| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૫. પઞ્ઞાલક્ખણપઞ્હો
15. Paññālakkhaṇapañho
૧૫. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, કિંલક્ખણા પઞ્ઞા’’તિ? ‘‘પુબ્બેવ ખો, મહારાજ, મયા વુત્તં ‘છેદનલક્ખણા પઞ્ઞા’તિ, અપિ ચ ઓભાસનલક્ખણા પઞ્ઞા’’તિ. ‘‘કથં, ભન્તે, ઓભાસનલક્ખણા પઞ્ઞા’’તિ? ‘‘પઞ્ઞા, મહારાજ, ઉપ્પજ્જમાના અવિજ્જન્ધકારં વિધમેતિ, વિજ્જોભાસં જનેતિ, ઞાણાલોકં વિદંસેતિ, અરિયસચ્ચાનિ પાકટાનિ કરોતિ. તતો યોગાવચરો ‘અનિચ્ચ’ન્તિ વા ‘દુક્ખ’ન્તિ વા ‘અનત્તા’તિ વા સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતી’’તિ.
15. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇā paññā’’ti? ‘‘Pubbeva kho, mahārāja, mayā vuttaṃ ‘chedanalakkhaṇā paññā’ti, api ca obhāsanalakkhaṇā paññā’’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante, obhāsanalakkhaṇā paññā’’ti? ‘‘Paññā, mahārāja, uppajjamānā avijjandhakāraṃ vidhameti, vijjobhāsaṃ janeti, ñāṇālokaṃ vidaṃseti, ariyasaccāni pākaṭāni karoti. Tato yogāvacaro ‘anicca’nti vā ‘dukkha’nti vā ‘anattā’ti vā sammappaññāya passatī’’ti.
‘‘ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘યથા, મહારાજ, પુરિસો અન્ધકારે ગેહે પદીપં પવેસેય્ય, પવિટ્ઠો પદીપો અન્ધકારં વિધમેતિ, ઓભાસં જનેતિ, આલોકં વિદંસેતિ, રૂપાનિ પાકટાનિ કરોતિ. એવમેવ ખો, મહારાજ, પઞ્ઞા ઉપ્પજ્જમાના અવિજ્જન્ધકારં વિધમેતિ, વિજ્જોભાસં જનેતિ, ઞાણાલોકં વિદંસેતિ, અરિયસચ્ચાનિ પાકટાનિ કરોતિ. તતો યોગાવચરો ‘અનિચ્ચ’ન્તિ વા ‘દુક્ખ’ન્તિ વા ‘અનત્તા’તિ વા સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. એવં ખો, મહારાજ, ઓભાસનલક્ખણા પઞ્ઞા’’તિ.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, puriso andhakāre gehe padīpaṃ paveseyya, paviṭṭho padīpo andhakāraṃ vidhameti, obhāsaṃ janeti, ālokaṃ vidaṃseti, rūpāni pākaṭāni karoti. Evameva kho, mahārāja, paññā uppajjamānā avijjandhakāraṃ vidhameti, vijjobhāsaṃ janeti, ñāṇālokaṃ vidaṃseti, ariyasaccāni pākaṭāni karoti. Tato yogāvacaro ‘anicca’nti vā ‘dukkha’nti vā ‘anattā’ti vā sammappaññāya passati. Evaṃ kho, mahārāja, obhāsanalakkhaṇā paññā’’ti.
‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
પઞ્ઞાલક્ખણપઞ્હો પન્નરસમો.
Paññālakkhaṇapañho pannarasamo.
