Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡೋ
7. Sekhiyakaṇḍo
೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
೫೭೬. ‘‘ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖೇನಾತಿ ಚತೂಹಿ ಮಗ್ಗೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಮೇವ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಭೋಪೇತೇ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದಾ ಏಕಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ‘‘ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥ’’ನ್ತಿ ಸುಖುಮಂ, ಏಕಪತ್ತಂ ವಾ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತಞ್ಹಿ ಯಥಾಠಾನೇನ ತಿಟ್ಠತಿ। ದುಪಟ್ಟಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ದ್ವಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಮ್ಪೀ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ। ಏಕಪಟ್ಟಂ, ದ್ವಿಪಟ್ಟಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ‘‘ದ್ವಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತಿರಿಯಂ ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಅಲಾಭೇ ಏವ ‘‘ಅಲಾಭೇ ತಿರಿಯಂ ದ್ವಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ವಿರುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ಸಜ್ಜೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚಿತ್ತಕಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಿಜಾನನಚಿತ್ತೇನೇವ ‘‘ಅನಾದರಿಯಂ ಪಟಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ, ನ ವತ್ಥುವಿಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ‘‘ಇದಮೇವಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಜಾನತೋಪಿ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವತೋ। ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರವಾದೋಪಿ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಯುಜ್ಜತಿ। ತಥಾ ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರವಾದೋಪಿ। ಪಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಯಂ ಪಕತಿಯಾ ವಜ್ಜಂ, ತಂ ಲೋಕವಜ್ಜಂ। ಇದಂ ಪನ ಪಞ್ಞತ್ತೇಯೇವ ವಜ್ಜಂ, ನಾಪಞ್ಞತ್ತೇ, ತಸ್ಮಾ ಇತರಲೋಕವಜ್ಜೇನ ಅಸದಿಸತ್ತಾ ನ ಲೋಕವಜ್ಜಂ। ಪಣ್ಣತ್ತಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಜ್ಜತೋ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ। ಅನಾದರಿಯಚಿತ್ತೇನೇವ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಸಚಿತ್ತಕಂ, ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ತಿವೇದನತ್ತಾ ತಿವೇದನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅನಾದರಿಯಚಿತ್ತತಾ ನಾಮ ಕೇವಲಂ ಅಕುಸಲಮೇವ, ತಞ್ಚ ಪಕತಿಯಾ ವಜ್ಜಂ, ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ಲೋಕವಜ್ಜಂ। ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮನಂ ನಾಮ ದೋಮನಸ್ಸಿಕಸ್ಸೇವ ಹೋತೀತಿ ದುಕ್ಖವೇದನಂ। ಗಣ್ಠಿಪದೇ ಪನ ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿ ವಿಯ ನಿವಾಸನಾದಿದೋಸೋ ಲೋಕಗರಹಿತೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜನ್ತಿ ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ।
576.‘‘Sikkhitasikkhenāti catūhi maggehī’’ti vuttaṃ. Yasmā aṭṭhaṅgulamattaṃ otāretvā nivatthameva nisinnassa caturaṅgulamattaṃ hoti, tasmā ubhopete aṭṭhakathāvādā ekaparicchedā, ‘‘aḍḍhateyyahattha’’nti sukhumaṃ, ekapattaṃ vā sandhāya vuttaṃ. Tañhi yathāṭhānena tiṭṭhati. Dupaṭṭaṃ sandhāya ‘‘dvihatthappamāṇampī’’ti vuttanti upatissatthero. Ekapaṭṭaṃ, dvipaṭṭaṃ vā heṭṭhimaparicchedena ‘‘dvihatthappamāṇa’’nti vuttanti veditabbaṃ. Vuttañhi nissaggiyaaṭṭhakathāyaṃ ‘‘tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭatī’’ti, tañca kho alābhe eva ‘‘alābhe tiriyaṃ dvihatthappamāṇampi vaṭṭatī’’ti vuttattā. Idaṃ sabbaṃ adhiṭṭhānupagaṃ sandhāya vuttaṃ. Viruddhaṃ disvā sajjetabbaṃ. No ce sajjeti, dukkaṭaṃ. Sacittakaṃ paṇṇattivijānanacitteneva ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti vuttattā, na vatthuvijānanacittena ‘‘idamevaṃ kata’’nti jānatopi āpattiyā abhāvato. Phussadevattheravādopi ekena pariyāyena yujjati. Tathā upatissattheravādopi. Paññattepi sikkhāpade apaññattepi yaṃ pakatiyā vajjaṃ, taṃ lokavajjaṃ. Idaṃ pana paññatteyeva vajjaṃ, nāpaññatte, tasmā itaralokavajjena asadisattā na lokavajjaṃ. Paṇṇattito paṭṭhāya vajjato paṇṇattivajjaṃ. Anādariyacitteneva āpajjitabbattā sacittakaṃ, tassa cittassa tivedanattā tivedanaṃ. Yasmā anādariyacittatā nāma kevalaṃ akusalameva, tañca pakatiyā vajjaṃ, tasmā idaṃ lokavajjaṃ. Sañcicca vītikkamanaṃ nāma domanassikasseva hotīti dukkhavedanaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘pāṇātipātādi viya nivāsanādidoso lokagarahito na hotīti paṇṇattivajjanti phussadevatthero’’ti likhitaṃ.
೫೭೭. ವಿಹಾರೇಪೀತಿ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನಾದಿಕಾಲೇ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಾರುಪಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಕಿಚ್ಚವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಪಠಮದುತಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಪರಿಳಾಹಾದಿಪಚ್ಚಯಾ ಕಪ್ಪತಿ, ನ ಅನ್ತರಘರಪಟಿಸಂಯುತ್ತೇಸು।
577.Vihārepīti buddhupaṭṭhānādikāle, tasmā ‘‘pārupitabba’’nti uttarāsaṅgakiccavasena vuttaṃ. Paṭhamadutiyasikkhāpadesu pariḷāhādipaccayā kappati, na antaragharapaṭisaṃyuttesu.
೫೮೨. ‘‘ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ಓಲೋಕೇತುಂ ಲಭತಿಯೇವ। ತಥಾ ಗಾಮೇ ಪೂಜ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ, ತಂ ಪನ ‘‘ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ತಾದಿಸಂ ಅನ್ತರಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
582.‘‘Ekasmiṃpana ṭhāne ṭhatvā’’ti ettha ‘‘gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labhatiyeva. Tathā gāme pūja’’nti likhitaṃ, taṃ pana ‘‘ekasmiṃ ṭhāne ṭhatvā’’ti vuttattā tādisaṃ antarāyaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ.
ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗೋ • 1. Parimaṇḍalavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗ-ಅತ್ಥಯೋಜನಾ • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā