Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / куд̣̇д̣̇асигкаа-мууласигкаа • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
1. баарааж̇иганид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа
1. Pārājikaniddesavaṇṇanā
1. ид̣̇аани саб̣б̣асигкаанам̣ бана муулабхууд̇ад̇д̇аа ад̇хисийласигкаава батамам̣ вуд̇д̇аа, д̇ад̇рааби махаасааваж̇ж̇ад̇д̇аа, муулажчзж̇ж̇авасзна бавад̇д̇анад̇о жа саб̣б̣абатамам̣ баарааж̇игам̣ ж̇аанид̇аб̣б̣анд̇и д̣̇ассзнд̇о ‘‘сам̣ нимид̇д̇а’’нд̇яаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а маг̇г̇ад̇д̇аяз сам̣ нимид̇д̇ам̣ бавзсанд̇о бхигку жуд̇од̇и ад̇т̇о. сам̣ нимид̇д̇анд̇и ад̇д̇ано ан̇г̇аж̇аад̇ам̣, саб̣б̣анд̇имзна барижчзд̣̇зна згад̇илаб̣ийж̇амад̇д̇амби ад̇д̇ано ан̇г̇аж̇аад̇анд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. бхигкууд̇и анигкид̇д̇асигко. маг̇г̇ад̇д̇аязд̇и зд̇т̇а мануссаамануссад̇иражчаанаг̇ад̇аанам̣ васзна д̇иссо ид̇т̇ияо, д̇аяо убхад̇об̣яан̃ж̇анагаа, д̇аяо бан̣д̣агаа, д̇аяо бурисаад̇и баарааж̇игавад̇т̇убхууд̇аанам̣ нимид̇д̇аанам̣ ниссаяаа д̣̇ваад̣̇аса сад̇д̇аа хонд̇и. д̇зсам̣ важжабассаавамукамаг̇г̇авасзна д̇аяо маг̇г̇аа. д̇ад̇т̇а мануссид̇т̇ияаа д̇аяо, амануссид̇т̇ияаа д̇аяо, д̇иражчаанаг̇ад̇ид̇т̇ияаа д̇аяод̇и нава , д̇ат̇аа мануссубхад̇об̣яан̃ж̇анагаад̣̇ийнам̣. мануссабан̣д̣агаад̣̇ийнам̣ бана важжамукамаг̇г̇авасзна д̣̇вз д̣̇взд̇и ча, д̇ат̇аа мануссабурисаад̣̇ийнанд̇и саб̣б̣зсам̣ васзна д̇им̣са маг̇г̇аа хонд̇и. д̇з саб̣б̣з бариг̇г̇ахзд̇ваа ид̇ха ‘‘маг̇г̇ад̇д̇аяз’’д̇и вуд̇д̇ам̣, д̇асмим̣ маг̇г̇ад̇д̇аяз, д̣̇ваад̣̇асаннам̣ сад̇д̇аанам̣ д̇ийсу маг̇г̇зсу яад̇т̇а гад̇т̇ажи маг̇г̇зд̇и ад̇т̇о. жуд̇од̇и саггад̇д̇аа ваа б̣рахмад̇д̇аа ваа жуд̇асад̇д̇о вияа саасанад̇о жуд̇о ход̇и, баарааж̇иго ход̇ийд̇и ад̇т̇о.
1. Idāni sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā, tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ pārājikaṃ jānitabbanti dassento ‘‘saṃ nimitta’’ntyādimāha. Tattha maggattaye saṃ nimittaṃ pavesanto bhikkhu cutoti attho. Saṃ nimittanti attano aṅgajātaṃ, sabbantimena paricchedena ekatilabījamattampi attano aṅgajātanti vuttaṃ hoti. Bhikkhūti anikkhittasikkho. Maggattayeti ettha manussāmanussatiracchānagatānaṃ vasena tisso itthiyo, tayo ubhatobyañjanakā, tayo paṇḍakā, tayo purisāti pārājikavatthubhūtānaṃ nimittānaṃ nissayā dvādasa sattā honti. Tesaṃ vaccapassāvamukhamaggavasena tayo maggā. Tattha manussitthiyā tayo, amanussitthiyā tayo, tiracchānagatitthiyā tayoti nava , tathā manussubhatobyañjanakādīnaṃ. Manussapaṇḍakādīnaṃ pana vaccamukhamaggavasena dve dveti cha, tathā manussapurisādīnanti sabbesaṃ vasena tiṃsa maggā honti. Te sabbe pariggahetvā idha ‘‘maggattaye’’ti vuttaṃ, tasmiṃ maggattaye, dvādasannaṃ sattānaṃ tīsu maggesu yattha katthaci maggeti attho. Cutoti sakkattā vā brahmattā vā cutasatto viya sāsanato cuto hoti, pārājiko hotīti attho.
ид̣̇аани бавзсанам̣ наама на гзвалам̣ ад̇д̇убаггамзнзва ход̇и, баруубаггамзнааби ход̇и, д̇ад̇т̇ааби сзванажид̇д̇з сад̇и баарааж̇иго ход̇ийд̇и д̣̇ассанад̇т̇ам̣ ‘‘бавзсанаа’’д̇яаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. д̇ассад̇т̇о – яо бхигку бавзсанадтид̇ауд̣̇д̇харан̣абавидтагкан̣зсу ан̃н̃ад̇арам̣ кан̣ам̣ жзби саад̣̇ияам̣ саад̣̇ияанд̇о сажзби д̇асмим̣ кан̣з сзванажид̇д̇ам̣ убадтаабзнд̇о, жуд̇о баарааж̇иго ход̇и. яо бана саб̣б̣асо асаад̣̇ияанд̇о аасийвисамукам̣ ан̇г̇аарагаасум̣ бавидтам̣ вияа жа ман̃н̃ад̇и, со ниббараад̇хо ход̇и. зд̇т̇а бана тид̇ам̣ наама суггависсадтисамаяаббад̇д̇ам̣. батамабаарааж̇игам̣.
Idāni pavesanaṃ nāma na kevalaṃ attupakkameneva hoti, parūpakkamenāpi hoti, tatthāpi sevanacitte sati pārājiko hotīti dassanatthaṃ ‘‘pavesanā’’tyādi vuttaṃ. Tassattho – yo bhikkhu pavesanaṭṭhitauddharaṇapaviṭṭhakkhaṇesu aññataraṃ khaṇaṃ cepi sādiyaṃ sādiyanto sacepi tasmiṃ khaṇe sevanacittaṃ upaṭṭhāpento, cuto pārājiko hoti. Yo pana sabbaso asādiyanto āsīvisamukhaṃ aṅgārakāsuṃ paviṭṭhaṃ viya ca maññati, so nipparādho hoti. Ettha pana ṭhitaṃ nāma sukkavissaṭṭhisamayappattaṃ. Paṭhamapārājikaṃ.
2-7. ид̣̇аани д̣̇уд̇ияам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘ад̣̇иннам̣ маанусам̣ бхан̣д̣а’’нд̇яаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а яо бхигку ад̣̇иннам̣ маанусам̣ г̇аругам̣ бхан̣д̣ам̣ бан̃жавийсаавахаарзсу язна гзнажи авахаарзна аад̣̇ияанд̇о жуд̇о бхавзд̇и самб̣анд̇хо. ад̣̇иннанд̇и яам̣ гин̃жи барабариг̇г̇ахид̇ам̣ сассаамигам̣ бхан̣д̣ам̣, д̇ам̣ д̇зхи саамигзхи гааязна ваа ваажааяа ваа на д̣̇иннанд̇и ад̣̇иннам̣, аниссадтам̣ абарижжад̇д̇ам̣ рагкид̇ам̣ г̇обид̇ам̣ мамааяид̇ам̣ барабариг̇г̇ахид̇ам̣. мануссасса ид̣̇анд̇и маанусам̣, мануссасанд̇агам̣, ‘‘бхан̣д̣а’’нд̇иминаа д̇уляаад̇хигаран̣ам̣ . т̇зяяааязгзнаад̇и т̇зяяааяа згзна, згзна авахаарзнаад̇и ад̇т̇о. лин̇г̇абхзд̣̇ам̣ гад̇ваа вуд̇д̇ам̣. ‘‘т̇зяяаа гзнажий’’д̇и ваа баато. д̇ад̇т̇а т̇знод̇и жоро, т̇знасса бхааво т̇зяяаа, гаран̣ад̇т̇з жзд̇ам̣ бажжад̇д̇аважанам̣, д̇асмаа гзнажи т̇зяязна авахаарзнаад̇и ад̇т̇о. аад̣̇ияанд̇и аад̣̇ияанд̇о г̇ан̣ханд̇о. бан̃жавийсаавахаарзсууд̇и бан̃жабан̃жагз самод̇хаанзд̇ваа бан̃жавийсад̇и авахаараа. д̇ад̇т̇а бан̃жабан̃жагаани наама наанаабхан̣д̣абан̃жагам̣ згабхан̣д̣абан̃жагам̣ саахад̇т̇игабан̃жагам̣ буб̣б̣аббаяог̇абан̃жагам̣ т̇зяяаавахаарабан̃жаганд̇и.
2-7. Idāni dutiyaṃ dassetuṃ ‘‘adinnaṃ mānusaṃ bhaṇḍa’’ntyādimāha. Tattha yo bhikkhu adinnaṃ mānusaṃ garukaṃ bhaṇḍaṃ pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena ādiyanto cuto bhaveti sambandho. Adinnanti yaṃ kiñci parapariggahitaṃ sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ, taṃ tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnanti adinnaṃ, anissaṭṭhaṃ apariccattaṃ rakkhitaṃ gopitaṃ mamāyitaṃ parapariggahitaṃ. Manussassa idanti mānusaṃ, manussasantakaṃ, ‘‘bhaṇḍa’’ntiminā tulyādhikaraṇaṃ . Theyyāyekenāti theyyāya ekena, ekena avahārenāti attho. Liṅgabhedaṃ katvā vuttaṃ. ‘‘Theyyā kenacī’’ti vā pāṭho. Tattha thenoti coro, thenassa bhāvo theyyā, karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ, tasmā kenaci theyyena avahārenāti attho. Ādiyanti ādiyanto gaṇhanto. Pañcavīsāvahāresūti pañcapañcake samodhānetvā pañcavīsati avahārā. Tattha pañcapañcakāni nāma nānābhaṇḍapañcakaṃ ekabhaṇḍapañcakaṃ sāhatthikapañcakaṃ pubbappayogapañcakaṃ theyyāvahārapañcakanti.
д̇ад̇т̇а савин̃н̃аан̣агаавин̃н̃аан̣агамиссагабхан̣д̣авасзна наанаабхан̣д̣абан̃жагам̣, савин̃н̃аан̣агабхан̣д̣авасзна згабхан̣д̣абан̃жагам̣. д̇ад̇т̇а наанаабхан̣д̣авасзна д̇аава звам̣ взд̣̇ид̇аб̣б̣о – яо аараамам̣ абхияун̃ж̇ад̇и, аабад̇д̇и д̣̇уггадасса. саамигасса вимад̇им̣ уббаад̣̇зд̇и, аабад̇д̇и т̇уллажжаяасса. саамиго ‘‘на маяхам̣ бхависсад̇ий’’д̇и д̇хурам̣ нигкибад̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. ан̃н̃асса бхан̣д̣ам̣ харанд̇о сийсз бхаарам̣ т̇зяяажид̇д̇о аамасад̇и, аабад̇д̇и д̣̇уггадасса. панд̣̇аабзд̇и, аабад̇д̇и т̇уллажжаяасса. канд̇хам̣ оробзд̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. убанигкид̇д̇ам̣ бхан̣д̣ам̣ ‘‘д̣̇зхи мз бхан̣д̣а’’нд̇и вужжамаано ‘‘наахам̣ г̇ан̣хаамий’’д̇и бхан̣ад̇и, аабад̇д̇и д̣̇уггадасса. саамигасса вимад̇им̣ уббаад̣̇зд̇и, аабад̇д̇и т̇уллажжаяасса. саамиго ‘‘на маяхам̣ д̣̇ассад̇ий’’д̇и д̇хурам̣ нигкибад̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. ‘‘сахабхан̣д̣ахаарагам̣ нзссаамий’’д̇и батамам̣ баад̣̇ам̣ сан̇гаамзд̇и, аабад̇д̇и т̇уллажжаяасса. д̣̇уд̇ияам̣ баад̣̇ам̣ сан̇гаамзд̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. т̇аладтам̣ бхан̣д̣ам̣ т̇зяяажид̇д̇о аамасад̇и, аабад̇д̇и д̣̇уггадасса. панд̣̇аабзд̇и, аабад̇д̇и т̇уллажжаяасса. таанаа жаавзд̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. аяамзд̇т̇а наанаабхан̣д̣авасзна яож̇анаа. згабхан̣д̣авасзна бана сассаамигам̣ д̣̇аасам̣ ваа д̇иражчаанам̣ ваа яат̇аавуд̇д̇зна абхияог̇аад̣̇инаа наязна аад̣̇ияад̇и ваа харад̇и ваа авахарад̇и ваа ирияаабат̇ам̣ гобзд̇и ваа таанаа жаавзд̇и ваад̇и. аяамзд̇т̇а згабхан̣д̣авасзна яож̇анаа.
Tattha saviññāṇakāviññāṇakamissakabhaṇḍavasena nānābhaṇḍapañcakaṃ, saviññāṇakabhaṇḍavasena ekabhaṇḍapañcakaṃ. Tattha nānābhaṇḍavasena tāva evaṃ veditabbo – yo ārāmaṃ abhiyuñjati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa. Aññassa bhaṇḍaṃ haranto sīse bhāraṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Khandhaṃ oropeti, āpatti pārājikassa. Upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa. ‘‘Sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti thullaccayassa. Dutiyaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti pārājikassa. Thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassa. Ayamettha nānābhaṇḍavasena yojanā. Ekabhaṇḍavasena pana sassāmikaṃ dāsaṃ vā tiracchānaṃ vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyati vā harati vā avaharati vā iriyāpathaṃ kopeti vā ṭhānā cāveti vāti. Ayamettha ekabhaṇḍavasena yojanā.
бан̃жа авахаараа саахад̇т̇иго аан̣ад̇д̇иго ниссаг̇г̇ияо ад̇т̇асаад̇хаго д̇хуранигкзбод̇и. д̇ад̇т̇а саахад̇т̇иго наама барасса бхан̣д̣ам̣ сахад̇т̇аа авахарад̇и. аан̣ад̇д̇иго наама ‘‘асугасса бхан̣д̣ам̣ авахараа’’д̇и ан̃н̃ам̣ аан̣аабзд̇и. ниссаг̇г̇ияо наама анд̇осун̇гагхаад̇з тид̇о б̣ахисун̇гагхаад̇ам̣ баад̇зд̇и, аабад̇д̇и баарааж̇игасса. ад̇т̇асаад̇хаго наама ‘‘асугам̣ бхан̣д̣ам̣ яад̣̇аа саггоси, д̇ад̣̇аа авахараа’’д̇и аан̣аабзд̇и. д̇ад̇т̇а сажз баро ананд̇арааяиго худ̇ваа д̇ам̣ авахарад̇и, аан̣аабаго аан̣ад̇д̇игкан̣зязва баарааж̇иго ход̇и, авахаараго бана авахадагаалз, аяам̣ ад̇т̇асаад̇хаго. д̇хуранигкзбо бана убанигкид̇д̇абхан̣д̣авасзна взд̣̇ид̇аб̣б̣од̇и ид̣̇ам̣ саахад̇т̇игабан̃жагам̣.
Pañca avahārā sāhatthiko āṇattiko nissaggiyo atthasādhako dhuranikkhepoti. Tattha sāhatthiko nāma parassa bhaṇḍaṃ sahatthā avaharati. Āṇattiko nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti. Nissaggiyo nāma antosuṅkaghāte ṭhito bahisuṅkaghātaṃ pāteti, āpatti pārājikassa. Atthasādhako nāma ‘‘asukaṃ bhaṇḍaṃ yadā sakkosi, tadā avaharā’’ti āṇāpeti. Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpako āṇattikkhaṇeyeva pārājiko hoti, avahārako pana avahaṭakāle, ayaṃ atthasādhako. Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabboti idaṃ sāhatthikapañcakaṃ.
абарзби бан̃жа авахаараа буб̣б̣аббаяог̇о сахаббаяог̇о сам̣вид̇хаавахааро сан̇гзд̇агаммам̣ нимид̇д̇агамманд̇и. д̇ад̇т̇а аан̣ад̇д̇ивасзна буб̣б̣аббаяог̇о взд̣̇ид̇аб̣б̣о, таанаажааванавасзна сахаббаяог̇о. сам̣вид̇хаавахааро наама самб̣ахулаа бхигкуу ‘‘амугам̣ наама г̇зхам̣ г̇анд̇ваа, чад̣̇анам̣ ваа бхинд̣̇ид̇ваа, санд̇хим̣ ваа чинд̣̇ид̇ваа бхан̣д̣ам̣ хариссаамаа’’д̇и сам̣вид̣̇ахид̇ваа г̇ажчанд̇и, д̇зсу зго бхан̣д̣ам̣ авахарад̇и, д̇ассуд̣̇д̇хаарз саб̣б̣зсам̣ баарааж̇игам̣. сан̇гзд̇агаммам̣ наама сан̃ж̇аананагаммам̣ гаалабарижчзд̣̇авасзна сан̃н̃аагаран̣ам̣. зд̇т̇а жа ‘‘бурзбхад̇д̇ам̣ авахараа’’д̇и вуд̇д̇з аж̇ж̇а ваа бурзбхад̇д̇ам̣ авахарад̇у, свз ваа анааг̇ад̇з сам̣важчарз ваа, над̇т̇и висан̇гзд̇о, сан̇гзд̇агаарагасса аан̣ад̇д̇игкан̣з, ид̇арасса таанаа жааванзд̇и звам̣ аабад̇д̇и убхиннам̣ баарааж̇игасса. нимид̇д̇агаммам̣ наама сан̃н̃уббаад̣̇анад̇т̇ам̣ гассажи нимид̇д̇асса гаран̣ам̣ агкиникан̣анахад̇т̇аалан̇гханабаан̣иббахаараан̇г̇улиподанаг̇ийвуннааманауггаасанаад̣̇инаа анзгаббагаарам̣. авахаараго аан̣аабагзна яам̣ нимид̇д̇асан̃н̃ам̣ гад̇ваа вуд̇д̇ам̣, д̇ам̣ ‘‘зд̇а’’нд̇и ман̃н̃амаано д̇амзва авахарад̇и, убхиннам̣ баарааж̇игам̣. яам̣ ‘‘авахараа’’д̇и вуд̇д̇ам̣, д̇ам̣ ‘‘зд̇а’’нд̇и ман̃н̃амаано ан̃н̃ам̣ д̇асмим̣язва таанз табид̇ам̣ авахарад̇и, мууладтасса анаабад̇д̇и. ид̣̇ам̣ буб̣б̣аббаяог̇абан̃жагам̣.
Aparepi pañca avahārā pubbappayogo sahappayogo saṃvidhāvahāro saṅketakammaṃ nimittakammanti. Tattha āṇattivasena pubbappayogo veditabbo, ṭhānācāvanavasena sahappayogo. Saṃvidhāvahāro nāma sambahulā bhikkhū ‘‘amukaṃ nāma gehaṃ gantvā, chadanaṃ vā bhinditvā, sandhiṃ vā chinditvā bhaṇḍaṃ harissāmā’’ti saṃvidahitvā gacchanti, tesu eko bhaṇḍaṃ avaharati, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Saṅketakammaṃ nāma sañjānanakammaṃ kālaparicchedavasena saññākaraṇaṃ. Ettha ca ‘‘purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja vā purebhattaṃ avaharatu, sve vā anāgate saṃvacchare vā, natthi visaṅketo, saṅketakārakassa āṇattikkhaṇe, itarassa ṭhānā cāvaneti evaṃ āpatti ubhinnaṃ pārājikassa. Nimittakammaṃ nāma saññuppādanatthaṃ kassaci nimittassa karaṇaṃ akkhinikhaṇanahatthālaṅghanapāṇippahāraaṅguliphoṭanagīvunnāmanaukkāsanādinā anekappakāraṃ. Avahārako āṇāpakena yaṃ nimittasaññaṃ katvā vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno tameva avaharati, ubhinnaṃ pārājikaṃ. Yaṃ ‘‘avaharā’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno aññaṃ tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpatti. Idaṃ pubbappayogapañcakaṃ.
абарзби бан̃жа авахаараа т̇зяяаавахааро басаяхаавахааро баригаббаавахааро бадижчаннаавахааро гусаавахаарод̇и. д̇ад̇т̇а яо гуудамаанагуудагахаабан̣аад̣̇ийхи ван̃жзд̇ваа г̇ан̣хаад̇и, д̇ассзвам̣ г̇ан̣хад̇о авахааро т̇зяяаавахааро. яо санд̇аж̇ж̇зд̇ваа саяам̣ д̣̇ассзд̇ваа д̇зсам̣ санд̇агам̣ г̇ан̣хаад̇и, яо ваа ад̇д̇ано бад̇д̇аб̣алид̇о жа ад̇хигам̣ б̣алаггаарзна г̇ан̣хаад̇и рааж̇арааж̇амахаамад̇д̇аад̣̇аяо вияа, д̇ассзвам̣ г̇ан̣хад̇о авахааро басаяхаавахааро. баригаббзд̇ваа г̇ан̣хад̇о банаавахааро баригаббаавахааро. со д̣̇увид̇хо бхан̣д̣огаасабаригаббавасзна. д̇ад̇ра яо ‘‘саадаго жз, г̇ан̣хиссаами, суд̇д̇ам̣ жз, на г̇ан̣хиссаамий’’д̇и баригаббзд̇ваа анд̇хагаарз басиб̣б̣агам̣ г̇ан̣хаад̇и, д̇ад̇ра саадаго жз, уд̣̇д̇хаарзязва баарааж̇игам̣, суд̇д̇ам̣ жз ход̇и, рагкад̇и. аяам̣ бхан̣д̣абаригаббо наама. яо таанам̣ баригаббзд̇ваа бхан̣д̣ам̣ г̇ан̣хаад̇и, д̇асса д̇ам̣ баригаббид̇абарижчзд̣̇ам̣ ад̇игганд̇амад̇д̇з баарааж̇игам̣. аяам̣ огаасабаригаббо наама. звамимзсам̣ д̣̇виннам̣ баригаббаанам̣ васзна баригаббзд̇ваа г̇ан̣хад̇о авахааро баригаббаавахааро. бадижчаад̣̇зд̇ваа барасса бхан̣д̣ам̣ г̇ан̣хад̇о авахааро бадижчаннаавахааро наама. гусам̣ сан̇гаамзд̇ваа авахаран̣ам̣ гусаавахааро. яо гусам̣ баад̇зд̇ваа жийварз бхааж̇ияамаанз ад̇д̇ано годтаасасса самийбз тид̇ам̣ аббаг̇гхад̇арам̣ ваа махаг̇гхад̇арам̣ ваа самасамам̣ ваа барасса годтаасам̣ д̣̇исваа сажз батамад̇арам̣ барагодтаасад̇о гусад̣̇ан̣д̣агам̣ уд̣̇д̇харад̇и, ад̇д̇ано годтаасз баад̇зд̇угаамад̇ааяа уд̣̇д̇хаарз рагкад̇и, баад̇анзби рагкад̇и, ад̇д̇ано годтаасад̇о бана гусад̣̇ан̣д̣ам̣ уд̣̇д̇харад̇и, уд̣̇д̇хаарз рагкад̇и, д̇ам̣ уд̣̇д̇харид̇ваа барагодтаасз баад̇знд̇асса хад̇т̇ад̇о муд̇д̇амад̇д̇з баарааж̇игам̣. аяам̣ гусаавахааро наамаад̇и имзсу бан̃жавийсаавахаарзсу язна гзнажи авахаарзна г̇ан̣ханд̇о баарааж̇иго бхавзд̇и ад̇т̇о.
Aparepi pañca avahārā theyyāvahāro pasayhāvahāro parikappāvahāro paṭicchannāvahāro kusāvahāroti. Tattha yo kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vañcetvā gaṇhāti, tassevaṃ gaṇhato avahāro theyyāvahāro. Yo santajjetvā sayaṃ dassetvā tesaṃ santakaṃ gaṇhāti, yo vā attano pattabalito ca adhikaṃ balakkārena gaṇhāti rājarājamahāmattādayo viya, tassevaṃ gaṇhato avahāro pasayhāvahāro. Parikappetvā gaṇhato panāvahāro parikappāvahāro. So duvidho bhaṇḍokāsaparikappavasena. Tatra yo ‘‘sāṭako ce, gaṇhissāmi, suttaṃ ce, na gaṇhissāmī’’ti parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti, tatra sāṭako ce, uddhāreyeva pārājikaṃ, suttaṃ ce hoti, rakkhati. Ayaṃ bhaṇḍaparikappo nāma. Yo ṭhānaṃ parikappetvā bhaṇḍaṃ gaṇhāti, tassa taṃ parikappitaparicchedaṃ atikkantamatte pārājikaṃ. Ayaṃ okāsaparikappo nāma. Evamimesaṃ dvinnaṃ parikappānaṃ vasena parikappetvā gaṇhato avahāro parikappāvahāro. Paṭicchādetvā parassa bhaṇḍaṃ gaṇhato avahāro paṭicchannāvahāro nāma. Kusaṃ saṅkāmetvā avaharaṇaṃ kusāvahāro. Yo kusaṃ pātetvā cīvare bhājiyamāne attano koṭṭhāsassa samīpe ṭhitaṃ appagghataraṃ vā mahagghataraṃ vā samasamaṃ vā parassa koṭṭhāsaṃ disvā sace paṭhamataraṃ parakoṭṭhāsato kusadaṇḍakaṃ uddharati, attano koṭṭhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati, pātanepi rakkhati, attano koṭṭhāsato pana kusadaṇḍaṃ uddharati, uddhāre rakkhati, taṃ uddharitvā parakoṭṭhāse pātentassa hatthato muttamatte pārājikaṃ. Ayaṃ kusāvahāro nāmāti imesu pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena gaṇhanto pārājiko bhaveti attho.
г̇аруганд̇и бан̃жамаасагам̣. вийсад̇имаасаго хи гахаабан̣о, гахаабан̣асса жад̇уд̇т̇о бхааг̇о баад̣̇о наама, д̇асмаа бан̃жамаасагам̣ ваа баад̣̇ам̣ ваа г̇аруганд̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣. д̇ад̇т̇а ‘‘жад̇д̇ааро вийхаяо г̇ун̃ж̇аа, д̣̇вз г̇ун̃ж̇аа маасаго бхавз’’д̇и важанад̇о вийхивасзна жад̇д̇аалийса вийхаяо д̣̇аса г̇ун̃ж̇аа бан̃жамаасагод̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣о. яам̣ бана сааман̣зрасигкааяам̣ ‘‘вийсад̇ивийхий’’д̇и вуд̇д̇ам̣, д̇ам̣ нзва баал̣ияам̣, на адтагат̇ааяам̣ ад̇т̇и, виймам̣сид̇аб̣б̣амзд̇ам̣. д̣̇уд̇ияабаарааж̇игам̣.
Garukanti pañcamāsakaṃ. Vīsatimāsako hi kahāpaṇo, kahāpaṇassa catuttho bhāgo pādo nāma, tasmā pañcamāsakaṃ vā pādaṃ vā garukanti veditabbaṃ. Tattha ‘‘cattāro vīhayo guñjā, dve guñjā māsako bhave’’ti vacanato vīhivasena cattālīsa vīhayo dasa guñjā pañcamāsakoti veditabbo. Yaṃ pana sāmaṇerasikkhāyaṃ ‘‘vīsativīhī’’ti vuttaṃ, taṃ neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ atthi, vīmaṃsitabbametaṃ. Dutiyapārājikaṃ.
8. ид̣̇аани д̇ад̇ияам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘мануссабаан̣ам̣ баан̣о’’д̇яаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇а яо бхигку ‘‘мануссабаан̣о’’ ид̇и ж̇аананд̇о вад̇хагажид̇д̇зна мануссабаан̣ам̣ ж̇ийвид̇аа вияож̇зд̇и, со бхигку саасанаа баарааж̇иго ход̇ийд̇и самуд̣̇ааяад̇т̇о.
8. Idāni tatiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussapāṇaṃ pāṇo’’tyādi vuttaṃ. Tattha yo bhikkhu ‘‘manussapāṇo’’ iti jānanto vadhakacittena manussapāṇaṃ jīvitā viyojeti, so bhikkhu sāsanā pārājiko hotīti samudāyattho.
мануссабаан̣анд̇и маад̇угужчисмим̣ бадисанд̇хижид̇д̇зна сахуббаннам̣ ад̇ибарид̇д̇ам̣ галаларуубам̣ аад̣̇им̣ гад̇ваа багад̇ияаа вийсавассасад̇ааяугасса сад̇д̇асса яаава маран̣агаалаа зд̇т̇анд̇арз анубуб̣б̣зна вуд̣̇д̇хиббад̇д̇о ад̇д̇абхааво, зсо мануссабаан̣о наама, зваруубам̣ мануссабаан̣анд̇и ад̇т̇о. баан̣од̇и ж̇аананд̇и ‘‘баан̣о’’ ид̇и ж̇аананд̇о ‘‘д̇ам̣ ж̇ийвид̇аа воробзмий’’д̇и ж̇аананд̇о. вад̇хагажзд̇асаад̇и вад̇хагажид̇д̇зна, ид̇т̇амбхууд̇з гаран̣аважанам̣, вад̇хагажид̇д̇о худ̇ваа маран̣аад̇хиббааяо худ̇ваад̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. ж̇ийвид̇аад̇и ж̇ийвид̇инд̣̇рияад̇о. яод̇и анияамаважанам̣. сод̇и зд̇зна нияаманам̣ взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣. вияож̇зд̇ийд̇и вуд̇д̇аббагаарам̣ мануссавиг̇г̇ахам̣ галалагаалзби д̇аабанамад̣̇д̣̇анзхи ваа бхзсаж̇ж̇асамбад̣̇аанзна ваа д̇ад̇о ваа уд̣̇д̇хамби д̇ад̣̇ануруубзна убаггамзна ж̇ийвид̇аа вияож̇зд̇ийд̇и ад̇т̇о. саасанаад̇и бараабуб̣б̣аж̇ид̇хаад̇уббаяог̇з ниссаггаважанам̣, д̇зна сад̇т̇усаасанад̇од̇и ад̇т̇о. барааж̇ид̇од̇и барааж̇аяамаабанно. ход̇ийд̇и баатасзсо. д̇ад̇ияабаарааж̇игам̣.
Manussapāṇanti mātukucchismiṃ paṭisandhicittena sahuppannaṃ atiparittaṃ kalalarūpaṃ ādiṃ katvā pakatiyā vīsavassasatāyukassa sattassa yāva maraṇakālā etthantare anupubbena vuddhippatto attabhāvo, eso manussapāṇo nāma, evarūpaṃ manussapāṇanti attho. Pāṇoti jānanti ‘‘pāṇo’’ iti jānanto ‘‘taṃ jīvitā voropemī’’ti jānanto. Vadhakacetasāti vadhakacittena, itthambhūte karaṇavacanaṃ, vadhakacitto hutvā maraṇādhippāyo hutvāti vuttaṃ hoti. Jīvitāti jīvitindriyato. Yoti aniyamavacanaṃ. Soti etena niyamanaṃ veditabbaṃ. Viyojetīti vuttappakāraṃ manussaviggahaṃ kalalakālepi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddhampi tadanurūpena upakkamena jīvitā viyojetīti attho. Sāsanāti parāpubbajidhātuppayoge nissakkavacanaṃ, tena satthusāsanatoti attho. Parājitoti parājayamāpanno. Hotīti pāṭhaseso. Tatiyapārājikaṃ.
9. ид̣̇аани жад̇уд̇т̇ам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘жхаанаад̣̇ибхзд̣̇а’’нд̇яаад̣̇и вуд̇д̇ам̣. д̇ад̇т̇а яо бхигку ан̃н̃аабад̣̇зсан̃жа ад̇химаанан̃жа важ̇ж̇зд̇ваа хад̣̇аяз асанд̇ам̣ жхаанаад̣̇ибхзд̣̇ам̣ д̇хаммам̣ мануссаж̇аад̇игасса сад̇д̇асса вад̣̇зяяа, д̇асмим̣ кан̣з н̃аад̇з со д̇ад̇о саасанаа баарааж̇иго зва ход̇ийд̇и ад̇т̇о.
9. Idāni catutthaṃ dassetuṃ ‘‘jhānādibheda’’ntyādi vuttaṃ. Tattha yo bhikkhu aññāpadesañca adhimānañca vajjetvā hadaye asantaṃ jhānādibhedaṃ dhammaṃ manussajātikassa sattassa vadeyya, tasmiṃ khaṇe ñāte so tato sāsanā pārājiko eva hotīti attho.
жхаанаад̣̇ибхзд̣̇анд̇и ‘‘жхаанам̣ вимогко самаад̇хи самаабад̇д̇и н̃аан̣ад̣̇ассанам̣ маг̇г̇абхааванаа паласажчигирияаа гилзсаббахаанам̣ винийваран̣ад̇аа жид̇д̇асса сун̃н̃ааг̇аарз абхирад̇ий’’д̇и (баараа. 198) звам̣ вуд̇д̇ам̣ жхаанаад̣̇ибхзд̣̇ам̣ уд̇д̇аримануссад̇хаммам̣. хад̣̇аязд̇и жид̇д̇з. асанд̇анд̇и асам̣виж̇ж̇амаанам̣. ан̃н̃аабад̣̇зсанд̇и ‘‘яо д̇з вихаарз васи, со бхигку батамасса жхаанасса лаабхий’’д̇иаад̣̇инаа наязна ан̃н̃аабад̣̇зсам̣ важ̇ж̇зд̇ваад̇и ад̇т̇о. винаад̇и важ̇ж̇анад̇т̇з нибаад̇о, д̇асса важ̇ж̇зд̇ваад̇и ад̇т̇о. ад̇химаананд̇и ‘‘ад̇хиг̇ад̇аа маяаа’’д̇и звам̣ уббаннам̣ маананд̇и ад̇т̇о. ад̇хиг̇ад̇о маанод̇и виг̇г̇ахо, д̇ам̣ ад̇химаанам̣ важ̇ж̇зд̇ваад̇и ад̇т̇о. мануссаж̇аад̇иссаад̇и мануссаж̇аад̇игасса, на д̣̇зваб̣рахмаад̣̇ийсу ан̃н̃ад̇арассаад̇и ад̇т̇о. вад̣̇зяяаад̇и аарожзяяа. н̃аад̇агкан̣зд̇и н̃аад̇з кан̣зд̇и чзд̣̇о, д̇асмим̣ д̇знаарожид̇агкан̣з мануссаж̇аад̇игзна н̃аад̇зд̇и ад̇т̇о. д̇знаад̇и ниссаггз гаран̣аважанам̣, д̇ад̇о саасанад̇о баарааж̇игод̇и ад̇т̇о. жад̇уд̇т̇абаарааж̇игам̣.
Jhānādibhedanti ‘‘jhānaṃ vimokkho samādhi samāpatti ñāṇadassanaṃ maggabhāvanā phalasacchikiriyā kilesappahānaṃ vinīvaraṇatā cittassa suññāgāre abhiratī’’ti (pārā. 198) evaṃ vuttaṃ jhānādibhedaṃ uttarimanussadhammaṃ. Hadayeti citte. Asantanti asaṃvijjamānaṃ. Aññāpadesanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamassa jhānassa lābhī’’tiādinā nayena aññāpadesaṃ vajjetvāti attho. Vināti vajjanatthe nipāto, tassa vajjetvāti attho. Adhimānanti ‘‘adhigatā mayā’’ti evaṃ uppannaṃ mānanti attho. Adhigato mānoti viggaho, taṃ adhimānaṃ vajjetvāti attho. Manussajātissāti manussajātikassa, na devabrahmādīsu aññatarassāti attho. Vadeyyāti āroceyya. Ñātakkhaṇeti ñāte khaṇeti chedo, tasmiṃ tenārocitakkhaṇe manussajātikena ñāteti attho. Tenāti nissakke karaṇavacanaṃ, tato sāsanato pārājikoti attho. Catutthapārājikaṃ.
баарааж̇иганид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа нидтид̇аа.
Pārājikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.