Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཝིམཱནཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
༦. པཋམཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ
6. Paṭhamakaraṇīyavimānavaṇṇanā
ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎནྟི ཀརཎཱིཡཝིམཱནཾ། ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ། ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཨེཀོ ཨུཔཱསཀོ ནྷཱནོཔཀརཎཱནི གཧེཏྭཱ ཨཙིརཝཏིཾ གནྟྭཱ ནྷཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ བྷགཝནྟཾ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘བྷནྟེ ཀེན ནིམནྟིཏཱ’’ཏི། བྷགཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི། སོ ཀེནཙི ཨནིམནྟིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨདྷིཝཱསེཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷཏྟཾ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི། ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན། སོ བྷགཝནྟཾ ཨཏྟནོ གེཧཾ ནེཏྭཱ བུདྡྷཱརཧཾ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ བྷགཝནྟཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཨནྣཔཱནེན སནྟཔྤེསི། བྷགཝཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཏསྶ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི། སེསཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསཾ། ཏེན ཝུཏྟཾ –
Uccamidaṃmaṇithūṇanti karaṇīyavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthivāsī eko upāsako nhānopakaraṇāni gahetvā aciravatiṃ gantvā nhatvā āgacchanto bhagavantaṃ sāvatthiṃ piṇḍāya pavisantaṃ disvā upasaṅkamitvā vanditvā evamāha ‘‘bhante kena nimantitā’’ti. Bhagavā tuṇhī ahosi. So kenaci animantitabhāvaṃ ñatvā āha ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā bhattaṃ anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. So bhagavantaṃ attano gehaṃ netvā buddhārahaṃ āsanaṃ paññāpetvā tattha bhagavantaṃ nisīdāpetvā paṇītena annapānena santappesi. Bhagavā katabhattakicco tassa anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sesaṃ anantaravimānasadisaṃ. Tena vuttaṃ –
༩༢༦. ‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ…པེ॰… ནཱརིཡོ ཙ ནཙྩནྟི སུཝཎྞཚནྣཱ༎
926. ‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe… nāriyo ca naccanti suvaṇṇachannā.
༩༢༨. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ॰… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎
928. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
༩༣༠. ‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ॰… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’༎
930. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
༩༣༡.
931.
‘‘ཀརཎཱིཡཱནི པུཉྙཱནི, པཎྜིཏེན ཝིཛཱནཏཱ།
‘‘Karaṇīyāni puññāni, paṇḍitena vijānatā;
སམྨགྒཏེསུ བུདྡྷེསུ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Sammaggatesu buddhesu, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༩༣༡.
931.
‘‘ཨཏྠཱཡ ཝཏ མེ བུདྡྷོ, ཨརཉྙཱ གཱམམཱགཏོ།
‘‘Atthāya vata me buddho, araññā gāmamāgato;
ཀཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོ ཨཧཾ༎
Kattha cittaṃ pasādetvā, tāvatiṃsūpago ahaṃ.
༩༣༣. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ॰… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎
933. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
༩༣༡. ཏཏྠ པཎྜིཏེནཱཏི སཔྤཉྙེན། ཝིཛཱནཏཱཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནནྟེན། སམྨགྒཏེསཱུཏི སམྨཱཔཊིཔནྣེསུ, བུདྡྷེསཱུཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེསུ།
931. Tattha paṇḍitenāti sappaññena. Vijānatāti attano hitāhitaṃ jānantena. Sammaggatesūti sammāpaṭipannesu, buddhesūti sammāsambuddhesu.
༩༣༢. ཨཏྠཱཡཱཏི ཧིཏཱཡ, ཝུཌྜྷིཡཱ ཝཱ། ཨརཉྙཱཏི ཝིཧཱརཏོ, ཛེཏཝནཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི ། ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོཏི ཏཱཝཏིཾསདེཝཀཱཡཾ, ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནཝསེན ཨུཔགཏོ། སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ།
932.Atthāyāti hitāya, vuḍḍhiyā vā. Araññāti vihārato, jetavanaṃ sandhāya vadati . Tāvatiṃsūpagoti tāvatiṃsadevakāyaṃ, tāvatiṃsabhavanaṃ vā uppajjanavasena upagato. Sesaṃ vuttanayameva.
ཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Karaṇīyavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཝིམཱནཝཏྠུཔཱལི༹ • Vimānavatthupāḷi / ༦. པཋམཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཏྠུ • 6. Paṭhamakaraṇīyavimānavatthu