Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya

    ૫. પરિહાનસુત્તં

    5. Parihānasuttaṃ

    ૫૫. તત્ર ખો આયસ્મા સારિપુત્તો ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘આવુસો ભિક્ખવે’’તિ 1. ‘‘આવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસું. આયસ્મા સારિપુત્તો એતદવોચ –

    55. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti 2. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –

    ‘‘‘પરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો, પરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો’તિ, આવુસો, વુચ્ચતિ. ‘અપરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો, અપરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો’તિ, આવુસો, વુચ્ચતિ. કિત્તાવતા નુ ખો, આવુસો, પરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા, કિત્તાવતા ચ પન અપરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા’’તિ? ‘‘દૂરતોપિ ખો મયં, આવુસો, આગચ્છામ આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ સન્તિકે એતસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થમઞ્ઞાતું. સાધુ વતાયસ્મન્તંયેવ સારિપુત્તં પટિભાતુ એતસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થો . આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ સુત્વા ભિક્ખૂ ધારેસ્સન્તી’’તિ.

    ‘‘‘Parihānadhammo puggalo, parihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. ‘Aparihānadhammo puggalo, aparihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā’’ti? ‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgacchāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ. Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho . Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.

    ‘‘તેનહાવુસો , સુણાથ, સાધુકં મનસિ કરોથ; ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસું. આયસ્મા સારિપુત્તો એતદવોચ –

    ‘‘Tenahāvuso , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –

    ‘‘કિત્તાવતા નુ ખો, આવુસો, પરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા? ઇધાવુસો, ભિક્ખુ અસ્સુતઞ્ચેવ ધમ્મં ન સુણાતિ, સુતા ચસ્સ ધમ્મા સમ્મોસં ગચ્છન્તિ, યે ચસ્સ ધમ્મા પુબ્બે ચેતસો અસમ્ફુટ્ઠપુબ્બા તે ચસ્સ ન સમુદાચરન્તિ, અવિઞ્ઞાતઞ્ચેવ ન વિજાનાતિ. એત્તાવતા ખો, આવુસો, પરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા.

    ‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa na samudācaranti, aviññātañceva na vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

    ‘‘કિત્તાવતા ચ પનાવુસો, અપરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા? ઇધાવુસો, ભિક્ખુ અસ્સુતઞ્ચેવ ધમ્મં સુણાતિ, સુતા ચસ્સ ધમ્મા ન સમ્મોસં ગચ્છન્તિ, યે ચસ્સ ધમ્મા પુબ્બે ચેતસો અસમ્ફુટ્ઠપુબ્બા તે ચસ્સ સમુદાચરન્તિ, અવિઞ્ઞાતઞ્ચેવ વિજાનાતિ. એત્તાવતા ખો, આવુસો, અપરિહાનધમ્મો પુગ્ગલો વુત્તો ભગવતા.

    ‘‘Kittāvatā ca panāvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa samudācaranti, aviññātañceva vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

    ‘‘નો ચે, આવુસો, ભિક્ખુ પરચિત્તપરિયાયકુસલો હોતિ, અથ ‘સચિત્તપરિયાયકુસલો ભવિસ્સામી’તિ – એવઞ્હિ વો, આવુસો, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘No ce, āvuso, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti – evañhi vo, āvuso, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘કથઞ્ચાવુસો, ભિક્ખુ સચિત્તપરિયાયકુસલો હોતિ? સેય્યથાપિ, આવુસો, ઇત્થી વા પુરિસો વા દહરો યુવા મણ્ડનકજાતિકો આદાસે વા પરિસુદ્ધે પરિયોદાતે અચ્છે વા ઉદપત્તે સકં મુખનિમિત્તં પચ્ચવેક્ખમાનો સચે તત્થ પસ્સતિ રજં વા અઙ્ગણં વા, તસ્સેવ રજસ્સ વા અઙ્ગણસ્સ વા પહાનાય વાયમતિ. નો ચે તત્થ પસ્સતિ રજં વા અઙ્ગણં વા, તેનેવત્તમનો હોતિ પરિપુણ્ણસઙ્કપ્પો – ‘લાભા વત મે, પરિસુદ્ધં વત મે’તિ. એવમેવ ખો, આવુસો, ભિક્ખુનો પચ્ચવેક્ખણા બહુકારા હોતિ કુસલેસુ ધમ્મેસુ – ‘અનભિજ્ઝાલુ નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, અબ્યાપન્નચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, વિગતથિનમિદ્ધો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, અનુદ્ધતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, તિણ્ણવિચિકિચ્છો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, અક્કોધનો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, અસંકિલિટ્ઠચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, લાભી નુ ખોમ્હિ અજ્ઝત્તં ધમ્મપામોજ્જસ્સ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, લાભી નુ ખોમ્હિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો, લાભી નુ ખોમ્હિ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય, સંવિજ્જતિ નુ ખો મે એસો ધમ્મો ઉદાહુ નો’તિ.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evameva kho, āvuso, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ dhammapāmojjassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ cetosamathassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no’ti.

    ‘‘સચે પન, આવુસો, ભિક્ખુ પચ્ચવેક્ખમાનો સબ્બેપિમે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ ન સમનુપસ્સતિ, તેનાવુસો, ભિક્ખુના સબ્બેસંયેવ ઇમેસં કુસલાનં ધમ્માનં પટિલાભાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં. સેય્યથાપિ, આવુસો, આદિત્તચેલો વા આદિત્તસીસો વા. તસ્સેવ ચેલસ્સ વા સીસસ્સ વા નિબ્બાપનાય અધિમત્તં છન્દઞ્ચ વાયામઞ્ચ ઉસ્સાહઞ્ચ ઉસ્સોળ્હિઞ્ચ અપ્પટિવાનિઞ્ચ સતિઞ્ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરેય્ય. એવમેવં ખો, આવુસો, તેન ભિક્ખુના સબ્બેસંયેવ કુસલાનં ધમ્માનં પટિલાભાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં.

    ‘‘Sace pana, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā sabbesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.

    ‘‘સચે પનાવુસો, ભિક્ખુ પચ્ચવેક્ખમાનો એકચ્ચે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ સમનુપસ્સતિ, એકચ્ચે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ ન સમનુપસ્સતિ, તેનાવુસો, ભિક્ખુના યે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ સમનુપસ્સતિ તેસુ કુસલેસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાય, યે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ ન સમનુપસ્સતિ તેસં કુસલાનં ધમ્માનં પટિલાભાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં. સેય્યથાપિ, આવુસો, આદિત્તચેલો વા આદિત્તસીસો વા. તસ્સેવ ચેલસ્સ વા સીસસ્સ વા નિબ્બાપનાય અધિમત્તં છન્દઞ્ચ વાયામઞ્ચ ઉસ્સાહઞ્ચ ઉસ્સોળ્હિઞ્ચ અપ્પટિવાનિઞ્ચ સતિઞ્ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરેય્ય. એવમેવં ખો, આવુસો, તેન ભિક્ખુના યે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ સમનુપસ્સતિ તેસુ કુસલેસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાય, યે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ ન સમનુપસ્સતિ તેસં કુસલાનં ધમ્માનં પટિલાભાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં.

    ‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.

    ‘‘સચે પનાવુસો, ભિક્ખુ પચ્ચવેક્ખમાનો સબ્બેપિમે કુસલે ધમ્મે અત્તનિ સમનુપસ્સતિ, તેનાવુસો, ભિક્ખુના સબ્બેસ્વેવ ઇમેસુ કુસલેસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાય ઉત્તરિ આસવાનં ખયાય યોગો કરણીયો’’તિ. પઞ્ચમં.

    ‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesveva imesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. ભિક્ખવોતિ (સી॰ સ્યા॰)
    2. bhikkhavoti (sī. syā.)



    Related texts:



    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૧૦. સચિત્તસુત્તાદિવણ્ણના • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact