Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī |
૧૧. પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતવિભાવના
11. Paññattihārasampātavibhāvanā
૭૩. યેન યેન વેવચનહારસમ્પાતેન વેવચનાનિ નિદ્ધારિતાનિ, સો વેવચનહારસમ્પાતો પરિપુણ્ણો, ‘‘કતમો પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો’’તિ પુચ્છિતબ્બત્તા ‘‘તત્થ કતમો પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો’’તિઆદિ વુત્તં.
73. Yena yena vevacanahārasampātena vevacanāni niddhāritāni, so vevacanahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo paññattihārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo paññattihārasampāto’’tiādi vuttaṃ.
‘‘કતમા સુત્તપ્પદેસભૂતા પઞ્ઞત્તિ કતમેસં ધમ્માનં પઞ્ઞત્તી’’તિ પુચ્છિતબ્બત્તા ‘‘તસ્મા’’તિઆદિ વુત્તં. ‘‘તસ્મા રક્ખિતચિત્તસ્સા’’તિ પઞ્ઞત્તિ સતિયા પદટ્ઠાનસ્સ રક્ખિતબ્બસ્સ ચિત્તસ્સ પઞ્ઞાપનતો સતિયા પદટ્ઠાનપઞ્ઞત્તિ નામ. સતિયા હિ રક્ખિતબ્બં ચિત્તં સતિયા પદટ્ઠાનં અધિટ્ઠાનં નામ. તેનાહ અટ્ઠકથાયં – ‘‘અધિટ્ઠહિત્વા રક્ખન્તિયા સતિયા રક્ખિયમાનં ચિત્તં તસ્સા અધિટ્ઠાનં વિય હોતી’’તિ. ‘‘સમ્માસઙ્કપ્પગોચરો’’તિ પઞ્ઞત્તિ સમથસ્સ ભાવનાય પઞ્ઞાપનતો સમથસ્સ ભાવનાપઞ્ઞત્તિ નામ. ‘‘સમ્માદિટ્ઠિપુરેક્ખારો, ઞત્વાન ઉદયબ્બય’’ન્તિ પઞ્ઞત્તિ દસ્સનભૂમિયા નિક્ખેપસ્સ પઞ્ઞાપનતો નિક્ખેપપઞ્ઞત્તિ નામ. ‘‘થિનમિદ્ધાભિભૂ ભિક્ખૂ’’તિ સમુદયસ્સ અનવસેસપ્પહાનસ્સ પઞ્ઞાપનતો અનવસેસપ્પહાનપઞ્ઞત્તિ નામ. ‘‘સબ્બા દુગ્ગતિયો જહે’’તિ પઞ્ઞત્તિ મગ્ગસ્સ અરિયમગ્ગસ્સ ભાવનાય પઞ્ઞાપનતો ભાવનાપઞ્ઞત્તિ નામ.
‘‘Katamā suttappadesabhūtā paññatti katamesaṃ dhammānaṃ paññattī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti paññatti satiyā padaṭṭhānassa rakkhitabbassa cittassa paññāpanato satiyā padaṭṭhānapaññatti nāma. Satiyā hi rakkhitabbaṃ cittaṃ satiyā padaṭṭhānaṃ adhiṭṭhānaṃ nāma. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘adhiṭṭhahitvā rakkhantiyā satiyā rakkhiyamānaṃ cittaṃ tassā adhiṭṭhānaṃ viya hotī’’ti. ‘‘Sammāsaṅkappagocaro’’ti paññatti samathassa bhāvanāya paññāpanato samathassa bhāvanāpaññatti nāma. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbaya’’nti paññatti dassanabhūmiyā nikkhepassa paññāpanato nikkhepapaññatti nāma. ‘‘Thinamiddhābhibhū bhikkhū’’ti samudayassa anavasesappahānassa paññāpanato anavasesappahānapaññatti nāma. ‘‘Sabbā duggatiyo jahe’’ti paññatti maggassa ariyamaggassa bhāvanāya paññāpanato bhāvanāpaññatti nāma.
‘‘એત્તકોવ પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો પરિપુણ્ણો’’તિ વત્તબ્બત્તા ‘‘નિયુત્તો પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો’’તિ વુત્તં. યેન યેન સંવણ્ણનાવિસેસભૂતેન પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતેન પઞ્ઞત્તિપ્પભેદા નિદ્ધારિતા, સો સો સંવણ્ણનાવિસેસભૂતો પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો નિયુત્તો યથારહં નિદ્ધારેત્વા યુજ્જિતબ્બોતિ અત્થો ગહેતબ્બોતિ.
‘‘Ettakova paññattihārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto paññattihārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena paññattihārasampātena paññattippabhedā niddhāritā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto paññattihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ઇતિ પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતે સત્તિબલાનુરૂપા રચિતા
Iti paññattihārasampāte sattibalānurūpā racitā
વિભાવના નિટ્ઠિતા.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
પણ્ડિતેહિ પન…પે॰… ગહેતબ્બોતિ.
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi / ૧૧. પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતો • 11. Paññattihārasampāto
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૧૧. પઞ્ઞત્તિહારસમ્પાતવણ્ણના • 11. Paññattihārasampātavaṇṇanā