| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / धम्मसङ्गणी-अनुटीका • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
पठममग्गवीसतिमहानयवण्णना
Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā
३५७. झानमग्गादिपरियायेहि कथिते बोज्झनकाति अधिप्पेता, विसेसतो पुब्बभागे ‘‘झानं भावेमि मग्गं भावेमी’’ति पवत्तज्झासया होन्तीति अधिप्पायेन ‘‘यस्स पुब्बभागे’’तिआदिमाह।
357. Jhānamaggādipariyāyehi kathite bojjhanakāti adhippetā, visesato pubbabhāge ‘‘jhānaṃ bhāvemi maggaṃ bhāvemī’’ti pavattajjhāsayā hontīti adhippāyena ‘‘yassa pubbabhāge’’tiādimāha.
३५८. उपनिस्सयवसेनाति तथा चित्तप्पवत्तिसङ्खातेन पुब्बभागाभिसङ्खारेन। तेनेवाह ‘‘यस्स ही’’तिआदि। तदनुरूपबलाति अधिपतिपच्चयलाभेन सत्तिविसेसयोगमाह। यदि पुब्बभागाभिसङ्खारवसेन छन्दादीनं अधिपतिभावो, किमत्थमेतेयेव एवं वुत्ता, ननु सद्धादीनम्पि पुब्बभागाभिसङ्खारो लब्भतीति आह ‘‘सेसधम्मान’’न्तिआदि। अतंसभावत्ताति सम्पयुत्तेहि सातिसयमनुवत्तितब्बभावरहितत्ता। किञ्चापि हि सद्धादयोपि इन्द्रियपच्चयताय सम्पयुत्तेहि अनुवत्तयन्ति, एकस्मिं पन चित्तुप्पादे समधुरेन अञ्ञेन विना सम्पयुत्तेहि अनुवत्तनीयभावो न तेसं यथा छन्दादीनन्ति तेयेव अधिपतिभावेन वुत्ता। एवञ्च कत्वा इन्द्रियसहजाताधिपतिपच्चयानं विसेसो परिब्यत्तो होति।
358. Upanissayavasenāti tathā cittappavattisaṅkhātena pubbabhāgābhisaṅkhārena. Tenevāha ‘‘yassa hī’’tiādi. Tadanurūpabalāti adhipatipaccayalābhena sattivisesayogamāha. Yadi pubbabhāgābhisaṅkhāravasena chandādīnaṃ adhipatibhāvo, kimatthameteyeva evaṃ vuttā, nanu saddhādīnampi pubbabhāgābhisaṅkhāro labbhatīti āha ‘‘sesadhammāna’’ntiādi. Ataṃsabhāvattāti sampayuttehi sātisayamanuvattitabbabhāvarahitattā. Kiñcāpi hi saddhādayopi indriyapaccayatāya sampayuttehi anuvattayanti, ekasmiṃ pana cittuppāde samadhurena aññena vinā sampayuttehi anuvattanīyabhāvo na tesaṃ yathā chandādīnanti teyeva adhipatibhāvena vuttā. Evañca katvā indriyasahajātādhipatipaccayānaṃ viseso paribyatto hoti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / धम्मसङ्गणीपाळि • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / लोकुत्तरकुसलं • Lokuttarakusalaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / धम्मसङ्गणि-अट्ठकथा • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / पठममग्गवीसतिमहानयो • Paṭhamamaggavīsatimahānayo
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / धम्मसङ्गणी-मूलटीका • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / पठममग्गवीसतिमहानयवण्णना • Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā
