Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
൧൦. പരിണതസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
൬൫൭. ദേഥാവുസോ അമ്ഹാകന്തി ഏത്ഥ അകതവിഞ്ഞത്തി ഹോതി ന ഹോതീതി? ഹോതി, യദി ഏവം അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തിസിക്ഖാപദസ്സ ച ഇമസ്സ ച കിം നാനാകരണന്തി? തം അഞ്ഞാതകഅപ്പവാരിതേയേവ വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഇദം ഞാതകപവാരിതേപി, തം അനച്ഛിന്നചീവരസ്സേവ, ഇദം തസ്സപി, തം ചീവരംയേവ വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ, ഇദം അചീവരമ്പി. ഏവം സന്തേ ഇദം തം അന്തോകത്വാ ഠിതം ഹോതി, തസ്മാ ദ്വിന്നമ്പി അങ്ഗസമ്പത്തിയാ സതി കേന ഭവിതബ്ബന്തി? ഇമിനാ ഭവിതബ്ബം ഇമസ്സ നിപ്പദേസതോതി ഏകേ. ദ്വീഹിപി ഭവിതബ്ബം ഉഭിന്നമ്പി അങ്ഗസിദ്ധിതോതി ഏകേ. ഇമാനി തസ്സ അങ്ഗാനി വികപ്പനുപഗചീവരതാ, സമയാഭാവോ, അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തി, തായ ച പടിലാഭോതി ചത്താരി. ഇമസ്സ പന സങ്ഘേ പരിണതഭാവോ, ഞത്വാ അത്തനോ പരിണാമനം, പടിലാഭോതി തീണി. ഏത്ഥ പഠമോ വാദോ അയുത്തോ കത്വാപി ഓകാസം അട്ഠകഥായം, പരിവാരേ ച അവിചാരിതത്താ. യദി ഏവം തത്ഥ അങ്ഗേസു ‘‘അനഞ്ഞപരിണതതാ’’തി വത്തബ്ബന്തി ചേ? ന വത്തബ്ബം, അത്ഥതോ സിദ്ധത്താ. പരിണതസിക്ഖാപദദ്വയസിദ്ധിതോ, പരിണതസഞ്ഞിതോ, ആപത്തിസമ്ഭവതോ ച ‘‘മയ്ഹമ്പി ദേഥാ’’തി വദതി, ‘‘വട്ടതീ’’തി അനുദ്ദിട്ഠം, ‘‘അമ്ഹാകമ്പി അത്ഥീ’’തി വുത്തത്താ വട്ടതി. ‘‘സങ്ഘസ്സ പരിണതം…പേ॰… ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി ഏത്ഥ ‘‘പുഗ്ഗലസ്സാ’’തി ന വുത്തം, യതോ സുദ്ധപാചിത്തിയവസേന ആഗതത്താ. ‘‘അഞ്ഞചേതിയസ്സാ’’തി ന വുത്തം സങ്ഘസ്സ അചേതിയത്താ, തസ്മായേവ ‘‘ചേതിയസ്സ പരിണതം…പേ॰… ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി ഏത്ഥാപി ‘‘അഞ്ഞസങ്ഘസ്സ അഞ്ഞപുഗ്ഗലസ്സാ’’തി ന വുത്തം. ‘‘യതോ തഥാ ഇധ ച ‘പുഗ്ഗലസ്സ പരിണതം…പേ॰… ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’തി ഏത്ഥ ച ‘അത്തനോപീ’തി കിഞ്ചാപി ന വുത്തം, തഥാപി സമ്ഭവതീ’’തി വദന്തി. തം പന ഇധ അത്തനോ പരിണാമനാധികാരത്താ ഇമസ്സ സിക്ഖാപദസ്സ ന വുത്തന്തി ഏകേ. തതുത്തരിസിക്ഖാപദേ ‘‘അഞ്ഞസ്സത്ഥായാ’’തി (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൫൨൬) പദം വിയാതി ഏകേ. തം ന, ഏത്ഥ പുഗ്ഗലപരിണാമനസിക്ഖാപദേ അവുത്തത്താ. ധമ്മസിരിത്ഥേരോ പനാഹ –
657.Dethāvusoamhākanti ettha akataviññatti hoti na hotīti? Hoti, yadi evaṃ aññātakaviññattisikkhāpadassa ca imassa ca kiṃ nānākaraṇanti? Taṃ aññātakaappavāriteyeva viññāpentassa, idaṃ ñātakapavāritepi, taṃ anacchinnacīvarasseva, idaṃ tassapi, taṃ cīvaraṃyeva viññāpentassa, idaṃ acīvarampi. Evaṃ sante idaṃ taṃ antokatvā ṭhitaṃ hoti, tasmā dvinnampi aṅgasampattiyā sati kena bhavitabbanti? Iminā bhavitabbaṃ imassa nippadesatoti eke. Dvīhipi bhavitabbaṃ ubhinnampi aṅgasiddhitoti eke. Imāni tassa aṅgāni vikappanupagacīvaratā, samayābhāvo, aññātakaviññatti, tāya ca paṭilābhoti cattāri. Imassa pana saṅghe pariṇatabhāvo, ñatvā attano pariṇāmanaṃ, paṭilābhoti tīṇi. Ettha paṭhamo vādo ayutto katvāpi okāsaṃ aṭṭhakathāyaṃ, parivāre ca avicāritattā. Yadi evaṃ tattha aṅgesu ‘‘anaññapariṇatatā’’ti vattabbanti ce? Na vattabbaṃ, atthato siddhattā. Pariṇatasikkhāpadadvayasiddhito, pariṇatasaññito, āpattisambhavato ca ‘‘mayhampi dethā’’ti vadati, ‘‘vaṭṭatī’’ti anuddiṭṭhaṃ, ‘‘amhākampi atthī’’ti vuttattā vaṭṭati. ‘‘Saṅghassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti ettha ‘‘puggalassā’’ti na vuttaṃ, yato suddhapācittiyavasena āgatattā. ‘‘Aññacetiyassā’’ti na vuttaṃ saṅghassa acetiyattā, tasmāyeva ‘‘cetiyassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti etthāpi ‘‘aññasaṅghassa aññapuggalassā’’ti na vuttaṃ. ‘‘Yato tathā idha ca ‘puggalassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’ti ettha ca ‘attanopī’ti kiñcāpi na vuttaṃ, tathāpi sambhavatī’’ti vadanti. Taṃ pana idha attano pariṇāmanādhikārattā imassa sikkhāpadassa na vuttanti eke. Tatuttarisikkhāpade ‘‘aññassatthāyā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.526) padaṃ viyāti eke. Taṃ na, ettha puggalapariṇāmanasikkhāpade avuttattā. Dhammasiritthero panāha –
‘‘അത്തനോ അഞ്ഞതോ ലാഭം, സങ്ഘസ്സഞ്ഞസ്സ വാ നതം;
‘‘Attano aññato lābhaṃ, saṅghassaññassa vā nataṃ;
പരിണാമേയ്യ നിസ്സഗ്ഗി, പാചിത്തിയമ്പി ദുക്കട’’ന്തി.
Pariṇāmeyya nissaggi, pācittiyampi dukkaṭa’’nti.
തസ്സത്ഥോ – സങ്ഘസ്സ പരിണതം അത്തനോ പരിണാമേയ്യ നിസ്സഗ്ഗിയം. തദേവ അഞ്ഞതോ പരിണാമേയ്യ പാചിത്തിയം. അഞ്ഞസ്സ പരിണതം അത്തനോ വാ പരസ്സ വാ പരിണാമേയ്യ ദുക്കടന്തി, തസ്മാ അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തിആദീസു വുത്താപത്തിസമ്ഭവതോ ഇധ പരിണതദ്വയേ ‘‘അത്തനോ’’തി പദം ന വുത്തം. തസ്മിഞ്ഹി വുത്തേ ദുക്കടമത്തപ്പസങ്ഗോ സിയാ, അവുത്തേ പനേതേസു വുത്താപത്തീനം യഥാഗമമഞ്ഞതരാ ച ഇധ അവുത്തസിദ്ധി ദുക്കടഞ്ചാതി ദ്വേ ആപത്തിയോ ഏകതോ ഹോന്തീതി വിനയധരാനം അനവസേസഞാണസ്സ ഓകാസോ കതോ ഹോതീതി.
Tassattho – saṅghassa pariṇataṃ attano pariṇāmeyya nissaggiyaṃ. Tadeva aññato pariṇāmeyya pācittiyaṃ. Aññassa pariṇataṃ attano vā parassa vā pariṇāmeyya dukkaṭanti, tasmā aññātakaviññattiādīsu vuttāpattisambhavato idha pariṇatadvaye ‘‘attano’’ti padaṃ na vuttaṃ. Tasmiñhi vutte dukkaṭamattappasaṅgo siyā, avutte panetesu vuttāpattīnaṃ yathāgamamaññatarā ca idha avuttasiddhi dukkaṭañcāti dve āpattiyo ekato hontīti vinayadharānaṃ anavasesañāṇassa okāso kato hotīti.
ഇതി തിംസകകണ്ഡം സാരമണ്ഡം,
Iti tiṃsakakaṇḍaṃ sāramaṇḍaṃ,
അലമേതം വിനയസ്സ സാരമണ്ഡേ;
Alametaṃ vinayassa sāramaṇḍe;
ഇധ നിട്ഠിതസബ്ബസാരമണ്ഡം,
Idha niṭṭhitasabbasāramaṇḍaṃ,
വിനയവസേന പുനാതി സാരമണ്ഡന്തി.
Vinayavasena punāti sāramaṇḍanti.
പരിണതസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
നിട്ഠിതോ പത്തവഗ്ഗോ തതിയോ.
Niṭṭhito pattavaggo tatiyo.
നിസ്സഗ്ഗിയവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧൦. പരിണതസിക്ഖാപദം • 10. Pariṇatasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧൦. പരിണതസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൧൦. പരിണതസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā