Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ૩. પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના

    3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ૨૨૧. તતિયસિક્ખાપદે – ન ખો ઇદં ઓરકં ભવિસ્સતિ, યથયિમે મનુસ્સા સક્કચ્ચં ભત્તં કરોન્તીતિ, યેન નિયામેન ઇમે મનુસ્સા સક્કચ્ચં ભત્તં કરોન્તિ, તેન ઞાયતિ – ‘‘ઇદં સાસનં ઇદં વા બુદ્ધપ્પમુખે સઙ્ઘે દાનં ન ખો ઓરકં ભવિસ્સતિ, પરિત્તં લામકં નેવ ભવિસ્સતી’’તિ. કિરપતિકોતિ એત્થ ‘‘કિરો’’તિ તસ્સ કુલપુત્તસ્સ નામં; અધિપચ્ચટ્ઠેન પન ‘‘કિરપતિકો’’તિ વુચ્ચતિ. સો કિર ઇસ્સરો અધિપતિ માસઉતુસંવચ્છરનિયામેન વેતનં દત્વા કમ્મકારકે કમ્મં કારેતિ. બદરા પટિયત્તાતિ ઉપચારવસેન વદતિ. બદરમિસ્સેનાતિ બદરસાળવેન.

    221. Tatiyasikkhāpade – na kho idaṃ orakaṃ bhavissati, yathayime manussā sakkaccaṃ bhattaṃ karontīti, yena niyāmena ime manussā sakkaccaṃ bhattaṃ karonti, tena ñāyati – ‘‘idaṃ sāsanaṃ idaṃ vā buddhappamukhe saṅghe dānaṃ na kho orakaṃ bhavissati, parittaṃ lāmakaṃ neva bhavissatī’’ti. Kirapatikoti ettha ‘‘kiro’’ti tassa kulaputtassa nāmaṃ; adhipaccaṭṭhena pana ‘‘kirapatiko’’ti vuccati. So kira issaro adhipati māsautusaṃvaccharaniyāmena vetanaṃ datvā kammakārake kammaṃ kāreti. Badarā paṭiyattāti upacāravasena vadati. Badaramissenāti badarasāḷavena.

    ૨૨૨. ઉસ્સૂરે આહરિયિત્થાતિ અતિદિવા આહરિયિત્થ.

    222.Ussūre āhariyitthāti atidivā āhariyittha.

    ૨૨૬. મય્હં ભત્તપચ્ચાસં ઇત્થન્નામસ્સ દમ્મીતિ અયં ભત્તવિકપ્પના નામ સમ્મુખાપિ પરમ્મુખાપિ વટ્ટતિ. સમ્મુખા દિસ્વા ‘‘તુય્હં વિકપ્પેમી’’તિ વત્વા ભુઞ્જિતબ્બં, અદિસ્વા પઞ્ચસુ સહધમ્મિકેસુ ‘‘ઇત્થન્નામસ્સ વિકપ્પેમી’’તિ વત્વા ભુઞ્જિતબ્બં. મહાપચ્ચરિયાદીસુ પન પરમ્મુખાવિકપ્પનાવ વુત્તા. સા ચાયં યસ્મા વિનયકમ્મેન સઙ્ગહિતા, તસ્મા ભગવતો વિકપ્પેતું ન વટ્ટતિ. ભગવતિ હિ ગન્ધકુટિયં નિસિન્નેપિ સઙ્ઘમજ્ઝે નિસિન્નેપિ સઙ્ઘેન ગણપ્પહોનકે ભિક્ખૂ ગહેત્વા તં તં કમ્મં કતં સુકતમેવ હોતિ, ભગવા નેવ કમ્મં કોપેતિ; ન સમ્પાદેતિ. ન કોપેતિ ધમ્મિસ્સરત્તા, ન સમ્પાદેતિ અગણપૂરકત્તા.

    226.Mayhaṃ bhattapaccāsaṃ itthannāmassa dammīti ayaṃ bhattavikappanā nāma sammukhāpi parammukhāpi vaṭṭati. Sammukhā disvā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vatvā bhuñjitabbaṃ, adisvā pañcasu sahadhammikesu ‘‘itthannāmassa vikappemī’’ti vatvā bhuñjitabbaṃ. Mahāpaccariyādīsu pana parammukhāvikappanāva vuttā. Sā cāyaṃ yasmā vinayakammena saṅgahitā, tasmā bhagavato vikappetuṃ na vaṭṭati. Bhagavati hi gandhakuṭiyaṃ nisinnepi saṅghamajjhe nisinnepi saṅghena gaṇappahonake bhikkhū gahetvā taṃ taṃ kammaṃ kataṃ sukatameva hoti, bhagavā neva kammaṃ kopeti; na sampādeti. Na kopeti dhammissarattā, na sampādeti agaṇapūrakattā.

    ૨૨૯. દ્વે તયો નિમન્તને એકતો ભુઞ્જતીતિ દ્વે તીણિ નિમન્તનાનિ એકપત્તે પક્ખિપિત્વા મિસ્સેત્વા એકં કત્વા ભુઞ્જતીતિ અત્થો. દ્વે તીણિ કુલાનિ નિમન્તેત્વા એકસ્મિં ઠાને નિસીદાપેત્વા ઇતો ચિતો ચ આહરિત્વા ભત્તં આકિરન્તિ, સૂપબ્યઞ્જનં આકિરન્તિ, એકમિસ્સકં હોતિ, એત્થ અનાપત્તીતિ મહાપચ્ચરિયં વુત્તં. સચે પન મૂલનિમન્તનં હેટ્ઠા હોતિ, પચ્છિમં પચ્છિમં ઉપરિ, તં ઉપરિતો પટ્ઠાય ભુઞ્જન્તસ્સ આપત્તિ. હત્થં પન અન્તો પવેસેત્વા પઠમનિમન્તનતો એકમ્પિ કબળં ઉદ્ધરિત્વા ભુત્તકાલતો પટ્ઠાય યથા તથા વા ભુઞ્જન્તસ્સ અનાપત્તિ. સચેપિ તત્થ ખીરં વા રસં વા આકિરન્તિ, યેન અજ્ઝોત્થતં ભત્તં એકરસં હોતિ, કોટિતો પટ્ઠાય ભુઞ્જન્તસ્સ અનાપત્તીતિ મહાપચ્ચરિયં વુત્તં. મહાઅટ્ઠકથાયં પન વુત્તં – ‘‘ખીરભત્તં વા રસભત્તં વા લભિત્વા નિસિન્નસ્સ તત્થેવ અઞ્ઞેપિ ખીરભત્તં વા રસભત્તં વા આકિરન્તિ, ખીરં વા રસં વા પિવતો અનાપત્તિ. ભુઞ્જન્તેન પન પઠમં લદ્ધમંસખણ્ડં વા ભત્તપિણ્ડં વા મુખે પક્ખિપિત્વા કોટિતો પટ્ઠાય ભુઞ્જિતું વટ્ટતિ. સપ્પિપાયાસેપિ એસેવ નયો’’તિ.

    229.Dve tayo nimantane ekato bhuñjatīti dve tīṇi nimantanāni ekapatte pakkhipitvā missetvā ekaṃ katvā bhuñjatīti attho. Dve tīṇi kulāni nimantetvā ekasmiṃ ṭhāne nisīdāpetvā ito cito ca āharitvā bhattaṃ ākiranti, sūpabyañjanaṃ ākiranti, ekamissakaṃ hoti, ettha anāpattīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Sace pana mūlanimantanaṃ heṭṭhā hoti, pacchimaṃ pacchimaṃ upari, taṃ uparito paṭṭhāya bhuñjantassa āpatti. Hatthaṃ pana anto pavesetvā paṭhamanimantanato ekampi kabaḷaṃ uddharitvā bhuttakālato paṭṭhāya yathā tathā vā bhuñjantassa anāpatti. Sacepi tattha khīraṃ vā rasaṃ vā ākiranti, yena ajjhotthataṃ bhattaṃ ekarasaṃ hoti, koṭito paṭṭhāya bhuñjantassa anāpattīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘khīrabhattaṃ vā rasabhattaṃ vā labhitvā nisinnassa tattheva aññepi khīrabhattaṃ vā rasabhattaṃ vā ākiranti, khīraṃ vā rasaṃ vā pivato anāpatti. Bhuñjantena pana paṭhamaṃ laddhamaṃsakhaṇḍaṃ vā bhattapiṇḍaṃ vā mukhe pakkhipitvā koṭito paṭṭhāya bhuñjituṃ vaṭṭati. Sappipāyāsepi eseva nayo’’ti.

    મહાઉપાસકો ભિક્ખું નિમન્તેતિ, તસ્સ કુલં ઉપગતસ્સ ઉપાસકોપિ તસ્સ પુત્તદારભાતિકભગિનિઆદયોપિ અત્તનો અત્તનો કોટ્ઠાસં આહરિત્વા પત્તે પક્ખિપન્તિ, ઉપાસકેન પઠમં દિન્નં અભુઞ્જિત્વા પચ્છા લદ્ધં ભુઞ્જન્તસ્સ ‘‘અનાપત્તી’’તિ મહાઅટ્ઠકથાયં વુત્તં. કુરુન્દટ્ઠકથાયં પન વટ્ટતીતિ વુત્તં. મહાપચ્ચરિયં ‘‘સચે પાટેક્કં પચન્તિ, અત્તનો અત્તનો પક્કભત્તતો આહરિત્વા દેન્તિ, તત્થ પચ્છા આહટં પઠમં ભુઞ્જન્તસ્સ પાચિત્તિયં. યદિ પન સબ્બેસં એકોવ પાકો હોતિ, પરમ્પરભોજનં ન હોતી’’તિ વુત્તં. મહાઉપાસકો નિમન્તેત્વા નિસીદાપેતિ, અઞ્ઞો મનુસ્સો પત્તં ગણ્હાતિ, ન દાતબ્બં. કિં ભન્તે ન દેથાતિ? નનુ ઉપાસક તયા નિમન્તિતમ્હાતિ! હોતુ ભન્તે, લદ્ધં લદ્ધં ભુઞ્જથાતિ વદતિ, ભુઞ્જિતું વટ્ટતિ. અઞ્ઞેન આહરિત્વા ભત્તે દિન્ને આપુચ્છિત્વાપિ ભુઞ્જિતું વટ્ટતીતિ કુરુન્દિયં વુત્તં.

    Mahāupāsako bhikkhuṃ nimanteti, tassa kulaṃ upagatassa upāsakopi tassa puttadārabhātikabhaginiādayopi attano attano koṭṭhāsaṃ āharitvā patte pakkhipanti, upāsakena paṭhamaṃ dinnaṃ abhuñjitvā pacchā laddhaṃ bhuñjantassa ‘‘anāpattī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Kurundaṭṭhakathāyaṃ pana vaṭṭatīti vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ ‘‘sace pāṭekkaṃ pacanti, attano attano pakkabhattato āharitvā denti, tattha pacchā āhaṭaṃ paṭhamaṃ bhuñjantassa pācittiyaṃ. Yadi pana sabbesaṃ ekova pāko hoti, paramparabhojanaṃ na hotī’’ti vuttaṃ. Mahāupāsako nimantetvā nisīdāpeti, añño manusso pattaṃ gaṇhāti, na dātabbaṃ. Kiṃ bhante na dethāti? Nanu upāsaka tayā nimantitamhāti! Hotu bhante, laddhaṃ laddhaṃ bhuñjathāti vadati, bhuñjituṃ vaṭṭati. Aññena āharitvā bhatte dinne āpucchitvāpi bhuñjituṃ vaṭṭatīti kurundiyaṃ vuttaṃ.

    અનુમોદનં કત્વા ગચ્છન્તં ધમ્મં સોતુકામા ‘‘સ્વેપિ ભન્તે આગચ્છેય્યાથા’’તિ સબ્બે નિમન્તેન્તિ, પુનદિવસે આગન્ત્વા લદ્ધં લદ્ધં ભુઞ્જિતું વટ્ટતિ. કસ્મા? સબ્બેહિ નિમન્તિતત્તા. એકો ભિક્ખુ પિણ્ડાય ચરન્તો ભત્તં લભતિ, તમઞ્ઞો ઉપાસકો નિમન્તેત્વા ઘરે નિસીદાપેતિ, ન ચ તાવ ભત્તં સમ્પજ્જતિ. સચે સો ભિક્ખુ પિણ્ડાય ચરિત્વા લદ્ધભત્તં ભુઞ્જતિ, આપત્તિ. અભુત્વા નિસિન્ને ‘‘કિં ભન્તે ન ભુઞ્જસી’’તિ વુત્તે ‘‘તયા નિમન્તિતત્તા’’તિ વત્વા લદ્ધં લદ્ધં ભુઞ્જથ ભન્તે’’તિ વુત્તો ભુઞ્જતિ, વટ્ટતિ.

    Anumodanaṃ katvā gacchantaṃ dhammaṃ sotukāmā ‘‘svepi bhante āgaccheyyāthā’’ti sabbe nimantenti, punadivase āgantvā laddhaṃ laddhaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati. Kasmā? Sabbehi nimantitattā. Eko bhikkhu piṇḍāya caranto bhattaṃ labhati, tamañño upāsako nimantetvā ghare nisīdāpeti, na ca tāva bhattaṃ sampajjati. Sace so bhikkhu piṇḍāya caritvā laddhabhattaṃ bhuñjati, āpatti. Abhutvā nisinne ‘‘kiṃ bhante na bhuñjasī’’ti vutte ‘‘tayā nimantitattā’’ti vatvā laddhaṃ laddhaṃ bhuñjatha bhante’’ti vutto bhuñjati, vaṭṭati.

    સકલેન ગામેનાતિ સકલેન ગામેન એકતો હુત્વા નિમન્તિતસ્સેવ યત્થ કત્થચિ ભુઞ્જતો અનાપત્તિ. પૂગેપિ એસેવ નયો. નિમન્તિયમાનો ભિક્ખં ગહેસ્સામીતિ ભણતીતિ ‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ નિમન્તિયમાનો ‘‘ન મય્હં તવ ભત્તેનત્થો, ભિક્ખં ગણ્હિસ્સામી’’તિ વદતિ. એત્થ પન મહાપદુમત્થેરો આહ – ‘‘એવં વદન્તો ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે અનિમન્તનં કાતું સક્કોતિ, ભુઞ્જનત્થાય પન ઓકાસો કતો હોતીતિ નેવ ગણભોજનતો ન ચારિત્તતો મુચ્ચતી’’તિ. મહાસુમત્થેરો આહ – ‘‘યદગ્ગેન અનિમન્તનં કાતું સક્કોતિ, તદગ્ગેન નેવ ગણભોજનં ન ચારિત્તં હોતી’’તિ. સેસં ઉત્તાનમેવ.

    Sakalena gāmenāti sakalena gāmena ekato hutvā nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato anāpatti. Pūgepi eseva nayo. Nimantiyamāno bhikkhaṃ gahessāmīti bhaṇatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti nimantiyamāno ‘‘na mayhaṃ tava bhattenattho, bhikkhaṃ gaṇhissāmī’’ti vadati. Ettha pana mahāpadumatthero āha – ‘‘evaṃ vadanto imasmiṃ sikkhāpade animantanaṃ kātuṃ sakkoti, bhuñjanatthāya pana okāso kato hotīti neva gaṇabhojanato na cārittato muccatī’’ti. Mahāsumatthero āha – ‘‘yadaggena animantanaṃ kātuṃ sakkoti, tadaggena neva gaṇabhojanaṃ na cārittaṃ hotī’’ti. Sesaṃ uttānameva.

    કથિનસમુટ્ઠાનં – કાયવાચતો કાયવાચાચિત્તતો ચ સમુટ્ઠાતિ, કિરિયાકિરિયં એત્થ હિ ભોજનં કિરિયા, અવિકપ્પનં અકિરિયા, નોસઞ્ઞાવિમોક્ખં, અચિત્તકં, પણ્ણત્તિવજ્જં, કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, તિચિત્તં, તિવેદનન્તિ.

    Kathinasamuṭṭhānaṃ – kāyavācato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ ettha hi bhojanaṃ kiriyā, avikappanaṃ akiriyā, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.

    પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદં તતિયં.

    Paramparabhojanasikkhāpadaṃ tatiyaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૪. ભોજનવગ્ગો • 4. Bhojanavaggo

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૩. પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૩. પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૩. પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૩. પરમ્પરભોજનસિક્ખાપદં • 3. Paramparabhojanasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact