Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೬. ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
6. Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā
ಛಫಸ್ಸಾಯತನೇ ಹಿತ್ವಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ವಿಚರಣಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ತಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ಸೋ ಚ ಮಿಗೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಗತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅನ್ತೋ ಕತ್ವಾ ಕತಂ ಸಾಖಾಮಣ್ಡಪಂ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಕೂಟಾಗಾರಾಕಾರೇನ ಸಞ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಚ ಮಿಲಾತಮಿಲಾತಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅಭಿನವೇಹಿ ಛಾದೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ಸತ್ತಾಹಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಿರೋಧತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರಿ। ತಾವದೇವ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸತ್ಥಾರಂ ಪರಿವಾರೇಸುಂ। ‘‘ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ದೇವತಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು, ಮಹಾ ಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ। ಸತ್ಥಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತೋ ತಸ್ಸ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಭಾವಿನಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವಕಬೋಧಿಞ್ಚ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಹುತ್ವಾ ಪರಾಪರಗೋತ್ತತಾಯ ಪಾರಾಪರಿಯೋತಿ ಲದ್ಧಸಮಞ್ಞೋ ಬಹೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇನ್ತೋ ಸತ್ಥು ರಾಜಗಹಗಮನೇ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೪೦.೩೫೩-೩೮೫) –
Chaphassāyatanehitvāti āyasmato pārāpariyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto piyadassissa bhagavato kāle nesādayoniyaṃ nibbattitvā tassa viññutaṃ pattassa vicaraṇaṭṭhāne aññatarasmiṃ vanasaṇḍe piyadassī bhagavā taṃ anuggaṇhituṃ nirodhasamāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi. So ca mige pariyesanto taṃ ṭhānaṃ gato satthāraṃ disvā pasannamānaso bhagavantaṃ anto katvā kataṃ sākhāmaṇḍapaṃ padumapupphehi kūṭāgārākārena sañchādetvā uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedento sattāhaṃ namassamāno aṭṭhāsi. Divase divase ca milātamilātāni apanetvā abhinavehi chādesi. Satthā sattāhassa accayena nirodhato vuṭṭhahitvā bhikkhusaṅghaṃ anussari. Tāvadeva asītisahassamattā bhikkhū satthāraṃ parivāresuṃ. ‘‘Madhuradhammakathaṃ suṇissāmā’’ti devatā sannipatiṃsu, mahā samāgamo ahosi. Satthā anumodanaṃ karonto tassa devamanussesu bhāviniṃ sampattiṃ imasmiṃ buddhuppāde sāvakabodhiñca byākaritvā pakkāmi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā parāparagottatāya pārāpariyoti laddhasamañño bahū brāhmaṇe mante vācento satthu rājagahagamane buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.40.353-385) –
‘‘ಪಿಯದಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾ, ಸಯಮ್ಭೂ ಲೋಕನಾಯಕೋ।
‘‘Piyadassī nāma bhagavā, sayambhū lokanāyako;
ವಿವೇಕಕಾಮೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಸಮಾಧಿಕುಸಲೋ ಮುನಿ॥
Vivekakāmo sambuddho, samādhikusalo muni.
‘‘ವನಸಣ್ಡಂ ಸಮೋಗ್ಗಯ್ಹ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಮಹಾಮುನಿ।
‘‘Vanasaṇḍaṃ samoggayha, piyadassī mahāmuni;
ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ, ನಿಸೀದಿ ಪುರಿಸುತ್ತಮೋ॥
Paṃsukūlaṃ pattharitvā, nisīdi purisuttamo.
‘‘ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಅರಞ್ಞೇ ಕಾನನೇ ಅಹಂ।
‘‘Migaluddo pure āsiṃ, araññe kānane ahaṃ;
ಪಸದಂ ಮಿಗಮೇಸನ್ತೋ, ಆಹಿಣ್ಡಾಮಿ ಅಹಂ ತದಾ॥
Pasadaṃ migamesanto, āhiṇḍāmi ahaṃ tadā.
‘‘ತತ್ಥದ್ದಸಾಸಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಓಘತಿಣ್ಣಮನಾಸವಂ।
‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ;
ಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಾಲರಾಜಂವ, ಸತರಂಸಿಂವ ಉಗ್ಗತಂ॥
Pupphitaṃ sālarājaṃva, sataraṃsiṃva uggataṃ.
‘‘ದಿಸ್ವಾನಹಂ ದೇವದೇವಂ, ಪಿಯದಸ್ಸಿಂ ಮಹಾಯಸಂ।
‘‘Disvānahaṃ devadevaṃ, piyadassiṃ mahāyasaṃ;
ಜಾತಸ್ಸರಂ ಸಮೋಗ್ಗಯ್ಹ, ಪದುಮಂ ಆಹರಿಂ ತದಾ॥
Jātassaraṃ samoggayha, padumaṃ āhariṃ tadā.
‘‘ಆಹರಿತ್ವಾನ ಪದುಮಂ, ಸತಪತ್ತಂ ಮನೋರಮಂ।
‘‘Āharitvāna padumaṃ, satapattaṃ manoramaṃ;
ಕೂಟಾಗಾರಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಛಾದಯಿಂ ಪದುಮೇನಹಂ॥
Kūṭāgāraṃ karitvāna, chādayiṃ padumenahaṃ.
‘‘ಅನುಕಮ್ಪಕೋ ಕಾರುಣಿಕೋ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಮಹಾಮುನಿ।
‘‘Anukampako kāruṇiko, piyadassī mahāmuni;
ಸತ್ತರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಬುದ್ಧೋ, ಕೂಟಾಗಾರೇ ವಸೀ ಜಿನೋ॥
Sattarattindivaṃ buddho, kūṭāgāre vasī jino.
‘‘ಪುರಾಣಂ ಛಡ್ಡಯಿತ್ವಾನ, ನವೇನ ಛಾದಯಿಂ ಅಹಂ।
‘‘Purāṇaṃ chaḍḍayitvāna, navena chādayiṃ ahaṃ;
ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ, ಅಟ್ಠಾಸಿಂ ತಾವದೇ ಅಹಂ॥
Añjaliṃ paggahetvāna, aṭṭhāsiṃ tāvade ahaṃ.
‘‘ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಮಹಾಮುನಿ।
‘‘Vuṭṭhahitvā samādhimhā, piyadassī mahāmuni;
ದಿಸಂ ಅನುವಿಲೋಕೇನ್ತೋ, ನಿಸೀದಿ ಲೋಕನಾಯಕೋ॥
Disaṃ anuvilokento, nisīdi lokanāyako.
‘‘ತದಾ ಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ, ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ।
‘‘Tadā sudassano nāma, upaṭṭhāko mahiddhiko;
ಚಿತ್ತಮಞ್ಞಾಯ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ॥
Cittamaññāya buddhassa, piyadassissa satthuno.
‘‘ಅಸೀತಿಯಾ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ।
‘‘Asītiyā sahassehi, bhikkhūhi parivārito;
ವನನ್ತೇ ಸುಖಮಾಸೀನಂ, ಉಪೇಸಿ ಲೋಕನಾಯಕಂ॥
Vanante sukhamāsīnaṃ, upesi lokanāyakaṃ.
‘‘ಯಾವತಾ ವನಸಣ್ಡಮ್ಹಿ, ಅಧಿವತ್ಥಾ ಚ ದೇವತಾ।
‘‘Yāvatā vanasaṇḍamhi, adhivatthā ca devatā;
ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಚಿತ್ತಮಞ್ಞಾಯ, ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪತುಂ ತದಾ॥
Buddhassa cittamaññāya, sabbe sannipatuṃ tadā.
‘‘ಸಮಾಗತೇಸು ಯಕ್ಖೇಸು, ಕುಮ್ಭಣ್ಡೇ ಸಹರಕ್ಖಸೇ।
‘‘Samāgatesu yakkhesu, kumbhaṇḍe saharakkhase;
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತೇ, ಗಾಥಾ ಪಬ್ಯಾಹರೀ ಜಿನೋ॥
Bhikkhusaṅghe ca sampatte, gāthā pabyāharī jino.
‘‘ಥೋಮಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಪೂಜೇಸಿ, ಆವಾಸಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ ಮೇ।
‘‘Thomaṃ sattāhaṃ pūjesi, āvāsañca akāsi me;
ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ॥
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
‘‘ಸುದುದ್ದಸಂ ಸುನಿಪುಣಂ, ಗಮ್ಭೀರಂ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತಂ।
‘‘Sududdasaṃ sunipuṇaṃ, gambhīraṃ suppakāsitaṃ;
ಞಾಣೇನ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ॥
Ñāṇena kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
‘‘ಚತುದ್ದಸಾನಿ ಕಪ್ಪಾನಿ, ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Catuddasāni kappāni, devarajjaṃ karissati;
ಕೂಟಾಗಾರಂ ಮಹನ್ತಸ್ಸ, ಪದ್ಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛಾದಿತಂ॥
Kūṭāgāraṃ mahantassa, padmapupphehi chāditaṃ.
‘‘ಆಕಾಸೇ ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ, ಪುಪ್ಫಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ।
‘‘Ākāse dhārayissati, pupphakammassidaṃ phalaṃ;
ಚತುಬ್ಬೀಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ವೋಕಿಣ್ಣಂ ಸಂಸರಿಸ್ಸತಿ॥
Catubbīse kappasate, vokiṇṇaṃ saṃsarissati.
‘‘ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಮಯಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಆಕಾಸೇ ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Tattha pupphamayaṃ byamhaṃ, ākāse dhārayissati;
ಯಥಾ ಪದುಮಪತ್ತಮ್ಹಿ, ತೋಯಂ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ॥
Yathā padumapattamhi, toyaṃ na upalimpati.
‘‘ತಥೇವೀಮಸ್ಸ ಞಾಣಮ್ಹಿ, ಕಿಲೇಸಾ ನೋಪಲಿಮ್ಪರೇ।
‘‘Tathevīmassa ñāṇamhi, kilesā nopalimpare;
ಮನಸಾ ವಿನಿವಟ್ಟೇತ್ವಾ, ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಅಯಂ॥
Manasā vinivaṭṭetvā, pañca nīvaraṇe ayaṃ.
‘‘ಚಿತ್ತಂ ಜನೇತ್ವಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ, ಅಗಾರಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Cittaṃ janetvā nekkhamme, agārā pabbajissati;
ತತೋ ಪುಪ್ಫಮಯೇ ಬ್ಯಮ್ಹೇ, ಧಾರೇನ್ತೇ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತಿ॥
Tato pupphamaye byamhe, dhārente nikkhamissati.
‘‘ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ, ನಿಪಕಸ್ಸ ಸತೀಮತೋ।
‘‘Rukkhamūle vasantassa, nipakassa satīmato;
ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಮಯಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಮತ್ಥಕೇ ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ॥
Tattha pupphamayaṃ byamhaṃ, matthake dhārayissati.
‘‘ಚೀವರಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಯಂ ಸಯನಾಸನಂ।
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
ದತ್ವಾನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ, ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋ॥
Datvāna bhikkhusaṅghassa, nibbāyissatināsavo.
‘‘ಕೂಟಾಗಾರೇನ ಚರತಾ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮಿಂ।
‘‘Kūṭāgārena caratā, pabbajjaṃ abhinikkhamiṃ;
ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಸನ್ತಮ್ಪಿ, ಕೂಟಾಗಾರಂ ಧರೀಯತಿ॥
Rukkhamūle vasantampi, kūṭāgāraṃ dharīyati.
‘‘ಚೀವರೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಚ, ಚೇತನಾ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।
‘‘Cīvare piṇḍapāte ca, cetanā me na vijjati;
ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಸಂಯುತ್ತೋ, ಲಭಾಮಿ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಂ॥
Puññakammena saṃyutto, labhāmi pariniṭṭhitaṃ.
‘‘ಗಣನಾತೋ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾ, ಕಪ್ಪಕೋಟೀ ಬಹೂ ಮಮ।
‘‘Gaṇanāto asaṅkheyyā, kappakoṭī bahū mama;
ರಿತ್ತಕಾ ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಪಮುತ್ತಾ ಲೋಕನಾಯಕಾ॥
Rittakā te atikkantā, pamuttā lokanāyakā.
‘‘ಅಟ್ಠಾರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ವಿನಾಯಕೋ।
‘‘Aṭṭhārase kappasate, piyadassī vināyako;
ತಮಹಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ, ಇಮಂ ಯೋನಿಂ ಉಪಾಗತೋ॥
Tamahaṃ payirupāsitvā, imaṃ yoniṃ upāgato.
‘‘ಇಧ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಅನೋಮಂ ನಾಮ ಚಕ್ಖುಮಂ।
‘‘Idha passāmi sambuddhaṃ, anomaṃ nāma cakkhumaṃ;
ತಮಹಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ॥
Tamahaṃ upagantvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
‘‘ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ ಬುದ್ಧೋ, ಮಗ್ಗಂ ಮೇ ದೇಸಯೀ ಜಿನೋ।
‘‘Dukkhassantakaro buddho, maggaṃ me desayī jino;
ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಚಲಂ ಪದಂ॥
Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pattomhi acalaṃ padaṃ.
‘‘ತೋಸಯಿತ್ವಾನ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಗೋತಮಂ ಸಕ್ಯಪುಙ್ಗವಂ।
‘‘Tosayitvāna sambuddhaṃ, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ;
ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ, ವಿಹರಾಮಿ ಅನಾಸವೋ॥
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
‘‘ಅಟ್ಠಾರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ಯಂ ಬುದ್ಧಮಭಿಪೂಜಯಿಂ।
‘‘Aṭṭhārase kappasate, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಉದಾನವಸೇನ –
Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā sañjātasomanasso udānavasena –
೧೧೬.
116.
‘‘ಛಫಸ್ಸಾಯತನೇ ಹಿತ್ವಾ, ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಸುಸಂವುತೋ।
‘‘Chaphassāyatane hitvā, guttadvāro susaṃvuto;
ಅಘಮೂಲಂ ವಮಿತ್ವಾನ, ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।
Aghamūlaṃ vamitvāna, patto me āsavakkhayo’’ti. – gāthaṃ abhāsi;
ತತ್ಥ ಛಫಸ್ಸಾಯತನೇ ಹಿತ್ವಾತಿ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಾದೀನಂ ಛನ್ನಂ ಸಮ್ಫಸ್ಸಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನತಾಯ ‘‘ಫಸ್ಸಾಯತನಾನೀ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾನಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾಯತನಾನಿ ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಸಂಕಿಲೇಸಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಪಹಾಯ। ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಸುಸಂವುತೋತಿ ತತೋ ಏವ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರಾದೀನಂ ಗುತ್ತತ್ತಾ, ತತ್ಥ ಪವತ್ತನಕಾನಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೀನಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ಪವೇಸನನಿವಾರಣೇನ ಸತಿಕವಾಟೇನ ಸುಟ್ಟು ಪಿಹಿತತ್ತಾ ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಸುಸಂವುತೋ। ಅಥ ವಾ ಮನಚ್ಛಟ್ಠಾನಂ ಛನ್ನಂ ದ್ವಾರಾನಂ ವುತ್ತನಯೇನ ರಕ್ಖಿತತ್ತಾ ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ, ಕಾಯಾದೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ಸಞ್ಞತತ್ತಾ ಸುಸಂವುತೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಘಮೂಲಂ ವಮಿತ್ವಾನಾತಿ ಅಘಸ್ಸ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲಭೂತಂ ಅವಿಜ್ಜಾಭವತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾತಂ ದೋಸಂ, ಸಬ್ಬಂ ವಾ ಕಿಲೇಸದೋಸಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸಙ್ಖಾತವಮನಯೋಗಪಾನೇನ ಉಗ್ಗಿರಿತ್ವಾ ಸನ್ತಾನತೋ ಬಹಿ ಕತ್ವಾ, ಬಹಿಕರಣಹೇತು ವಾ। ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋತಿ ಕಾಮಾಸವಾದಯೋ ಆಸವಾ ಏತ್ಥ ಖೀಯನ್ತಿ, ತೇಸಂ ವಾ ಖಯೇನ ಪತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಆಸವಕ್ಖಯೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅರಹತ್ತಞ್ಚ। ಸೋ ಆಸವಕ್ಖಯೋ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋತಿ ಉದಾನವಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।
Tattha chaphassāyatane hitvāti cakkhusamphassādīnaṃ channaṃ samphassānaṃ uppattiṭṭhānatāya ‘‘phassāyatanānī’’ti laddhanāmāni cakkhādīni cha ajjhattikāyatanāni tappaṭibaddhasaṃkilesappahānavasena pahāya. Guttadvāro susaṃvutoti tato eva cakkhudvārādīnaṃ guttattā, tattha pavattanakānaṃ abhijjhādīnaṃ pāpadhammānaṃ pavesananivāraṇena satikavāṭena suṭṭu pihitattā guttadvāro susaṃvuto. Atha vā manacchaṭṭhānaṃ channaṃ dvārānaṃ vuttanayena rakkhitattā guttadvāro, kāyādīhi suṭṭhu saññatattā susaṃvutoti evamettha attho veditabbo. Aghamūlaṃ vamitvānāti aghassa vaṭṭadukkhassa mūlabhūtaṃ avijjābhavataṇhāsaṅkhātaṃ dosaṃ, sabbaṃ vā kilesadosaṃ ariyamaggasaṅkhātavamanayogapānena uggiritvā santānato bahi katvā, bahikaraṇahetu vā. Patto me āsavakkhayoti kāmāsavādayo āsavā ettha khīyanti, tesaṃ vā khayena pattabboti āsavakkhayo, nibbānaṃ arahattañca. So āsavakkhayo patto adhigatoti udānavasena aññaṃ byākāsi.
ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Pārāpariyattheragāthā