| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
೧೧. ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ
11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
೩೯. ಭಗವತೋ ಸಾಭಾವಿಕಧಮ್ಮಕಥಾಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಭಾವೋ ಸಭಾವೋ, ಸಭಾವೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ, ತತೋ ವಾ ಆಗತಾತಿ ಸಾಭಾವಿಕಾ, ಸಾ ಏವ ಧಮ್ಮಕಥಾತಿ ಸಾಭಾವಿಕಧಮ್ಮಕಥಾ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಧಮ್ಮಕಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ , ತಾಯ ಕರಣಭೂತಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಅನಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಕಥಾದೇಸನಾನಂ ಉಪಚಾರಸಿದ್ಧೇನ ಭೇದೇನೇವಂ ವುತ್ತಂ, ಅವಯವಸಮುದಾಯವಿಭಾಗೇನ ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಾ ಚ ಪಕತಿಕಥಾಯ ದೇಸನಾ? ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನೀ’’ತಿ। ಇದಞ್ಹಿ ಅತ್ಥಸ್ಸ ದೇಸನಾಯ ಅಭೇದೋಪಚಾರಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ ಪಞ್ಞಾಪನಾ। ಅಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರೋತಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರಸ್ಸ ಸರೂಪಮಾಹ। ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತದೇಸನಾ। ತಥಾ ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಯಥಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾನಿ, ತಥಾ ತಥಾ। ಕಥಞ್ಚೇತಾನಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾನಿ? ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾದಿಪ್ಪಕಾರೇನ। ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾನುರೂಪಂ, ಬೋಧನೇಯ್ಯಬನ್ಧವಾನಂ ಬೋಧನಾಧಿಪ್ಪಾಯಾನುಕೂಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ಥನ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬತ್ಥಂ, ದುಕ್ಖಾದಿಅತ್ಥಮೇವ ವಾ। ನಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ। ಯತೋ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸುತ್ತನಿಕ್ಖೇಪಾ’’ತಿಆದಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ) ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುಚ್ಚತಿ।
39.Bhagavato sābhāvikadhammakathāyāti attano bhāvo sabhāvo, sabhāvena nibbattā, tato vā āgatāti sābhāvikā, sā eva dhammakathāti sābhāvikadhammakathā, buddhānaṃ sāmukkaṃsikadhammakathāti attho , tāya karaṇabhūtāya dhammadesanāya anaññattepi kathādesanānaṃ upacārasiddhena bhedenevaṃ vuttaṃ, avayavasamudāyavibhāgena vā. Tenāha ‘‘kā ca pakatikathāya desanā? Cattāri saccānī’’ti. Idañhi atthassa desanāya abhedopacāraṃ katvā vuttaṃ. Tassā desanāya paññāpanā. Ayaṃ paññattihāroti saṅkhepeneva paññattihārassa sarūpamāha. Sāti yathāvuttadesanā. Tathā tathāti yathā yathā saccāni desetabbāni, tathā tathā. Kathañcetāni desetabbāni? Pariññeyyādippakārena. Yathādhippetanti adhippetānurūpaṃ, bodhaneyyabandhavānaṃ bodhanādhippāyānukūlanti attho. Atthanti desetabbatthaṃ, dukkhādiatthameva vā. Nikkhipatīti patiṭṭhāpeti. Yato ‘‘cattāro suttanikkhepā’’tiādi (ma. ni. aṭṭha. 1.mūlapariyāyasuttavaṇṇanā) aṭṭhakathāsu vuccati.
ತತ್ಥಾತಿ ನಿಕ್ಖೇಪದೇಸನಾಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಗ್ಗಪಕ್ಖಿಯಾತಿ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚತೋ ಬಹಿಕತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Tatthāti nikkhepadesanāyanti attho. Maggapakkhiyāti dukkhasaccato bahikatāti adhippāyo.
ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಭವಾದಿಸಙ್ಖಾತೇ ಠಾನೇ। ಯಥಾವುತ್ತಾ ದೇಸನಾತಿ ಚತುರಾಹಾರಪಟಿಬದ್ಧರಾಗಾದಿಮುಖೇನ ವಟ್ಟದೀಪನೀ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ದೇಸನಾ।
Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ bhavādisaṅkhāte ṭhāne. Yathāvuttā desanāti caturāhārapaṭibaddharāgādimukhena vaṭṭadīpanī vuttappakārā desanā.
೪೧. ತೇಪರಿವಟ್ಟವಸೇನಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಸಚ್ಚೇಸೂ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಪರಿಞ್ಞಾಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಆಹಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ, ಸಮಾಹಿತೋತಿ ಪದದ್ವಯೇನ ಸಮಾಧಾನವಿಸಿಟ್ಠಂ ಅಜ್ಝತ್ತರತತಾಭಾವನಂ ದೀಪೇತಿ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತತಾದೀಪನತೋ। ಕೇವಲೋ ಹಿ ಅಜ್ಝತ್ತಸದ್ದೋ ಅಜ್ಝತ್ತಜ್ಝತ್ತಗೋಚರಜ್ಝತ್ತೇಸುಪಿ ವತ್ತತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತರತತಾವಿಸಿಟ್ಠಞ್ಚ ಸಮಾಧಾನಂ ಸಾತಿಸಯಂ ಚಿತ್ತಟ್ಠಿತಿಂ ದೀಪೇತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಸಮಾಧಾನವಿಸಿಟ್ಠಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ।
41.Teparivaṭṭavasenāti etthāpi ‘‘saccesū’’ti yojetabbaṃ. Pariññāpaññattīti āhāti sambandho. Ajjhattarato, samāhitoti padadvayena samādhānavisiṭṭhaṃ ajjhattaratatābhāvanaṃ dīpeti gocarajjhattatādīpanato. Kevalo hi ajjhattasaddo ajjhattajjhattagocarajjhattesupi vattati. Ajjhattaratatāvisiṭṭhañca samādhānaṃ sātisayaṃ cittaṭṭhitiṃ dīpetīti imamatthaṃ dasseti ‘‘samādhānavisiṭṭhassā’’tiādinā.
ಆಸಜ್ಜನಟ್ಠೇನಾತಿ ಆಸಙ್ಗನಟ್ಠೇನ। ತಥಾ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಅತಥಾಭೂತಸ್ಸಾಪಿ ಭಬ್ಬರೂಪಸ್ಸ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ವಿದಂಸನಂ। ಅಲಕ್ಖಿಕೋತಿ ವಿಲಕ್ಖಿಕೋ।
Āsajjanaṭṭhenāti āsaṅganaṭṭhena. Tathā dassananti atathābhūtassāpi bhabbarūpassa viya attano vidaṃsanaṃ. Alakkhikoti vilakkhiko.
ಕಾಮಾನನ್ತಿ ಕಾಮಾವಚರಧಮ್ಮಾನಂ। ರೂಪಾನನ್ತಿ ರೂಪಾವಚರಧಮ್ಮಾನಂ। ನಿಸ್ಸರಣನ್ತಿ ಕಾಮಾನಂ ರೂಪಾವಚರಧಮ್ಮಾ ನಿಸ್ಸರಣಂ, ತೇಸಂ ಅರೂಪಾವಚರಧಮ್ಮಾ ನಿಸ್ಸರಣಂ। ಏವಂ ತಂಸಭಾವಾನನ್ತಿ ಸಉತ್ತರಸಭಾವಾನಂ। ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಭಾವತೋ, ಕಿಲೇಸಸಮುಚ್ಛೇದಕಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಭಾವತೋ ಚ ಅತ್ಥೇವ ಅಸಙ್ಖತಾ ಧಾತು, ತಥಾ ವುಚ್ಚಮಾನೇನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಅತ್ಥೇವ ಅಸಙ್ಖತಾ ಧಾತೂತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕತ್ಥಚಿ ವಿಸಯೇತಿ ಅಸಙ್ಖತಧಾತುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅವಿಪರೀತತ್ಥೋತಿ ಭೂತತ್ಥೋ। ‘‘ಯತೋ ಖೋ ಭೋ ಅಯಂ ಅತ್ತಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ ಭೋ ಅಯಂ ಅತ್ತಾ ಪರಮದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೯೪), ಸಪಕಟ್ಠನಿಬ್ಬಾನಭಾವಿನೋ’’ತಿ ಚ ಏವಮಾದೀಸು ಉಪಚಾರವುತ್ತಿಸಬ್ಭಾವತೋ। ಯಥಾ ತಂ ಸೀಹಸದ್ದೋತಿ ಯಥಾ ‘‘ಸೀಹೋ ಮಾಣವಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಮಾಣವಕಾದೀಸು ಉಪಚಾರವುತ್ತಿನಾ ವತ್ತಮಾನೋ ಮಿಗರಾಜೇ ಭೂತತ್ಥವಿಸಯೇ ದಿಟ್ಠೋ, ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಸದ್ದೋಪಿ ಕಾಮಗುಣರೂಪಜ್ಝಾನಸಮಙ್ಗಿತಾಸು ಉಪಚಾರವುತ್ತಿಯಾ ವತ್ತಮಾನೋ ಕತ್ಥಚಿ ವಿಸಯೇ ಅವಿಪರೀತತ್ಥೋ। ಯತ್ಥ ಚ ವಿಸಯೇ ಅವಿಪರೀತತ್ಥೋ, ಸಾ ಅಸಙ್ಖತಾ ಧಾತು। ಹತ್ಥತಲೇ ಸಆಮಲಕಂ ವಿಯ ಞೇಯ್ಯಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಏಕಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಸತ್ಥುವಚನಮೇವೇತ್ಥ ಪಮಾಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ವಾ ಏತಾಯ ಯುತ್ತಿಚಿನ್ತಾಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ‘‘ಪಟಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಸಿದ್ಧಿಯಾ ಪಕಾಸನಾಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ನಿಗಮಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹಾತಿ।
Kāmānanti kāmāvacaradhammānaṃ. Rūpānanti rūpāvacaradhammānaṃ. Nissaraṇanti kāmānaṃ rūpāvacaradhammā nissaraṇaṃ, tesaṃ arūpāvacaradhammā nissaraṇaṃ. Evaṃ taṃsabhāvānanti sauttarasabhāvānaṃ. Tathāti yathā saṅkhatadhammānaṃ nissaraṇabhāvato, kilesasamucchedakassa ariyamaggassa ārammaṇabhāvato ca attheva asaṅkhatā dhātu, tathā vuccamānenāpi kāraṇena attheva asaṅkhatā dhātūti dasseti. Katthaci visayeti asaṅkhatadhātuṃ sandhāya vadati. Aviparītatthoti bhūtattho. ‘‘Yato kho bho ayaṃ attā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti, ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti (dī. ni. 1.94), sapakaṭṭhanibbānabhāvino’’ti ca evamādīsu upacāravuttisabbhāvato. Yathā taṃ sīhasaddoti yathā ‘‘sīho māṇavako’’tiādinā māṇavakādīsu upacāravuttinā vattamāno migarāje bhūtatthavisaye diṭṭho, evaṃ nibbānasaddopi kāmaguṇarūpajjhānasamaṅgitāsu upacāravuttiyā vattamāno katthaci visaye aviparītattho. Yattha ca visaye aviparītattho, sā asaṅkhatā dhātu. Hatthatale saāmalakaṃ viya ñeyyaṃ paccakkhato passantassa ekappamāṇassa satthuvacanamevettha pamāṇanti dassento ‘‘kiṃ vā etāya yutticintāyā’’tiādimāha. ‘‘Paṭiññātassa atthassa siddhiyā pakāsanāpaññattī’’ti nigamaṃ sandhāyāhāti.
ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೧೧. ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ • 11. Paññattihāravibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೧೧. ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೧೧. ಪಞ್ಞತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ • 11. Paññattihāravibhaṅgavibhāvanā
