Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi

    ૧૫. પરિક્ખારહારવિભઙ્ગો

    15. Parikkhārahāravibhaṅgo

    ૪૯. તત્થ કતમો પરિક્ખારો હારો? ‘‘યે ધમ્મા યં ધમ્મં જનયન્તી’’તિ.

    49. Tattha katamo parikkhāro hāro? ‘‘Ye dhammā yaṃ dhammaṃ janayantī’’ti.

    યો ધમ્મો યં ધમ્મં જનયતિ, તસ્સ સો પરિક્ખારો. કિંલક્ખણો પરિક્ખારો? જનકલક્ખણો પરિક્ખારો. દ્વે ધમ્મા જનયન્તિ હેતુ ચ પચ્ચયો ચ. તત્થ કિંલક્ખણો હેતુ, કિંલક્ખણો પચ્ચયો? અસાધારણલક્ખણો હેતુ, સાધારણલક્ખણો પચ્ચયો. યથા કિં ભવે? યથા અઙ્કુરસ્સ નિબ્બત્તિયા બીજં અસાધારણં, પથવી આપો ચ સાધારણા. અઙ્કુરસ્સ હિ પથવી આપો ચ પચ્ચયો સભાવો હેતુ. યથા વા પન ઘટે દુદ્ધં પક્ખિત્તં દધિ ભવતિ, ન ચત્થિ એકકાલસમવધાનં દુદ્ધસ્સ ચ દધિસ્સ ચ. એવમેવં નત્થિ એકકાલસમવધાનં હેતુસ્સ ચ પચ્ચયસ્સ ચ.

    Yo dhammo yaṃ dhammaṃ janayati, tassa so parikkhāro. Kiṃlakkhaṇo parikkhāro? Janakalakkhaṇo parikkhāro. Dve dhammā janayanti hetu ca paccayo ca. Tattha kiṃlakkhaṇo hetu, kiṃlakkhaṇo paccayo? Asādhāraṇalakkhaṇo hetu, sādhāraṇalakkhaṇo paccayo. Yathā kiṃ bhave? Yathā aṅkurassa nibbattiyā bījaṃ asādhāraṇaṃ, pathavī āpo ca sādhāraṇā. Aṅkurassa hi pathavī āpo ca paccayo sabhāvo hetu. Yathā vā pana ghaṭe duddhaṃ pakkhittaṃ dadhi bhavati, na catthi ekakālasamavadhānaṃ duddhassa ca dadhissa ca. Evamevaṃ natthi ekakālasamavadhānaṃ hetussa ca paccayassa ca.

    અયઞ્હિ સંસારો સહેતુ સપ્પચ્ચયો નિબ્બત્તો. વુત્તં હિ અવિજ્જાપચ્ચયા સઙ્ખારા, સઙ્ખારપચ્ચયા વિઞ્ઞાણં, એવં સબ્બો પટિચ્ચસમુપ્પાદો. ઇતિ અવિજ્જા અવિજ્જાય હેતુ અયોનિસો મનસિકારો પચ્ચયો. પુરિમિકા અવિજ્જા પચ્છિમિકાય અવિજ્જાય હેતુ. તત્થ પુરિમિકા અવિજ્જા અવિજ્જાનુસયો પચ્છિમિકા અવિજ્જા અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં, પુરિમિકો અવિજ્જાનુસયો પચ્છિમિકસ્સ અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનસ્સ હેતુભૂતો પરિબ્રૂહનાય, બીજઙ્કુરો વિય સમનન્તરહેતુતાય. યં પન યત્થ ફલં નિબ્બત્તતિ, ઇદમસ્સ પરમ્પરહેતુતાય હેતુભૂતં. દુવિધો હિ હેતુ સમનન્તરહેતુ પરમ્પરહેતુ ચ, એવં અવિજ્જાયપિ દુવિધો હેતુ સમનન્તરહેતુ પરમ્પરહેતુ ચ.

    Ayañhi saṃsāro sahetu sappaccayo nibbatto. Vuttaṃ hi avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, evaṃ sabbo paṭiccasamuppādo. Iti avijjā avijjāya hetu ayoniso manasikāro paccayo. Purimikā avijjā pacchimikāya avijjāya hetu. Tattha purimikā avijjā avijjānusayo pacchimikā avijjā avijjāpariyuṭṭhānaṃ, purimiko avijjānusayo pacchimikassa avijjāpariyuṭṭhānassa hetubhūto paribrūhanāya, bījaṅkuro viya samanantarahetutāya. Yaṃ pana yattha phalaṃ nibbattati, idamassa paramparahetutāya hetubhūtaṃ. Duvidho hi hetu samanantarahetu paramparahetu ca, evaṃ avijjāyapi duvidho hetu samanantarahetu paramparahetu ca.

    યથા વા પન થાલકઞ્ચ વટ્ટિ ચ તેલઞ્ચ પદીપસ્સ પચ્ચયભૂતં ન સભાવહેતુ, ન હિ સક્કા થાલકઞ્ચ વટ્ટિઞ્ચ તેલઞ્ચ અનગ્ગિકં દીપેતું પદીપસ્સ પચ્ચયભૂતં. પદીપો વિય સભાવો હેતુ હોતિ. ઇતિ સભાવો હેતુ, પરભાવો પચ્ચયો. અજ્ઝત્તિકો હેતુ, બાહિરો પચ્ચયો. જનકો હેતુ, પરિગ્ગાહકો પચ્ચયો. અસાધારણો હેતુ, સાધારણો પચ્ચયો.

    Yathā vā pana thālakañca vaṭṭi ca telañca padīpassa paccayabhūtaṃ na sabhāvahetu, na hi sakkā thālakañca vaṭṭiñca telañca anaggikaṃ dīpetuṃ padīpassa paccayabhūtaṃ. Padīpo viya sabhāvo hetu hoti. Iti sabhāvo hetu, parabhāvo paccayo. Ajjhattiko hetu, bāhiro paccayo. Janako hetu, pariggāhako paccayo. Asādhāraṇo hetu, sādhāraṇo paccayo.

    અવુપચ્છેદત્થો સન્તતિ અત્થો, નિબ્બત્તિ અત્થો ફલત્થો, પટિસન્ધિ અત્થો પુનબ્ભવત્થો, પલિબોધત્થો પરિયુટ્ઠાનત્થો, અસમુગ્ઘાતત્થો અનુસયત્થો, અસમ્પટિવેધત્થો અવિજ્જત્થો, અપરિઞ્ઞાતત્થો વિઞ્ઞાણસ્સ બીજત્થો. યત્થ અવુપચ્છેદો તત્થ સન્તતિ, યત્થ સન્તતિ તત્થ નિબ્બત્તિ , યત્થ નિબ્બત્તિ તત્થ ફલં, યત્થ ફલં તત્થ પટિસન્ધિ, યત્થ પટિસન્ધિ તત્થ પુનબ્ભવો, યત્થ પુનબ્ભવો તત્થ પલિબોધો, યત્થ પલિબોધો તત્થ પરિયુટ્ઠાનં, યત્થ પરિયુટ્ઠાનં તત્થ અસમુગ્ઘાતો. યત્થ અસમુગ્ઘાતો તત્થ અનુસયો, યત્થ અનુસયો તત્થ અસમ્પટિવેધો, યત્થ અસમ્પટિવેધો તત્થ અવિજ્જા, યત્થ અવિજ્જા તત્થ સાસવં વિઞ્ઞાણં અપરિઞ્ઞાતં, યત્થ સાસવં વિઞ્ઞાણં અપરિઞ્ઞાતં તત્થ બીજત્થો.

    Avupacchedattho santati attho, nibbatti attho phalattho, paṭisandhi attho punabbhavattho, palibodhattho pariyuṭṭhānattho, asamugghātattho anusayattho, asampaṭivedhattho avijjattho, apariññātattho viññāṇassa bījattho. Yattha avupacchedo tattha santati, yattha santati tattha nibbatti , yattha nibbatti tattha phalaṃ, yattha phalaṃ tattha paṭisandhi, yattha paṭisandhi tattha punabbhavo, yattha punabbhavo tattha palibodho, yattha palibodho tattha pariyuṭṭhānaṃ, yattha pariyuṭṭhānaṃ tattha asamugghāto. Yattha asamugghāto tattha anusayo, yattha anusayo tattha asampaṭivedho, yattha asampaṭivedho tattha avijjā, yattha avijjā tattha sāsavaṃ viññāṇaṃ apariññātaṃ, yattha sāsavaṃ viññāṇaṃ apariññātaṃ tattha bījattho.

    સીલક્ખન્ધો સમાધિક્ખન્ધસ્સ પચ્ચયો, સમાધિક્ખન્ધો પઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ પચ્ચયો, પઞ્ઞાક્ખન્ધો વિમુત્તિક્ખન્ધસ્સ પચ્ચયો, વિમુત્તિક્ખન્ધો વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધસ્સ પચ્ચયો. તિત્થઞ્ઞુતા પીતઞ્ઞુતાય પચ્ચયો, પીતઞ્ઞુતા પત્તઞ્ઞુતાય પચ્ચયો, પત્તઞ્ઞુતા અત્તઞ્ઞુતાય પચ્ચયો.

    Sīlakkhandho samādhikkhandhassa paccayo, samādhikkhandho paññākkhandhassa paccayo, paññākkhandho vimuttikkhandhassa paccayo, vimuttikkhandho vimuttiñāṇadassanakkhandhassa paccayo. Titthaññutā pītaññutāya paccayo, pītaññutā pattaññutāya paccayo, pattaññutā attaññutāya paccayo.

    યથા વા પન ચક્ખુઞ્ચ પટિચ્ચ રૂપે ચ ઉપ્પજ્જતિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણં. તત્થ ચક્ખુ આધિપતેય્યપચ્ચયતાય પચ્ચયો, રૂપા આરમ્મણપચ્ચયતાય પચ્ચયો. આલોકો સન્નિસ્સયતાય પચ્ચયો, મનસિકારો સભાવો હેતુ . સઙ્ખારા વિઞ્ઞાણસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. વિઞ્ઞાણં નામરૂપસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. નામરૂપં સળાયતનસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. સળાયતનં ફસ્સસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. ફસ્સો વેદનાય પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. વેદના તણ્હાય પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. તણ્હા ઉપાદાનસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. ઉપાદાનં ભવસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. ભવો જાતિયા પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. જાતિ જરામરણસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. જરામરણં સોકસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. સોકો પરિદેવસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. પરિદેવો દુક્ખસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. દુક્ખં દોમનસ્સસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. દોમનસ્સં ઉપાયાસસ્સ પચ્ચયો, સભાવો હેતુ. એવં યો કોચિ ઉપનિસ્સયો સબ્બો સો પરિક્ખારો. તેનાહ આયસ્મા મહાકચ્ચાયનો ‘‘યે ધમ્મા યં ધમ્મં જનયન્તી’’તિ.

    Yathā vā pana cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tattha cakkhu ādhipateyyapaccayatāya paccayo, rūpā ārammaṇapaccayatāya paccayo. Āloko sannissayatāya paccayo, manasikāro sabhāvo hetu . Saṅkhārā viññāṇassa paccayo, sabhāvo hetu. Viññāṇaṃ nāmarūpassa paccayo, sabhāvo hetu. Nāmarūpaṃ saḷāyatanassa paccayo, sabhāvo hetu. Saḷāyatanaṃ phassassa paccayo, sabhāvo hetu. Phasso vedanāya paccayo, sabhāvo hetu. Vedanā taṇhāya paccayo, sabhāvo hetu. Taṇhā upādānassa paccayo, sabhāvo hetu. Upādānaṃ bhavassa paccayo, sabhāvo hetu. Bhavo jātiyā paccayo, sabhāvo hetu. Jāti jarāmaraṇassa paccayo, sabhāvo hetu. Jarāmaraṇaṃ sokassa paccayo, sabhāvo hetu. Soko paridevassa paccayo, sabhāvo hetu. Paridevo dukkhassa paccayo, sabhāvo hetu. Dukkhaṃ domanassassa paccayo, sabhāvo hetu. Domanassaṃ upāyāsassa paccayo, sabhāvo hetu. Evaṃ yo koci upanissayo sabbo so parikkhāro. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘ye dhammā yaṃ dhammaṃ janayantī’’ti.

    નિયુત્તો પરિક્ખારો હારો.

    Niyutto parikkhāro hāro.







    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૧૫. પરિક્ખારહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ૧૫. પરિક્ખારહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī / ૧૫. પરિક્ખારહારવિભઙ્ગવિભાવના • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact