Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
൭. സേഖിയകണ്ഡോ
7. Sekhiyakaṇḍo
൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗവണ്ണനാ
1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
൫൭൬. ‘‘സിക്ഖിതസിക്ഖേനാതി ചതൂഹി മഗ്ഗേഹീ’’തി വുത്തം. യസ്മാ അട്ഠങ്ഗുലമത്തം ഓതാരേത്വാ നിവത്ഥമേവ നിസിന്നസ്സ ചതുരങ്ഗുലമത്തം ഹോതി, തസ്മാ ഉഭോപേതേ അട്ഠകഥാവാദാ ഏകപരിച്ഛേദാ, ‘‘അഡ്ഢതേയ്യഹത്ഥ’’ന്തി സുഖുമം, ഏകപത്തം വാ സന്ധായ വുത്തം. തഞ്ഹി യഥാഠാനേന തിട്ഠതി. ദുപട്ടം സന്ധായ ‘‘ദ്വിഹത്ഥപ്പമാണമ്പീ’’തി വുത്തന്തി ഉപതിസ്സത്ഥേരോ. ഏകപട്ടം, ദ്വിപട്ടം വാ ഹേട്ഠിമപരിച്ഛേദേന ‘‘ദ്വിഹത്ഥപ്പമാണ’’ന്തി വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. വുത്തഞ്ഹി നിസ്സഗ്ഗിയഅട്ഠകഥായം ‘‘തിരിയം ദ്വിഹത്ഥോപി വട്ടതീ’’തി, തഞ്ച ഖോ അലാഭേ ഏവ ‘‘അലാഭേ തിരിയം ദ്വിഹത്ഥപ്പമാണമ്പി വട്ടതീ’’തി വുത്തത്താ. ഇദം സബ്ബം അധിട്ഠാനുപഗം സന്ധായ വുത്തം. വിരുദ്ധം ദിസ്വാ സജ്ജേതബ്ബം. നോ ചേ സജ്ജേതി, ദുക്കടം. സചിത്തകം പണ്ണത്തിവിജാനനചിത്തേനേവ ‘‘അനാദരിയം പടിച്ചാ’’തി വുത്തത്താ, ന വത്ഥുവിജാനനചിത്തേന ‘‘ഇദമേവം കത’’ന്തി ജാനതോപി ആപത്തിയാ അഭാവതോ. ഫുസ്സദേവത്ഥേരവാദോപി ഏകേന പരിയായേന യുജ്ജതി. തഥാ ഉപതിസ്സത്ഥേരവാദോപി. പഞ്ഞത്തേപി സിക്ഖാപദേ അപഞ്ഞത്തേപി യം പകതിയാ വജ്ജം, തം ലോകവജ്ജം. ഇദം പന പഞ്ഞത്തേയേവ വജ്ജം, നാപഞ്ഞത്തേ, തസ്മാ ഇതരലോകവജ്ജേന അസദിസത്താ ന ലോകവജ്ജം. പണ്ണത്തിതോ പട്ഠായ വജ്ജതോ പണ്ണത്തിവജ്ജം. അനാദരിയചിത്തേനേവ ആപജ്ജിതബ്ബത്താ സചിത്തകം, തസ്സ ചിത്തസ്സ തിവേദനത്താ തിവേദനം. യസ്മാ അനാദരിയചിത്തതാ നാമ കേവലം അകുസലമേവ, തഞ്ച പകതിയാ വജ്ജം, തസ്മാ ഇദം ലോകവജ്ജം. സഞ്ചിച്ച വീതിക്കമനം നാമ ദോമനസ്സികസ്സേവ ഹോതീതി ദുക്ഖവേദനം. ഗണ്ഠിപദേ പന ‘‘പാണാതിപാതാദി വിയ നിവാസനാദിദോസോ ലോകഗരഹിതോ ന ഹോതീതി പണ്ണത്തിവജ്ജന്തി ഫുസ്സദേവത്ഥേരോ’’തി ലിഖിതം.
576.‘‘Sikkhitasikkhenāti catūhi maggehī’’ti vuttaṃ. Yasmā aṭṭhaṅgulamattaṃ otāretvā nivatthameva nisinnassa caturaṅgulamattaṃ hoti, tasmā ubhopete aṭṭhakathāvādā ekaparicchedā, ‘‘aḍḍhateyyahattha’’nti sukhumaṃ, ekapattaṃ vā sandhāya vuttaṃ. Tañhi yathāṭhānena tiṭṭhati. Dupaṭṭaṃ sandhāya ‘‘dvihatthappamāṇampī’’ti vuttanti upatissatthero. Ekapaṭṭaṃ, dvipaṭṭaṃ vā heṭṭhimaparicchedena ‘‘dvihatthappamāṇa’’nti vuttanti veditabbaṃ. Vuttañhi nissaggiyaaṭṭhakathāyaṃ ‘‘tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭatī’’ti, tañca kho alābhe eva ‘‘alābhe tiriyaṃ dvihatthappamāṇampi vaṭṭatī’’ti vuttattā. Idaṃ sabbaṃ adhiṭṭhānupagaṃ sandhāya vuttaṃ. Viruddhaṃ disvā sajjetabbaṃ. No ce sajjeti, dukkaṭaṃ. Sacittakaṃ paṇṇattivijānanacitteneva ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti vuttattā, na vatthuvijānanacittena ‘‘idamevaṃ kata’’nti jānatopi āpattiyā abhāvato. Phussadevattheravādopi ekena pariyāyena yujjati. Tathā upatissattheravādopi. Paññattepi sikkhāpade apaññattepi yaṃ pakatiyā vajjaṃ, taṃ lokavajjaṃ. Idaṃ pana paññatteyeva vajjaṃ, nāpaññatte, tasmā itaralokavajjena asadisattā na lokavajjaṃ. Paṇṇattito paṭṭhāya vajjato paṇṇattivajjaṃ. Anādariyacitteneva āpajjitabbattā sacittakaṃ, tassa cittassa tivedanattā tivedanaṃ. Yasmā anādariyacittatā nāma kevalaṃ akusalameva, tañca pakatiyā vajjaṃ, tasmā idaṃ lokavajjaṃ. Sañcicca vītikkamanaṃ nāma domanassikasseva hotīti dukkhavedanaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘pāṇātipātādi viya nivāsanādidoso lokagarahito na hotīti paṇṇattivajjanti phussadevatthero’’ti likhitaṃ.
൫൭൭. വിഹാരേപീതി ബുദ്ധുപട്ഠാനാദികാലേ, തസ്മാ ‘‘പാരുപിതബ്ബ’’ന്തി ഉത്തരാസങ്ഗകിച്ചവസേന വുത്തം. പഠമദുതിയസിക്ഖാപദേസു പരിളാഹാദിപച്ചയാ കപ്പതി, ന അന്തരഘരപടിസംയുത്തേസു.
577.Vihārepīti buddhupaṭṭhānādikāle, tasmā ‘‘pārupitabba’’nti uttarāsaṅgakiccavasena vuttaṃ. Paṭhamadutiyasikkhāpadesu pariḷāhādipaccayā kappati, na antaragharapaṭisaṃyuttesu.
൫൮൨. ‘‘ഏകസ്മിം പന ഠാനേ ഠത്വാ’’തി ഏത്ഥ ‘‘ഗച്ഛന്തോപി പരിസ്സയാഭാവം ഓലോകേതും ലഭതിയേവ. തഥാ ഗാമേ പൂജ’’ന്തി ലിഖിതം, തം പന ‘‘ഏകസ്മിം ഠാനേ ഠത്വാ’’തി വുത്തത്താ താദിസം അന്തരായം സന്ധായ വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം.
582.‘‘Ekasmiṃpana ṭhāne ṭhatvā’’ti ettha ‘‘gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labhatiyeva. Tathā gāme pūja’’nti likhitaṃ, taṃ pana ‘‘ekasmiṃ ṭhāne ṭhatvā’’ti vuttattā tādisaṃ antarāyaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ.
പരിമണ്ഡലവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗോ • 1. Parimaṇḍalavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗവണ്ണനാ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗവണ്ണനാ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗവണ്ണനാ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧. പരിമണ്ഡലവഗ്ഗ-അത്ഥയോജനാ • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā