| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೧೦. ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
10. Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā
ಸಮಣಸ್ಸ ಅಹು ಚಿನ್ತಾತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಇಮಸ್ಸ ವತ್ಥು ಹೇಟ್ಠಾ ಆಗತಮೇವ। ತಾ ಚ ಗಾಥಾ ಸತ್ಥರಿ ಧರನ್ತೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲೇ ಮನಚ್ಛಟ್ಠಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನಚಿನ್ತಾಯ ಪಕಾಸನವಸೇನ ಭಾಸಿತಾ। ಇಮಾ ಪನ ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಅತ್ತನೋ ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ ತದಾ ಆಯತಿಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಪಕಾಸನವಸೇನ ಭಾಸಿತಾ। ತತ್ಥ –
Samaṇassaahu cintātiādikā āyasmato pārāpariyattherassa gāthā. Imassa vatthu heṭṭhā āgatameva. Tā ca gāthā satthari dharante attano puthujjanakāle manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ niggaṇhanacintāya pakāsanavasena bhāsitā. Imā pana aparabhāge satthari parinibbute attano ca parinibbāne upaṭṭhite tadā āyatiñca bhikkhūnaṃ uddhammapaṭipattiyā pakāsanavasena bhāsitā. Tattha –
೯೨೦.
920.
‘‘ಸಮಣಸ್ಸ ಅಹು ಚಿನ್ತಾ, ಪುಪ್ಫಿತಮ್ಹಿ ಮಹಾವನೇ।
‘‘Samaṇassa ahu cintā, pupphitamhi mahāvane;
ಏಕಗ್ಗಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ, ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ಝಾಯಿನೋ’’ತಿ॥ –
Ekaggassa nisinnassa, pavivittassa jhāyino’’ti. –
ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ಠಪಿತಾ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೋವ। ಅಯಂ ಪನ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ – ಸತ್ಥರಿ ಅಗ್ಗಸಾವಕೇಸು ಏಕಚ್ಚೇಸು ಮಹಾಥೇರೇಸು ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಸು ಅತೀತಸತ್ಥುಕೇ ಪಾವಚನೇ ಸುಬ್ಬಚೇಸು ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ದುಲ್ಲಭೇಸು, ದುಬ್ಬಚೇಸು ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪತ್ತಿಬಹುಲೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಚ ಜಾತೇಸು ಸುಪುಪ್ಫಿತೇ ಮಹನ್ತೇ ಸಾಲವನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗಸ್ಸ ಝಾಯನಸೀಲಸ್ಸ, ಸಮಿತಪಾಪತಾಯ ಸಮಣಸ್ಸ, ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಿನ್ತಾ ವೀಮಂಸಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಇತರಾ –
Ayaṃ gāthā saṅgītikārehi ṭhapitā. Tassattho heṭṭhā vuttanayova. Ayaṃ pana sambandho – satthari aggasāvakesu ekaccesu mahātheresu ca parinibbutesu atītasatthuke pāvacane subbacesu sikkhākāmesu bhikkhūsu dullabhesu, dubbacesu micchāpaṭipattibahulesu bhikkhūsu ca jātesu supupphite mahante sālavane nisinnassa pavivittassa ekaggassa jhāyanasīlassa, samitapāpatāya samaṇassa, pārāpariyattherassa paṭipattiṃ nissāya cintā vīmaṃsā ahosīti itarā –
೯೨೧.
921.
‘‘ಅಞ್ಞಥಾ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹಿ, ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಪುರಿಸುತ್ತಮೇ।
‘‘Aññathā lokanāthamhi, tiṭṭhante purisuttame;
ಇರಿಯಂ ಆಸಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ದಾನಿ ದಿಸ್ಸತಿ॥
Iriyaṃ āsi bhikkhūnaṃ, aññathā dāni dissati.
೯೨೨.
922.
‘‘ಸೀತವಾತಪರಿತ್ತಾಣಂ, ಹಿರಿಕೋಪೀನಛಾದನಂ।
‘‘Sītavātaparittāṇaṃ, hirikopīnachādanaṃ;
ಮತ್ತಟ್ಠಿಯಂ ಅಭುಞ್ಜಿಂಸು, ಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಇತರೀತರೇ॥
Mattaṭṭhiyaṃ abhuñjiṃsu, santuṭṭhā itarītare.
೯೨೩.
923.
‘‘ಪಣೀತಂ ಯದಿ ವಾ ಲೂಖಂ, ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಬಹುಂ।
‘‘Paṇītaṃ yadi vā lūkhaṃ, appaṃ vā yadi vā bahuṃ;
ಯಾಪನತ್ಥಂ ಅಭುಞ್ಜಿಂಸು, ಅಗಿದ್ಧಾ ನಾಧಿಮುಚ್ಛಿತಾ॥
Yāpanatthaṃ abhuñjiṃsu, agiddhā nādhimucchitā.
೯೨೪.
924.
‘‘ಜೀವಿತಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ, ಭೇಸಜ್ಜೇ ಅಥ ಪಚ್ಚಯೇ।
‘‘Jīvitānaṃ parikkhāre, bhesajje atha paccaye;
ನ ಬಾಳ್ಹಂ ಉಸ್ಸುಕಾ ಆಸುಂ, ಯಥಾ ತೇ ಆಸವಕ್ಖಯೇ॥
Na bāḷhaṃ ussukā āsuṃ, yathā te āsavakkhaye.
೯೨೫.
925.
‘‘ಅರಞ್ಞೇ ರುಕ್ಖಮೂಲೇಸು, ಕನ್ದರಾಸು ಗುಹಾಸು ಚ।
‘‘Araññe rukkhamūlesu, kandarāsu guhāsu ca;
ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹನ್ತಾ, ವಿಹಂಸು ತಪ್ಪರಾಯಣಾ॥
Vivekamanubrūhantā, vihaṃsu tapparāyaṇā.
೯೨೬.
926.
‘‘ನೀಚಾ ನಿವಿಟ್ಠಾ ಸುಭರಾ, ಮುದೂ ಅಥದ್ಧಮಾನಸಾ।
‘‘Nīcā niviṭṭhā subharā, mudū athaddhamānasā;
ಅಬ್ಯಾಸೇಕಾ ಅಮುಖರಾ, ಅತ್ಥಚಿನ್ತಾವಸಾನುಗಾ॥
Abyāsekā amukharā, atthacintāvasānugā.
೯೨೭.
927.
‘‘ತತೋ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಆಸಿ, ಗತಂ ಭುತ್ತಂ ನಿಸೇವಿತಂ।
‘‘Tato pāsādikaṃ āsi, gataṃ bhuttaṃ nisevitaṃ;
ಸಿನಿದ್ಧಾ ತೇಲಧಾರಾವ, ಅಹೋಸಿ ಇರಿಯಾಪಥೋ॥
Siniddhā teladhārāva, ahosi iriyāpatho.
೯೨೮.
928.
‘‘ಸಬ್ಬಾಸವಪರಿಕ್ಖೀಣಾ , ಮಹಾಝಾಯೀ ಮಹಾಹಿತಾ।
‘‘Sabbāsavaparikkhīṇā , mahājhāyī mahāhitā;
ನಿಬ್ಬುತಾ ದಾನಿ ತೇ ಥೇರಾ, ಪರಿತ್ತಾ ದಾನಿ ತಾದಿಸಾ॥
Nibbutā dāni te therā, parittā dāni tādisā.
೯೨೯.
929.
‘‘ಕುಸಲಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಪರಿಕ್ಖಯಾ।
‘‘Kusalānañca dhammānaṃ, paññāya ca parikkhayā;
ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೂಪೇತಂ, ಲುಜ್ಜತೇ ಜಿನಸಾಸನಂ॥
Sabbākāravarūpetaṃ, lujjate jinasāsanaṃ.
೯೩೦.
930.
‘‘ಪಾಪಕಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಕಿಲೇಸಾನಞ್ಚ ಯೋ ಉತು।
‘‘Pāpakānañca dhammānaṃ, kilesānañca yo utu;
ಉಪಟ್ಠಿತಾ ವಿವೇಕಾಯ, ಯೇ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಸೇಸಕಾ॥
Upaṭṭhitā vivekāya, ye ca saddhammasesakā.
೯೩೧.
931.
‘‘ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪವಡ್ಢನ್ತಾ, ಆವಿಸನ್ತಿ ಬಹುಂ ಜನಂ।
‘‘Te kilesā pavaḍḍhantā, āvisanti bahuṃ janaṃ;
ಕೀಳನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ ಬಾಲೇಹಿ, ಉಮ್ಮತ್ತೇಹಿವ ರಕ್ಖಸಾ॥
Kīḷanti maññe bālehi, ummattehiva rakkhasā.
೯೩೨.
932.
‘‘ಕಿಲೇಸೇಹಾಭಿಭೂತಾ ತೇ, ತೇನ ತೇನ ವಿಧಾವಿತಾ।
‘‘Kilesehābhibhūtā te, tena tena vidhāvitā;
ನರಾ ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂಸು, ಸಸಙ್ಗಾಮೇವ ಘೋಸಿತೇ॥
Narā kilesavatthūsu, sasaṅgāmeva ghosite.
೯೩೩.
933.
‘‘ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಭಣ್ಡರೇ।
‘‘Pariccajitvā saddhammaṃ, aññamaññehi bhaṇḍare;
ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಅನ್ವೇನ್ತಾ, ಇದಂ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಮಞ್ಞರೇ॥
Diṭṭhigatāni anventā, idaṃ seyyoti maññare.
೯೩೪.
934.
‘‘ಧನಞ್ಚ ಪುತ್ತಂ ಭರಿಯಞ್ಚ, ಛಡ್ಡಯಿತ್ವಾನ ನಿಗ್ಗತಾ।
‘‘Dhanañca puttaṃ bhariyañca, chaḍḍayitvāna niggatā;
ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಹೇತೂಪಿ, ಅಕಿಚ್ಛಾನಿ ನಿಸೇವರೇ॥
Kaṭacchubhikkhahetūpi, akicchāni nisevare.
೯೩೫.
935.
‘‘ಉದರಾವದೇಹಕಂ ಭುತ್ವಾ, ಸಯನ್ತುತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಾ।
‘‘Udarāvadehakaṃ bhutvā, sayantuttānaseyyakā;
ಕಥಾ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ಪಟಿಬುದ್ಧಾ, ಯಾ ಕಥಾ ಸತ್ಥುಗರಹಿತಾ॥
Kathā vaḍḍhenti paṭibuddhā, yā kathā satthugarahitā.
೯೩೬.
936.
‘‘ಸಬ್ಬಕಾರುಕಸಿಪ್ಪಾನಿ, ಚಿತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾನ ಸಿಕ್ಖರೇ।
‘‘Sabbakārukasippāni, cittiṃ katvāna sikkhare;
ಅವೂಪಸನ್ತಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ, ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋತಿಅಚ್ಛತಿ॥
Avūpasantā ajjhattaṃ, sāmaññatthotiacchati.
೯೩೭.
937.
‘‘ಮತ್ತಿಕಂ ತೇಲಚುಣ್ಣಞ್ಚ, ಉದಕಾಸನಭೋಜನಂ।
‘‘Mattikaṃ telacuṇṇañca, udakāsanabhojanaṃ;
ಗಿಹೀನಂ ಉಪನಾಮೇನ್ತಿ, ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಬಹುತ್ತರಂ॥
Gihīnaṃ upanāmenti, ākaṅkhantā bahuttaraṃ.
೯೩೮.
938.
‘‘ದನ್ತಪೋನಂ ಕಪಿತ್ಥಞ್ಚ, ಪುಪ್ಫಂ ಖಾದನಿಯಾನಿ ಚ।
‘‘Dantaponaṃ kapitthañca, pupphaṃ khādaniyāni ca;
ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನೇ, ಅಮ್ಬೇ ಆಮಲಕಾನಿ ಚ॥
Piṇḍapāte ca sampanne, ambe āmalakāni ca.
೯೩೯.
939.
‘‘ಭೇಸಜ್ಜೇಸು ಯಥಾ ವೇಜ್ಜಾ, ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚೇ ಯಥಾ ಗಿಹೀ।
‘‘Bhesajjesu yathā vejjā, kiccākicce yathā gihī;
ಗಣಿಕಾವ ವಿಭೂಸಾಯಂ, ಇಸ್ಸರೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಯಥಾ॥
Gaṇikāva vibhūsāyaṃ, issare khattiyā yathā.
೯೪೦.
940.
‘‘ನೇಕತಿಕಾ ವಞ್ಚನಿಕಾ, ಕೂಟಸಕ್ಖೀ ಅಪಾಟುಕಾ।
‘‘Nekatikā vañcanikā, kūṭasakkhī apāṭukā;
ಬಹೂಹಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇಹಿ, ಆಮಿಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜರೇ॥
Bahūhi parikappehi, āmisaṃ paribhuñjare.
೯೪೧.
941.
‘‘ಲೇಸಕಪ್ಪೇ ಪರಿಯಾಯೇ, ಪರಿಕಪ್ಪೇನುಧಾವಿತಾ।
‘‘Lesakappe pariyāye, parikappenudhāvitā;
ಜೀವಿಕತ್ಥಾ ಉಪಾಯೇನ, ಸಙ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ ಬಹುಂ ಧನಂ॥
Jīvikatthā upāyena, saṅkaḍḍhanti bahuṃ dhanaṃ.
೯೪೨.
942.
‘‘ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ಪರಿಸಂ, ಕಮ್ಮತೋ ನೋ ಚ ಧಮ್ಮತೋ।
‘‘Upaṭṭhāpenti parisaṃ, kammato no ca dhammato;
ಧಮ್ಮಂ ಪರೇಸಂ ದೇಸೇನ್ತಿ, ಲಾಭತೋ ನೋ ಚ ಅತ್ಥತೋ॥
Dhammaṃ paresaṃ desenti, lābhato no ca atthato.
೯೪೩.
943.
‘‘ಸಙ್ಘಲಾಭಸ್ಸ ಭಣ್ಡನ್ತಿ, ಸಙ್ಘತೋ ಪರಿಬಾಹಿರಾ।
‘‘Saṅghalābhassa bhaṇḍanti, saṅghato paribāhirā;
ಪರಲಾಭೋಪಜೀವನ್ತಾ, ಅಹಿರೀಕಾ ನ ಲಜ್ಜರೇ॥
Paralābhopajīvantā, ahirīkā na lajjare.
೯೪೪.
944.
‘‘ನಾನುಯುತ್ತಾ ತಥಾ ಏಕೇ, ಮುಣ್ಡಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತಾ।
‘‘Nānuyuttā tathā eke, muṇḍā saṅghāṭipārutā;
ಸಮ್ಭಾವನಂಯೇವಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಮುಚ್ಛಿತಾ॥
Sambhāvanaṃyevicchanti, lābhasakkāramucchitā.
೯೪೫.
945.
‘‘ಏವಂ ನಾನಪ್ಪಯಾತಮ್ಹಿ, ನ ದಾನಿ ಸುಕರಂ ತಥಾ।
‘‘Evaṃ nānappayātamhi, na dāni sukaraṃ tathā;
ಅಫುಸಿತಂ ವಾ ಫುಸಿತುಂ, ಫುಸಿತಂ ವಾನುರಕ್ಖಿತುಂ॥
Aphusitaṃ vā phusituṃ, phusitaṃ vānurakkhituṃ.
೯೪೬.
946.
‘‘ಯಥಾ ಕಣ್ಟಕಟ್ಠಾನಮ್ಹಿ, ಚರೇಯ್ಯ ಅನುಪಾಹನೋ।
‘‘Yathā kaṇṭakaṭṭhānamhi, careyya anupāhano;
ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾನ, ಏವಂ ಗಾಮೇ ಮುನೀ ಚರೇ॥
Satiṃ upaṭṭhapetvāna, evaṃ gāme munī care.
೯೪೭.
947.
‘‘ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕೇ ಯೋಗೀ, ತೇಸಂ ವತ್ತಮನುಸ್ಸರಂ।
‘‘Saritvā pubbake yogī, tesaṃ vattamanussaraṃ;
ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಕಾಲೋ, ಫುಸೇಯ್ಯ ಅಮತಂ ಪದಂ॥
Kiñcāpi pacchimo kālo, phuseyya amataṃ padaṃ.
೯೪೮.
948.
‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾ ಸಾಲವನೇ, ಸಮಣೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ।
‘‘Idaṃ vatvā sālavane, samaṇo bhāvitindriyo;
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ, ಇಸಿ ಖೀಣಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ॥ –
Brāhmaṇo parinibbāyī, isi khīṇapunabbhavo’’ti. –
ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಥೇರೇನೇವ ಭಾಸಿತಾ।
Imā gāthā thereneva bhāsitā.
ತತ್ಥ ಇರಿಯಂ ಆಸಿ ಭಿಕ್ಖೂನನ್ತಿ ಪುರಿಸುತ್ತಮೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಧರನ್ತೇ ಏತರಹಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಭಾವತೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ಅಞ್ಞೇನ ಪಕಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಇರಿಯಂ ಚರಿತಂ ಅಹೋಸಿ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಭಾವತೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ದಾನಿ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಇದಾನಿ ಪನ ತತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಇರಿಯಂ ದಿಸ್ಸತಿ ಅಯಾಥಾವಪಟಿಪತ್ತಿಭಾವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ।
Tattha iriyaṃ āsi bhikkhūnanti purisuttame lokanāthamhi sammāsambuddhe tiṭṭhante dharante etarahi paṭipattibhāvato. Aññathā aññena pakārena bhikkhūnaṃ iriyaṃ caritaṃ ahosi yathānusiṭṭhaṃ paṭipattibhāvato. Aññathā dāni dissatīti idāni pana tato aññathā bhikkhūnaṃ iriyaṃ dissati ayāthāvapaṭipattibhāvatoti adhippāyo .
ಇದಾನಿ ಸತ್ಥರಿ ಧರನ್ತೇ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ, ತಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೀತವಾತಪರಿತ್ತಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮತ್ತಟ್ಠಿಯನ್ತಿ ತಂ ಮತ್ತಂ ಪಯೋಜನಂ। ಯಾವದೇವ ಸೀತವಾತಪರಿತ್ತಾಣಂ, ಯಾವದೇವ ಹಿರೀಕೋಪೀನಪಟಿಚ್ಛಾದನಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು। ಕಥಂ? ಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಇತರೀತರೇ ಯಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ವಾ ಯಥಾಲದ್ಧೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಸನ್ತೋಸಂ ಆಪನ್ನಾ।
Idāni satthari dharante yenākārena bhikkhūnaṃ paṭipatti ahosi, taṃ tāva dassetuṃ ‘‘sītavātaparittāṇa’’ntiādi vuttaṃ. Tattha mattaṭṭhiyanti taṃ mattaṃ payojanaṃ. Yāvadeva sītavātaparittāṇaṃ, yāvadeva hirīkopīnapaṭicchādanaṃ katvā cīvaraṃ paribhuñjiṃsu. Kathaṃ? Santuṭṭhā itarītare yasmiṃ tasmiṃ hīne paṇīte vā yathāladdhe paccaye santosaṃ āpannā.
ಪಣೀತನ್ತಿ ಉಳಾರಂ ಸಪ್ಪಿಆದಿನಾ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತದಭಾವೇನ ಲೂಖಂ। ಅಪ್ಪನ್ತಿ, ಚತುಪಞ್ಚಾಲೋಪಮತ್ತಮ್ಪಿ। ಬಹುಂ ಯಾಪನತ್ಥಂ ಅಭುಞ್ಜಿಂಸೂತಿ ಪಣೀತಂ ಬಹುಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಾಪಿ ಯಾಪನಮತ್ತಮೇವ ಆಹಾರಂ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತತೋ ಏವ ಅಗಿದ್ಧಾ ಗೇಧಂ ಅನಾಪನ್ನಾ। ನಾಧಿಮುಚ್ಛಿತಾ ನ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಕ್ಖಬ್ಭಞ್ಜನಂ ವಿಯ ಸಾಕಟಿಕಾ, ವಣಲೇಪನಂ ವಿಯ ವಣಿನೋ ಅಭುಞ್ಜಿಂಸು।
Paṇītanti uḷāraṃ sappiādinā saṃsaṭṭhaṃ, tadabhāvena lūkhaṃ. Appanti, catupañcālopamattampi. Bahuṃ yāpanatthaṃ abhuñjiṃsūti paṇītaṃ bahuṃ bhuñjantāpi yāpanamattameva āhāraṃ bhuñjiṃsu. Tato eva agiddhā gedhaṃ anāpannā. Nādhimucchitā na ajjhositā akkhabbhañjanaṃ viya sākaṭikā, vaṇalepanaṃ viya vaṇino abhuñjiṃsu.
ಜೀವಿತಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ, ಭೇಸಜ್ಜೇ ಅಥ ಪಚ್ಚಯೇಪಿ ಜೀವಿತಾನಂ ಪವತ್ತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಭೂತೇ ಭೇಸಜ್ಜಸಙ್ಖಾತೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ। ಯಥಾ ತೇತಿ ಯಥಾ ತೇ ಪುರಿಮಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸವಕ್ಖಯೇ ಉಸ್ಸುಕಾ ಯುತ್ತಾ ಆಸುಂ, ತಥಾ ತೇ ರೋಗಾಭಿಭೂತಾಪಿ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ ಬಾಳ್ಹಂ ಅತಿವಿಯ ಉಸ್ಸುಕಾ ನಾಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Jīvitānaṃparikkhāre, bhesajje atha paccayepi jīvitānaṃ pavattiyā parikkhārabhūte bhesajjasaṅkhāte paccaye gilānapaccaye. Yathā teti yathā te purimakā bhikkhū āsavakkhaye ussukā yuttā āsuṃ, tathā te rogābhibhūtāpi gilānapaccaye bāḷhaṃ ativiya ussukā nāhesunti attho.
ತಪ್ಪರಾಯಣಾತಿ ವಿವೇಕಪರಾಯಣಾ ವಿವೇಕಪೋಣಾ। ಏವಂ ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಚತುಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸಂ ಭಾವನಾಭಿರತಿಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ತೇಸಂ ಅರಿಯವಂಸಪಟಿಪದಾ ದಸ್ಸಿತಾ।
Tapparāyaṇāti vivekaparāyaṇā vivekapoṇā. Evaṃ catūhi gāthāhi catupaccayasantosaṃ bhāvanābhiratiñca dassentena tesaṃ ariyavaṃsapaṭipadā dassitā.
ನೀಚಾತಿ ‘‘ಮಯಂ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ’’ತಿ ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನಪರವಮ್ಭನಾನಿ ಅಕತ್ವಾ ನೀಚವುತ್ತಿನೋ, ನಿವಾತವುತ್ತಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿವಿಟ್ಠಾತಿ ಸಾಸನೇ ನಿವಿಟ್ಠಸದ್ಧಾ। ಸುಭರಾತಿ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಿಭಾವೇನ ಸುಪೋಸಾ। ಮುದೂತಿ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಸಕಲೇ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇ ಮುದೂ, ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ ವಿನಿಯೋಗಕ್ಖಮಾ। ಮುದೂತಿ ವಾ ಅಭಾಕುಟಿಕಾ ಉತ್ತಾನಮುಖಾ ಪುಪ್ಫಿತಮುಖೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರವುತ್ತಿನೋ, ಸುತಿತ್ಥಂ ವಿಯ ಸುಖಾವಹಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಥದ್ಧಮಾನಸಾತಿ ಅಕಥಿನಚಿತ್ತಾ ತೇನ ಸುಬ್ಬಚಭಾವಮಾಹ। ಅಬ್ಯಾಸೇಕಾತಿ ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸಾಭಾವತೋ ಕಿಲೇಸಬ್ಯಾಸೇಕರಹಿತಾ, ಅನ್ತರನ್ತರಾ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಮಾನಾದೀಹಿ ಅವೋಕಿಣ್ಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಮುಖರಾತಿ ನ ಮುಖರಾ, ನ ಮುಖೇನ ಖರಾ ವಚೀಪಾಗಬ್ಭಿಯರಹಿತಾತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ಥಚಿನ್ತಾವಸಾನುಗಾತಿ ಹಿತಚಿನ್ತಾವಸಾನುಗಾಹಿತಚಿನ್ತಾವಸಿಕಾ, ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಹಿತಚಿನ್ತಮೇವ ಅನುಪರಿವತ್ತನಕಾ।
Nīcāti ‘‘mayaṃ paṃsukūlikā piṇḍapātikā’’ti attukkaṃsanaparavambhanāni akatvā nīcavuttino, nivātavuttinoti attho. Niviṭṭhāti sāsane niviṭṭhasaddhā. Subharāti appicchatādibhāvena suposā. Mudūti vattapaṭipattiyaṃ sakale ca brahmacariye mudū, suparikammakatasuvaṇṇaṃ viya viniyogakkhamā. Mudūti vā abhākuṭikā uttānamukhā pupphitamukhena paṭisanthāravuttino, sutitthaṃ viya sukhāvahāti vuttaṃ hoti. Athaddhamānasāti akathinacittā tena subbacabhāvamāha. Abyāsekāti sativippavāsābhāvato kilesabyāsekarahitā, antarantarā taṇhādiṭṭhimānādīhi avokiṇṇāti attho. Amukharāti na mukharā, na mukhena kharā vacīpāgabbhiyarahitāti vā attho. Atthacintāvasānugāti hitacintāvasānugāhitacintāvasikā, attano paresañca hitacintameva anuparivattanakā.
ತತೋತಿ ತಸ್ಮಾ ನೀಚವುತ್ತಾದಿಹೇತು। ಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿ ಪಸಾದಜನಿಕಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಸುಣನ್ತಾನಞ್ಚ ಪಸಾದಾವಹಂ। ಗತನ್ತಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಪರಿವತ್ತನಾದಿಗಮನಂ। ಗತನ್ತಿ ವಾ ಕಾಯವಾಚಾಪವತ್ತಿ। ಭುತ್ತನ್ತಿ ಚತುಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗೋ। ನಿಸೇವಿತನ್ತಿ ಗೋಚರನಿಸೇವನಂ। ಸಿನಿದ್ಧಾ ತೇಲಧಾರಾವಾತಿ ಯಥಾ ಅನಿವತ್ತಿತಾ ಕುಸಲಜನಾಭಿಸಿಞ್ಚಿತಾ ಸವನ್ತೀ ತೇಲಧಾರಾ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಸಿನಿದ್ಧಾ ಮಟ್ಠಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತೇಸಂ ಆಕಪ್ಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಇರಿಯಾಪಥೋ ಅಚ್ಛಿದ್ದೋ ಸಣ್ಹೋ ಮಟ್ಠೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಅಹೋಸಿ।
Tatoti tasmā nīcavuttādihetu. Pāsādikanti pasādajanikaṃ paṭipattiṃ passantānaṃ suṇantānañca pasādāvahaṃ. Gatanti abhikkantapaṭikkantaparivattanādigamanaṃ. Gatanti vā kāyavācāpavatti. Bhuttanti catupaccayaparibhogo. Nisevitanti gocaranisevanaṃ. Siniddhāteladhārāvāti yathā anivattitā kusalajanābhisiñcitā savantī teladhārā avicchinnā siniddhā maṭṭhā dassanīyā pāsādikā hoti, evaṃ tesaṃ ākappasampannānaṃ iriyāpatho acchiddo saṇho maṭṭho dassanīyo pāsādiko ahosi.
ಮಹಾಝಾಯೀತಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಝಾನೇಹಿ ಝಾಯನಸೀಲಾ, ಮಹನ್ತಂ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಝಾಯನ್ತೀತಿ ಮಹಾಝಾಯೀ। ತತೋ ಏವ ಮಹಾಹಿತಾ, ಮಹನ್ತೇಹಿ ಹಿತೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇ ಥೇರಾತಿ ತೇ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಪರಾಯಣಾ ಥೇರಾ ಇದಾನಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿತ್ತಾ ದಾನಿ ತಾದಿಸಾತಿ ಇದಾನಿ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ತಾದಿಸಾ ತಥಾರೂಪಾ ಥೇರಾ ಪರಿತ್ತಾ ಅಪ್ಪಕಾ ಕತಿಪಯಾ ಏವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Mahājhāyīti mahantehi jhānehi jhāyanasīlā, mahantaṃ vā nibbānaṃ jhāyantīti mahājhāyī. Tato eva mahāhitā, mahantehi hitehi samannāgatāti attho. Te therāti te yathāvuttappakārā paṭipattiparāyaṇā therā idāni parinibbutāti attho. Parittā dāni tādisāti idāni pacchime kāle tādisā tathārūpā therā parittā appakā katipayā evāti vuttaṃ hoti.
ಕುಸಲಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ವಿವಟ್ಟಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭೂತಾನಂ ವಿಮೋಕ್ಖಸಮ್ಭಾರಾನಂ ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮಾನಂ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಾತಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ। ಪರಿಕ್ಖಯಾತಿ ಅಭಾವತೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿತೋ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಪಿ ಸಿಯಾ ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮಾ, ಬಹುಕಾರಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪನಸ್ಸಾ ವಿಸುಂ ಗಹಣಂ ಯಥಾ ಪುಞ್ಞಞಾಣಸಮ್ಭಾರಾತಿ। ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೂಪೇತನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣತಾದೀಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಆಕಾರವರೇಹಿ ಪಕಾರವಿಸೇಸೇಹಿ ಉಪೇತಂ ಯುತ್ತಂ ಜಿನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಲುಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kusalānañcadhammānanti vivaṭṭassa upanissayabhūtānaṃ vimokkhasambhārānaṃ anavajjadhammānaṃ. Paññāya cāti tathārūpāya paññāya ca. Parikkhayāti abhāvato anuppattito. Kāmañcettha paññāpi siyā anavajjadhammā, bahukārabhāvadassanatthaṃ panassā visuṃ gahaṇaṃ yathā puññañāṇasambhārāti. Sabbākāravarūpetanti ādikalyāṇatādīhi sabbehi ākāravarehi pakāravisesehi upetaṃ yuttaṃ jinassa bhagavato sāsanaṃ lujjati vinassatīti attho.
ಪಾಪಕಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಕಿಲೇಸಾನಞ್ಚ ಯೋ ಉತೂತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ಲೋಭಾದೀನಞ್ಚ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಯೋ ಉತು ಯೋ ಕಾಲೋ, ಸೋ ಅಯಂ ವತ್ತತೀತಿ ವಚನಸೇಸೋ। ಉಪಟ್ಠಿತಾ ವಿವೇಕಾಯ, ಯೇ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಸೇಸಕಾತಿ ಯೇ ಪನ ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ ಕಾಯಚಿತ್ತಉಪಧಿವಿವೇಕತ್ಥಾಯ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ, ತೇ ಚ ಸೇಸಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಸುವಿಸುದ್ಧಸೀಲಾಚಾರಾಪಿ ಸಮಾನಾ ಇದಾನಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಇರಿಯಾಪಥಸಣ್ಠಾಪನಂ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾವಿಧಾನಂ, ಮಹಾಪಲಿಬೋಧೂಪಚ್ಛೇದೋ, ಖುದ್ದಕಪಲಿಬೋಧೂಪಚ್ಛೇದೋತಿ ಏವಮಾದಿಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಭಾವನಮನುಯುಞ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ಸೇಸಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮಕಾ, ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೀತಿ।
Pāpakānañca dhammānaṃ, kilesānañca yo utūti kāyaduccaritādīnaṃ pāpadhammānaṃ lobhādīnañca kilesānaṃ yo utu yo kālo, so ayaṃ vattatīti vacanaseso. Upaṭṭhitā vivekāya, ye ca saddhammasesakāti ye pana evarūpe kāle kāyacittaupadhivivekatthāya upaṭṭhitā āraddhavīriyā, te ca sesapaṭipattisaddhammakā honti. Ayañhettha adhippāyo – suvisuddhasīlācārāpi samānā idāni ekacce bhikkhū iriyāpathasaṇṭhāpanaṃ, samathavipassanābhāvanāvidhānaṃ, mahāpalibodhūpacchedo, khuddakapalibodhūpacchedoti evamādipubbakiccaṃ sampādetvā bhāvanamanuyuñjanti. Te sesapaṭipattisaddhammakā, paṭipattiṃ matthakaṃ pāpetuṃ na sakkontīti.
ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪವಡ್ಢನ್ತಾತಿ ಯೇ ಭಗವತೋ ಓರಸಪುತ್ತೇಹಿ ಚ ತದಾ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಮಿತಾ ಕಿಲೇಸಾ, ತೇ ಏತರಹಿ ಲದ್ಧೋಕಾಸಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಾ। ಆವಿಸನ್ತಿ ಬಹುಂ ಜನನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತರಹಿತಂ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಬಹುಲಂ ಅನ್ಧಬಾಲಜನಂ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಅವಸಂ ಕರೋನ್ತಾ ಆವಿಸನ್ತಿ ಸನ್ತಾನಂ ಅನುಪವಿಸನ್ತಿ। ಏವಂಭೂತಾ ಚ ತೇ ಕೀಳನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ ಬಾಲೇಹಿ, ಉಮ್ಮತ್ತೇಹಿವ ರಕ್ಖಸಾ, ಯಥಾ ನಾಮ ಕೇಳಿಸೀಲಾ ರಕ್ಖಸಾ ಭಿಸಕ್ಕರಹಿತೇ ಉಮ್ಮತ್ತೇ ಆವಿಸಿತ್ವಾ ತೇ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಾದೇನ್ತಾ ತೇಹಿ ಕೀಳನ್ತಿ, ಏವಂ ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಭಿಸಕ್ಕರಹಿತೇ ಅನ್ಧಬಾಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆವಿಸಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾದಿಭೇದಂ ಅನತ್ಥಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀಳನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ, ಕೀಳನ್ತಾ ವಿಯ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Te kilesā pavaḍḍhantāti ye bhagavato orasaputtehi ca tadā parikkhayaṃ pariyādānaṃ gamitā kilesā, te etarahi laddhokāsā bhikkhūsu vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjantā. Āvisanti bahuṃ jananti kalyāṇamittarahitaṃ ayonisomanasikārabahulaṃ andhabālajanaṃ abhibhavitvā avasaṃ karontā āvisanti santānaṃ anupavisanti. Evaṃbhūtā ca te kīḷanti maññe bālehi, ummattehiva rakkhasā, yathā nāma keḷisīlā rakkhasā bhisakkarahite ummatte āvisitvā te anayabyasanaṃ āpādentā tehi kīḷanti, evaṃ te kilesā sammāsambuddhabhisakkarahite andhabāle bhikkhū āvisitvā tesaṃ diṭṭhadhammikādibhedaṃ anatthaṃ uppādentā tehi saddhiṃ kīḷanti maññe, kīḷantā viya hontīti attho.
ತೇನ ತೇನಾತಿ ತೇನ ತೇನ ಆರಮ್ಮಣಭಾಗೇನ। ವಿಧಾವಿತಾತಿ ವಿರೂಪಂ ಧಾವಿತಾ ಅಸಾರುಪ್ಪವಸೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಾ। ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂಸೂತಿ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಿಲೇಸಾ ಪಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಾನಂ ಕಾರಣಭಾವತೋ ಕಿಲೇಸಾವ ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂನಿ, ತೇಸು ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂಸು ಸಮೂಹಿತೇಸು। ಸಸಙ್ಗಾಮೇವ ಘೋಸಿತೇತಿ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಮಣಿಮುತ್ತಾದಿಕಂ ಧನಂ ವಿಪ್ಪಕಿರಿತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಯಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಹತ್ಥಗತಂ, ತಂ ತಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತೂ’’ತಿ ಏವಂ ಕಾಮಘೋಸನಾ ಸಸಙ್ಗಾಮಘೋಸನಾ ನಾಮ। ತತ್ಥಾಯಮತ್ಥೋ – ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂಸು ‘‘ಯೋ ಯೋ ಕಿಲೇಸೋ ಯಂ ಯಂ ಸತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ಅಭಿಭವತಿ, ಸೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಹೋತೂ’’ತಿ ಕಿಲೇಸಸೇನಾಪತಿನಾ ಮಾರೇನ ಸಸಙ್ಗಾಮೇ ಘೋಸಿತೇ ವಿಯ। ತೇಹಿ ತೇಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಅಭಿಭೂತಾ ತೇ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಾ ತೇನ ತೇನ ಆರಮ್ಮಣಭಾಗೇನ ವಿಧಾವಿತಾ ವೋಸಿತಾತಿ।
Tenatenāti tena tena ārammaṇabhāgena. Vidhāvitāti virūpaṃ dhāvitā asāruppavasena paṭipajjantā. Kilesavatthūsūti paṭhamaṃ uppannaṃ kilesā pacchā uppajjanakānaṃ kāraṇabhāvato kilesāva kilesavatthūni, tesu kilesavatthūsu samūhitesu. Sasaṅgāmeva ghositeti hiraññasuvaṇṇamaṇimuttādikaṃ dhanaṃ vippakiritvā ‘‘yaṃ yaṃ hiraññasuvaṇṇādi yassa yassa hatthagataṃ, taṃ taṃ tassa tasseva hotū’’ti evaṃ kāmaghosanā sasaṅgāmaghosanā nāma. Tatthāyamattho – kilesavatthūsu ‘‘yo yo kileso yaṃ yaṃ sattaṃ gaṇhāti abhibhavati, so so tassa tassa hotū’’ti kilesasenāpatinā mārena sasaṅgāme ghosite viya. Tehi tehi kilesehi abhibhūtā te bālaputhujjanā tena tena ārammaṇabhāgena vidhāvitā vositāti.
ತೇ ಏವಂ ವಿಧಾವಿತಾ ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಭಣ್ಡರೇ’’ತಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಜಕ್ಖಹೇತು ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಭಣ್ಡರೇ ಕಲಹಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ। ದಿಟ್ಠಿಗತಾನೀತಿ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಮತ್ತಮೇವ ಅತ್ಥಿ, ನತ್ಥೇವ ರೂಪಧಮ್ಮಾ’’ತಿ, ‘‘ಯಥಾ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮ ಪರಮತ್ಥತೋ ನತ್ಥಿ, ಏವಂ ಸಭಾವಧಮ್ಮಾಪಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ನತ್ಥಿ, ವೋಹಾರಮತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ ಚ ಏವಮಾದೀನಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹೇ ಅನ್ವೇನ್ತಾ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಾ ಇದಂ ಸೇಯ್ಯೋ ಇದಮೇವ ಸೇಟ್ಠಂ, ಅಞ್ಞಂ ಮಿಚ್ಛಾತಿ ಮಞ್ಞನ್ತಿ।
Te evaṃ vidhāvitā kiṃ karontīti āha ‘‘pariccajitvā saddhammaṃ, aññamaññehi bhaṇḍare’’ti. Tassattho – paṭipattisaddhammaṃ chaḍḍetvā āmisakiñjakkhahetu aññamaññehi bhaṇḍare kalahaṃ karontīti. Diṭṭhigatānīti ‘‘viññāṇamattameva atthi, nattheva rūpadhammā’’ti, ‘‘yathā puggalo nāma paramatthato natthi, evaṃ sabhāvadhammāpi paramatthato natthi, vohāramattamevā’’ti ca evamādīni diṭṭhigatāni micchāgāhe anventā anugacchantā idaṃ seyyo idameva seṭṭhaṃ, aññaṃ micchāti maññanti.
ನಿಗ್ಗತಾತಿ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ। ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಹೇತೂಪೀತಿ ಕಟಚ್ಛುಮತ್ತಭಿಕ್ಖಾನಿಮಿತ್ತಮ್ಪಿ। ತಂ ದದನ್ತಸ್ಸ ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ಅನನುಲೋಮಿಕಸಂಸಗ್ಗವಸೇನ ಅಕಿಚ್ಚಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಅಕತ್ತಬ್ಬಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ನಿಸೇವರೇ ಕರೋನ್ತಿ।
Niggatāti gehato nikkhantā. Kaṭacchubhikkhahetūpīti kaṭacchumattabhikkhānimittampi. Taṃ dadantassa gahaṭṭhassa ananulomikasaṃsaggavasena akiccāni pabbajitena akattabbāni kammāni nisevare karonti.
ಉದರಾವದೇಹಕಂ ಭುತ್ವಾತಿ ‘‘ಊನೂದರೋ ಮಿತಾಹಾರೋ’’ತಿ (ಥೇರಗಾ॰ ೯೮೨; ಮಿ॰ ಪ॰ ೬.೫.೧೦) ವುತ್ತವಚನಂ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಉದರಪೂರಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ। ಸಯನ್ತುತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಾತಿ ‘‘ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಪಾದೇ ಪಾದಂ ಅಚ್ಚಾಧಾಯ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೯; ವಿಭ॰ ೫೧೯) ವುತ್ತವಿಧಾನಂ ಅನನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಾ ಸಯನ್ತಿ। ಯಾ ಕಥಾ ಸತ್ಥುಗರಹಿತಾತಿ ರಾಜಕಥಾದಿತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ।
Udarāvadehakaṃ bhutvāti ‘‘ūnūdaro mitāhāro’’ti (theragā. 982; mi. pa. 6.5.10) vuttavacanaṃ acintetvā udarapūraṃ bhuñjitvā. Sayantuttānaseyyakāti ‘‘dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeti pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno’’ti (a. ni. 8.9; vibha. 519) vuttavidhānaṃ ananussaritvā uttānaseyyakā sayanti. Yā kathā satthugarahitāti rājakathāditiracchānakathaṃ sandhāya vadati.
ಸಬ್ಬಕಾರುಕಸಿಪ್ಪಾನೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ವೇಸ್ಸಾದೀಹಿ ಕಾರುಕೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಾನಿ ಭತ್ತತಾಲವಣ್ಟಕರಣಾದೀನಿ ಹತ್ಥಸಿಪ್ಪಾನಿ। ಚಿತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾನಾತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸಾದರಂ ಕತ್ವಾ। ಅವೂಪಸನ್ತಾ ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮಾಭಾವತೋ ಗದ್ದುಹನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಾನಾಭಾವತೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅವೂಪಸನ್ತಾ, ಅವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋತಿ ಸಮಣಧಮ್ಮೋ। ಅತಿಅಚ್ಛತೀತಿ ತೇಸಂ ಆಜೀವಕಿಚ್ಚಪಸುತತಾಯ ಏಕದೇಸಮ್ಪಿ ಅಫುಸನತೋ ವಿಸುಂಯೇವ ನಿಸೀದತಿ, ಅನಲ್ಲೀಯತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Sabbakārukasippānīti sabbehi vessādīhi kārukehi kattabbāni bhattatālavaṇṭakaraṇādīni hatthasippāni. Cittiṃ katvānāti sakkaccaṃ sādaraṃ katvā. Avūpasantā ajjhattanti kilesavūpasamābhāvato gadduhanamattampi samādhānābhāvato ca ajjhattaṃ avūpasantā, avūpasantacittāti attho. Sāmaññatthoti samaṇadhammo. Atiacchatīti tesaṃ ājīvakiccapasutatāya ekadesampi aphusanato visuṃyeva nisīdati, anallīyatīti vuttaṃ hoti.
ಮತ್ತಿಕನ್ತಿ ಪಾಕತಿಕಂ ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಂ ವಾ ಗಿಹೀನಂ ವಿನಿಯೋಗಕ್ಖಮಂ ಮತ್ತಿಕಂ। ತೇಲಚುಣ್ಣಞ್ಚಾತಿ ಪಾಕತಿಕಂ, ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ ವಾ ತೇಲಞ್ಚ ಚುಣ್ಣಞ್ಚ। ಉದಕಾಸನಭೋಜನನ್ತಿ ಉದಕಞ್ಚ ಆಸನಞ್ಚ ಭೋಜನಞ್ಚ। ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಬಹುತ್ತರನ್ತಿ ಬಹುಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದಿಉತ್ತರುತ್ತರಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಮತ್ತಿಕಾದೀಸು ದಿನ್ನೇಸು ಮನುಸ್ಸಾ ದಳ್ಹಭತ್ತಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಉತ್ತರುತ್ತರಂ ಚತುಪಚ್ಚಯಜಾತಂ ದಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಗಿಹೀನಂ ಉಪನಾಮೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Mattikanti pākatikaṃ vā pañcavaṇṇaṃ vā gihīnaṃ viniyogakkhamaṃ mattikaṃ. Telacuṇṇañcāti pākatikaṃ, abhisaṅkhataṃ vā telañca cuṇṇañca. Udakāsanabhojananti udakañca āsanañca bhojanañca. Ākaṅkhantā bahuttaranti bahuṃ piṇḍapātādiuttaruttaraṃ ākaṅkhantā ‘‘amhehi mattikādīsu dinnesu manussā daḷhabhattikā hutvā bahuṃ uttaruttaraṃ catupaccayajātaṃ dassantī’’ti adhippāyena gihīnaṃ upanāmentīti attho.
ದನ್ತೇ ಪುನನ್ತಿ ಸೋಧೇನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ದನ್ತಪೋನಂ, ದನ್ತಕಟ್ಠಂ। ಕಪಿತ್ಥನ್ತಿ ಕಪಿತ್ಥಫಲಂ। ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಸುಮನಚಮ್ಪಕಾದಿಪುಪ್ಫಂ। ಖಾದನೀಯಾನೀತಿ ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧೇಪಿ ಖಜ್ಜಕವಿಸೇಸೇ। ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನೇತಿ ವಣ್ಣಾದಿಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ಓದನವಿಸೇಸೇ। ‘‘ಅಮ್ಬೇ ಆಮಲಕಾನಿ ಚಾ’’ತಿ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಮಾತುಲುಙ್ಗತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿಫಲಾನಿ ಅವುತ್ತಾನಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಗಿಹೀನಂ ಉಪನಾಮೇನ್ತಿ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಬಹುತ್ತರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।
Dante punanti sodhenti etenāti dantaponaṃ, dantakaṭṭhaṃ. Kapitthanti kapitthaphalaṃ. Pupphanti sumanacampakādipupphaṃ. Khādanīyānīti aṭṭhārasavidhepi khajjakavisese. Piṇḍapāte ca sampanneti vaṇṇādisampayutte odanavisese. ‘‘Ambe āmalakāni cā’’ti ca-saddena mātuluṅgatālanāḷikerādiphalāni avuttāni saṅgaṇhāti. Sabbattha gihīnaṃ upanāmenti ākaṅkhantā bahuttaranti yojanā.
ಭೇಸಜ್ಜೇಸು ಯಥಾ ವೇಜ್ಜಾತಿ ಗಿಹೀನಂ ಭೇಸಜ್ಜಪ್ಪಯೋಗೇಸು ಯಥಾ ವೇಜ್ಜಾ, ತಥಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚೇ ಯಥಾ ಗಿಹೀತಿ ಗಹಟ್ಠಾನಂ ಖುದ್ದಕೇ ಚೇವ ಮಹನ್ತೇ ಚ ಕಿಚ್ಚೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಗಿಹೀ ವಿಯ। ಗಣಿಕಾವ ವಿಭೂಸಾಯನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಸ್ಸ ವಿಭೂಸನೇ ರೂಪೂಪಜೀವಿನಿಯೋ ವಿಯ। ಇಸ್ಸರೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಯಥಾತಿ ಇಸ್ಸರೇ ಇಸ್ಸರಿಯಪವತ್ತನೇ ಯಥಾ ಖತ್ತಿಯಾ, ಏವಂ ಕುಲಪತೀ ಹುತ್ವಾ ವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Bhesajjesu yathā vejjāti gihīnaṃ bhesajjappayogesu yathā vejjā, tathā bhikkhū paṭipajjantīti adhippāyo. Kiccākicce yathā gihīti gahaṭṭhānaṃ khuddake ceva mahante ca kicce kattabbe gihī viya. Gaṇikāva vibhūsāyanti attano sarīrassa vibhūsane rūpūpajīviniyo viya. Issare khattiyā yathāti issare issariyapavattane yathā khattiyā, evaṃ kulapatī hutvā vattantīti attho.
ನೇಕತಿಕಾತಿ ನಿಕತಿಯಂ ನಿಯುತ್ತಾ, ಅಮಣಿಂಯೇವ ಮಣಿಂ, ಅಸುವಣ್ಣಂಯೇವ ಸುವಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿರೂಪಸಾಚಿಯೋಗನಿರತಾ। ವಞ್ಚನಿಕಾತಿ ಕೂಟಮಾನಾದೀಹಿ ವಿಪ್ಪಲಮ್ಬಕಾ। ಕೂಟಸಕ್ಖೀತಿ ಅಯಾಥಾವಸಕ್ಖಿನೋ। ಅಪಾಟುಕಾತಿ ವಾಮಕಾ, ಅಸಂಯತವುತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಹೂಹಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇಹೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಬಹೂಹಿ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಪ್ಪಕಾರೇಹಿ।
Nekatikāti nikatiyaṃ niyuttā, amaṇiṃyeva maṇiṃ, asuvaṇṇaṃyeva suvaṇṇaṃ katvā paṭirūpasāciyoganiratā. Vañcanikāti kūṭamānādīhi vippalambakā. Kūṭasakkhīti ayāthāvasakkhino. Apāṭukāti vāmakā, asaṃyatavuttīti attho. Bahūhi parikappehīti yathāvuttehi aññehi ca bahūhi micchājīvappakārehi.
ಲೇಸಕಪ್ಪೇತಿ ಕಪ್ಪಿಯಲೇಸೇ ಕಪ್ಪಿಯಪಟಿರೂಪೇ। ಪರಿಯಾಯೇತಿ, ಪಚ್ಚಯೇಸು ಪರಿಯಾಯಸ್ಸ ಯೋಗೇ। ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ ವಡ್ಢಿಆದಿವಿಕಪ್ಪನೇ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಸಯೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಅನುಧಾವಿತಾತಿ ಮಹಿಚ್ಛತಾದೀಹಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೇಹಿ ಅನುಧಾವಿತಾ ವೋಸಿತಾ। ಜೀವಿಕತ್ಥಾ ಜೀವಿಕಪ್ಪಯೋಜನಾ ಆಜೀವಹೇತುಕಾ। ಉಪಾಯೇನಾತಿ ಪರಿಕಥಾದಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪಾದನನಯೇನ। ಸಙ್ಕಡ್ಢನ್ತೀತಿ ಸಂಹರನ್ತಿ।
Lesakappeti kappiyalese kappiyapaṭirūpe. Pariyāyeti, paccayesu pariyāyassa yoge. Parikappeti vaḍḍhiādivikappane, sabbattha visaye bhummaṃ. Anudhāvitāti mahicchatādīhi pāpadhammehi anudhāvitā vositā. Jīvikatthā jīvikappayojanā ājīvahetukā. Upāyenāti parikathādinā upāyena paccayuppādananayena. Saṅkaḍḍhantīti saṃharanti.
ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ಪರಿಸನ್ತಿ ಪರಿಸಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಯಥಾ ಪರಿಸಾ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಏವಂ ಪರಿಸಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಮ್ಮತೋತಿ ಕಮ್ಮಹೇತು। ತೇ ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಕತ್ತಬ್ಬವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚನಿಮಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ। ನೋ ಚ ಧಮ್ಮತೋತಿ ಧಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಂ ನೋ ಚ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ। ಯೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಉಲ್ಲುಮ್ಪನಸಭಾವಸಣ್ಠಿತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಸಙ್ಗಹೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ತೇನ ನ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲಾಭತೋತಿ ಲಾಭಹೇತು, ‘‘ಅಯ್ಯೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಭಾಣಕೋ, ‘ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ’ತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೋ ಮಹಾಜನೋ ಮಯ್ಹಂ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೇ ಉಪನಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಚ್ಛಾಚಾರೇ ಠತ್ವಾ ಲಾಭನಿಮಿತ್ತಂ ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ। ನೋ ಚ ಅತ್ಥತೋತಿ ಯೋ ಸೋ ವಿಮುತ್ತಾಯತನಸೀಸೇ ಠತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೇನ ಪತ್ತಬ್ಬೋ ಅತ್ಥೋ, ನ ತಂದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾದಿಭೇದಹಿತನಿಮಿತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Upaṭṭhāpenti parisanti parisāya attānaṃ upaṭṭhapenti, yathā parisā attānaṃ upaṭṭhapenti, evaṃ parisaṃ saṅgaṇhantīti attho. Kammatoti kammahetu. Te hi attano kattabbaveyyāvaccanimittaṃ upaṭṭhapenti. No ca dhammatoti dhammanimittaṃ no ca upaṭṭhapenti. Yo satthārā ullumpanasabhāvasaṇṭhitāya parisāya saṅgaho anuññāto, tena na saṅgaṇhantīti attho. Lābhatoti lābhahetu, ‘‘ayyo bahussuto, bhāṇako, ‘dhammakathiko’ti evaṃ sambhāvento mahājano mayhaṃ lābhasakkāre upanayissatī’’ti icchācāre ṭhatvā lābhanimittaṃ paresaṃ dhammaṃ desenti. No ca atthatoti yo so vimuttāyatanasīse ṭhatvā saddhammaṃ kathentena pattabbo attho, na taṃdiṭṭhadhammikādibhedahitanimittaṃ dhammaṃ desentīti attho.
ಸಙ್ಘಲಾಭಸ್ಸ ಭಣ್ಡನ್ತೀತಿ ಸಙ್ಘಲಾಭಹೇತು ಭಣ್ಡನ್ತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ನ ತುಯ್ಹ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಕಲಹಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಸಙ್ಘತೋ ಪರಿಬಾಹಿರಾತಿ, ಅರಿಯಸಙ್ಘತೋ ಬಹಿಭೂತಾ ಅರಿಯಸಙ್ಘೇ ತದಭಾವತೋ। ಪರಲಾಭೋಪಜೀವನ್ತಾತಿ ಸಾಸನೇ ಲಾಭಸ್ಸ ಅನ್ಧಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ ಪರೇ ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸೇಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ತಂ ಪರಲಾಭಂ, ಪರತೋ ವಾ ದಾಯಕತೋ ಲದ್ಧಬ್ಬಲಾಭಂ ಉಪಜೀವನ್ತಾ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾಪಜಿಗುಚ್ಛಾಯ ಅಭಾವತೋ ಅಹಿರಿಕಾ ಸಮಾನಾ ಚ ‘‘ಮಯಂ ಪರಲಾಭಂ ಭುಞ್ಜಾಮ, ಪರಪಟಿಬದ್ಧಜೀವಿಕಾ’’ತಿಪಿ ನ ಲಜ್ಜರೇ ನ ಹಿರೀಯನ್ತಿ।
Saṅghalābhassa bhaṇḍantīti saṅghalābhahetu bhaṇḍanti ‘‘mayhaṃ pāpuṇāti, na tuyha’’ntiādinā kalahaṃ karonti. Saṅghato paribāhirāti, ariyasaṅghato bahibhūtā ariyasaṅghe tadabhāvato. Paralābhopajīvantāti sāsane lābhassa andhabālaputhujjanehi pare sīlādiguṇasampanne sekkhe uddissa uppannattā taṃ paralābhaṃ, parato vā dāyakato laddhabbalābhaṃ upajīvantā bhaṇḍanakārakā bhikkhū pāpajigucchāya abhāvato ahirikā samānā ca ‘‘mayaṃ paralābhaṃ bhuñjāma, parapaṭibaddhajīvikā’’tipi na lajjare na hirīyanti.
ನಾನುಯುತ್ತಾತಿ ಸಮಣಕರಣೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಅನನುಯುತ್ತಾ। ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾ ಬನ್ಧನಕಾರಕಾದಯೋ, ತಥಾ। ಏಕೇತಿ ಏಕಚ್ಚೇ। ಮುಣ್ಡಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತಾತಿ ಕೇವಲಂ ಮುಣ್ಡಿತಕೇಸತಾಯ ಮುಣ್ಡಾ ಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡೇಹಿ ಸಙ್ಘಟಿತಟ್ಠೇನ ‘‘ಸಙ್ಘಾಟೀ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇನ ಚೀವರೇನ ಪಾರುತಸರೀರಾ। ಸಮ್ಭಾವನಂಯೇವಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಮುಚ್ಛಿತಾತಿ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಾಸಾಯ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಹುತ್ವಾ, ‘‘ಪೇಸಲೋ ಧುತವಾದೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ’’ತಿ ವಾ ಮಧುರವಚನಮನುಯುತ್ತಾ ‘‘ಅರಿಯೋ’’ತಿ ಚ ಕೇವಲಂ ಸಮ್ಭಾವನಂ ಬಹುಮಾನಂಯೇವ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ಏಸನ್ತಿ, ನ ತನ್ನಿಮಿತ್ತೇ ಗುಣೇತಿ ಅತ್ಥೋ।
Nānuyuttāti samaṇakaraṇehi dhammehi ananuyuttā. Tathāti yathā pubbe vuttā bandhanakārakādayo, tathā. Eketi ekacce. Muṇḍā saṅghāṭipārutāti kevalaṃ muṇḍitakesatāya muṇḍā pilotikakhaṇḍehi saṅghaṭitaṭṭhena ‘‘saṅghāṭī’’ti laddhanāmena cīvarena pārutasarīrā. Sambhāvanaṃyevicchanti, lābhasakkāramucchitāti lābhasakkārāsāya mucchitā ajjhositā hutvā, ‘‘pesalo dhutavādo bahussuto’’ti vā madhuravacanamanuyuttā ‘‘ariyo’’ti ca kevalaṃ sambhāvanaṃ bahumānaṃyeva icchanti esanti, na tannimitte guṇeti attho.
ಏವನ್ತಿ ‘‘ಕುಸಲಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಪರಿಕ್ಖಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ। ನಾನಪ್ಪಯಾತಮ್ಹೀತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇ ಭೇದನಧಮ್ಮೇ ಪಯಾತೇ ಸಮಕತೇ, ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ ವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ಪಯಾತುಂ ಪವತ್ತಿತುಂ ಆರದ್ಧೇ। ನ ದಾನಿ ಸುಕರಂ ತಥಾತಿ ಇದಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದುಲ್ಲಭಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ದುಲ್ಲಭಸಪ್ಪಾಯಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಚ ಕಾಲೇ ಯಥಾ ಸತ್ಥರಿ ಧರನ್ತೇ ಅಫುಸಿತಂ ಅಫುಟ್ಠಂ, ಅನಧಿಗತಂ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಂ ಫುಸಿತುಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ, ಫುಸಿತಂ ವಾ ಹಾನಭಾಗಿಯಂ ಠಿತಿಭಾಗಿಯಮೇವ ವಾ ಅಹುತ್ವಾ ಯಥಾ ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಅನುರಕ್ಖಿತುಂ ಪಾಲೇತುಂ ಸುಕರಂ, ತಥಾ ನ ಸುಕರಂ, ತಥಾ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Evanti ‘‘kusalānañca dhammānaṃ paññāya ca parikkhayā’’ti vuttanayena. Nānappayātamhīti nānappakāre bhedanadhamme payāte samakate, nānappakārena vā saṃkilesadhamme payātuṃ pavattituṃ āraddhe. Na dāni sukaraṃ tathāti idāni imasmiṃ dullabhakalyāṇamitte dullabhasappāyasaddhammassavane ca kāle yathā satthari dharante aphusitaṃ aphuṭṭhaṃ, anadhigataṃ jhānavipassanaṃ phusituṃ adhigantuṃ, phusitaṃ vā hānabhāgiyaṃ ṭhitibhāgiyameva vā ahutvā yathā visesabhāgiyaṃ hoti, tathā anurakkhituṃ pāletuṃ sukaraṃ, tathā na sukaraṃ, tathā sampādetuṃ na sakkāti attho.
ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲಸ್ಸ ಆಸನ್ನತ್ತಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಓವಾದೇನ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಯಥಾ ಕಣ್ಟಕಟ್ಠಾನಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಥಾ ಪುರಿಸೋ ಕೇನಚಿದೇವ ಪಯೋಜನೇನ ಕಣ್ಟಕನಿಚಿತೇ ಪದೇಸೇ ಅನುಪಾಹನೋ ವಿಚರನ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಕಣ್ಟಕೋ ವಿಜ್ಝೀ’’ತಿ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾವ ವಿಚರತಿ, ಏವಂ ಕಿಲೇಸಕಣ್ಟಕನಿಚಿತೇ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಪಯೋಜನೇನ ಚರನ್ತೋ ಮುನಿ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾನ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಯುತ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಚರೇಯ್ಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅವಿಜಹನ್ತೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Idāni attano parinibbānakālassa āsannattā saṃkhittena ovādena sabrahmacāriṃ ovadanto ‘‘yathā kaṇṭakaṭṭhānamhī’’tiādimāha. Tassattho – yathā puriso kenacideva payojanena kaṇṭakanicite padese anupāhano vicaranto ‘‘mā maṃ kaṇṭako vijjhī’’ti satiṃ upaṭṭhapetvāva vicarati, evaṃ kilesakaṇṭakanicite gocaragāme payojanena caranto muni satiṃ upaṭṭhapetvāna satisampajaññayutto appamattova careyya kammaṭṭhānaṃ avijahantoti vuttaṃ hoti.
ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕೇ ಯೋಗೀ, ತೇಸಂ ವತ್ತಮನುಸ್ಸರನ್ತಿ ಪುರಿಮಕೇ ಯೋಗೇ ಭಾವನಾಯ ಯುತ್ತತಾಯ ಯೋಗೀ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕೇ ಸರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ವತ್ತಂ ಆಗಮಾನುಸಾರೇನ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಭಾವನಾವಿಧಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಅಕತ್ವಾ ಯಥಾಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಕಾಲೋತಿ ಯದಿಪಾಯಂ ಅತೀತಸತ್ಥುಕೋ ಚರಿಮೋ ಕಾಲೋ, ತಥಾಪಿ ಯಥಾಧಮ್ಮಮೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಅಮತಂ ಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ।
Saritvā pubbake yogī, tesaṃ vattamanussaranti purimake yoge bhāvanāya yuttatāya yogī āraddhavipassake saritvā tesaṃ vattaṃ āgamānusārena sammāpaṭipattibhāvanāvidhiṃ anussaranto dhuranikkhepaṃ akatvā yathāpaṭipajjanto. Kiñcāpi pacchimo kāloti yadipāyaṃ atītasatthuko carimo kālo, tathāpi yathādhammameva paṭipajjanto vipassanaṃ ussukkāpento phuseyya amataṃ padaṃ nibbānaṃ adhigaccheyya.
ಇದಂ ವತ್ವಾತಿ, ಯಥಾದಸ್ಸಿತಂ ಸಂಕಿಲೇಸವೋದಾನೇಸು ಇಮಂ ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಧಿಂ ಕಥೇತ್ವಾ। ಅಯಞ್ಚ ಓಸಾನಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ಥೇರಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Idaṃ vatvāti, yathādassitaṃ saṃkilesavodānesu imaṃ paṭipattividhiṃ kathetvā. Ayañca osānagāthā saṅgītikārehi therassa parinibbānaṃ pakāsetuṃ vuttāti veditabbā.
ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ವೀಸತಿನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vīsatinipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೦. ಪಾರಾಪರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 10. Pārāpariyattheragāthā
