| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ಪಸ್ಸದ್ಧಾದಿಯುಗಲವಣ್ಣನಾ
Passaddhādiyugalavaṇṇanā
ಸಮನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ। ಚೇತಿಯವನ್ದನಾದಿಅತ್ಥನ್ತಿ ಚೇತಿಯವನ್ದನಾದಿಹೇತು। ಸಮಥಚತುಸಚ್ಚಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಸೇನ ತಬ್ಭೇದವಸೇನ ಚ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭಾವನಾಭಿಯುತ್ತಾನಂ ಮುದುಮಜ್ಝಿಮತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯತಾದಿಭೇದವಸೇನ ಸಬ್ಬಯೋಗೀನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲೀನುದ್ಧಚ್ಚಾದಿಕಾಲವಸೇನ ಸಬ್ಬದಾ ಹಿತಾಹಿತಧಮ್ಮೂಪಲಕ್ಖಣಭಾವತೋ ಯಥಾಸಭಾವಂ ಪಟಿವೇಧಭಾವತೋ ಚ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಾನಂ ಪಾರಿಬನ್ಧಕಹರಣಭಾವನಾವಡ್ಢನಾನಿ ಅವಿಸೇಸತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬಾನಿ। ಯಥಾ ಅಪ್ಪನಾಕೋಸಲ್ಲೇನ ವಿನಾ ಸಮಥೋ ಸಮಥಮನ್ತರೇನ ಯಥಾಭೂತಾವಬೋಧೋ ಚ ನತ್ಥೀತಿ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಸೇಸಕಾರಣಂ, ಏವಂ ಪಟಿವೇಧೇ ಏಕಕ್ಖಣಿಕಾಪೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಭಾವೇನಾ’’ತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ಹಿ ಸಾತಿಸಯಂ ಅವಭಾಸಿಯಮಾನೇ ವಿಸಯೇ ಸಮಾಧಿ ಏಕತ್ತವಸೇನ ಅಪ್ಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಸಮಥನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಪಞ್ಞಾ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ವಿಸದಾ ವಹತೀತಿ। ಸಮಂ ಪವತ್ತಾತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಾನತಿವತ್ತನೇನ ಸಮಂ ಅವಿಸಮಂ ಏಕರಸಭಾವೇನ ಪವತ್ತಾ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಹಾಯಭಾವೂಪಗಮನೇನ ಯೋಗಿನೋ ಮನೋರಥಧುರಾಕಡ್ಢನೇ ರಥಧುರಾಕಡ್ಢನೇ ವಿಯ ಆಜಾನೇಯ್ಯಯುಗೋ ಯುಗಲಕೋ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಾನತಿವತ್ತಮಾನೇನ ನದ್ಧಾ ಬದ್ಧಾ ವಿಯಾತಿ ವಾ ಯುಗನದ್ಧಾ। ಅಧಿಚಿತ್ತಮನುಯುತ್ತೇಹಿ ವೀರಿಯಸಮಾಧಯೋ ಸಮಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪುಬ್ಬೇ ಗಹಿತಾಪಿ ತೇ ಪುನ ಗಹಿತಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ವೀರಿಯಸಮಾಧಿಯೋಜನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪನ ಸಮಾಧಿವೀರಿಯಯೋಗಸ್ಸ ವಿಭಾವನಂ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಯೋಗವಚನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಆಹ।
Samanti sammā. Cetiyavandanādiatthanti cetiyavandanādihetu. Samathacatusaccakammaṭṭhānavasena tabbhedavasena ca sabbakammaṭṭhānabhāvanābhiyuttānaṃ mudumajjhimatikkhindriyatādibhedavasena sabbayogīnaṃ cittassa līnuddhaccādikālavasena sabbadā hitāhitadhammūpalakkhaṇabhāvato yathāsabhāvaṃ paṭivedhabhāvato ca satisampajaññānaṃ pāribandhakaharaṇabhāvanāvaḍḍhanāni avisesato daṭṭhabbāni. Yathā appanākosallena vinā samatho samathamantarena yathābhūtāvabodho ca natthīti nānākkhaṇikā samādhipaññā aññamaññassa visesakāraṇaṃ, evaṃ paṭivedhe ekakkhaṇikāpīti dassento āha ‘‘aññamaññaṃ nimittabhāvenā’’ti. Paññāya hi sātisayaṃ avabhāsiyamāne visaye samādhi ekattavasena appetuṃ sakkoti, samādhimhi ca majjhimaṃ samathanimittaṃ paṭipanne paññā ārammaṇesu visadā vahatīti. Samaṃ pavattāti aññamaññānativattanena samaṃ avisamaṃ ekarasabhāvena pavattā. Aññamaññasahāyabhāvūpagamanena yogino manorathadhurākaḍḍhane rathadhurākaḍḍhane viya ājāneyyayugo yugalako hutvā aññamaññānativattamānena naddhā baddhā viyāti vā yuganaddhā. Adhicittamanuyuttehi vīriyasamādhayo samaṃ yojetabbāti imassa visesassa dassanatthaṃ pubbe gahitāpi te puna gahitāti dassetuṃ vīriyasamādhiyojanatthāyāti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Taṃ pana samādhivīriyayogassa vibhāvanaṃ hotīti ‘‘yogavacanatthāyāti attho’’ti āha.
Related texts:
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ಪಸ್ಸದ್ಧಾದಿಯುಗಲವಣ್ಣನಾ • Passaddhādiyugalavaṇṇanā
