Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ၁၀. ပရိဟာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    10. Parihānasuttavaṇṇanā

    ၇၉. ဒသမေ ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီတိ အဝုဒ္ဓိယာ ဘဝန္တိ, မဂ္ဂာဓိဂမသ္သ ပရိပန္ထာယ ဟောန္တိ။ အဓိဂတသ္သ ပန မဂ္ဂသ္သ ပရိဟာနိ နာမ နတ္ထိ။ ‘‘တယော ဓမ္မာ’’တိ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနဝသေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ဝိဘဇန္တော ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သေခော ဘိက္ခူ’’တိအာဒိမာဟ။

    79. Dasame parihānāya saṃvattantīti avuddhiyā bhavanti, maggādhigamassa paripanthāya honti. Adhigatassa pana maggassa parihāni nāma natthi. ‘‘Tayo dhammā’’ti dhammādhiṭṭhānavasena uddiṭṭhadhamme puggalādhiṭṭhānāya desanāya vibhajanto ‘‘idha, bhikkhave, sekho bhikkhū’’tiādimāha.

    တတ္ထ ကမ္မံ အာရမိတဗ္ဗတော အာရာမော ဧတသ္သာတိ ကမ္မာရာမော။ ကမ္မေ ရတောတိ ကမ္မရတော။ ကမ္မာရာမတံ ကမ္မာဘိရတိံ အနုယုတ္တော ပယုတ္တောတိ ကမ္မာရာမတမနုယုတ္တော။ တတ္ထ ကမ္မံ နာမ ဣတိကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ, သေယ္ယထိဒံ – စီဝရဝိစာရဏံ, စီဝရကရဏံ, ဥပတ္ထမ္ဘနံ, ပတ္တတ္ထဝိကံ, အံသဗန္ဓနံ, ကာယဗန္ဓနံ, ဓမကရဏံ, အာဓာရကံ, ပာဒကထလိကံ, သမ္မဇ္ဇနီတိ ဧဝမာဒီနံ ဥပကရဏာနံ ကရဏံ, ယဉ္စ ဝိဟာရေ ခဏ္ဍဖုလ္လာဒိပဋိသင္ခရဏံ ။ ဧကစ္စော ဟိ ဧတာနိ ကရောန္တော သကလဒိဝသံ ဧတာနေဝ ကရောတိ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ ယော ပန ဧတေသံ ကရဏဝေလာယမေဝ ဧတာနိ ကရောတိ, ဥဒ္ဒေသဝေလာယံ ဥဒ္ဒေသံ ဂဏ္ဟာတိ, သဇ္ဈာယဝေလာယံ သဇ္ဈာယတိ, စေတိယင္ဂဏဝတ္တာဒိကရဏဝေလာယံ စေတိယင္ဂဏဝတ္တာဒီနိ ကရောတိ, မနသိကာရဝေလာယံ မနသိကာရံ ကရောတိ သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာနေ ဝာ ပာရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာနေ ဝာ, န သော ကမ္မာရာမော နာမ။ တသ္သ တံ –

    Tattha kammaṃ āramitabbato ārāmo etassāti kammārāmo. Kamme ratoti kammarato. Kammārāmataṃ kammābhiratiṃ anuyutto payuttoti kammārāmatamanuyutto. Tattha kammaṃ nāma itikattabbaṃ kammaṃ, seyyathidaṃ – cīvaravicāraṇaṃ, cīvarakaraṇaṃ, upatthambhanaṃ, pattatthavikaṃ, aṃsabandhanaṃ, kāyabandhanaṃ, dhamakaraṇaṃ, ādhārakaṃ, pādakathalikaṃ, sammajjanīti evamādīnaṃ upakaraṇānaṃ karaṇaṃ, yañca vihāre khaṇḍaphullādipaṭisaṅkharaṇaṃ . Ekacco hi etāni karonto sakaladivasaṃ etāneva karoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yo pana etesaṃ karaṇavelāyameva etāni karoti, uddesavelāyaṃ uddesaṃ gaṇhāti, sajjhāyavelāyaṃ sajjhāyati, cetiyaṅgaṇavattādikaraṇavelāyaṃ cetiyaṅgaṇavattādīni karoti, manasikāravelāyaṃ manasikāraṃ karoti sabbatthakakammaṭṭhāne vā pārihāriyakammaṭṭhāne vā, na so kammārāmo nāma. Tassa taṃ –

    ‘‘ယာနိ ခော ပန တာနိ သဗ္ရဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိံကရဏီယာနိ, တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော, တတ္ရုပာယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓာတု’’န္တိ (ဒီ. နိ. ၃.၃၄၅; အ. နိ. ၁၀.၁၈) –

    ‘‘Yāni kho pana tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātu’’nti (dī. ni. 3.345; a. ni. 10.18) –

    အာဒိနာ သတ္ထာရာ အနုညာတကရဏမေဝ ဟောတိ။

    Ādinā satthārā anuññātakaraṇameva hoti.

    ဘသ္သာရာမောတိ ယော ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တရာဇကထာဒိဝသေန ရတ္တိန္ဒိဝံ ဝီတိနာမေတိ, အယံ ဘသ္သေ ပရိယန္တကာရီ န ဟောတီတိ ဘသ္သာရာမော နာမ။ ယော ပန ရတ္တိမ္ပိ ဒိဝာပိ ဓမ္မံ ကထေတိ, ပဉ္ဟံ ဝိသ္သဇ္ဇေတိ, အယံ အပ္ပဘသ္သော ဘသ္သေ ပရိယန္တကာရီယေဝ။ ကသ္မာ? ‘‘သန္နိပတိတာနံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝာ ကထာ, အရိယော ဝာ တုဏ္ဟီဘာဝော’’တိ (မ. နိ. ၁.၂၇၃) ဝုတ္တဝိဓိံယေဝ ပဋိပန္နောတိ။

    Bhassārāmoti yo bhagavatā paṭikkhittarājakathādivasena rattindivaṃ vītināmeti, ayaṃ bhasse pariyantakārī na hotīti bhassārāmo nāma. Yo pana rattimpi divāpi dhammaṃ katheti, pañhaṃ vissajjeti, ayaṃ appabhasso bhasse pariyantakārīyeva. Kasmā? ‘‘Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ – dhammī vā kathā, ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti (ma. ni. 1.273) vuttavidhiṃyeva paṭipannoti.

    နိဒ္ဒာရာမောတိ ယော ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ သေယ္ယသုခံ, ပသ္သသုခံ, မိဒ္ဓသုခံ အနုယုဉ္ဇတိ, ယော စ ဂစ္ဆန္တောပိ နိသိန္နောပိ ဌိတောပိ ထိနမိဒ္ဓာဘိဘူတော နိဒ္ဒာယတိ, အယံ နိဒ္ဒာရာမော နာမ။ ယသ္သ ပန ကရဇကာယဂေလညေန စိတ္တံ ဘဝင္ဂံ ဩတရတိ, နာယံ နိဒ္ဒာရာမော, တေနေဝာဟ –

    Niddārāmoti yo yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ, passasukhaṃ, middhasukhaṃ anuyuñjati, yo ca gacchantopi nisinnopi ṭhitopi thinamiddhābhibhūto niddāyati, ayaṃ niddārāmo nāma. Yassa pana karajakāyagelaññena cittaṃ bhavaṅgaṃ otarati, nāyaṃ niddārāmo, tenevāha –

    ‘‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပ္ပဋိက္ကန္တော စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သတော သမ္ပဇာနော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတာ’’တိ (မ. နိ. ၁.၃၈၇)။

    ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti (ma. ni. 1.387).

    ဧတ္ထ စ ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကောပိ သေခောတ္ဝေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မာ တသ္သ သဗ္ဗသ္သပိ ဝိသေသာဓိဂမသ္သ ဣတရေသံ ဥပရိ ဝိသေသာဓိဂမသ္သ စ ပရိဟာနာယ ဝတ္တန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သုက္ကပက္ခသ္သ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထဝိဘာဝနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    Ettha ca puthujjanakalyāṇakopi sekhotveva veditabbo. Tasmā tassa sabbassapi visesādhigamassa itaresaṃ upari visesādhigamassa ca parihānāya vattantīti veditabbaṃ. Sukkapakkhassa vuttavipariyāyena atthavibhāvanā veditabbā.

    ဂာထာသု ဥဒ္ဓတောတိ စိတ္တဝိက္ခေပကရေန ဥဒ္ဓစ္စေန ဥဒ္ဓတော အဝူပသန္တော။ အပ္ပကိစ္စသ္သာတိ အနုညာတသ္သပိ ဝုတ္တပ္ပကာရသ္သ ကိစ္စသ္သ ယုတ္တပ္ပယုတ္တကာလေယေဝ ကရဏတော အပ္ပကိစ္စော အသ္သ ဘဝေယ္ယ။ အပ္ပမိဒ္ဓောတိ ‘‘ဒိဝသံ စင္ကမေန နိသဇ္ဇာယာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဇာဂရိယာနုယောဂေန နိဒ္ဒာရဟိတော အသ္သ။ အနုဒ္ဓတောတိ ဘသ္သာရာမတာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကစိတ္တဝိက္ခေပသ္သ အဘသ္သာရာမော ဟုတ္ဝာ ပရိဝဇ္ဇနေန န ဥဒ္ဓတော ဝူပသန္တစိတ္တော, သမာဟိတောတိ အတ္ထော။ သေသံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယတ္တာ သုဝိညေယ္ယမေဝ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ ဝဂ္ဂေ ပဌမဒုတိယပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမအဋ္ဌမနဝမေသု သုတ္တေသု ဝဋ္ဋံ ကထိတံ, ဣတရေသု ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ။

    Gāthāsu uddhatoti cittavikkhepakarena uddhaccena uddhato avūpasanto. Appakiccassāti anuññātassapi vuttappakārassa kiccassa yuttappayuttakāleyeva karaṇato appakicco assa bhaveyya. Appamiddhoti ‘‘divasaṃ caṅkamena nisajjāyā’’tiādinā vuttajāgariyānuyogena niddārahito assa. Anuddhatoti bhassārāmatāya uppajjanakacittavikkhepassa abhassārāmo hutvā parivajjanena na uddhato vūpasantacitto, samāhitoti attho. Sesaṃ pubbe vuttanayattā suviññeyyameva. Iti imasmiṃ vagge paṭhamadutiyapañcamachaṭṭhasattamaaṭṭhamanavamesu suttesu vaṭṭaṃ kathitaṃ, itaresu vaṭṭavivaṭṭaṃ.

    ဒသမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    တတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၁၀. ပရိဟာနသုတ္တံ • 10. Parihānasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact