Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૧૦. પરિબ્બાજકસુત્તં
10. Paribbājakasuttaṃ
૩૦. એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ ગિજ્ઝકૂટે પબ્બતે. તેન ખો પન સમયેન સમ્બહુલા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા પરિબ્બાજકા સિપ્પિનિકાતીરે 1 પરિબ્બાજકારામે પટિવસન્તિ, સેય્યથિદં અન્નભારો વરધરો સકુલુદાયી ચ પરિબ્બાજકો અઞ્ઞે ચ અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા પરિબ્બાજકા. અથ ખો ભગવા સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેન સિપ્પિનિકાતીરં પરિબ્બાજકારામો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. નિસજ્જ ખો ભગવા તે પરિબ્બાજકે એતદવોચ –
30. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā paribbājakā sippinikātīre 2 paribbājakārāme paṭivasanti, seyyathidaṃ annabhāro varadharo sakuludāyī ca paribbājako aññe ca abhiññātā abhiññātā paribbājakā. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena sippinikātīraṃ paribbājakārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā te paribbājake etadavoca –
‘‘ચત્તારિમાનિ, પરિબ્બાજકા, ધમ્મપદાનિ અગ્ગઞ્ઞાનિ રત્તઞ્ઞાનિ વંસઞ્ઞાનિ પોરાણાનિ અસંકિણ્ણાનિ અસંકિણ્ણપુબ્બાનિ, ન સંકીયન્તિ ન સંકીયિસ્સન્તિ, અપ્પટિકુટ્ઠાનિ સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ. કતમાનિ ચત્તારિ? અનભિજ્ઝા, પરિબ્બાજકા, ધમ્મપદં અગ્ગઞ્ઞં રત્તઞ્ઞં વંસઞ્ઞં પોરાણં અસંકિણ્ણં અસંકિણ્ણપુબ્બં, ન સંકીયતિ ન સંકીયિસ્સતિ, અપ્પટિકુટ્ઠં સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ. અબ્યાપાદો, પરિબ્બાજકા, ધમ્મપદં…પે॰… સમ્માસતિ, પરિબ્બાજકા, ધમ્મપદં…પે॰… સમ્માસમાધિ, પરિબ્બાજકા, ધમ્મપદં અગ્ગઞ્ઞં રત્તઞ્ઞં વંસઞ્ઞં પોરાણં અસંકિણ્ણં અસંકિણ્ણપુબ્બં, ન સંકીયતિ ન સંકીયિસ્સતિ, અપ્પટિકુટ્ઠં સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ. ઇમાનિ ખો , પરિબ્બાજકા, ચત્તારિ ધમ્મપદાનિ અગ્ગઞ્ઞાનિ રત્તઞ્ઞાનિ વંસઞ્ઞાનિ પોરાણાનિ અસંકિણ્ણાનિ અસંકિણ્ણપુબ્બાનિ, ન સંકીયન્તિ ન સંકીયિસ્સન્તિ, અપ્પટિકુટ્ઠાનિ સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ.
‘‘Cattārimāni, paribbājakā, dhammapadāni aggaññāni rattaññāni vaṃsaññāni porāṇāni asaṃkiṇṇāni asaṃkiṇṇapubbāni, na saṃkīyanti na saṃkīyissanti, appaṭikuṭṭhāni samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katamāni cattāri? Anabhijjhā, paribbājakā, dhammapadaṃ aggaññaṃ rattaññaṃ vaṃsaññaṃ porāṇaṃ asaṃkiṇṇaṃ asaṃkiṇṇapubbaṃ, na saṃkīyati na saṃkīyissati, appaṭikuṭṭhaṃ samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Abyāpādo, paribbājakā, dhammapadaṃ…pe… sammāsati, paribbājakā, dhammapadaṃ…pe… sammāsamādhi, paribbājakā, dhammapadaṃ aggaññaṃ rattaññaṃ vaṃsaññaṃ porāṇaṃ asaṃkiṇṇaṃ asaṃkiṇṇapubbaṃ, na saṃkīyati na saṃkīyissati, appaṭikuṭṭhaṃ samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imāni kho , paribbājakā, cattāri dhammapadāni aggaññāni rattaññāni vaṃsaññāni porāṇāni asaṃkiṇṇāni asaṃkiṇṇapubbāni, na saṃkīyanti na saṃkīyissanti, appaṭikuṭṭhāni samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘અહમેતં અનભિજ્ઝં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય અભિજ્ઝાલું કામેસુ તિબ્બસારાગં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સામી’તિ, તમહં તત્થ એવં વદેય્યં – ‘એતુ વદતુ બ્યાહરતુ પસ્સામિસ્સાનુભાવ’ન્તિ. સો વત, પરિબ્બાજકા, અનભિજ્ઝં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય અભિજ્ઝાલું કામેસુ તિબ્બસારાગં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ.
‘‘Yo kho, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘ahametaṃ anabhijjhaṃ dhammapadaṃ paccakkhāya abhijjhāluṃ kāmesu tibbasārāgaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessāmī’ti, tamahaṃ tattha evaṃ vadeyyaṃ – ‘etu vadatu byāharatu passāmissānubhāva’nti. So vata, paribbājakā, anabhijjhaṃ dhammapadaṃ paccakkhāya abhijjhāluṃ kāmesu tibbasārāgaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘અહમેતં અબ્યાપાદં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય બ્યાપન્નચિત્તં પદુટ્ઠમનસઙ્કપ્પં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સામી’તિ, તમહં તત્થ એવં વદેય્યં – ‘એતુ વદતુ બ્યાહરતુ પસ્સામિસ્સાનુભાવ’ન્તિ. સો વત, પરિબ્બાજકા, અબ્યાપાદં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય બ્યાપન્નચિત્તં પદુટ્ઠમનસઙ્કપ્પં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ.
‘‘Yo kho, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘ahametaṃ abyāpādaṃ dhammapadaṃ paccakkhāya byāpannacittaṃ paduṭṭhamanasaṅkappaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessāmī’ti, tamahaṃ tattha evaṃ vadeyyaṃ – ‘etu vadatu byāharatu passāmissānubhāva’nti. So vata, paribbājakā, abyāpādaṃ dhammapadaṃ paccakkhāya byāpannacittaṃ paduṭṭhamanasaṅkappaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘અહમેતં સમ્માસતિં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય મુટ્ઠસ્સતિં અસમ્પજાનં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સામી’તિ, તમહં તત્થ એવં વદેય્યં – ‘એતુ વદતુ બ્યાહરતુ પસ્સામિસ્સાનુભાવ’ન્તિ. સો વત, પરિબ્બાજકા, સમ્માસતિં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય મુટ્ઠસ્સતિં અસમ્પજાનં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ.
‘‘Yo kho, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘ahametaṃ sammāsatiṃ dhammapadaṃ paccakkhāya muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessāmī’ti, tamahaṃ tattha evaṃ vadeyyaṃ – ‘etu vadatu byāharatu passāmissānubhāva’nti. So vata, paribbājakā, sammāsatiṃ dhammapadaṃ paccakkhāya muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, એવં વદેય્ય – ‘અહમેતં સમ્માસમાધિં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય અસમાહિતં વિબ્ભન્તચિત્તં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સામી’તિ, તમહં તત્થ એવં વદેય્યં – ‘એતુ વદતુ બ્યાહરતુ પસ્સામિસ્સાનુભાવ’ન્તિ. સો વત, પરિબ્બાજકા, સમ્માસમાધિં ધમ્મપદં પચ્ચક્ખાય અસમાહિતં વિબ્ભન્તચિત્તં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા પઞ્ઞાપેસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ.
‘‘Yo kho, paribbājakā, evaṃ vadeyya – ‘ahametaṃ sammāsamādhiṃ dhammapadaṃ paccakkhāya asamāhitaṃ vibbhantacittaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessāmī’ti, tamahaṃ tattha evaṃ vadeyyaṃ – ‘etu vadatu byāharatu passāmissānubhāva’nti. So vata, paribbājakā, sammāsamādhiṃ dhammapadaṃ paccakkhāya asamāhitaṃ vibbhantacittaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā paññāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, ઇમાનિ ચત્તારિ ધમ્મપદાનિ ગરહિતબ્બં પટિક્કોસિતબ્બં મઞ્ઞેય્ય, તસ્સ દિટ્ઠેવ ધમ્મે ચત્તારો સહધમ્મિકા વાદાનુપાતા ગારય્હા ઠાના 3 આગચ્છન્તિ. કતમે ચત્તારો? અનભિજ્ઝં ચે ભવં ધમ્મપદં ગરહતિ પટિક્કોસતિ, યે ચ હિ 4 અભિજ્ઝાલૂ કામેસુ તિબ્બસારાગા સમણબ્રાહ્મણા તે ભોતો પુજ્જા તે ભોતો પાસંસા. અબ્યાપાદં ચે ભવં ધમ્મપદં ગરહતિ પટિક્કોસતિ, યે ચ હિ બ્યાપન્નચિત્તા પદુટ્ઠમનસઙ્કપ્પા સમણબ્રાહ્મણા તે ભોતો પુજ્જા તે ભોતો પાસંસા. સમ્માસતિં ચે ભવં ધમ્મપદં ગરહતિ પટિક્કોસતિ, યે ચ હિ મુટ્ઠસ્સતી અસમ્પજાના સમણબ્રાહ્મણા તે ભોતો પુજ્જા તે ભોતો પાસંસા. સમ્માસમાધિં ચે ભવં ધમ્મપદં ગરહતિ પટિક્કોસતિ, યે ચ હિ અસમાહિતા વિબ્ભન્તચિત્તા સમણબ્રાહ્મણા તે ભોતો પુજ્જા તે ભોતો પાસંસા.
‘‘Yo kho, paribbājakā, imāni cattāri dhammapadāni garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyya, tassa diṭṭheva dhamme cattāro sahadhammikā vādānupātā gārayhā ṭhānā 5 āgacchanti. Katame cattāro? Anabhijjhaṃ ce bhavaṃ dhammapadaṃ garahati paṭikkosati, ye ca hi 6 abhijjhālū kāmesu tibbasārāgā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā. Abyāpādaṃ ce bhavaṃ dhammapadaṃ garahati paṭikkosati, ye ca hi byāpannacittā paduṭṭhamanasaṅkappā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā. Sammāsatiṃ ce bhavaṃ dhammapadaṃ garahati paṭikkosati, ye ca hi muṭṭhassatī asampajānā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā. Sammāsamādhiṃ ce bhavaṃ dhammapadaṃ garahati paṭikkosati, ye ca hi asamāhitā vibbhantacittā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā.
‘‘યો ખો, પરિબ્બાજકા, ઇમાનિ ચત્તારિ ધમ્મપદાનિ ગરહિતબ્બં પટિક્કોસિતબ્બં મઞ્ઞેય્ય, તસ્સ દિટ્ઠેવ ધમ્મે ઇમે ચત્તારો સહધમ્મિકા વાદાનુપાતા ગારય્હા ઠાના આગચ્છન્તિ . યેપિ તે પરિબ્બાજકા અહેસું ઉક્કલા વસ્સભઞ્ઞા 7 અહેતુકવાદા અકિરિયવાદા નત્થિકવાદા, તેપિ ઇમાનિ ચત્તારિ ધમ્મપદાનિ ન ગરહિતબ્બં ન પટિક્કોસિતબ્બં અમઞ્ઞિંસુ. તં કિસ્સ હેતુ? નિન્દાબ્યારોસનઉપારમ્ભભયા’’તિ 8.
‘‘Yo kho, paribbājakā, imāni cattāri dhammapadāni garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyya, tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro sahadhammikā vādānupātā gārayhā ṭhānā āgacchanti . Yepi te paribbājakā ahesuṃ ukkalā vassabhaññā 9 ahetukavādā akiriyavādā natthikavādā, tepi imāni cattāri dhammapadāni na garahitabbaṃ na paṭikkositabbaṃ amaññiṃsu. Taṃ kissa hetu? Nindābyārosanaupārambhabhayā’’ti 10.
‘‘અબ્યાપન્નો સદા સતો, અજ્ઝત્તં સુસમાહિતો;
‘‘Abyāpanno sadā sato, ajjhattaṃ susamāhito;
અભિજ્ઝાવિનયે સિક્ખં, અપ્પમત્તોતિ વુચ્ચતી’’તિ. દસમં;
Abhijjhāvinaye sikkhaṃ, appamattoti vuccatī’’ti. dasamaṃ;
ઉરુવેલવગ્ગો તતિયો.
Uruvelavaggo tatiyo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
દ્વે ઉરુવેલા લોકો કાળકો 11, બ્રહ્મચરિયેન પઞ્ચમં;
Dve uruvelā loko kāḷako 12, brahmacariyena pañcamaṃ;
કુહં સન્તુટ્ઠિ વંસો ચ, ધમ્મપદં પરિબ્બાજકેન ચાતિ.
Kuhaṃ santuṭṭhi vaṃso ca, dhammapadaṃ paribbājakena cāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. પરિબ્બાજકસુત્તવણ્ણના • 10. Paribbājakasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૦. પરિબ્બાજકસુત્તવણ્ણના • 10. Paribbājakasuttavaṇṇanā