| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೩. ಪಠಮಆನನ್ದಸುತ್ತಂ
3. Paṭhamaānandasuttaṃ
೯೮೯. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ , ಏಕಧಮ್ಮೋ 1 ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಸತ್ತ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ?
989. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atthi nu kho, bhante , ekadhammo 2 bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti, cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti, satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī’’ti?
‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏಕಧಮ್ಮೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಸತ್ತ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Atthi kho, ānanda, ekadhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti, cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti, satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī’’ti.
‘‘ಕತಮೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಏಕಧಮ್ಮೋ 3 ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಸತ್ತ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸಮಾಧಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏಕಧಮ್ಮೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ’’।
‘‘Katamo pana, bhante, ekadhammo 4 bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti, cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti, satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī’’ti? ‘‘Ānāpānassatisamādhi kho, ānanda, ekadhammo bhāvito bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti, cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti’’.
‘‘ಕಥಂ ಭಾವಿತೋ, ಆನನ್ದ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸಮಾಧಿ ಕಥಂ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞಗತೋ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋ ವಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋ ವಾ ನಿಸೀದತಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಸೋ ಸತೋವ ಅಸ್ಸಸತಿ, ಸತೋವ ಪಸ್ಸಸತಿ। ದೀಘಂ ವಾ ಅಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ದೀಘಂ ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಪಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ’’। ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ದೀಘಂ ವಾ ಅಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ದೀಘಂ ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಪಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ರಸ್ಸಂ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಕಾಯಞ್ಞತರಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತಂ ವದಾಮಿ, ಯದಿದಂ – ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಂ । ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ’’।
‘‘Kathaṃ bhāvito, ānanda, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti? Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So satova assasati, satova passasati. Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati’’. ‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā…pe… ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – kāye kāyānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Kāyaññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi, yadidaṃ – assāsapassāsaṃ . Tasmātihānanda, kāye kāyānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ’’.
‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಪೀತಿಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ …ಪೇ॰… ಸುಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ…ಪೇ॰… ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ – ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ವೇದನಾಞ್ಞತರಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತಂ ವದಾಮಿ, ಯದಿದಂ – ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾನಂ ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕಾರಂ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ।
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘pītippaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati …pe… sukhappaṭisaṃvedī…pe… cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī…pe… ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – vedanāsu vedanānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Vedanāññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi, yadidaṃ – assāsapassāsānaṃ sādhukaṃ manasikāraṃ. Tasmātihānanda, vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಚಿತ್ತಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ಚಿತ್ತಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ಅಭಿಪ್ಪಮೋದಯಂ ಚಿತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಸಮಾದಹಂ ಚಿತ್ತಂ…ಪೇ॰… ‘ವಿಮೋಚಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ವಿಮೋಚಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ – ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ನಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸಮಾಧಿಭಾವನಂ ವದಾಮಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ।
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘cittappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; abhippamodayaṃ cittaṃ…pe… samādahaṃ cittaṃ…pe… ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati – citte cittānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Taṃ kissa hetu? Nāhaṃ, ānanda, muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānassatisamādhibhāvanaṃ vadāmi. Tasmātihānanda, citte cittānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ, ‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ – ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಸೋ ಯಂ ತಂ ಹೋತಿ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಪಹಾನಂ ತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ।
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu aniccānupassī…pe… virāgānupassī…pe… nirodhānupassī…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati – dhammesu dhammānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. So yaṃ taṃ hoti abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ taṃ paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Tasmātihānanda, dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
‘‘ಏವಂ ಭಾವಿತೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸಮಾಧಿ ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಪೂರೇತಿ।
‘‘Evaṃ bhāvito kho, ānanda, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti.
‘‘ಕಥಂ ಭಾವಿತಾ ಚಾನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಕಥಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ? ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ – ಉಪಟ್ಠಿತಾಸ್ಸ 5 ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ 6 ಸತಿ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ – ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Kathaṃ bhāvitā cānanda, cattāro satipaṭṭhānā kathaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti? Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati – upaṭṭhitāssa 7 tasmiṃ samaye bhikkhuno 8 sati hoti asammuṭṭhā. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā – satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಸೋ ತಥಾ ಸತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಪವಿಚಿನತಿ ಪವಿಚರತಿ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಥಾ ಸತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಪವಿಚಿನತಿ ಪವಿಚರತಿ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾಪಜ್ಜತಿ – ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘So tathā sato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsamāpajjati. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu tathā sato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsamāpajjati – dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಪವಿಚಿನತೋ ಪವಿಚರತೋ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾಪಜ್ಜತೋ ಆರದ್ಧಂ ಹೋತಿ ವೀರಿಯಂ ಅಸಲ್ಲೀನಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಪವಿಚಿನತೋ ಪವಿಚರತೋ ಪರಿವೀಮಂಸಮಾಪಜ್ಜತೋ ಆರದ್ಧಂ ಹೋತಿ ವೀರಿಯಂ ಅಸಲ್ಲೀನಂ – ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Tassa taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsamāpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsamāpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ – vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, vīriyasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪೀತಿ ನಿರಾಮಿಸಾ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪೀತಿ ನಿರಾಮಿಸಾ – ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Āraddhavīriyassa uppajjati pīti nirāmisā. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno āraddhavīriyassa uppajjati pīti nirāmisā – pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, pītisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಪೀತಿಮನಸ್ಸ ಕಾಯೋಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪೀತಿಮನಸ್ಸ ಕಾಯೋಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ – ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Pītimanassa kāyopi passambhati, cittampi passambhati. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno pītimanassa kāyopi passambhati, cittampi passambhati – passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, passaddhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯಸ್ಸ ಸುಖಿನೋ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯಸ್ಸ ಸುಖಿನೋ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ – ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati – samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, samādhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಸೋ ತಥಾಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಥಾಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ – ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ , ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘So tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti – upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, upekkhāsambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti , upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ – ಉಪಟ್ಠಿತಾಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ – ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ। (ಯಥಾ ಪಠಮಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ, ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ)।
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati – upaṭṭhitāssa tasmiṃ samaye bhikkhuno sati hoti asammuṭṭhā. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā – satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. (Yathā paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ, evaṃ vitthāretabbaṃ).
‘‘ಸೋ ತಥಾಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ತಥಾಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ – ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಏವಂ ಭಾವಿತಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ।
‘‘So tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti – upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, upekkhāsambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. Evaṃ bhāvitā kho, ānanda, cattāro satipaṭṭhānā evaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti.
‘‘ಕಥಂ ಭಾವಿತಾ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಕಥಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ, ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ …ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ। ಏವಂ ಭಾವಿತಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ। ತತಿಯಂ।
‘‘Kathaṃ bhāvitā, ānanda, satta bojjhaṅgā kathaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti? Idhānanda, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti …pe… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Evaṃ bhāvitā kho, ānanda, satta bojjhaṅgā evaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩-೧೦. ಪಠಮಆನನ್ದಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 3-10. Paṭhamaānandasuttādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩-೧೦. ಪಠಮಆನನ್ದಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 3-10. Paṭhamaānandasuttādivaṇṇanā
