Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೯. ಪಠಮಇಧಲೋಕಿಕಸುತ್ತಂ
9. Paṭhamaidhalokikasuttaṃ
೪೯. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ। ಅಥ ಖೋ ವಿಸಾಖಾ ಮಿಗಾರಮಾತಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ…ಪೇ॰…। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ವಿಸಾಖಂ ಮಿಗಾರಮಾತರಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
49. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho visākhā migāramātā yena bhagavā tenupasaṅkami…pe…. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho visākhaṃ migāramātaraṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ಚತೂಹಿ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ಇಧಲೋಕವಿಜಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂಸ ಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ಕತಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನೋ, ಭತ್ತು ಮನಾಪಂ ಚರತಿ, ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ।
‘‘Catūhi kho, visākhe, dhammehi samannāgato mātugāmo idhalokavijayāya paṭipanno hoti, ayaṃsa loko āraddho hoti. Katamehi catūhi? Idha, visākhe, mātugāmo susaṃvihitakammanto hoti, saṅgahitaparijano, bhattu manāpaṃ carati, sambhataṃ anurakkhati.
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಯೇ ತೇ ಭತ್ತು ಅಬ್ಭನ್ತರಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ – ಉಣ್ಣಾತಿ ವಾ ಕಪ್ಪಾಸಾತಿ ವಾ – ತತ್ಥ ದಕ್ಖಾ ಹೋತಿ ಅನಲಸಾ ತತ್ರುಪಾಯಾಯ ವೀಮಂಸಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅಲಂ ಕಾತುಂ ಅಲಂ ಸಂವಿಧಾತುಂ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca , visākhe, mātugāmo susaṃvihitakammanto hoti? Idha, visākhe, mātugāmo ye te bhattu abbhantarā kammantā – uṇṇāti vā kappāsāti vā – tattha dakkhā hoti analasā tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgatā alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo susaṃvihitakammanto hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಯೋ ಸೋ ಭತ್ತು ಅಬ್ಭನ್ತರೋ ಅನ್ತೋಜನೋ – ದಾಸಾತಿ ವಾ ಪೇಸ್ಸಾತಿ ವಾ ಕಮ್ಮಕರಾತಿ ವಾ – ತೇಸಂ ಕತಞ್ಚ ಕತತೋ ಜಾನಾತಿ ಅಕತಞ್ಚ ಅಕತತೋ ಜಾನಾತಿ, ಗಿಲಾನಕಾನಞ್ಚ ಬಲಾಬಲಂ ಜಾನಾತಿ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಞ್ಚಸ್ಸ ಪಚ್ಚಂಸೇನ ಸಂವಿಭಜತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca, visākhe, mātugāmo saṅgahitaparijano hoti? Idha, visākhe, mātugāmo yo so bhattu abbhantaro antojano – dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā – tesaṃ katañca katato jānāti akatañca akatato jānāti, gilānakānañca balābalaṃ jānāti khādanīyaṃ bhojanīyañcassa paccaṃsena saṃvibhajati. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo saṅgahitaparijano hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಭತ್ತು ಮನಾಪಂ ಚರತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಯಂ ಭತ್ತು ಅಮನಾಪಸಙ್ಖಾತಂ ತಂ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ನ ಅಜ್ಝಾಚರತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಭತ್ತು ಮನಾಪಂ ಚರತಿ।
‘‘Kathañca, visākhe, mātugāmo bhattu manāpaṃ carati? Idha, visākhe, mātugāmo yaṃ bhattu amanāpasaṅkhātaṃ taṃ jīvitahetupi na ajjhācarati. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo bhattu manāpaṃ carati.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಯಂ ಭತ್ತಾ ಆಹರತಿ ಧನಂ ವಾ ಧಞ್ಞಂ ವಾ ರಜತಂ ವಾ ಜಾತರೂಪಂ ವಾ ತಂ ಆರಕ್ಖೇನ ಗುತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ತತ್ಥ ಚ ಹೋತಿ ಅಧುತ್ತೀ ಅಥೇನೀ ಅಸೋಣ್ಡೀ ಅವಿನಾಸಿಕಾ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಚತೂಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ಇಧಲೋಕವಿಜಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂಸ ಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca, visākhe, mātugāmo sambhataṃ anurakkhati? Idha, visākhe, mātugāmo yaṃ bhattā āharati dhanaṃ vā dhaññaṃ vā rajataṃ vā jātarūpaṃ vā taṃ ārakkhena guttiyā sampādeti, tattha ca hoti adhuttī athenī asoṇḍī avināsikā. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo sambhataṃ anurakkhati. Imehi kho, visākhe, catūhi dhammehi samannāgato mātugāmo idhalokavijayāya paṭipanno hoti, ayaṃsa loko āraddho hoti.
‘‘ಚತೂಹಿ ಖೋ , ವಿಸಾಖೇ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ಪರಲೋಕವಿಜಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪರಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ಕತಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Catūhi kho , visākhe, dhammehi samannāgato mātugāmo paralokavijayāya paṭipanno hoti, paraloko āraddho hoti. Katamehi catūhi? Idha, visākhe, mātugāmo saddhāsampanno hoti, sīlasampanno hoti, cāgasampanno hoti, paññāsampanno hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ದಹತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಬೋಧಿಂ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca , visākhe, mātugāmo saddhāsampanno hoti? Idha, visākhe, mātugāmo saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo saddhāsampanno hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ , ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca, visākhe, mātugāmo sīlasampanno hoti? Idha , visākhe, mātugāmo pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo sīlasampanno hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೇನ ಚೇತಸಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ ಮುತ್ತಚಾಗಾ ಪಯತಪಾಣಿನೀ ವೋಸ್ಸಗ್ಗರತಾ ಯಾಚಯೋಗಾ ದಾನಸಂವಿಭಾಗರತಾ। ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca , visākhe, mātugāmo cāgasampanno hoti? Idha, visākhe, mātugāmo vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgā payatapāṇinī vossaggaratā yācayogā dānasaṃvibhāgaratā. Evaṃ kho, visākhe, mātugāmo cāgasampanno hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಏವಂ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ವಿಸಾಖೇ, ಚತೂಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ಪರಲೋಕವಿಜಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪರಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Kathañca, visākhe, mātugāmo paññāsampanno hoti? Idha, visākhe, mātugāmo paññavā hoti…pe… evaṃ kho, visākhe, mātugāmo paññāsampanno hoti. Imehi kho, visākhe, catūhi dhammehi samannāgato mātugāmo paralokavijayāya paṭipanno hoti, paraloko āraddho hotī’’ti.
‘‘ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜ್ಜನಾ।
‘‘Susaṃvihitakammantā, saṅgahitaparijjanā;
ಭತ್ತು ಮನಾಪಂ ಚರತಿ, ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ॥
Bhattu manāpaṃ carati, sambhataṃ anurakkhati.
‘‘ಸದ್ಧಾ ಸೀಲೇನ ಸಮ್ಪನ್ನಾ, ವದಞ್ಞೂ ವೀತಮಚ್ಛರಾ।
‘‘Saddhā sīlena sampannā, vadaññū vītamaccharā;
ನಿಚ್ಚಂ ಮಗ್ಗಂ ವಿಸೋಧೇತಿ, ಸೋತ್ಥಾನಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ॥
Niccaṃ maggaṃ visodheti, sotthānaṃ samparāyikaṃ.
‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಯಸ್ಸಾ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನಾರಿಯಾ।
‘‘Iccete aṭṭha dhammā ca, yassā vijjanti nāriyā;
ತಮ್ಪಿ ಸೀಲವತಿಂ ಆಹು, ಧಮ್ಮಟ್ಠಂ ಸಚ್ಚವಾದಿನಿಂ॥
Tampi sīlavatiṃ āhu, dhammaṭṭhaṃ saccavādiniṃ.
‘‘ಸೋಳಸಾಕಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಅಟ್ಠಙ್ಗಸುಸಮಾಗತಾ।
‘‘Soḷasākārasampannā, aṭṭhaṅgasusamāgatā;
ತಾದಿಸೀ ಸೀಲವತೀ ಉಪಾಸಿಕಾ।
Tādisī sīlavatī upāsikā;
ಉಪಪಜ್ಜತಿ ದೇವಲೋಕಂ ಮನಾಪ’’ನ್ತಿ॥ ನವಮಂ।
Upapajjati devalokaṃ manāpa’’nti. navamaṃ;
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೯-೧೦. ಇಧಲೋಕಿಕಸುತ್ತದ್ವಯವಣ್ಣನಾ • 9-10. Idhalokikasuttadvayavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೯-೧೦. ಪಠಮಇಧಲೋಕಿಕಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 9-10. Paṭhamaidhalokikasuttādivaṇṇanā