Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā

    ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના

    9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ૩૫. તત્થ કતમો પરિવત્તનો હારોતિ પરિવત્તનહારવિભઙ્ગો. તત્થ યસ્મા સંવણ્ણિયમાને સુત્તે યથાનિદ્દિટ્ઠાનં કુસલાકુસલધમ્માનં પટિપક્ખભૂતે અકુસલકુસલધમ્મે પહાતબ્બભાવાદિવસેન નિદ્ધારણં પટિપક્ખતો પરિવત્તનં, તસ્મા ‘‘સમ્માદિટ્ઠિસ્સ પુરિસપુગ્ગલસ્સ મિચ્છાદિટ્ઠિ નિજ્જિણ્ણા ભવતી’’તિઆદિ આરદ્ધં. તત્થ સમ્મા પસત્થા, સુન્દરા દિટ્ઠિ એતસ્સાતિ સમ્માદિટ્ઠિ, તસ્સ. સા પનસ્સ સમ્માદિટ્ઠિતા પુબ્બભાગસમ્માદિટ્ઠિયા વા લોકુત્તરસમ્માદિટ્ઠિયા વા વેદિતબ્બા. મિચ્છાદિટ્ઠિ નિજ્જિણ્ણા ભવતીતિ પુરિમનયે વિપસ્સનાસમ્માદિટ્ઠિયા પહીના હોતિ, વિક્ખમ્ભિતાતિ અત્થો. પચ્છિમનયે પઠમમગ્ગસમ્માદિટ્ઠિયા પહીના સમુચ્છિન્નાતિ અત્થો.

    35.Tatthakatamo parivattano hāroti parivattanahāravibhaṅgo. Tattha yasmā saṃvaṇṇiyamāne sutte yathāniddiṭṭhānaṃ kusalākusaladhammānaṃ paṭipakkhabhūte akusalakusaladhamme pahātabbabhāvādivasena niddhāraṇaṃ paṭipakkhato parivattanaṃ, tasmā ‘‘sammādiṭṭhissa purisapuggalassa micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatī’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sammā pasatthā, sundarā diṭṭhi etassāti sammādiṭṭhi, tassa. Sā panassa sammādiṭṭhitā pubbabhāgasammādiṭṭhiyā vā lokuttarasammādiṭṭhiyā vā veditabbā. Micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatīti purimanaye vipassanāsammādiṭṭhiyā pahīnā hoti, vikkhambhitāti attho. Pacchimanaye paṭhamamaggasammādiṭṭhiyā pahīnā samucchinnāti attho.

    યે ચસ્સ મિચ્છાદિટ્ઠિપચ્ચયાતિ મિચ્છાભિનિવેસહેતુ યે અરિયાનં અદસ્સનકામતાદયો લોભાદયો પાણાતિપાતાદયો ચ અનેકે લામકટ્ઠેન પાપકા અકોસલ્લસમ્ભૂતટ્ઠેન અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જેય્યું. ઇમસ્સ આરદ્ધવિપસ્સકસ્સ અરિયસ્સ ચ. ધમ્માતિ સમથવિપસ્સનાધમ્મા, સત્તત્તિંસબોધિપક્ખિયધમ્મા વા અનુપ્પન્ના વા સમ્ભવન્તિ ઉપ્પન્ના, ભાવનાપારિપૂરિં ગચ્છન્તિ. સમ્માસઙ્કપ્પસ્સાતિઆદીનમ્પિ ઇમિનાવ નયેન અત્થો વેદિતબ્બો. અયં પન વિસેસો – સમ્માવિમુત્તિઆદીનં મિચ્છાવિમુત્તિ અવિમુત્તાવ સમાના ‘‘વિમુત્તા મય’’ન્તિ એવંસઞ્ઞિનો અવિમુત્તિયં વા વિમુત્તિસઞ્ઞિનો. તત્રાયં વચનત્થો – મિચ્છા પાપિકા વિમુત્તિ વિમોક્ખો એતસ્સાતિ મિચ્છાવિમુત્તિ. અટ્ઠઙ્ગા ચ મિચ્છાવિમુત્તિ યથાવુત્તેનાકારેન મિચ્છાભિનિવેસવસેન ચ પવત્તા અન્તદ્વયલક્ખણા. સમ્માવિમુત્તિ પન ફલધમ્મા, મિચ્છાદિટ્ઠિકે સમાસેવતો મિચ્છાવિમોક્ખો વા મિચ્છાવિમુત્તિ. મિચ્છાવિમુત્તિઞાણદસ્સનં પન મિચ્છાવિમોક્ખે મિચ્છાદિટ્ઠિયા ચ સારન્તિ ગહણવસેન પવત્તો અકુસલચિત્તુપ્પાદો અન્તમસો પાપં કત્વા ‘‘સુકતં મયા’’તિ પચ્ચવેક્ખતો ઉપ્પન્નમોહો ચ. સમ્માવિમુત્તિઞાણદસ્સનસ્સાતિ એત્થ સેક્ખાનં પચ્ચવેક્ખણઞાણં સમ્માવિમુત્તિઞાણદસ્સનન્તિ અધિપ્પેતં. તઞ્હિ ઉત્તરિભાવનાપારિપૂરિયા સંવત્તતિ.

    Ye cassa micchādiṭṭhipaccayāti micchābhinivesahetu ye ariyānaṃ adassanakāmatādayo lobhādayo pāṇātipātādayo ca aneke lāmakaṭṭhena pāpakā akosallasambhūtaṭṭhena akusalā dhammā uppajjeyyuṃ. Imassa āraddhavipassakassa ariyassa ca. Dhammāti samathavipassanādhammā, sattattiṃsabodhipakkhiyadhammā vā anuppannā vā sambhavanti uppannā, bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassātiādīnampi imināva nayena attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – sammāvimuttiādīnaṃ micchāvimutti avimuttāva samānā ‘‘vimuttā maya’’nti evaṃsaññino avimuttiyaṃ vā vimuttisaññino. Tatrāyaṃ vacanattho – micchā pāpikā vimutti vimokkho etassāti micchāvimutti. Aṭṭhaṅgā ca micchāvimutti yathāvuttenākārena micchābhinivesavasena ca pavattā antadvayalakkhaṇā. Sammāvimutti pana phaladhammā, micchādiṭṭhike samāsevato micchāvimokkho vā micchāvimutti. Micchāvimuttiñāṇadassanaṃ pana micchāvimokkhe micchādiṭṭhiyā ca sāranti gahaṇavasena pavatto akusalacittuppādo antamaso pāpaṃ katvā ‘‘sukataṃ mayā’’ti paccavekkhato uppannamoho ca. Sammāvimuttiñāṇadassanassāti ettha sekkhānaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ sammāvimuttiñāṇadassananti adhippetaṃ. Tañhi uttaribhāvanāpāripūriyā saṃvattati.

    ૩૬. એવં સમ્માદિટ્ઠિઆદિમુખેન મિચ્છાદિટ્ઠિઆદિં દસ્સેત્વા પુન પાણાતિપાતઅદિન્નાદાનકામેસુમિચ્છાચારાદિતો વેરમણિયાદીહિ પાણાતિપાતાદીનં પરિવત્તનં દસ્સેતું ‘‘યસ્સા’’તિઆદિ આરદ્ધં. તત્થ કાલવાદિસ્સાતિ લક્ખણવચનં. કાલેન સાપદેસં પરિયન્તવતિં અત્થસઞ્હિતન્તિ સો સમ્ફપ્પલાપસ્સ પહાનાય પટિપન્નો હોતીતિ વુત્તં.

    36. Evaṃ sammādiṭṭhiādimukhena micchādiṭṭhiādiṃ dassetvā puna pāṇātipātaadinnādānakāmesumicchācārādito veramaṇiyādīhi pāṇātipātādīnaṃ parivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yassā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha kālavādissāti lakkhaṇavacanaṃ. Kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitanti so samphappalāpassa pahānāya paṭipanno hotīti vuttaṃ.

    પુન ‘‘યે ચ ખો કેચી’’તિઆદિના સમ્માદિટ્ઠિઆદિમુખેનેવ મિચ્છાદિટ્ઠિઆદીહિ એવ પરિવત્તનં પકારન્તરેન દસ્સેતિ. તત્થ સન્દિટ્ઠિકાતિ પચ્ચક્ખા. સહધમ્મિકાતિ સકારણા. ગારય્હાતિ ગરહિતબ્બયુત્તા. વાદાનુવાદાતિ વાદા ચેવ અનુવાદા ચ. ‘‘વાદાનુપાતા’’તિપિ પાઠો, વાદાનુપવત્તિયોતિ અત્થો. પુજ્જાતિ પૂજનીયા. પાસંસાતિ પસંસિતબ્બા.

    Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā sammādiṭṭhiādimukheneva micchādiṭṭhiādīhi eva parivattanaṃ pakārantarena dasseti. Tattha sandiṭṭhikāti paccakkhā. Sahadhammikāti sakāraṇā. Gārayhāti garahitabbayuttā. Vādānuvādāti vādā ceva anuvādā ca. ‘‘Vādānupātā’’tipi pāṭho, vādānupavattiyoti attho. Pujjāti pūjanīyā. Pāsaṃsāti pasaṃsitabbā.

    પુન ‘‘યે ચ ખો કેચી’’તિઆદિના મજ્ઝિમાય પટિપત્તિયા અન્તદ્વયપરિવત્તનં દસ્સેતિ. તત્થ ભુઞ્જિતબ્બાતિઆદીનિ ચત્તારિ પદાનિ વત્થુકામવસેન યોજેતબ્બાનિ. ભાવયિતબ્બા બહુલીકાતબ્બાતિ પદદ્વયં કિલેસકામવસેન. તેસં અધમ્મોતિ ભાવેતબ્બો નામ ધમ્મો સિયા, કામા ચ તેસં ભાવેતબ્બા ઇચ્છિતા, કામેહિ ચ વેરમણી કામાનં પટિપક્ખો, ઇતિ સા તેસં અધમ્મો આપજ્જતીતિ અધિપ્પાયો.

    Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā majjhimāya paṭipattiyā antadvayaparivattanaṃ dasseti. Tattha bhuñjitabbātiādīni cattāri padāni vatthukāmavasena yojetabbāni. Bhāvayitabbā bahulīkātabbāti padadvayaṃ kilesakāmavasena. Tesaṃ adhammoti bhāvetabbo nāma dhammo siyā, kāmā ca tesaṃ bhāvetabbā icchitā, kāmehi ca veramaṇī kāmānaṃ paṭipakkho, iti sā tesaṃ adhammo āpajjatīti adhippāyo.

    નિય્યાનિકો ધમ્મોતિ સહ વિપસ્સનાય અરિયમગ્ગો. દુક્ખોતિ પાપં નિજ્જરાપેસ્સામાતિ પવત્તિતં સરીરતાપનં વદતિ. સુખોતિ અનવજ્જપચ્ચયપરિભોગસુખં. એતેસુપિ વારેસુ વુત્તનયેનેવ અધમ્મભાવાપત્તિ વત્તબ્બા. ઇદાનિ અસુભસઞ્ઞાદિમુખેન સુભસઞ્ઞાદિપરિવત્તનં દસ્સેતું ‘‘યથા વા પના’’તિઆદિ વુત્તં. આરદ્ધવિપસ્સકસ્સ કિલેસાસુચિપગ્ઘરણવસેન તેભૂમકસઙ્ખારા અસુભતો ઉપટ્ઠહન્તીતિ કત્વા વુત્તં ‘‘સબ્બસઙ્ખારેસુ અસુભાનુપસ્સિનો વિહરતો’’તિ. ‘‘યં યં વા પના’’તિઆદિના પટિપક્ખસ્સ લક્ખણં વિભાવેતિ. તત્થ અજ્ઝાપન્નોતિ અધિઆપન્નો, અભિઉપગતો પરિઞ્ઞાતોતિ અત્થો.

    Niyyāniko dhammoti saha vipassanāya ariyamaggo. Dukkhoti pāpaṃ nijjarāpessāmāti pavattitaṃ sarīratāpanaṃ vadati. Sukhoti anavajjapaccayaparibhogasukhaṃ. Etesupi vāresu vuttanayeneva adhammabhāvāpatti vattabbā. Idāni asubhasaññādimukhena subhasaññādiparivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yathā vā panā’’tiādi vuttaṃ. Āraddhavipassakassa kilesāsucipaggharaṇavasena tebhūmakasaṅkhārā asubhato upaṭṭhahantīti katvā vuttaṃ ‘‘sabbasaṅkhāresu asubhānupassino viharato’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ vā panā’’tiādinā paṭipakkhassa lakkhaṇaṃ vibhāveti. Tattha ajjhāpannoti adhiāpanno, abhiupagato pariññātoti attho.

    પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગો • 9. Parivattanahāravibhaṅgo

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવિભાવના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact