Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
પસ્સદ્ધાદિયુગલવણ્ણના
Passaddhādiyugalavaṇṇanā
દરથો સારમ્ભો, દુક્ખદોમનસ્સપચ્ચયાનં ઉદ્ધચ્ચાદિકાનં કિલેસાનં ચતુન્નં વા ખન્ધાનં એતં અધિવચનં. ઉદ્ધચ્ચપ્પધાના કિલેસા ઉદ્ધચ્ચાદિકિલેસા, ઉદ્ધચ્ચં વા આદિં કત્વા સબ્બકિલેસે સઙ્ગણ્હાતિ. સુવણ્ણવિસુદ્ધિ વિયાતિ યથા સુવણ્ણવિસુદ્ધિ અલઙ્કારવિકતિવિનિયોગક્ખમા, એવં અયમ્પિ હિતકિરિયાવિનિયોગક્ખમા.
Daratho sārambho, dukkhadomanassapaccayānaṃ uddhaccādikānaṃ kilesānaṃ catunnaṃ vā khandhānaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Uddhaccappadhānā kilesā uddhaccādikilesā, uddhaccaṃ vā ādiṃ katvā sabbakilese saṅgaṇhāti. Suvaṇṇavisuddhi viyāti yathā suvaṇṇavisuddhi alaṅkāravikativiniyogakkhamā, evaṃ ayampi hitakiriyāviniyogakkhamā.
સમં , સમન્તતો વા પકારેહિ જાનનં સમ્પજઞ્ઞં. ચેતિયવન્દનાદિઅત્થં અભિક્કમાદીસુ અત્થાનત્થપરિગ્ગણ્હનં સાત્થકસમ્પજઞ્ઞં. સતિ ચ અત્થે સપ્પાયાસપ્પાયરૂપાદિપરિગ્ગણ્હનં સપ્પાયસમ્પજઞ્ઞં. ગોચરગામાભિક્કમનાદીસુ કમ્મટ્ઠાનાવિજહનં ગોચરસમ્પજઞ્ઞં. અભિક્કમનાદીનં ધાતુઆદિવસેન પવિચયો અસમ્મોહસમ્પજઞ્ઞં. સબ્બકમ્મટ્ઠાનભાવનાનુયુત્તાનં સબ્બયોગીનં સબ્બદા ઉપકારકા ઇમે દ્વે ધમ્મા પારિપન્થકહરણતો ભાવનાવડ્ઢનતો ચ. યથાહ ‘‘દ્વે ધમ્મા બહુકારા સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચા’’તિ (દી॰ નિ॰ ૩.૩૫૨). યુગે નદ્ધા વિયાતિ યુગનદ્ધા, અઞ્ઞમઞ્ઞં નિમિત્તભાવેન સમં પવત્તાતિ અત્થો. ‘‘પુન ચપરં, આવુસો, ભિક્ખુ સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ (અ॰ નિ॰ ૪.૧૭૦; પટિ॰ મ॰ ૨.૧) હિ સુત્તે એતેસં યુગનદ્ધતા વુત્તા. સબ્બકુસલધમ્મેસુ લીનુદ્ધચ્ચાભાવો એતેહિ દ્વીહિ સમં યુત્તેહીતિ ‘‘વીરિયસમાધિયોજનત્થાયા’’તિ આહ, યોગવચનત્થાયાતિ અત્થો.
Samaṃ , samantato vā pakārehi jānanaṃ sampajaññaṃ. Cetiyavandanādiatthaṃ abhikkamādīsu atthānatthapariggaṇhanaṃ sātthakasampajaññaṃ. Sati ca atthe sappāyāsappāyarūpādipariggaṇhanaṃ sappāyasampajaññaṃ. Gocaragāmābhikkamanādīsu kammaṭṭhānāvijahanaṃ gocarasampajaññaṃ. Abhikkamanādīnaṃ dhātuādivasena pavicayo asammohasampajaññaṃ. Sabbakammaṭṭhānabhāvanānuyuttānaṃ sabbayogīnaṃ sabbadā upakārakā ime dve dhammā pāripanthakaharaṇato bhāvanāvaḍḍhanato ca. Yathāha ‘‘dve dhammā bahukārā sati ca sampajaññañcā’’ti (dī. ni. 3.352). Yuge naddhā viyāti yuganaddhā, aññamaññaṃ nimittabhāvena samaṃ pavattāti attho. ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāvetī’’ti (a. ni. 4.170; paṭi. ma. 2.1) hi sutte etesaṃ yuganaddhatā vuttā. Sabbakusaladhammesu līnuddhaccābhāvo etehi dvīhi samaṃ yuttehīti ‘‘vīriyasamādhiyojanatthāyā’’ti āha, yogavacanatthāyāti attho.
Related texts:
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / પસ્સદ્ધાદિયુગલવણ્ણના • Passaddhādiyugalavaṇṇanā