Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi |
૧૦. પારાપરિયત્થેરગાથા
10. Pārāpariyattheragāthā
૯૨૦.
920.
સમણસ્સ અહુ ચિન્તા, પુપ્ફિતમ્હિ મહાવને;
Samaṇassa ahu cintā, pupphitamhi mahāvane;
એકગ્ગસ્સ નિસિન્નસ્સ, પવિવિત્તસ્સ ઝાયિનો.
Ekaggassa nisinnassa, pavivittassa jhāyino.
૯૨૧.
921.
‘‘અઞ્ઞથા લોકનાથમ્હિ, તિટ્ઠન્તે પુરિસુત્તમે;
‘‘Aññathā lokanāthamhi, tiṭṭhante purisuttame;
ઇરિયં આસિ ભિક્ખૂનં, અઞ્ઞથા દાનિ દિસ્સતિ.
Iriyaṃ āsi bhikkhūnaṃ, aññathā dāni dissati.
૯૨૨.
922.
‘‘સીતવાતપરિત્તાનં, હિરિકોપીનછાદનં;
‘‘Sītavātaparittānaṃ, hirikopīnachādanaṃ;
મત્તટ્ઠિયં અભુઞ્જિંસુ, સન્તુટ્ઠા ઇતરીતરે.
Mattaṭṭhiyaṃ abhuñjiṃsu, santuṭṭhā itarītare.
૯૨૩.
923.
‘‘પણીતં યદિ વા લૂખં, અપ્પં વા યદિ વા બહું;
‘‘Paṇītaṃ yadi vā lūkhaṃ, appaṃ vā yadi vā bahuṃ;
યાપનત્થં અભુઞ્જિંસુ, અગિદ્ધા નાધિમુચ્છિતા.
Yāpanatthaṃ abhuñjiṃsu, agiddhā nādhimucchitā.
૯૨૪.
924.
‘‘જીવિતાનં પરિક્ખારે, ભેસજ્જે અથ પચ્ચયે;
‘‘Jīvitānaṃ parikkhāre, bhesajje atha paccaye;
ન બાળ્હં ઉસ્સુકા આસું, યથા તે આસવક્ખયે.
Na bāḷhaṃ ussukā āsuṃ, yathā te āsavakkhaye.
૯૨૫.
925.
‘‘અરઞ્ઞે રુક્ખમૂલેસુ, કન્દરાસુ ગુહાસુ ચ;
‘‘Araññe rukkhamūlesu, kandarāsu guhāsu ca;
વિવેકમનુબ્રૂહન્તા, વિહંસુ તપ્પરાયના.
Vivekamanubrūhantā, vihaṃsu tapparāyanā.
૯૨૬.
926.
‘‘નીચા નિવિટ્ઠા સુભરા, મુદૂ અત્થદ્ધમાનસા;
‘‘Nīcā niviṭṭhā subharā, mudū atthaddhamānasā;
અબ્યાસેકા અમુખરા, અત્થચિન્તા વસાનુગા.
Abyāsekā amukharā, atthacintā vasānugā.
૯૨૭.
927.
‘‘તતો પાસાદિકં આસિ, ગતં ભુત્તં નિસેવિતં;
‘‘Tato pāsādikaṃ āsi, gataṃ bhuttaṃ nisevitaṃ;
સિનિદ્ધા તેલધારાવ, અહોસિ ઇરિયાપથો.
Siniddhā teladhārāva, ahosi iriyāpatho.
૯૨૮.
928.
‘‘સબ્બાસવપરિક્ખીણા, મહાઝાયી મહાહિતા;
‘‘Sabbāsavaparikkhīṇā, mahājhāyī mahāhitā;
નિબ્બુતા દાનિ તે થેરા, પરિત્તા દાનિ તાદિસા.
Nibbutā dāni te therā, parittā dāni tādisā.
૯૨૯.
929.
‘‘કુસલાનઞ્ચ ધમ્માનં, પઞ્ઞાય ચ પરિક્ખયા;
‘‘Kusalānañca dhammānaṃ, paññāya ca parikkhayā;
સબ્બાકારવરૂપેતં, લુજ્જતે જિનસાસનં.
Sabbākāravarūpetaṃ, lujjate jinasāsanaṃ.
૯૩૦.
930.
‘‘પાપકાનઞ્ચ ધમ્માનં, કિલેસાનઞ્ચ યો ઉતુ;
‘‘Pāpakānañca dhammānaṃ, kilesānañca yo utu;
ઉપટ્ઠિતા વિવેકાય, યે ચ સદ્ધમ્મસેસકા.
Upaṭṭhitā vivekāya, ye ca saddhammasesakā.
૯૩૧.
931.
‘‘તે કિલેસા પવડ્ઢન્તા, આવિસન્તિ બહું જનં;
‘‘Te kilesā pavaḍḍhantā, āvisanti bahuṃ janaṃ;
કીળન્તિ મઞ્ઞે બાલેહિ, ઉમ્મત્તેહિવ રક્ખસા.
Kīḷanti maññe bālehi, ummattehiva rakkhasā.
૯૩૨.
932.
‘‘કિલેસેહાભિભૂતા તે, તેન તેન વિધાવિતા;
‘‘Kilesehābhibhūtā te, tena tena vidhāvitā;
નરા કિલેસવત્થૂસુ, સસઙ્ગામેવ ઘોસિતે.
Narā kilesavatthūsu, sasaṅgāmeva ghosite.
૯૩૩.
933.
‘‘પરિચ્ચજિત્વા સદ્ધમ્મં, અઞ્ઞમઞ્ઞેહિ ભણ્ડરે;
‘‘Pariccajitvā saddhammaṃ, aññamaññehi bhaṇḍare;
દિટ્ઠિગતાનિ અન્વેન્તા, ઇદં સેય્યોતિ મઞ્ઞરે.
Diṭṭhigatāni anventā, idaṃ seyyoti maññare.
૯૩૪.
934.
‘‘ધનઞ્ચ પુત્તં ભરિયઞ્ચ, છડ્ડયિત્વાન નિગ્ગતા;
‘‘Dhanañca puttaṃ bhariyañca, chaḍḍayitvāna niggatā;
કટચ્છુભિક્ખહેતૂપિ, અકિચ્છાનિ નિસેવરે.
Kaṭacchubhikkhahetūpi, akicchāni nisevare.
૯૩૫.
935.
‘‘ઉદરાવદેહકં ભુત્વા, સયન્તુત્તાનસેય્યકા;
‘‘Udarāvadehakaṃ bhutvā, sayantuttānaseyyakā;
કથં વત્તેન્તિ 1 પટિબુદ્ધા, યા કથા સત્થુગરહિતા.
Kathaṃ vattenti 2 paṭibuddhā, yā kathā satthugarahitā.
૯૩૬.
936.
૯૩૭.
937.
‘‘મત્તિકં તેલચુણ્ણઞ્ચ, ઉદકાસનભોજનં;
‘‘Mattikaṃ telacuṇṇañca, udakāsanabhojanaṃ;
ગિહીનં ઉપનામેન્તિ, આકઙ્ખન્તા બહુત્તરં.
Gihīnaṃ upanāmenti, ākaṅkhantā bahuttaraṃ.
૯૩૮.
938.
‘‘દન્તપોનં કપિત્થઞ્ચ, પુપ્ફં ખાદનિયાનિ ચ;
‘‘Dantaponaṃ kapitthañca, pupphaṃ khādaniyāni ca;
પિણ્ડપાતે ચ સમ્પન્ને, અમ્બે આમલકાનિ ચ.
Piṇḍapāte ca sampanne, ambe āmalakāni ca.
૯૩૯.
939.
‘‘ભેસજ્જેસુ યથા વેજ્જા, કિચ્ચાકિચ્ચે યથા ગિહી;
‘‘Bhesajjesu yathā vejjā, kiccākicce yathā gihī;
ગણિકાવ વિભૂસાયં, ઇસ્સરે ખત્તિયા યથા.
Gaṇikāva vibhūsāyaṃ, issare khattiyā yathā.
૯૪૦.
940.
‘‘નેકતિકા વઞ્ચનિકા, કૂટસક્ખી અપાટુકા;
‘‘Nekatikā vañcanikā, kūṭasakkhī apāṭukā;
બહૂહિ પરિકપ્પેહિ, આમિસં પરિભુઞ્જરે.
Bahūhi parikappehi, āmisaṃ paribhuñjare.
૯૪૧.
941.
‘‘લેસકપ્પે પરિયાયે, પરિકપ્પેનુધાવિતા;
‘‘Lesakappe pariyāye, parikappenudhāvitā;
જીવિકત્થા ઉપાયેન, સઙ્કડ્ઢન્તિ બહું ધનં.
Jīvikatthā upāyena, saṅkaḍḍhanti bahuṃ dhanaṃ.
૯૪૨.
942.
‘‘ઉપટ્ઠાપેન્તિ પરિસં, કમ્મતો નો ચ ધમ્મતો;
‘‘Upaṭṭhāpenti parisaṃ, kammato no ca dhammato;
ધમ્મં પરેસં દેસેન્તિ, લાભતો નો ચ અત્થતો.
Dhammaṃ paresaṃ desenti, lābhato no ca atthato.
૯૪૩.
943.
‘‘સઙ્ઘલાભસ્સ ભણ્ડન્તિ, સઙ્ઘતો પરિબાહિરા;
‘‘Saṅghalābhassa bhaṇḍanti, saṅghato paribāhirā;
પરલાભોપજીવન્તા, અહિરીકા ન લજ્જરે.
Paralābhopajīvantā, ahirīkā na lajjare.
૯૪૪.
944.
‘‘નાનુયુત્તા તથા એકે, મુણ્ડા સઙ્ઘાટિપારુતા;
‘‘Nānuyuttā tathā eke, muṇḍā saṅghāṭipārutā;
સમ્ભાવનંયેવિચ્છન્તિ, લાભસક્કારમુચ્છિતા.
Sambhāvanaṃyevicchanti, lābhasakkāramucchitā.
૯૪૫.
945.
‘‘એવં નાનપ્પયાતમ્હિ, ન દાનિ સુકરં તથા;
‘‘Evaṃ nānappayātamhi, na dāni sukaraṃ tathā;
અફુસિતં વા ફુસિતું, ફુસિતં વાનુરક્ખિતું.
Aphusitaṃ vā phusituṃ, phusitaṃ vānurakkhituṃ.
૯૪૬.
946.
‘‘યથા કણ્ટકટ્ઠાનમ્હિ, ચરેય્ય અનુપાહનો;
‘‘Yathā kaṇṭakaṭṭhānamhi, careyya anupāhano;
સતિં ઉપટ્ઠપેત્વાન, એવં ગામે મુની ચરે.
Satiṃ upaṭṭhapetvāna, evaṃ gāme munī care.
૯૪૭.
947.
‘‘સરિત્વા પુબ્બકે યોગી, તેસં વત્તમનુસ્સરં;
‘‘Saritvā pubbake yogī, tesaṃ vattamanussaraṃ;
કિઞ્ચાપિ પચ્છિમો કાલો, ફુસેય્ય અમતં પદં.
Kiñcāpi pacchimo kālo, phuseyya amataṃ padaṃ.
૯૪૮.
948.
‘‘ઇદં વત્વા સાલવને, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો;
‘‘Idaṃ vatvā sālavane, samaṇo bhāvitindriyo;
બ્રાહ્મણો પરિનિબ્બાયી, ઇસિ ખીણપુનબ્ભવો’’તિ.
Brāhmaṇo parinibbāyī, isi khīṇapunabbhavo’’ti.
વીસતિનિપાતો નિટ્ઠિતો.
Vīsatinipāto niṭṭhito.
તત્રુદ્દાનં –
Tatruddānaṃ –
અધિમુત્તો પારાપરિયો, તેલકાનિ રટ્ઠપાલો;
Adhimutto pārāpariyo, telakāni raṭṭhapālo;
માલુક્યસેલો ભદ્દિયો, અઙ્ગુલિ દિબ્બચક્ખુકો.
Mālukyaselo bhaddiyo, aṅguli dibbacakkhuko.
પારાપરિયો દસેતે, વીસમ્હિ પરિકિત્તિતા;
Pārāpariyo dasete, vīsamhi parikittitā;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā / ૧૦. પારાપરિયત્થેરગાથાવણ્ણના • 10. Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā