| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
૬. પઠમકરણીયવિમાનવણ્ણના
6. Paṭhamakaraṇīyavimānavaṇṇanā
ઉચ્ચમિદં મણિથૂણન્તિ કરણીયવિમાનં. તસ્સ કા ઉપ્પત્તિ? ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને. તેન સમયેન સાવત્થિવાસી એકો ઉપાસકો ન્હાનોપકરણાનિ ગહેત્વા અચિરવતિં ગન્ત્વા ન્હત્વા આગચ્છન્તો ભગવન્તં સાવત્થિં પિણ્ડાય પવિસન્તં દિસ્વા ઉપસઙ્કમિત્વા વન્દિત્વા એવમાહ ‘‘ભન્તે કેન નિમન્તિતા’’તિ. ભગવા તુણ્હી અહોસિ. સો કેનચિ અનિમન્તિતભાવં ઞત્વા આહ ‘‘અધિવાસેતુ મે, ભન્તે, ભગવા ભત્તં અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન. સો ભગવન્તં અત્તનો ગેહં નેત્વા બુદ્ધારહં આસનં પઞ્ઞાપેત્વા તત્થ ભગવન્તં નિસીદાપેત્વા પણીતેન અન્નપાનેન સન્તપ્પેસિ. ભગવા કતભત્તકિચ્ચો તસ્સ અનુમોદનં કત્વા પક્કામિ. સેસં અનન્તરવિમાનસદિસં. તેન વુત્તં –
Uccamidaṃmaṇithūṇanti karaṇīyavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthivāsī eko upāsako nhānopakaraṇāni gahetvā aciravatiṃ gantvā nhatvā āgacchanto bhagavantaṃ sāvatthiṃ piṇḍāya pavisantaṃ disvā upasaṅkamitvā vanditvā evamāha ‘‘bhante kena nimantitā’’ti. Bhagavā tuṇhī ahosi. So kenaci animantitabhāvaṃ ñatvā āha ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā bhattaṃ anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. So bhagavantaṃ attano gehaṃ netvā buddhārahaṃ āsanaṃ paññāpetvā tattha bhagavantaṃ nisīdāpetvā paṇītena annapānena santappesi. Bhagavā katabhattakicco tassa anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sesaṃ anantaravimānasadisaṃ. Tena vuttaṃ –
૯૨૬. ‘‘ઉચ્ચમિદં મણિથૂણં વિમાનં…પે॰… નારિયો ચ નચ્ચન્તિ સુવણ્ણછન્ના.
926. ‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe… nāriyo ca naccanti suvaṇṇachannā.
૯૨૮. ‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો…પે॰… વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.
928. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
૯૩૦. ‘‘સો દેવપુત્તો અત્તમનો…પે॰… યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલં’’.
930. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
૯૩૧.
931.
‘‘કરણીયાનિ પુઞ્ઞાનિ, પણ્ડિતેન વિજાનતા;
‘‘Karaṇīyāni puññāni, paṇḍitena vijānatā;
સમ્મગ્ગતેસુ બુદ્ધેસુ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.
Sammaggatesu buddhesu, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
૯૩૧.
931.
‘‘અત્થાય વત મે બુદ્ધો, અરઞ્ઞા ગામમાગતો;
‘‘Atthāya vata me buddho, araññā gāmamāgato;
કત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા, તાવતિંસૂપગો અહં.
Kattha cittaṃ pasādetvā, tāvatiṃsūpago ahaṃ.
૯૩૩. ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰… વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.
933. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
૯૩૧. તત્થ પણ્ડિતેનાતિ સપ્પઞ્ઞેન. વિજાનતાતિ અત્તનો હિતાહિતં જાનન્તેન. સમ્મગ્ગતેસૂતિ સમ્માપટિપન્નેસુ, બુદ્ધેસૂતિ સમ્માસમ્બુદ્ધેસુ.
931. Tattha paṇḍitenāti sappaññena. Vijānatāti attano hitāhitaṃ jānantena. Sammaggatesūti sammāpaṭipannesu, buddhesūti sammāsambuddhesu.
૯૩૨. અત્થાયાતિ હિતાય, વુડ્ઢિયા વા. અરઞ્ઞાતિ વિહારતો, જેતવનં સન્ધાય વદતિ . તાવતિંસૂપગોતિ તાવતિંસદેવકાયં, તાવતિંસભવનં વા ઉપ્પજ્જનવસેન ઉપગતો. સેસં વુત્તનયમેવ.
932.Atthāyāti hitāya, vuḍḍhiyā vā. Araññāti vihārato, jetavanaṃ sandhāya vadati . Tāvatiṃsūpagoti tāvatiṃsadevakāyaṃ, tāvatiṃsabhavanaṃ vā uppajjanavasena upagato. Sesaṃ vuttanayameva.
કરણીયવિમાનવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Karaṇīyavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi / ૬. પઠમકરણીયવિમાનવત્થુ • 6. Paṭhamakaraṇīyavimānavatthu
