Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૩. પઠમધમ્મવિહારીસુત્તં
3. Paṭhamadhammavihārīsuttaṃ
૭૩. અથ ખો અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘‘ધમ્મવિહારી, ધમ્મવિહારી’તિ, ભન્તે, વુચ્ચતિ. કિત્તાવતા નુ ખો, ભન્તે, ભિક્ખુ ધમ્મવિહારી હોતી’’તિ?
73. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘‘dhammavihārī, dhammavihārī’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bhikkhu dhammavihārī hotī’’ti?
‘‘ઇધ, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ ધમ્મં પરિયાપુણાતિ – સુત્તં, ગેય્યં, વેય્યાકરણં, ગાથં, ઉદાનં, ઇતિવુત્તકં, જાતકં, અબ્ભુતધમ્મં, વેદલ્લં. સો તાય ધમ્મપરિયત્તિયા દિવસં અતિનામેતિ, રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, નાનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ – ‘ભિક્ખુ પરિયત્તિબહુલો, નો ધમ્મવિહારી’’’.
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. So tāya dhammapariyattiyā divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu pariyattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ યથાસુતં યથાપરિયત્તં ધમ્મં વિત્થારેન પરેસં દેસેતિ. સો તાય ધમ્મપઞ્ઞત્તિયા દિવસં અતિનામેતિ, રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, નાનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ – ‘ભિક્ખુ પઞ્ઞત્તિબહુલો, નો ધમ્મવિહારી’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti. So tāya dhammapaññattiyā divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu paññattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ યથાસુતં યથાપરિયત્તં ધમ્મં વિત્થારેન સજ્ઝાયં કરોતિ. સો તેન સજ્ઝાયેન દિવસં અતિનામેતિ, રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, નાનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ – ‘ભિક્ખુ સજ્ઝાયબહુલો, નો ધમ્મવિહારી’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti. So tena sajjhāyena divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu sajjhāyabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ યથાસુતં યથાપરિયત્તં ધમ્મં ચેતસા અનુવિતક્કેતિ અનુવિચારેતિ મનસાનુપેક્ખતિ. સો તેહિ ધમ્મવિતક્કેહિ દિવસં અતિનામેતિ, રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, નાનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખુ – ‘ભિક્ખુ વિતક્કબહુલો, નો ધમ્મવિહારી’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. So tehi dhammavitakkehi divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu vitakkabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘ઇધ, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ ધમ્મં પરિયાપુણાતિ – સુત્તં, ગેય્યં, વેય્યાકરણં, ગાથં, ઉદાનં, ઇતિવુત્તકં, જાતકં, અબ્ભુતધમ્મં, વેદલ્લં. સો તાય ધમ્મપરિયત્તિયા ન દિવસં અતિનામેતિ, નાપિ રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, અનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. એવં ખો, ભિક્ખુ, ભિક્ખુ ધમ્મવિહારી હોતિ.
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. So tāya dhammapariyattiyā na divasaṃ atināmeti, nāpi riñcati paṭisallānaṃ, anuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, bhikkhu dhammavihārī hoti.
‘‘ઇતિ ખો, ભિક્ખુ, દેસિતો મયા પરિયત્તિબહુલો, દેસિતો પઞ્ઞત્તિબહુલો, દેસિતો સજ્ઝાયબહુલો, દેસિતો વિતક્કબહુલો, દેસિતો ધમ્મવિહારી. યં ખો, ભિક્ખુ 1, સત્થારા કરણીયં સાવકાનં હિતેસિના અનુકમ્પકેન અનુકમ્પં ઉપાદાય, કતં વો તં મયા. એતાનિ, ભિક્ખુ, રુક્ખમૂલાનિ, એતાનિ સુઞ્ઞાગારાનિ. ઝાયથ, ભિક્ખુ, મા પમાદત્થ , મા પચ્છા વિપ્પટિસારિનો અહુવત્થ. અયં વો અમ્હાકં અનુસાસની’’તિ. તતિયં.
‘‘Iti kho, bhikkhu, desito mayā pariyattibahulo, desito paññattibahulo, desito sajjhāyabahulo, desito vitakkabahulo, desito dhammavihārī. Yaṃ kho, bhikkhu 2, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, bhikkhu, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni. Jhāyatha, bhikkhu, mā pamādattha , mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૩. પઠમધમ્મવિહારીસુત્તવણ્ણના • 3. Paṭhamadhammavihārīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૩-૪. પઠમધમ્મવિહારીસુત્તાદિવણ્ણના • 3-4. Paṭhamadhammavihārīsuttādivaṇṇanā