| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೬. ದುಕ್ಖವಗ್ಗೋ
6. Dukkhavaggo
೧. ಪರಿವೀಮಂಸನಸುತ್ತಂ
1. Parivīmaṃsanasuttaṃ
೫೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
51. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪರಿವೀಮಂಸೇಯ್ಯ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಾ ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ । ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಪಟಿಭಾತು ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘Kittāvatā nu kho, bhikkhave, bhikkhū parivīmaṃsamāno parivīmaṃseyya sabbaso sammā dukkhakkhayāyā’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā . Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪರಿವೀಮಂಸತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಅನೇಕವಿಧಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಜರಾಮರಣಂ; ಇದಂ ನು ಖೋ ದುಕ್ಖಂ ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ ಕಿಂಪಭವಂ? ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ಹೋತಿ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ನ ಹೋತೀ’ತಿ? ಸೋ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಅನೇಕವಿಧಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಜರಾಮರಣಂ, ಇದಂ ಖೋ ದುಕ್ಖಂ ಜಾತಿನಿದಾನಂ ಜಾತಿಸಮುದಯಂ ಜಾತಿಜಾತಿಕಂ ಜಾತಿಪ್ಪಭವಂ। ಜಾತಿಯಾ ಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ಹೋತಿ, ಜಾತಿಯಾ ಅಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ನ ಹೋತೀ’’’ತಿ।
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ; idaṃ nu kho dukkhaṃ kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ? Kismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, kismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ, idaṃ kho dukkhaṃ jātinidānaṃ jātisamudayaṃ jātijātikaṃ jātippabhavaṃ. Jātiyā sati jarāmaraṇaṃ hoti, jātiyā asati jarāmaraṇaṃ na hotī’’’ti.
‘‘ಸೋ ಜರಾಮರಣಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಜರಾಮರಣಸಮುದಯಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಯಾ ಚ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ; ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಾಯ।
‘‘So jarāmaraṇañca pajānāti, jarāmaraṇasamudayañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhañca pajānāti, yā ca jarāmaraṇanirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jarāmaraṇanirodhāya.
‘‘ಅಥಾಪರಂ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪರಿವೀಮಂಸತಿ – ‘ಜಾತಿ ಪನಾಯಂ ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಜಾತಿ ಹೋತಿ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಜಾತಿ ನ ಹೋತೀ’ತಿ? ಸೋ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಜಾತಿ ಭವನಿದಾನಾ ಭವಸಮುದಯಾ ಭವಜಾತಿಕಾ ಭವಪ್ಪಭವಾ; ಭವೇ ಸತಿ ಜಾತಿ ಹೋತಿ, ಭವೇ ಅಸತಿ ಜಾತಿ ನ ಹೋತೀ’’’ತಿ।
‘‘Athāparaṃ parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘jāti panāyaṃ kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā, kismiṃ sati jāti hoti, kismiṃ asati jāti na hotī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘jāti bhavanidānā bhavasamudayā bhavajātikā bhavappabhavā; bhave sati jāti hoti, bhave asati jāti na hotī’’’ti.
‘‘ಸೋ ಜಾತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಜಾತಿಸಮುದಯಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಜಾತಿನಿರೋಧಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಯಾ ಚ ಜಾತಿನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ; ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಜಾತಿನಿರೋಧಾಯ।
‘‘So jātiñca pajānāti, jātisamudayañca pajānāti, jātinirodhañca pajānāti, yā ca jātinirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jātinirodhāya.
‘‘ಅಥಾಪರಂ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪರಿವೀಮಂಸತಿ – ‘ಭವೋ ಪನಾಯಂ ಕಿಂನಿದಾನೋ…ಪೇ॰… ಉಪಾದಾನಂ ಪನಿದಂ ಕಿಂನಿದಾನಂ… ತಣ್ಹಾ ಪನಾಯಂ ಕಿಂನಿದಾನಾ… ವೇದನಾ… ಫಸ್ಸೋ… ಸಳಾಯತನಂ ಪನಿದಂ ಕಿಂನಿದಾನಂ… ನಾಮರೂಪಂ ಪನಿದಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪನಿದಂ… ಸಙ್ಖಾರಾ ಪನಿಮೇ ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ನ ಹೋನ್ತೀ’ತಿ? ಸೋ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾನೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಸಙ್ಖಾರಾ ಅವಿಜ್ಜಾನಿದಾನಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುದಯಾ ಅವಿಜ್ಜಾಜಾತಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾಪಭವಾ; ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಸತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಸತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ನ ಹೋನ್ತೀ’’’ತಿ।
‘‘Athāparaṃ parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘bhavo panāyaṃ kiṃnidāno…pe… upādānaṃ panidaṃ kiṃnidānaṃ… taṇhā panāyaṃ kiṃnidānā… vedanā… phasso… saḷāyatanaṃ panidaṃ kiṃnidānaṃ… nāmarūpaṃ panidaṃ… viññāṇaṃ panidaṃ… saṅkhārā panime kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā; kismiṃ sati saṅkhārā honti, kismiṃ asati saṅkhārā na hontī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘saṅkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā; avijjāya sati saṅkhārā honti, avijjāya asati saṅkhārā na hontī’’’ti.
‘‘ಸೋ ಸಙ್ಖಾರೇ ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಸಙ್ಖಾರಸಮುದಯಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ಯಾ ಚ ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ ; ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಾಯ।
‘‘So saṅkhāre ca pajānāti, saṅkhārasamudayañca pajānāti, saṅkhāranirodhañca pajānāti, yā ca saṅkhāranirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī ; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno saṅkhāranirodhāya.
‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಞ್ಞಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಪುಞ್ಞೂಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಅಪುಞ್ಞಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಅಪುಞ್ಞೂಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಆನೇಞ್ಜಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ ಆನೇಞ್ಜೂಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಯತೋ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅವಿಜ್ಜಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ಸೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿರಾಗಾ ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದಾ ನೇವ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ ನ ಅಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ ನ ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ। ಅನಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋ ಅನಭಿಸಞ್ಚೇತಯನ್ತೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಉಪಾದಿಯತಿ; ಅನುಪಾದಿಯಂ ನ ಪರಿತಸ್ಸತಿ, ಅಪರಿತಸ್ಸಂ ಪಚ್ಚತ್ತಞ್ಞೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Avijjāgato yaṃ, bhikkhave, purisapuggalo puññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, puññūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Apuññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, apuññūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Āneñjaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti āneñjūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Yato kho, bhikkhave, bhikkhuno avijjā pahīnā hoti vijjā uppannā, so avijjāvirāgā vijjuppādā neva puññābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti na apuññābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti na āneñjābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. Anabhisaṅkharonto anabhisañcetayanto na kiñci loke upādiyati; anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘ಸೋ ಸುಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಭಿನನ್ದಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ದುಕ್ಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಭಿನನ್ದಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನಭಿನನ್ದಿತಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಸುಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ದುಕ್ಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ 1 ವೇದಯತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ।
‘‘So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. Dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. Adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati. Dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ 2 vedayati. Adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati.
‘‘ಸೋ ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉದ್ಧಂ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಾ ಇಧೇವ ಸಬ್ಬವೇದಯಿತಾನಿ ಅನಭಿನನ್ದಿತಾನಿ ಸೀತೀಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸರೀರಾನಿ ಅವಸಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti. Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissanti, sarīrāni avasissantīti pajānāti.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಕುಮ್ಭಕಾರಪಾಕಾ ಉಣ್ಹಂ ಕುಮ್ಭಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಸಮೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಪಟಿಸಿಸ್ಸೇಯ್ಯ 3। ತತ್ರ ಯಾಯಂ ಉಸ್ಮಾ ಸಾ ತತ್ಥೇವ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ, ಕಪಲ್ಲಾನಿ ಅವಸಿಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉದ್ಧಂ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಾ ಇಧೇವ ಸಬ್ಬವೇದಯಿತಾನಿ ಅನಭಿನನ್ದಿತಾನಿ ಸೀತೀಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸರೀರಾನಿ ಅವಸಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso kumbhakārapākā uṇhaṃ kumbhaṃ uddharitvā same bhūmibhāge paṭisisseyya 4. Tatra yāyaṃ usmā sā tattheva vūpasameyya, kapallāni avasisseyyuṃ. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti. Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissanti, sarīrāni avasissantīti pajānāti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಯ್ಯ ಅಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಯ್ಯ ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅಸತಿ, ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ವಿಞ್ಞಾಣೇ ಅಸತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ನಾಮರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ನಾಮರೂಪೇ ಅಸತಿ, ನಾಮರೂಪನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಸಳಾಯತನಂ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಸಳಾಯತನೇ ಅಸತಿ, ಸಳಾಯತನನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಫಸ್ಸೋ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಫಸ್ಸೇ ಅಸತಿ, ಫಸ್ಸನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ವೇದನಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ವೇದನಾಯ ಅಸತಿ, ವೇದನಾನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ತಣ್ಹಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ತಣ್ಹಾಯ ಅಸತಿ, ತಣ್ಹಾನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಉಪಾದಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಉಪಾದಾನೇ ಅಸತಿ, ಉಪಾದಾನನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಭವೋ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಭವೇ ಅಸತಿ, ಭವನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಜಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಪನ ಜಾತಿಯಾ ಅಸತಿ, ಜಾತಿನಿರೋಧಾ ಅಪಿ ನು ಖೋ ಜರಾಮರಣಂ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu kho khīṇāsavo bhikkhu puññābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyya apuññābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyya āneñjābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana saṅkhāresu asati, saṅkhāranirodhā api nu kho viññāṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana viññāṇe asati, viññāṇanirodhā api nu kho nāmarūpaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana nāmarūpe asati, nāmarūpanirodhā api nu kho saḷāyatanaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana saḷāyatane asati, saḷāyatananirodhā api nu kho phasso paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana phasse asati, phassanirodhā api nu kho vedanā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana vedanāya asati, vedanānirodhā api nu kho taṇhā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana taṇhāya asati, taṇhānirodhā api nu kho upādānaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana upādāne asati, upādānanirodhā api nu kho bhavo paññāyethā’’ti. ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana bhave asati, bhavanirodhā api nu kho jāti paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana jātiyā asati, jātinirodhā api nu kho jarāmaraṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಮೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇತಂ ಅಞ್ಞಥಾ। ಸದ್ದಹಥ ಮೇ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಮುಚ್ಚಥ, ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಏತ್ಥ ಹೋಥ ನಿಬ್ಬಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ಏಸೇವನ್ತೋ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಪಠಮಂ।
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave, evametaṃ, bhikkhave, netaṃ aññathā. Saddahatha me taṃ, bhikkhave, adhimuccatha, nikkaṅkhā ettha hotha nibbicikicchā. Esevanto dukkhassā’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಪರಿವೀಮಂಸನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧. ಪರಿವೀಮಂಸನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā
