Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi |
൧൨. സത്തസതികക്ഖന്ധകം
12. Sattasatikakkhandhakaṃ
൧. പഠമഭാണവാരോ
1. Paṭhamabhāṇavāro
൪൪൬. തേന ഖോ പന സമയേന വസ്സസതപരിനിബ്ബുതേ ഭഗവതി വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ വേസാലിയം ദസ വത്ഥൂനി ദീപേന്തി – കപ്പതി സിങ്ഗിലോണകപ്പോ, കപ്പതി ദ്വങ്ഗുലകപ്പോ, കപ്പതി ഗാമന്തരകപ്പോ, കപ്പതി ആവാസകപ്പോ, കപ്പതി അനുമതികപ്പോ, കപ്പതി ആചിണ്ണകപ്പോ, കപ്പതി അമഥിതകപ്പോ, കപ്പതി ജളോഗിം പാതും, കപ്പതി അദസകം നിസീദനം, കപ്പതി ജാതരൂപരജതന്തി.
446. Tena kho pana samayena vassasataparinibbute bhagavati vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti.
തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വജ്ജീസു ചാരികം ചരമാനോ യേന വേസാലീ തദവസരി. തത്ര സുദം ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേസാലിയം വിഹരതി മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായം. തേന ഖോ പന സമയേന വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ തദഹുപോസഥേ കംസപാതിം 1 ഉദകേന പൂരേത്വാ മജ്ഝേ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ഠപേത്വാ ആഗതാഗതേ വേസാലികേ ഉപാസകേ ഏവം വദന്തി – ‘‘ദേഥാവുസോ, സങ്ഘസ്സ കഹാപണമ്പി അഡ്ഢമ്പി പാദമ്പി മാസകരൂപമ്പി. ഭവിസ്സതി സങ്ഘസ്സ പരിക്ഖാരേന കരണീയ’’ന്തി. ഏവം വുത്തേ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേസാലികേ ഉപാസകേ ഏതദവോച – ‘‘മാവുസോ, അദത്ഥ സങ്ഘസ്സ കഹാപണമ്പി അഡ്ഢമ്പി പാദമ്പി മാസകരൂപമ്പി. ന കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; ന സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; നിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാ സമണാ സക്യപുത്തിയാ അപേതജാതരൂപരജതാ’’തി. ഏവമ്പി ഖോ വേസാലികാ ഉപാസകാ ആയസ്മതാ യസേന കാകണ്ഡകപുത്തേന വുച്ചമാനാ അദംസുയേവ സങ്ഘസ്സ കഹാപണമ്പി അഡ്ഢമ്പി പാദമ്പി മാസകരൂപമ്പി.
Tena kho pana samayena āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vajjīsu cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tadahuposathe kaṃsapātiṃ 2 udakena pūretvā majjhe bhikkhusaṅghassa ṭhapetvā āgatāgate vesālike upāsake evaṃ vadanti – ‘‘dethāvuso, saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Bhavissati saṅghassa parikkhārena karaṇīya’’nti. Evaṃ vutte āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake etadavoca – ‘‘māvuso, adattha saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’’ti. Evampi kho vesālikā upāsakā āyasmatā yasena kākaṇḍakaputtena vuccamānā adaṃsuyeva saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന തം ഹിരഞ്ഞം ഭിക്ഖഗ്ഗേന 3 പടിവീസം 4 ഠപേത്വാ ഭാജേസും. അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മന്തം യസം കാകണ്ഡകപുത്തം ഏതദവോചും – ‘‘ഏസോ തേ, ആവുസോ യസ, ഹിരഞ്ഞസ്സ പടിവീസോ’’തി. ‘‘നത്ഥി, മേ ആവുസോ, ഹിരഞ്ഞസ്സ പടിവീസോ, നാഹം ഹിരഞ്ഞം സാദിയാമീ’’തി. അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ – ‘‘അയം ആവുസോ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ ഉപാസകേ സദ്ധേ പസന്നേ അക്കോസതി, പരിഭാസതി, അപ്പസാദം കരോതി; ഹന്ദസ്സ മയം പടിസാരണീയകമ്മം കരോമാ’’തി തേ. തസ്സ പടിസാരണീയകമ്മം അകംസു. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേസാലികേ വജ്ജിപുത്തകേ ഭിക്ഖൂ ഏതദവോച – ‘‘ഭഗവതാ, ആവുസോ, പഞ്ഞത്തം – ‘പടിസാരണീയകമ്മകതസ്സ ഭിക്ഖുനോ അനുദൂതോ ദാതബ്ബോ’തി. ദേഥ മേ, ആവുസോ, അനുദൂതം ഭിക്ഖു’’ന്തി.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tassā rattiyā accayena taṃ hiraññaṃ bhikkhaggena 5 paṭivīsaṃ 6 ṭhapetvā bhājesuṃ. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘eso te, āvuso yasa, hiraññassa paṭivīso’’ti. ‘‘Natthi, me āvuso, hiraññassa paṭivīso, nāhaṃ hiraññaṃ sādiyāmī’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ āvuso yaso kākaṇḍakaputto upāsake saddhe pasanne akkosati, paribhāsati, appasādaṃ karoti; handassa mayaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ karomā’’ti te. Tassa paṭisāraṇīyakammaṃ akaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike vajjiputtake bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavatā, āvuso, paññattaṃ – ‘paṭisāraṇīyakammakatassa bhikkhuno anudūto dātabbo’ti. Detha me, āvuso, anudūtaṃ bhikkhu’’nti.
അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ ഏകം ഭിക്ഖും സമ്മന്നിത്വാ ആയസ്മതോ യസസ്സ കാകണ്ഡകപുത്തസ്സ അനുദൂതം അദംസു. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ അനുദൂതേന ഭിക്ഖുനാ സദ്ധിം വേസാലിം പവിസിത്വാ വേസാലികേ ഉപാസകേ ഏതദവോച – ‘‘അഹം കിരായസ്മന്തേ ഉപാസകേ സദ്ധേ പസന്നേ അക്കോസാമി, പരിഭാസാമി, അപ്പസാദം കരോമി; യോഹം അധമ്മം അധമ്മോതി വദാമി, ധമ്മം ധമ്മോതി വദാമി, അവിനയം അവിനയോതി വദാമി, വിനയം വിനയോതി വദാമി.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū ekaṃ bhikkhuṃ sammannitvā āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa anudūtaṃ adaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto anudūtena bhikkhunā saddhiṃ vesāliṃ pavisitvā vesālike upāsake etadavoca – ‘‘ahaṃ kirāyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
൪൪൭. ‘‘ഏകമിദം, ആവുസോ, സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തത്ര ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – 7 ‘ചത്താരോമേ, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസാ, യേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. കതമേ ചത്താരോ? അബ്ഭം, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി ന വിരോചന്തി. മഹികാ, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി, ധൂമരജോ, ഭിക്ഖവേ, ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. രാഹു, ഭിക്ഖവേ, അസുരിന്ദോ ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചത്താരോ ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപക്കിലേസാ, യേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠാ ചന്ദിമസൂരിയാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചത്താരോമേ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസാ, യേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. കതമേ ചത്താരോ? സന്തി, ഭിക്ഖവേ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ സുരം പിവന്തി, മേരയം പിവന്തി, സുരാമേരയപാനാ അപ്പടിവിരതാ – അയം, ഭിക്ഖവേ, പഠമോ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ മേഥുനം ധമ്മം പടിസേവന്തി, മേഥുനധമ്മാ അപ്പടിവിരതാ – അയം, ഭിക്ഖവേ, ദുതിയോ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ജാതരൂപരജതം സാദിയന്തി, ജാതരൂപരജതപ്പടിഗ്ഗഹണാ അപ്പടിവിരതാ – അയം, ഭിക്ഖവേ, തതിയോ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി; മിച്ഛാജീവാ അപ്പടിവിരതാ – അയം, ഭിക്ഖവേ, ചതുത്ഥോ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസോ, യേന ഉപക്കിലേസേന ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി, ന വിരോചന്തി. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചത്താരോ സമണബ്രാഹ്മണാനം ഉപക്കിലേസാ, യേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠാ ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ന തപന്തി, ന ഭാസന്തി , ന വിരോചന്തി’. ‘‘ഇദമവോചാവുസോ, ഭഗവാ. ഇദം വത്വാന സുഗതോ അഥാപരം ഏതദവോച സത്ഥാ –
447. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho, āvuso, bhagavā bhikkhū āmantesi – 8 ‘cattārome, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Abbhaṃ, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti na virocanti. Mahikā, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti, dhūmarajo, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Rāhu, bhikkhave, asurindo candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Evameva kho, bhikkhave, cattārome samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā suraṃ pivanti, merayaṃ pivanti, surāmerayapānā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, methunadhammā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, dutiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā jātarūparajataṃ sādiyanti, jātarūparajatappaṭiggahaṇā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, tatiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā micchājīvena jīvitaṃ kappenti; micchājīvā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, catuttho samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti , na virocanti’. ‘‘Idamavocāvuso, bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘രാഗദോസപരിക്ലിട്ഠാ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ;
‘‘Rāgadosaparikliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
‘‘സുരം പിവന്തി മേരയം, പടിസേവന്തി മേഥുനം;
‘‘Suraṃ pivanti merayaṃ, paṭisevanti methunaṃ;
രജതം ജാതരൂപഞ്ച, സാദിയന്തി അവിദ്ദസൂ.
Rajataṃ jātarūpañca, sādiyanti aviddasū.
‘‘മിച്ഛാജീവേന ജീവന്തി, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ;
‘‘Micchājīvena jīvanti, eke samaṇabrāhmaṇā;
ഏതേ ഉപക്കിലേസാ വുത്താ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ.
Ete upakkilesā vuttā, buddhenādiccabandhunā.
‘‘യേഹി ഉപക്കിലേസേഹി ഉപക്കിലിട്ഠാ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ;
‘‘Yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
ന തപന്തി ന ഭാസന്തി, അസുദ്ധാ സരജാ മഗാ.
Na tapanti na bhāsanti, asuddhā sarajā magā.
‘‘അന്ധകാരേന ഓനദ്ധാ, തണ്ഹാദാസാ സനേത്തികാ;
‘‘Andhakārena onaddhā, taṇhādāsā sanettikā;
വഡ്ഢേന്തി കടസിം ഘോരം, ആദിയന്തി പുനബ്ഭവന്തി.
Vaḍḍhenti kaṭasiṃ ghoraṃ, ādiyanti punabbhavanti.
‘‘ഏവംവാദീ കിരാഹം ആയസ്മന്തേ ഉപാസകേ സദ്ധേ പസന്നേ അക്കോസാമി, പരിഭാസാമി, അപ്പസാദം കരോമി; യോഹം അധമ്മം അധമ്മോതി വദാമി, ധമ്മം ധമ്മോതി വദാമി, അവിനയം അവിനയോതി വദാമി, വിനയം വിനയോതി വദാമി.
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
൪൪൮. 11 ‘‘ഏകമിദം, ആവുസോ, സമയം ഭഗവാ രാജഗഹേ വിഹരതി വേളുവനേ കലന്ദകനിവാപേ. തേന ഖോ പന സമയേന രാജന്തേപുരേ രാജപരിസായം സന്നിസിന്നാനം സന്നിപതിതാനം അയമന്തരകഥാ ഉദപാദി – ‘കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജത’ന്തി. തേന ഖോ പനാവുസോ സമയേന, മണിചൂളകോ ഗാമണീ തസ്സം പരിസായം നിസിന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ, ആവുസോ, മണിചൂളകോ ഗാമണീ തം പരിസം ഏതദവോച – ‘മാ അയ്യാ ഏവം അവചുത്ഥ. ന കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; ന സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; നിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാ സമണാ സക്യപുത്തിയാ അപേതജാതരൂപരജതാ’തി. അസക്ഖി ഖോ, ആവുസോ, മണിചൂളകോ ഗാമണീ തം പരിസം സഞ്ഞാപേതും.
448.12 ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – ‘kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajata’nti. Tena kho panāvuso samayena, maṇicūḷako gāmaṇī tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ etadavoca – ‘mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’ti. Asakkhi kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetuṃ.
‘‘അഥ ഖോ, ആവുസോ, മണിചൂളകോ ഗാമണീ തം പരിസം സഞ്ഞാപേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ, ആവുസോ, മണിചൂളകോ ഗാമണീ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘ഇധ, ഭന്തേ, രാജന്തേപുരേ രാജപരിസായം സന്നിസിന്നാനം സന്നിപതിതാനം അയമന്തരകഥാ ഉദപാദി – കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതന്തി. ഏവം വുത്തേ അഹം ഭന്തേ, തം പരിസം ഏതദവോചം – മാ അയ്യാ ഏവം അവചുത്ഥ. ന കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; ന സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം ; ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; നിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാ സമണാ സക്യപുത്തിയാ അപേതജാതരൂപരജതാതി. അസക്ഖിം ഖോ അഹം, ഭന്തേ, തം പരിസം സഞ്ഞാപേതും. കച്ചാഹം, ഭന്തേ, ഏവം ബ്യാകരമാനോ വുത്തവാദീ ചേവ ഭഗവതോ ഹോമി, ന ച ഭഗവന്തം അഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖാമി, ധമ്മസ്സ ചാനുധമ്മം ബ്യാകരോമി, ന ച കോചി സഹധമ്മികോ വാദാനുവാദോ ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛതീ’തി? ‘തഗ്ഘ ത്വം, ഗാമണി, ഏവം ബ്യാകരമാനോ വുത്തവാദീ ചേവ മേ ഹോസി; ന ച മം അഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖസി 13, ധമ്മസ്സ ചാനുധമ്മം ബ്യാകരോസി, ന ച കോചി സഹധമ്മികോ വാദാനുവാദോ ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛതി. ന ഹി, ഗാമണി, കപ്പതി സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം ജാതരൂപരജതം; ന സാദിയന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി സമണാ സക്യപുത്തിയാ ജാതരൂപരജതം; നിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാ സമണാ സക്യപുത്തിയാ അപേതജാതരൂപരജതാ. യസ്സ ഖോ, ഗാമണി, ജാതരൂപരജതം കപ്പതി, പഞ്ചപി തസ്സ കാമഗുണാ കപ്പന്തി. യസ്സ പഞ്ച കാമഗുണാ കപ്പന്തി ഏകംസേനേതം, ഗാമണി, ധാരേയ്യാസി – അസ്സമണധമ്മോ അസക്യപുത്തിയധമ്മോതി. അപി ചാഹം, ഗാമണി, ഏവം വദാമി തിണം തിണത്ഥികേന പരിയേസിതബ്ബം; ദാരു ദാരുത്ഥികേന പരിയേസിതബ്ബം; സകടം സകടത്ഥികേന പരിയേസിതബ്ബം; പുരിസോ പുരിസത്ഥികേന പരിയേസിതബ്ബോ. ന ത്വേവാഹം, ഗാമണി, കേനചി പരിയായേന ജാതരൂപരജതം സാദിതബ്ബം പരിയേസിതബ്ബന്തി വദാമീ’തി.
‘‘Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī bhagavantaṃ etadavoca – ‘idha, bhante, rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajatanti. Evaṃ vutte ahaṃ bhante, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatāti. Asakkhiṃ kho ahaṃ, bhante, taṃ parisaṃ saññāpetuṃ. Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’ti? ‘Taggha tvaṃ, gāmaṇi, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi; na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi 14, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Na hi, gāmaṇi, kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā. Yassa kho, gāmaṇi, jātarūparajataṃ kappati, pañcapi tassa kāmaguṇā kappanti. Yassa pañca kāmaguṇā kappanti ekaṃsenetaṃ, gāmaṇi, dhāreyyāsi – assamaṇadhammo asakyaputtiyadhammoti. Api cāhaṃ, gāmaṇi, evaṃ vadāmi tiṇaṃ tiṇatthikena pariyesitabbaṃ; dāru dārutthikena pariyesitabbaṃ; sakaṭaṃ sakaṭatthikena pariyesitabbaṃ; puriso purisatthikena pariyesitabbo. Na tvevāhaṃ, gāmaṇi, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’ti.
‘‘ഏവംവാദീ കിരാഹം ആയസ്മന്തേ ഉപാസകേ സദ്ധേ പസന്നേ അക്കോസാമി, പരിഭാസാമി, അപ്പസാദം കരോമി; യോഹം അധമ്മം അധമ്മോതി വദാമി, ധമ്മം ധമ്മോതി വദാമി, അവിനയം അവിനയോതി വദാമി, വിനയം വിനയോതി വദാമി.
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
൪൪൯. ‘‘ഏകമിദം, ആവുസോ, സമയം ഭഗവാ രാജഗഹേ ആയസ്മന്തം ഉപനന്ദം സക്യപുത്തം ആരബ്ഭ ജാതരൂപരജതം പടിക്ഖിപി, സിക്ഖാപദഞ്ച പഞ്ഞപേസി. ഏവംവാദീ കിരാഹം ആയസ്മന്തേ ഉപാസകേ സദ്ധേ പസന്നേ അക്കോസാമി, പരിഭാസാമി, അപ്പസാദം കരോമി; യോഹം അധമ്മം അധമ്മോതി വദാമി, ധമ്മം ധമ്മോതി വദാമി, അവിനയം അവിനയോതി വദാമി, വിനയം വിനയോതി വദാമീ’’തി.
449. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ ārabbha jātarūparajataṃ paṭikkhipi, sikkhāpadañca paññapesi. Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmī’’ti.
ഏവം വുത്തേ വേസാലികാ ഉപാസകാ ആയസ്മന്തം യസം കാകണ്ഡകപുത്തം ഏതദവോചും – ‘‘ഏകോവ ഭന്തേ, അയ്യോ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ സമണോ സക്യപുത്തിയോ. സബ്ബേവിമേ അസ്സമണാ അസക്യപുത്തിയാ. വസതു, ഭന്തേ, അയ്യോ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേസാലിയം. മയം അയ്യസ്സ യസസ്സ കാകണ്ഡകപുത്തസ്സ ഉസ്സുക്കം കരിസ്സാമ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാന’’ന്തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേസാലികേ ഉപാസകേ സഞ്ഞാപേത്വാ അനുദൂതേന ഭിക്ഖുനാ സദ്ധിം ആരാമം അഗമാസി.
Evaṃ vutte vesālikā upāsakā āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘ekova bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo. Sabbevime assamaṇā asakyaputtiyā. Vasatu, bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ. Mayaṃ ayyassa yasassa kākaṇḍakaputtassa ussukkaṃ karissāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake saññāpetvā anudūtena bhikkhunā saddhiṃ ārāmaṃ agamāsi.
അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ അനുദൂതം ഭിക്ഖും പുച്ഛിംസു – ‘‘ഖമാപിതാവുസോ, യസേന കാകണ്ഡകപുത്തേന വേസാലികാ ഉപാസകാ’’തി ? ‘‘ഉപാസകേഹി പാപികം നോ, ആവുസോ, കതം. ഏകോവ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ സമണോ സക്യപുത്തിയോ കതോ. സബ്ബേവ മയം അസ്സമണാ അസക്യപുത്തിയാ കതാ’’തി. അഥ ഖോ വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ – ‘‘അയം, ആവുസോ, യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ അമ്ഹേഹി അസമ്മതോ ഗിഹീനം പകാസേസി; ഹന്ദസ്സ മയം ഉക്ഖേപനീയകമ്മം കരോമാ’’തി. തേ തസ്സ ഉക്ഖേപനീയകമ്മം കത്തുകാമാ സന്നിപതിംസു. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ വേഹാസം അബ്ഭുഗ്ഗന്ത്വാ കോസമ്ബിയം പച്ചുട്ഠാസി.
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū anudūtaṃ bhikkhuṃ pucchiṃsu – ‘‘khamāpitāvuso, yasena kākaṇḍakaputtena vesālikā upāsakā’’ti ? ‘‘Upāsakehi pāpikaṃ no, āvuso, kataṃ. Ekova yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo kato. Sabbeva mayaṃ assamaṇā asakyaputtiyā katā’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ, āvuso, yaso kākaṇḍakaputto amhehi asammato gihīnaṃ pakāsesi; handassa mayaṃ ukkhepanīyakammaṃ karomā’’ti. Te tassa ukkhepanīyakammaṃ kattukāmā sannipatiṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vehāsaṃ abbhuggantvā kosambiyaṃ paccuṭṭhāsi.
൪൫൦. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ പാവേയ്യകാനഞ്ച 15 അവന്തിദക്ഖിണാപഥകാനഞ്ച ഭിക്ഖൂനം സന്തികേ ദൂതം പാഹേസി – ‘‘ആഗച്ഛന്തു ആയസ്മന്താ; ഇമം അധികരണം ആദിയിസ്സാമ. പുരേ അധമ്മോ ദിപ്പതി, ധമ്മോ പടിബാഹിയ്യതി; അവിനയോ ദിപ്പതി, വിനയോ പടിബാഹിയ്യതി; പുരേ അധമ്മവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, ധമ്മവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തി; അവിനയവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, വിനയവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തീ’’തി.
450. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto pāveyyakānañca 16 avantidakkhiṇāpathakānañca bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi – ‘‘āgacchantu āyasmantā; imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti.
തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ സമ്ഭൂതോ സാണവാസീ അഹോഗങ്ഗേ പബ്ബതേ പടിവസതി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ യേന അഹോഗങ്ഗോ പബ്ബതോ, യേനായസ്മാ സമ്ഭൂതോ സാണവാസീ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം സമ്ഭൂതം സാണവാസിം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ ആയസ്മന്തം സമ്ഭൂതം സാണവാസിം ഏതദവോച – ‘‘ഇമേ, ഭന്തേ, വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ വേസാലിയം ദസ വത്ഥൂനി ദീപേന്തി – കപ്പതി സിങ്ഗിലോണകപ്പോ, കപ്പതി ദ്വങ്ഗുലകപ്പോ, കപ്പതി ഗാമന്തരകപ്പോ, കപ്പതി ആവാസകപ്പോ, കപ്പതി അനുമതികപ്പോ, കപ്പതി ആചിണ്ണകപ്പോ, കപ്പതി അമഥിതകപ്പോ, കപ്പതി ജളോഗിം പാതും, കപ്പതി അദസകം നിസീദനം, കപ്പതി ജാതരൂപരജതന്തി. ഹന്ദ മയം, ഭന്തേ, ഇമം അധികരണം ആദിയിസ്സാമ. പുരേ അധമ്മോ ദിപ്പതി, ധമ്മോ പടിബാഹിയ്യതി; അവിനയോ ദിപ്പതി, വിനയോ പടിബാഹിയ്യതി; പുരേ അധമ്മവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, ധമ്മവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തി; അവിനയവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, വിനയവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തീ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ ആയസ്മാ സമ്ഭൂതോ സാണവാസീ ആയസ്മതോ യസസ്സ കാകണ്ഡകപുത്തസ്സ പച്ചസ്സോസി. അഥ ഖോ സട്ഠിമത്താ പാവേയ്യകാ ഭിക്ഖൂ – സബ്ബേ ആരഞ്ഞികാ, സബ്ബേ പിണ്ഡപാതികാ, സബ്ബേ പംസുകൂലികാ, സബ്ബേ തേചീവരികാ, സബ്ബേവ അരഹന്തോ – അഹോഗങ്ഗേ പബ്ബതേ സന്നിപതിംസു. അട്ഠാസീതിമത്താ അവന്തിദക്ഖിണാപഥകാ ഭിക്ഖൂ – അപ്പേകച്ചേ ആരഞ്ഞികാ, അപ്പേകച്ചേ പിണ്ഡപാതികാ, അപ്പേകച്ചേ പംസുകൂലികാ, അപ്പേകച്ചേ തേചീവരികാ, സബ്ബേവ അരഹന്തോ – അഹോഗങ്ഗേ പബ്ബതേ സന്നിപതിംസു. അഥ ഖോ ഥേരാനം ഭിക്ഖൂനം മന്തയമാനാനം ഏതദഹോസി – ‘‘ഇദം ഖോ അധികരണം കക്ഖളഞ്ച, വാളഞ്ച; കം നു ഖോ മയം പക്ഖം ലഭേയ്യാമ, യേന മയം ഇമസ്മിം അധികരണേ ബലവന്തതരാ അസ്സാമാ’’തി.
Tena kho pana samayena āyasmā sambhūto sāṇavāsī ahogaṅge pabbate paṭivasati. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto yena ahogaṅgo pabbato, yenāyasmā sambhūto sāṇavāsī tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ etadavoca – ‘‘ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi. Atha kho saṭṭhimattā pāveyyakā bhikkhū – sabbe āraññikā, sabbe piṇḍapātikā, sabbe paṃsukūlikā, sabbe tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Aṭṭhāsītimattā avantidakkhiṇāpathakā bhikkhū – appekacce āraññikā, appekacce piṇḍapātikā, appekacce paṃsukūlikā, appekacce tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca, vāḷañca; kaṃ nu kho mayaṃ pakkhaṃ labheyyāma, yena mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti.
൪൫൧. തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ രേവതോ സോരേയ്യേ പടിവസതി – ബഹുസ്സുതോ ആഗതാഗമോ ധമ്മധരോ വിനയധരോ മാതികാധരോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ ലജ്ജീ കുക്കുച്ചകോ സിക്ഖാകാമോ. അഥ ഖോ ഥേരാനം ഭിക്ഖൂനം ഏതദഹോസി – ‘‘അയം ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ സോരേയ്യേ പടിവസതി – ബഹുസ്സുതോ ആഗതാഗമോ ധമ്മധരോ വിനയധരോ മാതികാധരോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ ലജ്ജീ കുക്കുച്ചകോ സിക്ഖാകാമോ. സചേ മയം ആയസ്മന്തം രേവതം പക്ഖം ലഭിസ്സാമ, ഏവം മയം ഇമസ്മിം അധികരണേ ബലവന്തതരാ അസ്സാമാ’’തി. അസ്സോസി ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ – ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ – ഥേരാനം ഭിക്ഖൂനം മന്തയമാനാനം. സുത്വാനസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘ഇദം ഖോ അധികരണം കക്ഖളഞ്ച വാളഞ്ച. ന ഖോ മേതം പതിരൂപം യോഹം ഏവരൂപേ അധികരണേ ഓസക്കേയ്യം. ഇദാനി ച പന തേ ഭിക്ഖൂ ആഗച്ഛിസ്സന്തി. സോഹം തേഹി ആകിണ്ണോ ന ഫാസു ഗമിസ്സാമി. യംനൂനാഹം പടികച്ചേവ ഗച്ഛേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ സോരേയ്യാ സങ്കസ്സം അഗമാസി.
451. Tena kho pana samayena āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pakkhaṃ labhissāma, evaṃ mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti. Assosi kho āyasmā revato – dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya – therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ. Sutvānassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca vāḷañca. Na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ evarūpe adhikaraṇe osakkeyyaṃ. Idāni ca pana te bhikkhū āgacchissanti. Sohaṃ tehi ākiṇṇo na phāsu gamissāmi. Yaṃnūnāhaṃ paṭikacceva gaccheyya’’nti. Atha kho āyasmā revato soreyyā saṅkassaṃ agamāsi.
അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ സോരേയ്യം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിംസു – ‘‘കഹം ആയസ്മാ രേവതോ’’തി? തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഏസായസ്മാ രേവതോ സങ്കസ്സം ഗതോ’’തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ സങ്കസ്സാ കണ്ണകുജ്ജം 17 അഗമാസി. അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ സങ്കസ്സം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിംസു – ‘‘കഹം ആയസ്മാ രേവതോ’’തി? തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഏസായസ്മാ രേവതോ കണ്ണകുജ്ജം ഗതോ’’തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ കണ്ണകുജ്ജാ ഉദുമ്ബരം അഗമാസി. അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ കണ്ണകുജ്ജം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിംസു – ‘‘കഹം ആയസ്മാ രേവതോ’’തി? തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഏസായസ്മാ രേവതോ ഉദുമ്ബരം ഗതോ’’തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ ഉദുമ്ബരാ അഗ്ഗളപുരം അഗമാസി. അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ ഉദുമ്ബരം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിംസു – ‘‘കഹം ആയസ്മാ രേവതോ’’തി? തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഏസായസ്മാ രേവതോ അഗ്ഗളപുരം ഗതോ’’തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ അഗ്ഗളപുരാ സഹജാതിം 18 അഗമാസി. അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ അഗ്ഗളപുരം ഗന്ത്വാ പുച്ഛിംസു – ‘‘കഹം ആയസ്മാ രേവതോ’’തി? തേ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഏസായസ്മാ രേവതോ സഹജാതിം ഗതോ’’തി. അഥ ഖോ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മന്തം രേവതം സഹജാതിയം സമ്ഭാവേസും.
Atha kho therā bhikkhū soreyyaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato saṅkassaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato saṅkassā kaṇṇakujjaṃ 19 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū saṅkassaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato kaṇṇakujjaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato kaṇṇakujjā udumbaraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū kaṇṇakujjaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato udumbaraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato udumbarā aggaḷapuraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū udumbaraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato aggaḷapuraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato aggaḷapurā sahajātiṃ 20 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū aggaḷapuraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato sahajātiṃ gato’’ti. Atha kho therā bhikkhū āyasmantaṃ revataṃ sahajātiyaṃ sambhāvesuṃ.
൪൫൨. അഥ ഖോ ആയസ്മാ സമ്ഭൂതോ സാണവാസീ ആയസ്മന്തം യസം കാകണ്ഡകപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ആവുസോ, ആയസ്മാ രേവതോ ബഹുസ്സുതോ ആഗതാഗമോ ധമ്മധരോ വിനയധരോ മാതികാധരോ പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ ലജ്ജീ കുക്കുച്ചകോ സിക്ഖാകാമോ. സചേ മയം ആയസ്മന്തം രേവതം പഞ്ഹം പുച്ഛിസ്സാമ, പടിബലോ ആയസ്മാ രേവതോ ഏകേനേവ പഞ്ഹേന സകലമ്പി രത്തിം വീതിനാമേതും. ഇദാനി ച പനായസ്മാ രേവതോ അന്തേവാസികം 21 സരഭാണകം ഭിക്ഖും അജ്ഝേസിസ്സതി. സോ ത്വം തസ്സ ഭിക്ഖുനോ സരഭഞ്ഞപരിയോസാനേ ആയസ്മന്തം രേവതം ഉപസങ്കമിത്വാ ഇമാനി ദസ വത്ഥൂനി പുച്ഛേയ്യാസീ’’തി. ‘‘ഏവം ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ ആയസ്മതോ സമ്ഭൂതസ്സ സാണവാസിസ്സ പച്ചസ്സോസി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ അന്തേവാസികം സരഭാണകം ഭിക്ഖും അജ്ഝേസി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ സരഭഞ്ഞപരിയോസാനേ യേനായസ്മാ രേവതോ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം രേവതം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ യസോ കാകണ്ഡകപുത്തോ ആയസ്മന്തം രേവതം ഏതദവോച – ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, സിങ്ഗിലോണകപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, സിങ്ഗിലോണകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, സിങ്ഗിനാ ലോണം പരിഹരിതും – യത്ഥ അലോണകം ഭവിസ്സതി തത്ഥ പരിഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ദ്വങ്ഗുലകപ്പോ’’തി ? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, ദ്വങ്ഗുലകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ദ്വങ്ഗുലായ ഛായായ വീതിവത്തായ, വികാലേ ഭോജനം ഭുഞ്ജിതു’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ഗാമന്തരകപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, ഗാമന്തരകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ – ഇദാനി ഗാമന്തരം ഗമിസ്സാമീതി – ഭുത്താവിനാ പവാരിതേന അനതിരിത്തം ഭോജനം ഭുഞ്ജിതു’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ആവാസകപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, ആവാസകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, സമ്ബഹുലാ ആവാസാ സമാനസീമാ നാനുപോസഥം കാതു’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ , കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി , ഭന്തേ, അനുമതികപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, അനുമതികപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, വഗ്ഗേന സങ്ഘേന കമ്മം കാതും – ആഗതേ ഭിക്ഖൂ അനുമാനേസ്സാമാ’’തി 22? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ആചിണ്ണകപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, ആചിണ്ണകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ഇദം മേ ഉപജ്ഝായേന അജ്ഝാചിണ്ണം, ഇദം മേ ആചരിയേന അജ്ഝാചിണ്ണം, തം അജ്ഝാചരിതു’’ന്തി? ‘‘ആചിണ്ണകപ്പോ ഖോ, ആവുസോ, ഏകച്ചോ കപ്പതി, ഏകച്ചോ ന കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, അമഥിതകപ്പോ’’തി? ‘‘കോ സോ, ആവുസോ, അമഥിതകപ്പോ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, യം തം ഖീരം ഖീരഭാവം വിജഹിതം, അസമ്പത്തം ദധിഭാവം, തം ഭുത്താവിനാ പവാരിതേന അനതിരിത്തം പാതു’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ജളോഗിം പാതു’’ന്തി? ‘‘കാ സാ, ആവുസോ, ജളോഗീ’’തി? ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, യാ സാ സുരാ ആസുതാ, അസമ്പത്താ മജ്ജഭാവം, സാ പാതു’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, അദസകം നിസീദന’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘കപ്പതി, ഭന്തേ, ജാതരൂപരജത’’ന്തി? ‘‘നാവുസോ, കപ്പതീ’’തി. ‘‘ഇമേ, ഭന്തേ, വേസാലികാ വജ്ജിപുത്തകാ ഭിക്ഖൂ വേസാലിയം ഇമാനി ദസ വത്ഥൂനി ദീപേന്തി. ഹന്ദ മയം, ഭന്തേ, ഇമം അധികരണം ആദിയിസ്സാമ. പുരേ അധമ്മോ ദിപ്പതി, ധമ്മോ പടിബാഹിയ്യതി; അവിനയോ ദിപ്പതി, വിനയോ പടിബാഹിയ്യതി; പുരേ അധമ്മവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, ധമ്മവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തി; അവിനയവാദിനോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, വിനയവാദിനോ ദുബ്ബലാ ഹോന്തീ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ ആയസ്മാ രേവതോ ആയസ്മതോ യസസ്സ കാകണ്ഡകപുത്തസ്സ പച്ചസ്സോസി.
452. Atha kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā revato bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pañhaṃ pucchissāma, paṭibalo āyasmā revato ekeneva pañhena sakalampi rattiṃ vītināmetuṃ. Idāni ca panāyasmā revato antevāsikaṃ 23 sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesissati. So tvaṃ tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne āyasmantaṃ revataṃ upasaṅkamitvā imāni dasa vatthūni puccheyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmato sambhūtassa sāṇavāsissa paccassosi. Atha kho āyasmā revato antevāsikaṃ sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesi. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne yenāyasmā revato tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘kappati, bhante, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, siṅginā loṇaṃ pariharituṃ – yattha aloṇakaṃ bhavissati tattha paribhuñjissāmī’’ti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulakappo’’ti ? ‘‘Ko so, āvuso, dvaṅgulakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulāya chāyāya vītivattāya, vikāle bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante – idāni gāmantaraṃ gamissāmīti – bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āvāsakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āvāsakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, sambahulā āvāsā samānasīmā nānuposathaṃ kātu’’nti? ‘‘Nāvuso , kappatī’’ti. ‘‘Kappati , bhante, anumatikappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, anumatikappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, vaggena saṅghena kammaṃ kātuṃ – āgate bhikkhū anumānessāmā’’ti 24? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, idaṃ me upajjhāyena ajjhāciṇṇaṃ, idaṃ me ācariyena ajjhāciṇṇaṃ, taṃ ajjhācaritu’’nti? ‘‘Āciṇṇakappo kho, āvuso, ekacco kappati, ekacco na kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, amathitakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, amathitakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yaṃ taṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ, asampattaṃ dadhibhāvaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, jaḷogiṃ pātu’’nti? ‘‘Kā sā, āvuso, jaḷogī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yā sā surā āsutā, asampattā majjabhāvaṃ, sā pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, adasakaṃ nisīdana’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, jātarūparajata’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ imāni dasa vatthūni dīpenti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi.
പഠമഭാണവാരോ നിട്ഠിതോ.
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ദസവത്ഥുകഥാ • Dasavatthukathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ദസവത്ഥുകഥാ • Dasavatthukathā