| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
೧೩೦. ದಿವ-ಸದ್ದೋ ದಿವಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಯ ದಿವಸಪರಿಯಾಯೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿಸೇಸನಭಾವೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ದಿವಸದ್ದೋ ಅತ್ಥವಿಸೇಸಂ ದೀಪೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದಿವಸಸ್ಸ ದಿವಾ’’ತಿಆದಿ। ಸಂ ವುಚ್ಚತಿ ಧನಂ, ತಸ್ಸ ಪತೀತಿ ಸಮ್ಪತಿ, ಧನಸಾಮಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಹಿತಾವಹತ್ತಾ ಸಾಪತೇಯ್ಯನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಾಪತೇಯ್ಯನ್ತಿ ಧನ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಕತಾಕತಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅತಿಬಹುಭಾವತೋ ವಿಮ್ಹಯಪ್ಪತ್ತೋ ರಾಜಾ ‘‘ಕೋ ಪನ ವಾದೋ’’ತಿ ಆಹ। ಕಾಳಲೋಹಂ ನಾಮ ಅಯೋಫಲಂ। ಕಚ್ಛಪಾದಿರೂಪೇಹಿಪಿ ಸೋವಣ್ಣಾದೀನಿ ಠಪೇನ್ತಿ। ಸಕುಣ್ಡಕಭತ್ತನ್ತಿ ಸಕುಣ್ಡೇಹಿ ವಾ ಸಥುಸೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಕಭತ್ತಂ। ಬಿಲಙ್ಗಂ ವುಚ್ಚತಿ ಧಞ್ಞಬಿಲಙ್ಗಂ, ಆರನಾಲನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ದುತಿಯಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯಂ। ತಞ್ಹಿ ಕಞ್ಜಿತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ಕಞ್ಜಿಕಂ ನಾಮ। ತೀಹಿ ಪಕ್ಖೇಹಿ ವತ್ಥಖಣ್ಡೇಹಿ ಕತನಿವಾಸನಂ ತಿಪಕ್ಖವಸನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೀಣಿ…ಪೇ॰… ನಿವಾಸನ’’ನ್ತಿ।
130. Diva-saddo divā-saddo viya divasapariyāyo, tasmā visesanabhāvena vuccamāno divasaddo atthavisesaṃ dīpetīti āha ‘‘divasassa divā’’tiādi. Saṃ vuccati dhanaṃ, tassa patīti sampati, dhanasāmiko, tassa hitāvahattā sāpateyyanti āha ‘‘sāpateyyanti dhana’’nti. Tassa gehe katākatabhaṇḍassa atibahubhāvato vimhayappatto rājā ‘‘ko pana vādo’’ti āha. Kāḷalohaṃ nāma ayophalaṃ. Kacchapādirūpehipi sovaṇṇādīni ṭhapenti. Sakuṇḍakabhattanti sakuṇḍehi vā sathusehi vā pakkabhattaṃ. Bilaṅgaṃ vuccati dhaññabilaṅgaṃ, āranālantipi vuccati, taṃ dutiyaṃ assāti bilaṅgadutiyaṃ. Tañhi kañjito nibbattattā kañjikaṃ nāma. Tīhi pakkhehi vatthakhaṇḍehi katanivāsanaṃ tipakkhavasanaṃ. Tenāha ‘‘tīṇi…pe… nivāsana’’nti.
ಅಸನ್ತೋ ನೀಚೋ ಪುರಿಸೋತಿ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಲಾಮಕಪುರಿಸೋ’’ತಿ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವೇನ ಓತರಣತಾಯ ಫಲಂ ಅಗ್ಗಂ ನಾಮ, ಉಪರಿಭೂಮಿಗತತ್ತಾ ಉದ್ಧಂ ಅಗ್ಗಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಉದ್ಧಗ್ಗಿಕಂ। ದಕ್ಖಿಣನ್ತಿ ದಾನಮಾಹ। ಸಗ್ಗೋ ನಾಮ ಕಾಮಭವೂಪಪತ್ತಿಭವೋ, ತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತನತೋ ‘‘ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಹಿತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರುಪಪತ್ತಿಜನನತೋತಿ ತತ್ರ ಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಜನನತೋ, ಉಪ್ಪಾದನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Asanto nīco purisoti asappurisoti āha ‘‘lāmakapuriso’’ti. Kammassa nibbattabhāvena otaraṇatāya phalaṃ aggaṃ nāma, uparibhūmigatattā uddhaṃ aggaṃ assāti uddhaggikaṃ. Dakkhiṇanti dānamāha. Saggo nāma kāmabhavūpapattibhavo, tassa nibbattanato ‘‘saggassa hitā’’ti vuttaṃ. Tatrupapattijananatoti tatra upapattiyā jananato, uppādanatoti attho.
ಸೇತಂ ಉದಕಂ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಸೇತೋದಕಾ। ಸೋ ಯೇನ ಭಾವೇನ ಯತ್ಥ ಪಾಕಟತರೋ ಹುತ್ವಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವೀಚೀನಂ ಭಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ’’ತಿ ಆಹ। ಸುಖೋತರಣಟ್ಠಾನತಾಯ ಕದ್ದಮಾದಿದೋಸವಿರಹತೋ ಚ ಸುನ್ದರತಿತ್ಥಾ। ತಂ ಅಪೇಯ್ಯಮಾನನ್ತಿ ತಂ ಉದಕಂ ಕೇನಚಿ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಂ। ಅತ್ತನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಕರೋತಿ ಅತ್ತನಾ ಕಾತಬ್ಬಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಕಿಚ್ಚಕರೋ, ಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಚೇವ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಸಙ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ಚ ನಿಯೋಜಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕುಸಲಕಿಚ್ಚಕರೋತಿ ಅತ್ತನಾ ಕಾತಬ್ಬಪುಞ್ಞಕರೋ।
Setaṃ udakaṃ etissāti setodakā. So yena bhāvena yattha pākaṭataro hutvā dissati, taṃ dassetuṃ ‘‘vīcīnaṃ bhinnaṭṭhāne’’ti āha. Sukhotaraṇaṭṭhānatāya kaddamādidosavirahato ca sundaratitthā. Taṃ apeyyamānanti taṃ udakaṃ kenaci aparibhuñjiyamānaṃ. Attanā kattabbakiccakaroti attanā kātabbakammasaṅkhātakiccakaro, paribhogavasena ceva saṅgahetabbasaṅgaṇhanavasena ca niyojakoti attho. Kusalakiccakaroti attanā kātabbapuññakaro.
ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತಂ • 9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
