatarena deti, visaṅketameva hoti. Anāpattīti visaṅketattā sabbāhiyeva āpattīhi anāpatti. ‘‘Kiñcāpi anāpatti, attano pana payogena nibbattattā na bhuñjitabba’’nti vadanti. Kappiyasappināti kappiyamaṃsasappinā. Esa nayo akappiyasappināti etthāpi. Kappiyākappiyatā hi maṃsānaṃyeva, na sappiādīnaṃ. Ṭhapetvā ekaṃ manussavasātelaṃ sabbesaṃ khīradadhisappinavanītavasātelesu akappiyaṃ nāma natthi.

    ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಇಧ ಅನಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಚೇ ಅಸತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಅಕಪ್ಪಿಯನವನೀತಾದೀನಿ ದೇತಿ ‘‘ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾವ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಚ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾ ದೇತಿ, ವಿಸಙ್ಕೇತಂ, ಏವಂ ‘‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಪ್ಪಿನಾ ದೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏಕಮೇಕಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನೇಪಿ ಅಯಮೇವತ್ಥೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ, ಸೋ ಚ ಸಙ್ಖೇಪೇನಪಿ ಸಕ್ಕಾ ವಿಞ್ಞಾತುನ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರನಯಂ ಹಿತ್ವಾ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಯೇನ ಯೇನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವಾ ತಸ್ಸ ಮೂಲೇ ವಾ ಲದ್ಧೇ ತಂ ತಂ ಲದ್ಧಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಪಾಳಿಯಾ ಆಗತಂ ವಾ ಅನಾಗತಂ ವಾ ದೇತಿ, ವಿಸಙ್ಕೇತನ್ತಿ। ನಾನಾಟ್ಠಾನೇ ವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಘರೇ ಸಪ್ಪಿಂ, ಇತರಸ್ಮಿಂ ನವನೀತನ್ತಿಆದಿನಾ ನಾನಾಟ್ಠಾನೇ ವಾ।

    Paribhogepi dukkaṭameva idha anadhippetattāti adhippāyo. Sace asati akappiyasappimhi purimanayeneva akappiyanavanītādīni deti ‘‘sappiṃ katvā bhuñjā’’ti, akappiyasappināva dinnaṃ hoti. Yathā ca ‘‘kappiyasappinā dehī’’ti vutte akappiyasappinā deti, visaṅketaṃ, evaṃ ‘‘‘akappiyasappinā’ti vutte kappiyasappinā detī’’ti etthāpi paṭipāṭiyā ekamekaṃ vitthāretvā vuccamānepi ayamevattho vattabbo siyā, so ca saṅkhepenapi sakkā viññātunti vitthāranayaṃ hitvā imināva nayena sabbapadesu vinicchayo veditabboti vuttaṃ. Ayañhettha saṅkhepattho – yena yena viññatti hoti, tasmiṃ vā tassa mūle vā laddhe taṃ taṃ laddhameva hoti. Sace pana aññaṃ pāḷiyā āgataṃ vā anāgataṃ vā deti, visaṅketanti. Nānāṭṭhāne vāti tasmiṃyeva ghare sappiṃ, itarasmiṃ navanītantiādinā nānāṭṭhāne vā.

    ಪಣೀತಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact