| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi |
૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગો
9. Parivattanahāravibhaṅgo
૩૫. તત્થ કતમો પરિવત્તનો હારો? ‘‘કુસલાકુસલે ધમ્મે’’તિ. સમ્માદિટ્ઠિસ્સ પુરિસપુગ્ગલસ્સ મિચ્છાદિટ્ઠિ નિજ્જિણ્ણા ભવતિ. યે ચસ્સ મિચ્છાદિટ્ઠિપચ્ચયા ઉપ્પજ્જેય્યું અનેકે 1 પાપકા અકુસલા ધમ્મા, તે ચસ્સ નિજ્જિણ્ણા હોન્તિ. સમ્માદિટ્ઠિપચ્ચયા ચસ્સ અનેકે કુસલા ધમ્મા સમ્ભવન્તિ, તે ચસ્સ ભાવનાપારિપૂરિં ગચ્છન્તિ. સમ્માસઙ્કપ્પસ્સ પુરિસપુગ્ગલસ્સ મિચ્છાસઙ્કપ્પો નિજ્જિણ્ણો ભવતિ. યે ચસ્સ મિચ્છાસઙ્કપ્પપચ્ચયા ઉપ્પજ્જેય્યું અનેકે પાપકા અકુસલા ધમ્મા, તે ચસ્સ નિજ્જિણ્ણા હોન્તિ. સમ્માસઙ્કપ્પપચ્ચયા ચસ્સ અનેકે કુસલા ધમ્મા સમ્ભવન્તિ. તે ચસ્સ ભાવનાપારિપૂરિં ગચ્છન્તિ. એવં સમ્માવાચસ્સ સમ્માકમ્મન્તસ્સ સમ્માઆજીવસ્સ સમ્માવાયામસ્સ સમ્માસતિસ્સ સમ્માસમાધિસ્સ સમ્માવિમુત્તસ્સ સમ્માવિમુત્તિઞાણદસ્સનસ્સ પુરિસપુગ્ગલસ્સ મિચ્છાવિમુત્તિઞાણદસ્સનં નિજ્જિણ્ણં ભવતિ. યે ચસ્સ મિચ્છાવિમુત્તિઞાણદસ્સનપચ્ચયા ઉપ્પજ્જેય્યું અનેકે પાપકા અકુસલા ધમ્મા, તે ચસ્સ નિજ્જિણ્ણા હોન્તિ. સમ્માવિમુત્તિઞાણદસ્સનપચ્ચયા ચસ્સ અનેકે કુસલા ધમ્મા સમ્ભવન્તિ, તે ચસ્સ ભાવનાપારિપૂરિં ગચ્છન્તિ.
35. Tattha katamo parivattano hāro? ‘‘Kusalākusale dhamme’’ti. Sammādiṭṭhissa purisapuggalassa micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavati. Ye cassa micchādiṭṭhipaccayā uppajjeyyuṃ aneke 2 pāpakā akusalā dhammā, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammādiṭṭhipaccayā cassa aneke kusalā dhammā sambhavanti, te cassa bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassa purisapuggalassa micchāsaṅkappo nijjiṇṇo bhavati. Ye cassa micchāsaṅkappapaccayā uppajjeyyuṃ aneke pāpakā akusalā dhammā, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāsaṅkappapaccayā cassa aneke kusalā dhammā sambhavanti. Te cassa bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Evaṃ sammāvācassa sammākammantassa sammāājīvassa sammāvāyāmassa sammāsatissa sammāsamādhissa sammāvimuttassa sammāvimuttiñāṇadassanassa purisapuggalassa micchāvimuttiñāṇadassanaṃ nijjiṇṇaṃ bhavati. Ye cassa micchāvimuttiñāṇadassanapaccayā uppajjeyyuṃ aneke pāpakā akusalā dhammā, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvimuttiñāṇadassanapaccayā cassa aneke kusalā dhammā sambhavanti, te cassa bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
૩૬. યસ્સ વા પાણાતિપાતા પટિવિરતસ્સ પાણાતિપાતો પહીનો હોતિ. અદિન્નાદાના પટિવિરતસ્સ અદિન્નાદાનં પહીનં હોતિ. બ્રહ્મચારિસ્સ અબ્રહ્મચરિયં પહીનં હોતિ. સચ્ચવાદિસ્સ મુસાવાદો પહીનો હોતિ. અપિસુણવાચસ્સ પિસુણા વાચા પહીના હોતિ. સણ્હવાચસ્સ ફરુસા વાચા પહીના હોતિ. કાલવાદિસ્સ સમ્ફપ્પલાપો પહીનો હોતિ. અનભિજ્ઝાલુસ્સ 3 અભિજ્ઝા પહીના હોતિ. અબ્યાપન્નચિત્તસ્સ બ્યાપાદો પહીનો હોતિ. સમ્માદિટ્ઠિસ્સ મિચ્છાદિટ્ઠિ પહીના હોતિ.
36. Yassa vā pāṇātipātā paṭiviratassa pāṇātipāto pahīno hoti. Adinnādānā paṭiviratassa adinnādānaṃ pahīnaṃ hoti. Brahmacārissa abrahmacariyaṃ pahīnaṃ hoti. Saccavādissa musāvādo pahīno hoti. Apisuṇavācassa pisuṇā vācā pahīnā hoti. Saṇhavācassa pharusā vācā pahīnā hoti. Kālavādissa samphappalāpo pahīno hoti. Anabhijjhālussa 4 abhijjhā pahīnā hoti. Abyāpannacittassa byāpādo pahīno hoti. Sammādiṭṭhissa micchādiṭṭhi pahīnā hoti.
યે ચ ખો કેચિ અરિયં અટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં ગરહન્તિ, નેસં સન્દિટ્ઠિકા સહધમ્મિકા ગારય્હા વાદાનુવાદા આગચ્છન્તિ. સમ્માદિટ્ઠિઞ્ચ તે ભવન્તો ધમ્મં ગરહન્તિ. તેન હિ યે મિચ્છાદિટ્ઠિકા, તેસં ભવન્તાનં પુજ્જા ચ પાસંસા ચ. એવં સમ્માસઙ્કપ્પં સમ્માવાચં સમ્માકમ્મન્તં સમ્માઆજીવં સમ્માવાયામં સમ્માસતિં સમ્માસમાધિં સમ્માવિમુત્તિં સમ્માવિમુત્તિઞાણદસ્સનઞ્ચ તે ભવન્તો ધમ્મં ગરહન્તિ. તેન હિ યે મિચ્છાવિમુત્તિઞાણદસ્સના, તેસં ભવન્તાનં પુજ્જા ચ પાસંસા ચ.
Ye ca kho keci ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ garahanti, nesaṃ sandiṭṭhikā sahadhammikā gārayhā vādānuvādā āgacchanti. Sammādiṭṭhiñca te bhavanto dhammaṃ garahanti. Tena hi ye micchādiṭṭhikā, tesaṃ bhavantānaṃ pujjā ca pāsaṃsā ca. Evaṃ sammāsaṅkappaṃ sammāvācaṃ sammākammantaṃ sammāājīvaṃ sammāvāyāmaṃ sammāsatiṃ sammāsamādhiṃ sammāvimuttiṃ sammāvimuttiñāṇadassanañca te bhavanto dhammaṃ garahanti. Tena hi ye micchāvimuttiñāṇadassanā, tesaṃ bhavantānaṃ pujjā ca pāsaṃsā ca.
યે ચ ખો કેચિ એવમાહંસુ ‘‘ભુઞ્જિતબ્બા કામા, પરિભુઞ્જિતબ્બા કામા, આસેવિતબ્બા કામા, નિસેવિતબ્બા કામા, ભાવયિતબ્બા કામા, બહુલીકાતબ્બા કામા’’તિ. કામેહિ વેરમણી તેસં અધમ્મો.
Ye ca kho keci evamāhaṃsu ‘‘bhuñjitabbā kāmā, paribhuñjitabbā kāmā, āsevitabbā kāmā, nisevitabbā kāmā, bhāvayitabbā kāmā, bahulīkātabbā kāmā’’ti. Kāmehi veramaṇī tesaṃ adhammo.
યે વા પન કેચિ એવમાહંસુ ‘‘અત્તકિલમથાનુયોગો ધમ્મો’’તિ. નિય્યાનિકો તેસં ધમ્મો અધમ્મો. યે ચ ખો કેચિ એવમાહંસુ ‘‘દુક્ખો ધમ્મો’’તિ. સુખો તેસં ધમ્મો અધમ્મો. યથા વા પન ભિક્ખુનો સબ્બસઙ્ખારેસુ અસુભાનુપસ્સિનો વિહરતો સુભસઞ્ઞા પહીયન્તિ. દુક્ખાનુપસ્સિનો વિહરતો સુખસઞ્ઞા પહીયન્તિ. અનિચ્ચાનુપસ્સિનો વિહરતો નિચ્ચસઞ્ઞા પહીયન્તિ. અનત્તાનુપસ્સિનો વિહરતો અત્તસઞ્ઞા પહીયન્તિ. યં યં વા પન ધમ્મં રોચયતિ વા ઉપગચ્છતિ વા, તસ્સ તસ્સ ધમ્મસ્સ યો પટિપક્ખો, સ્વસ્સ અનિટ્ઠતો અજ્ઝાપન્નો ભવતિ. તેનાહ આયસ્મા મહાકચ્ચાયનો ‘‘કુસલાકુસલધમ્મે’’તિ.
Ye vā pana keci evamāhaṃsu ‘‘attakilamathānuyogo dhammo’’ti. Niyyāniko tesaṃ dhammo adhammo. Ye ca kho keci evamāhaṃsu ‘‘dukkho dhammo’’ti. Sukho tesaṃ dhammo adhammo. Yathā vā pana bhikkhuno sabbasaṅkhāresu asubhānupassino viharato subhasaññā pahīyanti. Dukkhānupassino viharato sukhasaññā pahīyanti. Aniccānupassino viharato niccasaññā pahīyanti. Anattānupassino viharato attasaññā pahīyanti. Yaṃ yaṃ vā pana dhammaṃ rocayati vā upagacchati vā, tassa tassa dhammassa yo paṭipakkho, svassa aniṭṭhato ajjhāpanno bhavati. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘kusalākusaladhamme’’ti.
નિયુત્તો પરિવત્તનો હારો.
Niyutto parivattano hāro.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī / ૯. પરિવત્તનહારવિભઙ્ગવિભાવના • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā
