Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā

    അകുസലപദം

    Akusalapadaṃ

    ധമ്മുദ്ദേസവാരകഥാ

    Dhammuddesavārakathā

    പഠമചിത്തം

    Paṭhamacittaṃ

    ൩൬൫. ഇദാനി അകുസലധമ്മപദം ഭാജേത്വാ ദസ്സേതും കതമേ ധമ്മാ അകുസലാതിആദി ആരദ്ധം. തത്ഥ ധമ്മവവത്ഥാനാദിവാരപ്പഭേദോ ച ഹേട്ഠാ ആഗതാനം പദാനം അത്ഥവിനിച്ഛയോ ച ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബോ. തത്ഥ തത്ഥ പന വിസേസമത്തമേവ വണ്ണയിസ്സാമ. തത്ഥ സമയവവത്ഥാനേ താവ യസ്മാ, കുസലസ്സ വിയ, അകുസലസ്സ ഭൂമിഭേദോ നത്ഥി, തസ്മാ ഏകന്തം കാമാവചരമ്പി സമാനം ഏതം ‘കാമാവചര’ന്തി ന വുത്തം. ദിട്ഠിഗതസമ്പയുത്തന്തി ഏത്ഥ ദിട്ഠി ഏവ ദിട്ഠിഗതം ‘ഗൂഥഗതം മുത്തഗത’ന്തിആദീനി (അ॰ നി॰ ൯.൧൧) വിയ. ഗന്തബ്ബാഭാവതോ വാ ദിട്ഠിയാ ഗതമത്തമേവേതന്തിപി ദിട്ഠിഗതം. തേന സമ്പയുത്തം ദിട്ഠിഗതസമ്പയുത്തം.

    365. Idāni akusaladhammapadaṃ bhājetvā dassetuṃ katame dhammā akusalātiādi āraddhaṃ. Tattha dhammavavatthānādivārappabhedo ca heṭṭhā āgatānaṃ padānaṃ atthavinicchayo ca heṭṭhā vuttanayeneva veditabbo. Tattha tattha pana visesamattameva vaṇṇayissāma. Tattha samayavavatthāne tāva yasmā, kusalassa viya, akusalassa bhūmibhedo natthi, tasmā ekantaṃ kāmāvacarampi samānaṃ etaṃ ‘kāmāvacara’nti na vuttaṃ. Diṭṭhigatasampayuttanti ettha diṭṭhi eva diṭṭhigataṃ ‘gūthagataṃ muttagata’ntiādīni (a. ni. 9.11) viya. Gantabbābhāvato vā diṭṭhiyā gatamattamevetantipi diṭṭhigataṃ. Tena sampayuttaṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ.

    തത്ഥ അസദ്ധമ്മസവനം, അകല്യാണമിത്തതാ, അരിയാനം അദസ്സനകാമതാദീനി അയോനിസോ മനസികാരോതി ഏവമാദീഹി കാരണേഹി ഇമസ്സ ദിട്ഠിഗതസങ്ഖാതസ്സ മിച്ഛാദസ്സനസ്സ ഉപ്പത്തി വേദിതബ്ബാ. യേ ഹി ഏതേ ദിട്ഠിവാദപടിസംയുത്താ അസദ്ധമ്മാ തേസം ബഹുമാനപുബ്ബങ്ഗമേന അതിക്കന്തമജ്ഝത്തേന ഉപപരിക്ഖാരഹിതേന സവനേന, യേ ച ദിട്ഠിവിപന്നാ അകല്യാണമിത്താ തംസമ്പവങ്കതാസങ്ഖാതായ അകല്യാണമിത്തതായ, ബുദ്ധാദീനം അരിയാനഞ്ചേവ സപ്പുരിസാനഞ്ച അദസ്സനകാമതായ ചതുസതിപട്ഠാനാദിഭേദേ അരിയധമ്മേ അകോവിദത്തേന പാതിമോക്ഖസംവരഇന്ദ്രിയസംവരസതിസംവരഞാണസംവരപഹാനസംവരപ്പഭേദേ അരിയധമ്മേ ചേവ സപ്പുരിസധമ്മേ ച സംവരഭേദസങ്ഖാതേന അവിനയേന തേഹേവ കാരണേഹി പരിഭാവിതേന അയോനിസോ മനസികാരേന കോതൂഹലമങ്ഗലാദിപസുതതായ ച ഏതം ഉപ്പജ്ജതീതി വേദിതബ്ബം. അസങ്ഖാരഭാവോ പനസ്സ ചിത്തസ്സ ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബോ.

    Tattha asaddhammasavanaṃ, akalyāṇamittatā, ariyānaṃ adassanakāmatādīni ayoniso manasikāroti evamādīhi kāraṇehi imassa diṭṭhigatasaṅkhātassa micchādassanassa uppatti veditabbā. Ye hi ete diṭṭhivādapaṭisaṃyuttā asaddhammā tesaṃ bahumānapubbaṅgamena atikkantamajjhattena upaparikkhārahitena savanena, ye ca diṭṭhivipannā akalyāṇamittā taṃsampavaṅkatāsaṅkhātāya akalyāṇamittatāya, buddhādīnaṃ ariyānañceva sappurisānañca adassanakāmatāya catusatipaṭṭhānādibhede ariyadhamme akovidattena pātimokkhasaṃvaraindriyasaṃvarasatisaṃvarañāṇasaṃvarapahānasaṃvarappabhede ariyadhamme ceva sappurisadhamme ca saṃvarabhedasaṅkhātena avinayena teheva kāraṇehi paribhāvitena ayoniso manasikārena kotūhalamaṅgalādipasutatāya ca etaṃ uppajjatīti veditabbaṃ. Asaṅkhārabhāvo panassa cittassa heṭṭhā vuttanayeneva veditabbo.

    ധമ്മുദ്ദേസവാരേ ഫസ്സോതി അകുസലചിത്തസഹജാതോ ഫസ്സോ. വേദനാദീസുപി ഏസേവ നയോ. ഇതി അകുസലമത്തമേവ ഏതേസം പുരിമേഹി വിസേസോ.

    Dhammuddesavāre phassoti akusalacittasahajāto phasso. Vedanādīsupi eseva nayo. Iti akusalamattameva etesaṃ purimehi viseso.

    ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ ഹോതീതി പാണാതിപാതാദീസുപി അവിക്ഖിത്തഭാവേന ചിത്തസ്സ ഏകഗ്ഗതാ ഹോതി. മനുസ്സാ ഹി ചിത്തം സമാദഹിത്വാ അവിക്ഖിത്താ ഹുത്വാ അവിരജ്ഝമാനാനി സത്ഥാനി പാണസരീരേസു നിപാതേന്തി, സുസമാഹിതാ പരേസം സന്തകം ഹരന്തി, ഏകരസേന ചിത്തേന മിച്ഛാചാരം ആപജ്ജന്തി. ഏവം അകുസലപ്പവത്തിയമ്പി ചിത്തസ്സ ഏകഗ്ഗതാ ഹോതി.

    Cittassekaggatā hotīti pāṇātipātādīsupi avikkhittabhāvena cittassa ekaggatā hoti. Manussā hi cittaṃ samādahitvā avikkhittā hutvā avirajjhamānāni satthāni pāṇasarīresu nipātenti, susamāhitā paresaṃ santakaṃ haranti, ekarasena cittena micchācāraṃ āpajjanti. Evaṃ akusalappavattiyampi cittassa ekaggatā hoti.

    മിച്ഛാദിട്ഠീതി അയാഥാവദിട്ഠി, വിരജ്ഝിത്വാ ഗഹണതോ വാ വിതഥാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി. അനത്ഥാവഹത്താ പണ്ഡിതേഹി ജിഗുച്ഛിതാ ദിട്ഠീതിപി മിച്ഛാദിട്ഠി. മിച്ഛാസങ്കപ്പാദീസുപി ഏസേവ നയോ. അപിച മിച്ഛാ പസ്സന്തി തായ, സയം വാ മിച്ഛാ പസ്സതി, മിച്ഛാദസ്സനമത്തമേവ വാ ഏസാതി മിച്ഛാദിട്ഠി. സാ അയോനിസോ അഭിനിവേസലക്ഖണാ, പരാമാസരസാ, മിച്ഛാഭിനിവേസപച്ചുപട്ഠാനാ, അരിയാനം അദസ്സനകാമതാദിപദട്ഠാനാ; പരമം വജ്ജന്തി ദട്ഠബ്ബാ. മിച്ഛാസങ്കപ്പാദീസു ‘മിച്ഛാ’തി പദമത്തമേവ വിസേസോ. സേസം കുസലാധികാരേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.

    Micchādiṭṭhīti ayāthāvadiṭṭhi, virajjhitvā gahaṇato vā vitathā diṭṭhi micchādiṭṭhi. Anatthāvahattā paṇḍitehi jigucchitā diṭṭhītipi micchādiṭṭhi. Micchāsaṅkappādīsupi eseva nayo. Apica micchā passanti tāya, sayaṃ vā micchā passati, micchādassanamattameva vā esāti micchādiṭṭhi. Sā ayoniso abhinivesalakkhaṇā, parāmāsarasā, micchābhinivesapaccupaṭṭhānā, ariyānaṃ adassanakāmatādipadaṭṭhānā; paramaṃ vajjanti daṭṭhabbā. Micchāsaṅkappādīsu ‘micchā’ti padamattameva viseso. Sesaṃ kusalādhikāre vuttanayeneva veditabbaṃ.

    അഹിരികബലം അനോത്തപ്പബലന്തി ഏത്ഥ ബലത്ഥോ നിദ്ദേസവാരേ ആവി ഭവിസ്സതി. ഇതരേസു പന – ന ഹിരിയതീതി അഹിരികോ. അഹിരികസ്സ ഭാവോ അഹിരികം. ന ഓത്തപ്പം അനോത്തപ്പം. തേസു അഹിരികം കായദുച്ചരിതാദീഹി അജിഗുച്ഛനലക്ഖണം, അലജ്ജാലക്ഖണം വാ. അനോത്തപ്പം തേഹേവ അസാരജ്ജനലക്ഖണം അനുത്താസനലക്ഖണം വാ. അഹിരികമേവ ബലം അഹിരികബലം. അനോത്തപ്പമേവ ബലം അനോത്തപ്പബലം. അയമേത്ഥ സങ്ഖേപത്ഥോ. വിത്ഥാരോ പന ഹേട്ഠാ വുത്തപടിപക്ഖവസേന വേദിതബ്ബോ.

    Ahirikabalaṃanottappabalanti ettha balattho niddesavāre āvi bhavissati. Itaresu pana – na hiriyatīti ahiriko. Ahirikassa bhāvo ahirikaṃ. Na ottappaṃ anottappaṃ. Tesu ahirikaṃ kāyaduccaritādīhi ajigucchanalakkhaṇaṃ, alajjālakkhaṇaṃ vā. Anottappaṃ teheva asārajjanalakkhaṇaṃ anuttāsanalakkhaṇaṃ vā. Ahirikameva balaṃ ahirikabalaṃ. Anottappameva balaṃ anottappabalaṃ. Ayamettha saṅkhepattho. Vitthāro pana heṭṭhā vuttapaṭipakkhavasena veditabbo.

    ലുബ്ഭന്തി തേന, സയം വാ ലുബ്ഭതി, ലുബ്ഭനമത്തമേവ വാ തന്തി ലോഭോ. മുയ്ഹന്തി തേന, സയം വാ മുയ്ഹതി, മുയ്ഹനമത്തമേവ വാ തന്തി മോഹോ. തേസു ലോഭോ ആരമ്മണഗ്ഗഹണലക്ഖണോ മക്കടാലേപോ വിയ, അഭിസങ്ഗരസോ തത്തകപാലേ ഖിത്തമംസപേസി വിയ, അപരിച്ചാഗപച്ചുപട്ഠാനോ തേലഞ്ജനരാഗോ വിയ, സംയോജനിയധമ്മേസു അസ്സാദദസ്സനപദട്ഠാനോ. സോ തണ്ഹാനദീഭാവേന വഡ്ഢമാനോ, സീഘസോതാ നദീ വിയ മഹാസമുദ്ദം, അപായമേവ ഗഹേത്വാ ഗച്ഛതീതി ദട്ഠബ്ബോ.

    Lubbhanti tena, sayaṃ vā lubbhati, lubbhanamattameva vā tanti lobho. Muyhanti tena, sayaṃ vā muyhati, muyhanamattameva vā tanti moho. Tesu lobho ārammaṇaggahaṇalakkhaṇo makkaṭālepo viya, abhisaṅgaraso tattakapāle khittamaṃsapesi viya, apariccāgapaccupaṭṭhāno telañjanarāgo viya, saṃyojaniyadhammesu assādadassanapadaṭṭhāno. So taṇhānadībhāvena vaḍḍhamāno, sīghasotā nadī viya mahāsamuddaṃ, apāyameva gahetvā gacchatīti daṭṭhabbo.

    മോഹോ ചിത്തസ്സ അന്ധഭാവലക്ഖണോ അഞ്ഞാണലക്ഖണോ വാ, അസമ്പടിവേധരസോ ആരമ്മണസഭാവച്ഛാദനരസോ വാ, അസമ്മാപടിപത്തിപച്ചുപട്ഠാനോ അന്ധകാരപച്ചുപട്ഠാനോ വാ, അയോനിസോമനസികാരപദട്ഠാനോ. സബ്ബാകുസലാനം മൂലന്തി ദട്ഠബ്ബോ.

    Moho cittassa andhabhāvalakkhaṇo aññāṇalakkhaṇo vā, asampaṭivedharaso ārammaṇasabhāvacchādanaraso vā, asammāpaṭipattipaccupaṭṭhāno andhakārapaccupaṭṭhāno vā, ayonisomanasikārapadaṭṭhāno. Sabbākusalānaṃ mūlanti daṭṭhabbo.

    അഭിജ്ഝായന്തി തായ, സയം വാ അഭിജ്ഝായതി, അഭിജ്ഝായനമത്തമേവ വാ ഏസാതി അഭിജ്ഝാ. സാ പരസമ്പത്തീനം സകകരണഇച്ഛാലക്ഖണാ, തേനാകാരേന ഏസനഭാവരസാ, പരസമ്പത്തി-അഭിമുഖഭാവപച്ചുപട്ഠാനാ, പരസമ്പത്തീസു അഭിരതിപദട്ഠാനാ. പരസമ്പത്തിഅഭിമുഖാ ഏവ ഹി സാ ഉപട്ഠഹതി. താസു ച അഭിരതിയാ സതി പവത്തതി, പരസമ്പത്തീസു ചേതസോ ഹത്ഥപ്പസാരോവിയാതി ദട്ഠബ്ബാ.

    Abhijjhāyanti tāya, sayaṃ vā abhijjhāyati, abhijjhāyanamattameva vā esāti abhijjhā. Sā parasampattīnaṃ sakakaraṇaicchālakkhaṇā, tenākārena esanabhāvarasā, parasampatti-abhimukhabhāvapaccupaṭṭhānā, parasampattīsu abhiratipadaṭṭhānā. Parasampattiabhimukhā eva hi sā upaṭṭhahati. Tāsu ca abhiratiyā sati pavattati, parasampattīsu cetaso hatthappasāroviyāti daṭṭhabbā.

    സമഥോ ഹോതീതിആദീസു അഞ്ഞേസു കിച്ചേസു വിക്ഖേപസമനതോ സമഥോ. അകുസലപ്പവത്തിയം ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതീതി പഗ്ഗാഹോ. ന വിക്ഖിപതീതി അവിക്ഖേപോ.

    Samatho hotītiādīsu aññesu kiccesu vikkhepasamanato samatho. Akusalappavattiyaṃ cittaṃ paggaṇhātīti paggāho. Na vikkhipatīti avikkhepo.

    ഇമസ്മിം ചിത്തേ സദ്ധാ, സതി, പഞ്ഞാ, ഛ യുഗളകാനീതി ഇമേ ധമ്മാ ന ഗഹിതാ. കസ്മാ? അസ്സദ്ധിയചിത്തേ പസാദോ നാമ നത്ഥി. തസ്മാ താവ സദ്ധാ ന ഗഹിതാ. കിം പന ദിട്ഠിഗതികാ അത്തനോ അത്തനോ സത്ഥാരാനം ന സദ്ദഹന്തീതി? സദ്ദഹന്തി. സാ പന സദ്ധാ നാമ ന ഹോതി, വചനസമ്പടിച്ഛനമത്തമേവേതം. അത്ഥതോ അനുപപരിക്ഖാ വാ ഹോതി, ദിട്ഠി വാ. അസതിയചിത്തേ പന സതി നത്ഥീതി ന ഗഹിതാ. കിം ദിട്ഠിഗതികാ അത്തനാ കതകമ്മം ന സരന്തീതി? സരന്തി. സാ പന സതി നാമ ന ഹോതി. കേവലം തേനാകാരേന അകുസലചിത്തപ്പവത്തി. തസ്മാ സതി ന ഗഹിതാ. അഥ കസ്മാ ‘‘മിച്ഛാസതീ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൩.൩൩൩; സം॰ നി॰ ൫.൧) സുത്തന്തേ വുത്താ? സാ പന അകുസലക്ഖന്ധാനം സതിവിരഹിതത്താ സതിപടിപക്ഖത്താ ച മിച്ഛാമഗ്ഗമിച്ഛത്താനം പൂരണത്ഥം തത്ഥ പരിയായേന ദേസനാ കതാ. നിപ്പരിയായേന പനേസാ നത്ഥി. തസ്മാ ന ഗഹിതാ. അന്ധബാലചിത്തേ പന പഞ്ഞാ നത്ഥീതി ന ഗഹിതാ. കിം ദിട്ഠിഗതികാനം വഞ്ചനാപഞ്ഞാ നത്ഥീതി? അത്ഥി. ന പനേസാ പഞ്ഞാ, മായാ നാമേസാ ഹോതി. സാ അത്ഥതോ തണ്ഹാവ. ഇദം പന ചിത്തം സദരഥം ഗരുകം ഭാരിയം കക്ഖളം ഥദ്ധം അകമ്മഞ്ഞം ഗിലാനം വങ്കം കുടിലം. തസ്മാ പസ്സദ്ധാദീനി ഛ യുഗളകാനി ന ഗഹിതാനി.

    Imasmiṃ citte saddhā, sati, paññā, cha yugaḷakānīti ime dhammā na gahitā. Kasmā? Assaddhiyacitte pasādo nāma natthi. Tasmā tāva saddhā na gahitā. Kiṃ pana diṭṭhigatikā attano attano satthārānaṃ na saddahantīti? Saddahanti. Sā pana saddhā nāma na hoti, vacanasampaṭicchanamattamevetaṃ. Atthato anupaparikkhā vā hoti, diṭṭhi vā. Asatiyacitte pana sati natthīti na gahitā. Kiṃ diṭṭhigatikā attanā katakammaṃ na sarantīti? Saranti. Sā pana sati nāma na hoti. Kevalaṃ tenākārena akusalacittappavatti. Tasmā sati na gahitā. Atha kasmā ‘‘micchāsatī’’ti (dī. ni. 3.333; saṃ. ni. 5.1) suttante vuttā? Sā pana akusalakkhandhānaṃ sativirahitattā satipaṭipakkhattā ca micchāmaggamicchattānaṃ pūraṇatthaṃ tattha pariyāyena desanā katā. Nippariyāyena panesā natthi. Tasmā na gahitā. Andhabālacitte pana paññā natthīti na gahitā. Kiṃ diṭṭhigatikānaṃ vañcanāpaññā natthīti? Atthi. Na panesā paññā, māyā nāmesā hoti. Sā atthato taṇhāva. Idaṃ pana cittaṃ sadarathaṃ garukaṃ bhāriyaṃ kakkhaḷaṃ thaddhaṃ akammaññaṃ gilānaṃ vaṅkaṃ kuṭilaṃ. Tasmā passaddhādīni cha yugaḷakāni na gahitāni.

    ഏത്താവതാ പദപടിപാടിയാ ചിത്തങ്ഗവസേന പാളിആരുള്ഹാനി ദ്വത്തിംസ പദാനി ദസ്സേത്വാ ഇദാനി യേവാപനകധമ്മേ ദസ്സേതും യേ വാ പന തസ്മിം സമയേതിആദിമാഹ. തത്ഥ സബ്ബേസുപി അകുസലചിത്തേസു ഛന്ദോ അധിമോക്ഖോ മനസികാരോ മാനോ ഇസ്സാ മച്ഛരിയം ഥിനം മിദ്ധം ഉദ്ധച്ചം കുക്കുച്ചന്തി ഇമേ ദസേവ യേവാപനകാ ഹോന്തി ധമ്മാ, സുത്താഗതാ, സുത്തപദേസു ദിസ്സരേതി വുത്താ. ഇമസ്മിം പന ചിത്തേ ഛന്ദോ അധിമോക്ഖോ മനസികാരോ ഉദ്ധച്ചന്തി ഇമേ അപണ്ണകങ്ഗസങ്ഖാതാ ചത്താരോവ യേവാപനകാ ഹോന്തി.

    Ettāvatā padapaṭipāṭiyā cittaṅgavasena pāḷiāruḷhāni dvattiṃsa padāni dassetvā idāni yevāpanakadhamme dassetuṃ ye vā pana tasmiṃ samayetiādimāha. Tattha sabbesupi akusalacittesu chando adhimokkho manasikāro māno issā macchariyaṃ thinaṃ middhaṃ uddhaccaṃ kukkuccanti ime daseva yevāpanakā honti dhammā, suttāgatā, suttapadesu dissareti vuttā. Imasmiṃ pana citte chando adhimokkho manasikāro uddhaccanti ime apaṇṇakaṅgasaṅkhātā cattārova yevāpanakā honti.

    തത്ഥ ഛന്ദാദയോ ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബാ. കേവലഞ്ഹി തേ കുസലാ, ഇമേ അകുസലാ. ഇതരം പന ഉദ്ധതസ്സ ഭാവോ ‘ഉദ്ധച്ചം’. തം ചേതസോ അവൂപസമലക്ഖണം വാതാഭിഘാതചലജലം വിയ, അനവട്ഠാനരസം വാതാഭിഘാതചലധജപടാകാ വിയ, ഭന്തത്തപച്ചുപട്ഠാനം പാസാണാഭിഘാതസമുദ്ധതഭസ്മാ വിയ, ചേതസോ അവൂപസമേ അയോനിസോമനസികാരപദട്ഠാനം. ചിത്തവിക്ഖേപോതി ദട്ഠബ്ബം.

    Tattha chandādayo heṭṭhā vuttanayeneva veditabbā. Kevalañhi te kusalā, ime akusalā. Itaraṃ pana uddhatassa bhāvo ‘uddhaccaṃ’. Taṃ cetaso avūpasamalakkhaṇaṃ vātābhighātacalajalaṃ viya, anavaṭṭhānarasaṃ vātābhighātacaladhajapaṭākā viya, bhantattapaccupaṭṭhānaṃ pāsāṇābhighātasamuddhatabhasmā viya, cetaso avūpasame ayonisomanasikārapadaṭṭhānaṃ. Cittavikkhepoti daṭṭhabbaṃ.

    ഇതി ഫസ്സാദീനി ദ്വത്തിംസ, യേവാപനകവസേന വുത്താനി ചത്താരീതി സബ്ബാനിപി ഇമസ്മിം ധമ്മുദ്ദേസവാരേ ഛത്തിംസ ധമ്മപദാനി ഭവന്തി. ചത്താരി അപണ്ണകങ്ഗാനി ഹാപേത്വാ പാളിയം ആഗതാനി ദ്വത്തിംസമേവ. അഗ്ഗഹിതഗ്ഗഹണേന പനേത്ഥ ഫസ്സപഞ്ചകം, വിതക്കോ വിചാരോ പീതി ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ വീരിയിന്ദ്രിയം ജീവിതിന്ദ്രിയം മിച്ഛാദിട്ഠി അഹിരികം അനോത്തപ്പം ലോഭോ മോഹോതി സോളസ ധമ്മാ ഹോന്തി.

    Iti phassādīni dvattiṃsa, yevāpanakavasena vuttāni cattārīti sabbānipi imasmiṃ dhammuddesavāre chattiṃsa dhammapadāni bhavanti. Cattāri apaṇṇakaṅgāni hāpetvā pāḷiyaṃ āgatāni dvattiṃsameva. Aggahitaggahaṇena panettha phassapañcakaṃ, vitakko vicāro pīti cittassekaggatā vīriyindriyaṃ jīvitindriyaṃ micchādiṭṭhi ahirikaṃ anottappaṃ lobho mohoti soḷasa dhammā honti.

    തേസു സോളസസു സത്ത ധമ്മാ അവിഭത്തികാ നവ സവിഭത്തികാ ഹോന്തി. കതമേ സത്ത? ഫസ്സോ സഞ്ഞാ ചേതനാ വിചാരോ പീതി ജീവിതിന്ദ്രിയം മോഹോതി ഇമേ സത്ത അവിഭത്തികാ. വേദനാ ചിത്തം വിതക്കോ ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ വീരിയിന്ദ്രിയം മിച്ഛാദിട്ഠി അഹിരികം അനോത്തപ്പം ലോഭോതി ഇമേ നവ സവിഭത്തികാ.

    Tesu soḷasasu satta dhammā avibhattikā nava savibhattikā honti. Katame satta? Phasso saññā cetanā vicāro pīti jīvitindriyaṃ mohoti ime satta avibhattikā. Vedanā cittaṃ vitakko cittassekaggatā vīriyindriyaṃ micchādiṭṭhi ahirikaṃ anottappaṃ lobhoti ime nava savibhattikā.

    തേസു ഛ ധമ്മാ ദ്വീസു ഠാനേസു വിഭത്താ, ഏകോ തീസു, ഏകോ ചതൂസു, ഏകോ ഛസു. കഥം? ചിത്തം വിതക്കോ മിച്ഛാദിട്ഠി അഹിരികം അനോത്തപ്പം ലോഭോതി ഇമേ ഛ ദ്വീസു ഠാനേസു വിഭത്താ. തേസു ഹി ചിത്തം താവ ഫസ്സപഞ്ചകം പത്വാ ചിത്തം ഹോതീതി വുത്തം, ഇന്ദ്രിയാനി പത്വാ മനിന്ദ്രിയന്തി. വിതക്കോ ഝാനങ്ഗാനി പത്വാ വിതക്കോ ഹോതീതി വുത്തോ, മഗ്ഗങ്ഗാനി പത്വാ മിച്ഛാസങ്കപ്പോതി. മിച്ഛാദിട്ഠി മഗ്ഗങ്ഗേസുപി കമ്മപഥേസുപി മിച്ഛാദിട്ഠിയേവ. അഹിരികം ബലാനി പത്വാ അഹിരികബലം ഹോതീതി വുത്തം, ലോകനാസകദുകം പത്വാ അഹിരികന്തി. അനോത്തപ്പേപി ഏസേവ നയോ. ലോഭോ മൂലം പത്വാ ലോഭോ ഹോതീതി വുത്തോ. കമ്മപഥം പത്വാ അഭിജ്ഝാതി. ഇമേ ഛ ദ്വീസു ഠാനേസു വിഭത്താ.

    Tesu cha dhammā dvīsu ṭhānesu vibhattā, eko tīsu, eko catūsu, eko chasu. Kathaṃ? Cittaṃ vitakko micchādiṭṭhi ahirikaṃ anottappaṃ lobhoti ime cha dvīsu ṭhānesu vibhattā. Tesu hi cittaṃ tāva phassapañcakaṃ patvā cittaṃ hotīti vuttaṃ, indriyāni patvā manindriyanti. Vitakko jhānaṅgāni patvā vitakko hotīti vutto, maggaṅgāni patvā micchāsaṅkappoti. Micchādiṭṭhi maggaṅgesupi kammapathesupi micchādiṭṭhiyeva. Ahirikaṃ balāni patvā ahirikabalaṃ hotīti vuttaṃ, lokanāsakadukaṃ patvā ahirikanti. Anottappepi eseva nayo. Lobho mūlaṃ patvā lobho hotīti vutto. Kammapathaṃ patvā abhijjhāti. Ime cha dvīsu ṭhānesu vibhattā.

    വേദനാ പന ഫസ്സപഞ്ചകം പത്വാ വേദനാ ഹോതീതി വുത്താ, ഝാനങ്ഗാനി പത്വാ സുഖന്തി, ഇന്ദ്രിയാനി പത്വാ സോമനസ്സിന്ദ്രിയന്തി. ഏവം ഏകോവ ധമ്മോ തീസു ഠാനേസു വിഭത്തോ.

    Vedanā pana phassapañcakaṃ patvā vedanā hotīti vuttā, jhānaṅgāni patvā sukhanti, indriyāni patvā somanassindriyanti. Evaṃ ekova dhammo tīsu ṭhānesu vibhatto.

    വീരിയം പന ഇന്ദ്രിയാനി പത്വാ വീരിയിന്ദ്രിയം ഹോതീതി വുത്തം, മഗ്ഗങ്ഗാനി പത്വാ മിച്ഛാവായാമോ ഹോതീതി, ബലാനി പത്വാ വീരിയബലന്തി, പിട്ഠിദുകം പത്വാ പഗ്ഗാഹോ ഹോതീതി. ഏവം അയം ഏകോ ധമ്മോ ചതൂസു ഠാനേസു വിഭത്തോ.

    Vīriyaṃ pana indriyāni patvā vīriyindriyaṃ hotīti vuttaṃ, maggaṅgāni patvā micchāvāyāmo hotīti, balāni patvā vīriyabalanti, piṭṭhidukaṃ patvā paggāho hotīti. Evaṃ ayaṃ eko dhammo catūsu ṭhānesu vibhatto.

    സമാധി പന ഝാനങ്ഗാനി പത്വാ ചിത്തസ്സേകഗ്ഗതാ ഹോതീതി വുത്തോ, ഇന്ദ്രിയാനി പത്വാ സമാധിന്ദ്രിയന്തി, മഗ്ഗങ്ഗാനി പത്വാ മിച്ഛാസമാധീതി, ബലാനി പത്വാ സമാധിബലന്തി, പിട്ഠിദുകം പത്വാ ദുതിയദുകേ ഏകകവസേനേവ സമഥോതി , തതിയേ അവിക്ഖേപോതി. ഏവമയം ഏകോ ധമ്മോ ഛസു ഠാനേസു വിഭത്തോ.

    Samādhi pana jhānaṅgāni patvā cittassekaggatā hotīti vutto, indriyāni patvā samādhindriyanti, maggaṅgāni patvā micchāsamādhīti, balāni patvā samādhibalanti, piṭṭhidukaṃ patvā dutiyaduke ekakavaseneva samathoti , tatiye avikkhepoti. Evamayaṃ eko dhammo chasu ṭhānesu vibhatto.

    സബ്ബേപി പനേതേ ധമ്മാ ഫസ്സപഞ്ചകവസേന ഝാനങ്ഗവസേന ഇന്ദ്രിയവസേന മഗ്ഗങ്ഗവസേന ബലവസേന മൂലവസേന കമ്മപഥവസേന ലോകനാസകവസേന പിട്ഠിദുകവസേനാതി നവ രാസയോ ഹോന്തി. തത്ഥ യം വത്തബ്ബം തം പഠമകുസലചിത്തനിദ്ദേസേ വുത്തമേവാതി.

    Sabbepi panete dhammā phassapañcakavasena jhānaṅgavasena indriyavasena maggaṅgavasena balavasena mūlavasena kammapathavasena lokanāsakavasena piṭṭhidukavasenāti nava rāsayo honti. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ paṭhamakusalacittaniddese vuttamevāti.

    ധമ്മുദ്ദേസവാരകഥാ നിട്ഠിതാ.

    Dhammuddesavārakathā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീപാളി • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ദ്വാദസ അകുസലാനി • Dvādasa akusalāni

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / പഠമചിത്തകഥാവണ്ണനാ • Paṭhamacittakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / പഠമചിത്തവണ്ണനാ • Paṭhamacittavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact