| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೮-೯. ಪಠಮಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ
8-9. Paṭhamagiñjakāvasathasuttādivaṇṇanā
೧೦೦೪-೫. ದ್ವೇ ಗಾಮಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಞಾತೀನಂ ಗಾಮಾತಿ ಕತ್ವಾ। ಞಾತಿಕೇತಿ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ। ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇತಿ ಗಿಞ್ಜಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಇಟ್ಠಕಾ, ಗಿಞ್ಜಕಾಹಿ ಏವ ಕತೋ ಆವಸಥೋ, ತಸ್ಮಿಂ। ಸೋ ಕಿರ ಆವಾಸೋ ಯಥಾ ಸುಧಾಹಿ ಪರಿಕಮ್ಮೇನ ಪಯೋಜನಂ ನತ್ಥಿ, ಏವಂ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಏವ ಚಿನಿತ್ವಾ ಕತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಇಟ್ಠಕಾಮಯೇ ಆವಸಥೇ’’ತಿ। ತುಲಾಥಮ್ಭದ್ವಾರಬನ್ಧಕವಾಟಫಲಕಾನಿ ಪನ ದಾರುಮಯಾ ಏವ। ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಧಾತು, ಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ತಂ ಓರಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ, ಓರಮ್ಭಾಗಸ್ಸ ವಾ ಹಿತಾನಿ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಿಯಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ತೀಹಿ ಮಗ್ಗೇಹೀತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ। ತೇಹಿ ಪಹಾತಬ್ಬತಾಯ ಹಿ ತೇಸಂ ಸಞ್ಞೋಜನಾನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯತಾ, ಓರಂ ಭಞ್ಜಿಯಾನಿ ವಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ನಿರುತ್ತಿನಯೇನ। ಇದಾನಿ ಬ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ನೇಸಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಭಾವಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾನಿ ಸಮತ್ಥತಾವಿಘಾತೇನ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ, ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಭಾವೇನ ಅರಿಯಾನಂ ರೂಪಾರೂಪಭವೂಪಪತ್ತಿಯಾ ವಿಬನ್ಧನಾಯ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾನಿ ಮಗ್ಗೇನ ವಾ ಅಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾನೀ’’ತಿ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿವಸೇನಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣವಸೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ದೇನ್ತಿ। ಮಹಗ್ಗತಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮಾಯೂಹನಸ್ಸ ವಿಬನ್ಧನತೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಆದೀನಿ ತೀಣಿ ಸಞ್ಞೋಜನಾನಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಬ್ಯಾಪಾದಾ ವಿಯ ಮಹಗ್ಗತಭವೂಪಪತ್ತಿಯಾ ವಿಸೇಸಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ತತ್ಥ ಮಹಗ್ಗತಭವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಮ್ಪಿ ತನ್ನಿಬ್ಬತ್ತಿಹೇತುಕಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಯೇ ಕಾಮಭವೂಪಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯತಾಯ ಮಹಗ್ಗತಭವತೋ ಆನೇತ್ವಾ ಇಧೇವ ಕಾಮಭವೇ ಏವ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪೇನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಪಞ್ಚಪಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನೇವ। ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಅನಾಗಮನಸಭಾವೋತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣವಸೇನ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ ಇಧ ನ ಆಗಮನಸಭಾವೋ। ಬುದ್ಧದಸ್ಸನ-ಥೇರದಸ್ಸನ-ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾನಂ ಪನ ಅತ್ಥಾಯ ಅಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಅನಿವಾರಿತಂ।
1004-5.Dve gāmā dvinnaṃ ñātīnaṃ gāmāti katvā. Ñātiketi evaṃladdhanāme ekasmiṃ gāmake. Giñjakāvasatheti giñjakā vuccanti iṭṭhakā, giñjakāhi eva kato āvasatho, tasmiṃ. So kira āvāso yathā sudhāhi parikammena payojanaṃ natthi, evaṃ iṭṭhakāhi eva cinitvā kato. Tena vuttaṃ ‘‘iṭṭhakāmaye āvasathe’’ti. Tulāthambhadvārabandhakavāṭaphalakāni pana dārumayā eva. Oraṃ vuccati kāmadhātu, paccayabhāvena taṃ oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni, orambhāgassa vā hitāni orambhāgiyāni. Tenāha ‘‘heṭṭhābhāgiyāna’’ntiādi. Tīhi maggehīti heṭṭhimehi tīhi maggehi. Tehi pahātabbatāya hi tesaṃ saññojanānaṃ orambhāgiyatā, oraṃ bhañjiyāni vā orambhāgiyāni vuttāni niruttinayena. Idāni byatirekamukhena nesaṃ orambhāgiyabhāvaṃ vibhāvetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Vikkhambhitāni samatthatāvighātena puthujjanānaṃ, samucchinnāni sabbaso abhāvena ariyānaṃ rūpārūpabhavūpapattiyā vibandhanāya na hontīti vuttaṃ ‘‘avikkhambhitāni maggena vā asamucchinnānī’’ti. Nibbattivasenāti paṭisandhiggahaṇavasena gantuṃ na denti. Mahaggatabhavagāmikammāyūhanassa vibandhanato sakkāyadiṭṭhiādīni tīṇi saññojanāni kāmacchandabyāpādā viya mahaggatabhavūpapattiyā visesapaccayattā tattha mahaggatabhave nibbattampi tannibbattihetukammaparikkhaye kāmabhavūpapattipaccayatāya mahaggatabhavato ānetvā idheva kāmabhave eva nibbattāpenti. Tasmā sabbānipi pañcapi saṃyojanāni orambhāgiyāneva. Paṭisandhivasena anāgamanasabhāvoti paṭisandhiggahaṇavasena tasmā lokā idha na āgamanasabhāvo. Buddhadassana-theradassana-dhammassavanānaṃ pana atthāya assa āgamanaṃ anivāritaṃ.
ಕದಾಚಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿರಳಾಕಾರತಾ, ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಮನ್ದತಾಯ ಅಬಹಲತಾತಿ ದ್ವೇಧಾಪಿ ತನುಭಾವೋ। ಅಭಿಣ್ಹನ್ತಿ ಬಹುಸೋ। ಬಹಲಬಹಲಾತಿ ತಿಬ್ಬತಿಬ್ಬಾ। ಯತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಂ ಸನ್ತಾನಂ ಮದ್ದನ್ತಾ ಫರನ್ತಾ ಸಾಧೇನ್ತಾ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ದ್ವೀಹಿ ಪನ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಪಹೀನತ್ತಾ ತನುಕತನುಕಾ ಮನ್ದಮನ್ದಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಅಕಾರಣಂ। ತಥಾ ಹಿ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಪರಾಮಸನಮತ್ತೇನಪಿ ತೇ ಹೋನ್ತಿ। ಇದನ್ತಿ ‘‘ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ತನುತ್ತಾ’’ತಿ ಇದಂ ವಚನಂ। ಭವತನುಕವಸೇನಾತಿ ಅಪ್ಪಕಭವವಸೇನ। ತನ್ತಿ ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಚನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯೇ ಭವಾ ಅರಿಯಾನಂ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತೇ ಪರಿಪುಣ್ಣಲಕ್ಖಣಭವಾ ಏವ। ಯೇ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕೀದಿಸಂ ತಂ ಭವತನುಕಂ। ತಸ್ಮಾ ಉಭಯಥಾಪಿ ಭವತನುಕಸ್ಸ ಅಸಮ್ಭವೋ ಏವಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠಮೇ ಭವೇ ಭವತನುಕಂ ನತ್ಥಿ ಅಟ್ಠಮಸ್ಸೇವ ಭವಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅಭಾವತೋ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Kadāci uppattiyā viraḷākāratā, pariyuṭṭhānamandatāya abahalatāti dvedhāpi tanubhāvo. Abhiṇhanti bahuso. Bahalabahalāti tibbatibbā. Yattha uppajjanti, taṃ santānaṃ maddantā pharantā sādhentā andhakāraṃ karontā uppajjanti, dvīhi pana maggehi pahīnattā tanukatanukā mandamandā uppajjanti. Puttadhītaro hontīti idaṃ akāraṇaṃ. Tathā hi aṅgapaccaṅgaparāmasanamattenapi te honti. Idanti ‘‘rāgadosamohānaṃ tanuttā’’ti idaṃ vacanaṃ. Bhavatanukavasenāti appakabhavavasena. Tanti mahāsīvattherassa vacanaṃ paṭikkhittanti sambandho. Ye bhavā ariyānaṃ labbhanti, te paripuṇṇalakkhaṇabhavā eva. Ye na labbhanti, tattha kīdisaṃ taṃ bhavatanukaṃ. Tasmā ubhayathāpi bhavatanukassa asambhavo evāti dassetuṃ ‘‘sotāpannassā’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhame bhave bhavatanukaṃ natthi aṭṭhamasseva bhavassa sabbasseva abhāvato. Sesesupi eseva nayo.
ಕಾಮಾವಚರಲೋಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ಇತರಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ವಸೇನ ತಥಾ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ। ಯೋ ಹಿ ಸಕದಾಗಾಮೀ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಸು ವೋಮಿಸ್ಸಕವಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ಸೋಪಿ ಕಾಮಭವವಸೇನೇವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋ। ಭಗವತಾ ಚ ಕಾಮಲೋಕೇ ಠತ್ವಾ – ‘‘ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾತಿ ಚ ಇಮಿನಾ ಪಞ್ಚಸು ಸಕದಾಗಾಮೀಸು ಚತ್ತಾರೋ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಏಕೋವ ಗಹಿತೋ। ಏಕಚ್ಚೋ ಹಿ ಇಧ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲಂ ಪತ್ವಾ ಇಧೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಇಧ ಪತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ದೇವಲೋಕೇ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ದೇವಲೋಕೇ ಪತ್ವಾ ಇಧೂಪಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಇಧ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಯೋ ಪನ ಇಧ ಪತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ಯಾವತಾಯುಕಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಇಧೂಪಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಅಯಮಿಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಇಮಂ ಲೋಕನ್ತಿ ಕಾಮಭವೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ಸಚೇ ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಞ್ಞಂಯೇವ ಚತುಕ್ಕಂ ದಸ್ಸಿತಂ।
Kāmāvacaralokaṃsandhāya vuttaṃ itarassa lokassa vasena tathā vattuṃ asakkuṇeyyattā. Yo hi sakadāgāmī devamanussalokesu vomissakavasena nibbattati, sopi kāmabhavavaseneva paricchinditabbo. Bhagavatā ca kāmaloke ṭhatvā – ‘‘sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā’’ti vuttaṃ. Imaṃ lokaṃ āgantvāti ca iminā pañcasu sakadāgāmīsu cattāro vajjetvā ekova gahito. Ekacco hi idha sakadāgāmiphalaṃ patvā idheva parinibbāyati, ekacco idha patvā devaloke parinibbāyati, ekacco devaloke patvā tattheva parinibbāyati, ekacco devaloke patvā idhūpapajjitvā parinibbāyati, ime cattāro idha na labbhanti. Yo pana idha patvā devaloke yāvatāyukaṃ vasitvā puna idhūpapajjitvā parinibbāyati, ayamidha adhippeto. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘imaṃ lokanti kāmabhavo adhippeto’’ti imamatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘sace hī’’tiādinā aññaṃyeva catukkaṃ dassitaṃ.
ಚತೂಸು…ಪೇ॰… ಸಭಾವೋತಿ ಅತ್ಥೋ ಅಪಾಯಗಮನೀಯಾನಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀನತ್ತಾ। ಧಮ್ಮನಿಯಾಮೇನಾತಿ ಮಗ್ಗಧಮ್ಮನಿಯಾಮೇನ ನಿಯತೋ ಉಪರಿಮಗ್ಗಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಅವಸ್ಸಂಭಾವಿಭಾವತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’’ತಿ। ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಞಾಣಗತಿನ್ತಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ‘‘ಅಸುಕೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ಅಸುಕೋ ಸಕದಾಗಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಂತಂಞಾಣಾಧಿಗಮನಂ ಞಾಣೂಪಪತ್ತಿಂ। ಞಾಣಾಭಿಸಮ್ಪರಾಯನ್ತಿ ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ – ‘‘ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಞಾಣಸಹಿತಂ ಉಪಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಭವಂ। ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ಞಾಣಚಕ್ಖುನಾ ಅಪೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ। ಕೇವಲಂ ಕಾಯಕಿಲಮಥೋವ, ನ ತೇನ ಕಾಚಿ ಪರೇಸಂ ಅತ್ಥಸಿದ್ಧೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಚಿತ್ತವಿಹೇಸಾ ಚಿತ್ತಖೇದೋ, ಸಾ ಕಿಲೇಸೂಪಸಂಹಿತತ್ತಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ನತ್ಥಿ।
Catūsu…pe… sabhāvoti attho apāyagamanīyānaṃ pāpadhammānaṃ sabbaso pahīnattā. Dhammaniyāmenāti maggadhammaniyāmena niyato uparimaggādhigamassa avassaṃbhāvibhāvato. Tenāha ‘‘sambodhiparāyaṇo’’ti. Tesaṃ tesaṃ ñāṇagatinti tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ‘‘asuko sotāpanno, asuko sakadāgāmī’’tiādinā taṃtaṃñāṇādhigamanaṃ ñāṇūpapattiṃ. Ñāṇābhisamparāyanti tato parampi – ‘‘niyato sambodhiparāyaṇo sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’’tiādinā ñāṇasahitaṃ upapattipaccayabhavaṃ. Olokentassa ñāṇacakkhunā apekkhantassa. Kevalaṃ kāyakilamathova, na tena kāci paresaṃ atthasiddhīti adhippāyo. Cittavihesā cittakhedo, sā kilesūpasaṃhitattā buddhānaṃ natthi.
ಆದಿಸ್ಸತಿ ಆಲೋಕೀಯತಿ ಅತ್ತಾ ಏತೇನಾತಿ ಆದಾಸಂ, ಧಮ್ಮಭೂತಂ ಆದಾಸಂ ಧಮ್ಮಾದಾಸಂ, ಅರಿಯಮಗ್ಗಞಾಣಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತೇನ ಹಿ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಚತೂಸು ಅರಿಯಸಚ್ಚೇಸು ವಿದ್ಧಸ್ತಸಮ್ಮೋಹತ್ತಾ ಅತ್ತಾನಂ ಯಾಥಾವತೋ ಞತ್ವಾ ಯಾಥಾವತೋ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ತಪ್ಪಕಾಸನತೋ ಪನ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾದಾಸತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ। ಯೇನ ಧಮ್ಮಾದಾಸೇನಾತಿ ಇಧ ಪನ ಮಗ್ಗಧಮ್ಮಮೇವ ವದತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
Ādissati ālokīyati attā etenāti ādāsaṃ, dhammabhūtaṃ ādāsaṃ dhammādāsaṃ, ariyamaggañāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Tena hi ariyasāvako catūsu ariyasaccesu viddhastasammohattā attānaṃ yāthāvato ñatvā yāthāvato byākareyya, tappakāsanato pana dhammapariyāyassa suttassa dhammādāsatā veditabbāti. Yena dhammādāsenāti idha pana maggadhammameva vadati. Sesaṃ uttānatthattā suviññeyyamevāti.
ವೇಳುದ್ವಾರವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Veḷudvāravaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya
೮. ಪಠಮಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತಂ • 8. Paṭhamagiñjakāvasathasuttaṃ
೯. ದುತಿಯಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತಂ • 9. Dutiyagiñjakāvasathasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೮-೯. ಪಠಮಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 8-9. Paṭhamagiñjakāvasathasuttādivaṇṇanā
