Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൩. പഠമധമ്മവിഹാരീസുത്തവണ്ണനാ
3. Paṭhamadhammavihārīsuttavaṇṇanā
൭൩. തതിയേ ദിവസം അതിനാമേതീതി ദിവസം അതിക്കാമേതി. രിഞ്ചതി പടിസല്ലാനന്തി ഏകീഭാവം വിസ്സജ്ജേതി. ദേസേതീതി കഥേതി പകാസേതി. ധമ്മപഞ്ഞത്തിയാതി ധമ്മസ്സ പഞ്ഞാപനായ. ധമ്മം പരിയാപുണാതീതി നവങ്ഗവസേന ചതുസച്ചധമ്മം പരിയാപുണാതി വളഞ്ജേതി കഥേതി. ന രിഞ്ചതി പടിസല്ലാനന്തി ഏകീഭാവം ന വിസ്സജ്ജേതി. അനുയുഞ്ജതി അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥന്തി നിയകജ്ഝത്തേ ചിത്തസമാധിം ആസേവതി ഭാവേതി, സമഥകമ്മട്ഠാനേ യുത്തപ്പയുത്തോ ഹോതി.
73. Tatiye divasaṃ atināmetīti divasaṃ atikkāmeti. Riñcati paṭisallānanti ekībhāvaṃ vissajjeti. Desetīti katheti pakāseti. Dhammapaññattiyāti dhammassa paññāpanāya. Dhammaṃpariyāpuṇātīti navaṅgavasena catusaccadhammaṃ pariyāpuṇāti vaḷañjeti katheti. Na riñcati paṭisallānanti ekībhāvaṃ na vissajjeti. Anuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathanti niyakajjhatte cittasamādhiṃ āsevati bhāveti, samathakammaṭṭhāne yuttappayutto hoti.
ഹിതേസിനാതി ഹിതം ഏസന്തേന. അനുകമ്പകേനാതി അനുകമ്പമാനേന. അനുകമ്പം ഉപാദായാതി അനുകമ്പം ചിത്തേന പരിഗ്ഗഹേത്വാ, പടിച്ചാതിപി വുത്തം ഹോതി. കതം വോ തം മയാതി തം മയാ ഇമേ പഞ്ച പുഗ്ഗലേ ദേസേന്തേന തുമ്ഹാകം കതം. ഏത്തകമേവ ഹി അനുകമ്പകസ്സ സത്ഥു കിച്ചം യദിദം അവിപരീതധമ്മദേസനാ, ഇതോ പരം പന പടിപത്തി നാമ സാവകാനം കിച്ചം. തേനാഹ – ഏതാനി ഭിക്ഖു രുക്ഖമൂലാനി…പേ॰… അമ്ഹാകം അനുസാസനീതി. തത്ഥ ച രുക്ഖമൂലാനീതി ഇമിനാ രുക്ഖമൂലസേനാസനം ദസ്സേതി. സുഞ്ഞാഗാരാനീതി ഇമിനാ ജനവിവിത്തട്ഠാനം. ഉഭയേനാപി ച യോഗാനുരൂപം സേനാസനമാചിക്ഖതി, ദായജ്ജം നിയ്യാതേതി. ഝായഥാതി ആരമ്മണൂപനിജ്ഝാനേന അട്ഠതിംസാരമ്മണാനി, ലക്ഖണൂപനിജ്ഝാനേന ച അനിച്ചാദിതോ ഖന്ധായതനാദീനി ഉപനിജ്ഝായഥ, സമഥഞ്ച വിപസ്സനഞ്ച വഡ്ഢേഥാതി വുത്തം ഹോതി. മാ പമാദത്ഥാതി മാ പമജ്ജിത്ഥ. മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥാതി യേ ഹി പുബ്ബേ ദഹരകാലേ ആരോഗ്യകാലേ സത്തസപ്പായാദിസമ്പത്തികാലേ സത്ഥു സമ്മുഖീഭാവകാലേ ച യോനിസോമനസികാരവിരഹിതാ രത്തിന്ദിവം മങ്കുലഭത്താ ഹുത്വാ സേയ്യസുഖമിദ്ധസുഖമനുയുത്താ പമജ്ജന്തി, തേ പച്ഛാ ജരാകാലേ രോഗകാലേ മരണകാലേ വിപത്തികാലേ സത്ഥു പരിനിബ്ബാനകാലേ ച തം പുബ്ബേ പമാദവിഹാരം അനുസ്സരന്താ സപ്പടിസന്ധികാലകിരിയഞ്ച ഭാരിയം സമ്പസ്സമാനാ വിപ്പടിസാരിനോ ഹോന്തി. തുമ്ഹേ പന താദിസാ മാ അഹുവത്ഥാതി ഏതമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ – ‘‘മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥാ’’തി. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീതി അയം അമ്ഹാകം സന്തികാ ‘‘ഝായഥ മാ പമാദത്ഥാ’’തി തുമ്ഹാകം അനുസാസനീ, ഓവാദോതി വുത്തം ഹോതി.
Hitesināti hitaṃ esantena. Anukampakenāti anukampamānena. Anukampaṃ upādāyāti anukampaṃ cittena pariggahetvā, paṭiccātipi vuttaṃ hoti. Kataṃ vo taṃ mayāti taṃ mayā ime pañca puggale desentena tumhākaṃ kataṃ. Ettakameva hi anukampakassa satthu kiccaṃ yadidaṃ aviparītadhammadesanā, ito paraṃ pana paṭipatti nāma sāvakānaṃ kiccaṃ. Tenāha – etāni bhikkhu rukkhamūlāni…pe… amhākaṃ anusāsanīti. Tattha ca rukkhamūlānīti iminā rukkhamūlasenāsanaṃ dasseti. Suññāgārānīti iminā janavivittaṭṭhānaṃ. Ubhayenāpi ca yogānurūpaṃ senāsanamācikkhati, dāyajjaṃ niyyāteti. Jhāyathāti ārammaṇūpanijjhānena aṭṭhatiṃsārammaṇāni, lakkhaṇūpanijjhānena ca aniccādito khandhāyatanādīni upanijjhāyatha, samathañca vipassanañca vaḍḍhethāti vuttaṃ hoti. Mā pamādatthāti mā pamajjittha. Mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthāti ye hi pubbe daharakāle ārogyakāle sattasappāyādisampattikāle satthu sammukhībhāvakāle ca yonisomanasikāravirahitā rattindivaṃ maṅkulabhattā hutvā seyyasukhamiddhasukhamanuyuttā pamajjanti, te pacchā jarākāle rogakāle maraṇakāle vipattikāle satthu parinibbānakāle ca taṃ pubbe pamādavihāraṃ anussarantā sappaṭisandhikālakiriyañca bhāriyaṃ sampassamānā vippaṭisārino honti. Tumhe pana tādisā mā ahuvatthāti etamatthaṃ dassento āha – ‘‘mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthā’’ti. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti ayaṃ amhākaṃ santikā ‘‘jhāyatha mā pamādatthā’’ti tumhākaṃ anusāsanī, ovādoti vuttaṃ hoti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൩. പഠമധമ്മവിഹാരീസുത്തം • 3. Paṭhamadhammavihārīsuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൩-൪. പഠമധമ്മവിഹാരീസുത്താദിവണ്ണനാ • 3-4. Paṭhamadhammavihārīsuttādivaṇṇanā