Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၇-၈. ပဌမနာထသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
7-8. Paṭhamanāthasuttādivaṇṇanā
၁၇-၁၈. သတ္တမေ ယေဟိ သီလာဒီဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဓမ္မသရဏတာယ ဓမ္မေနေဝ နာထတိ အာသီသတိ အဘိဘဝတီတိ နာထော ဝုစ္စတိ, တေ တသ္သ နာထဘာဝကရာ ဓမ္မာ နာထကရဏာတိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘အတ္တနော သနာထဘာဝကရာ ပတိဋ္ဌကရာတိ အတ္ထော’’တိ။ တတ္ထ အတ္တနော ပတိဋ္ဌကရာတိ ယသ္သ နာထဘာဝကရာ, တသ္သ အတ္တနော ပတိဋ္ဌာဝိဓာယိနော။ အပ္ပတိဋ္ဌော အနာထော, သပ္ပတိဋ္ဌော သနာထောတိ ပတိဋ္ဌတ္ထော နာထ-သဒ္ဒော။ ကလ္ယာဏဂုဏယောဂတော ကလ္ယာဏာတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နာ’’တိ အာဟ။ မိဇ္ဇနလက္ခဏာ မေတ္တာ ဧတသ္သ အတ္ထီတိ မိတ္တော။ သော ဝုတ္တနယေန ကလ္ယာဏော အသ္သ အတ္ထီတိ တသ္သ အတ္ထိတာမတ္တံ ကလ္ယာဏမိတ္တပဒေန ဝုတ္တံ။ အသ္သ တေန သဗ္ဗကာလံ အဝိဇဟိတဝာသောတိ တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ကလ္ယာဏသဟာယော’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘တေဝသ္သာ’’တိ။ တေ ဧဝ ကလ္ယာဏမိတ္တာ အသ္သ ဘိက္ခုနော။ သဟ အယနတောတိ သဟ ပဝတ္တနတော။ အသမောဓာနေ စိတ္တေန, သမောဓာနေ ပန စိတ္တေန စေဝ ကာယေန စ သမ္ပဝင္ကော။ သုခံ ဝစော ဧတသ္မိံ အနုကူလဂာဟိမ္ဟိ အာဒရဂာရဝဝတိ ပုဂ္ဂလေတိ သုဝစော။ တေနာဟ ‘‘သုခေန ဝတ္တဗ္ဗော’’တိအာဒိ။ ခမောတိ ခန္တော။ တမေဝသ္သ ခမဘာဝံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဂာဠ္ဟေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝာမတောတိ မိစ္ဆာ, အယောနိသော ဝာ ဂဏ္ဟာတိ။ ပဋိပ္ဖရတီတိ ပဋာဏိကဘာဝေန တိဋ္ဌတိ။ ပဒက္ခိဏံ ဂဏ္ဟာတီတိ သမ္မာ, ယောနိသော ဝာ ဂဏ္ဟာတိ။
17-18. Sattame yehi sīlādīhi samannāgato bhikkhu dhammasaraṇatāya dhammeneva nāthati āsīsati abhibhavatīti nātho vuccati, te tassa nāthabhāvakarā dhammā nāthakaraṇāti vuttāti āha ‘‘attano sanāthabhāvakarā patiṭṭhakarāti attho’’ti. Tattha attano patiṭṭhakarāti yassa nāthabhāvakarā, tassa attano patiṭṭhāvidhāyino. Appatiṭṭho anātho, sappatiṭṭho sanāthoti patiṭṭhattho nātha-saddo. Kalyāṇaguṇayogato kalyāṇāti dassento ‘‘sīlādiguṇasampannā’’ti āha. Mijjanalakkhaṇā mettā etassa atthīti mitto. So vuttanayena kalyāṇo assa atthīti tassa atthitāmattaṃ kalyāṇamittapadena vuttaṃ. Assa tena sabbakālaṃ avijahitavāsoti taṃ dassetuṃ ‘‘kalyāṇasahāyo’’ti vuttanti āha ‘‘tevassā’’ti. Te eva kalyāṇamittā assa bhikkhuno. Saha ayanatoti saha pavattanato. Asamodhāne cittena, samodhāne pana cittena ceva kāyena ca sampavaṅko. Sukhaṃ vaco etasmiṃ anukūlagāhimhi ādaragāravavati puggaleti suvaco. Tenāha ‘‘sukhena vattabbo’’tiādi. Khamoti khanto. Tamevassa khamabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘gāḷhenā’’tiādi vuttaṃ. Vāmatoti micchā, ayoniso vā gaṇhāti. Paṭippharatīti paṭāṇikabhāvena tiṭṭhati. Padakkhiṇaṃ gaṇhātīti sammā, yoniso vā gaṇhāti.
ဥစ္စာဝစာနီတိ ဝိပုလခုဒ္ဒကာနိ။ တတ္ရုပဂမနိယာယာတိ တတ္ရ တတ္ရ မဟန္တေ ခုဒ္ဒကေ စ ကမ္မေ သာဓနဝသေန ဥပာယေန ဥပဂစ္ဆန္တိယာ, တသ္သ တသ္သ ကမ္မသ္သ နိပ္ဖာဒနေ သမတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ တတ္ရုပာယာယာတိ ဝာ တတ္ရ တတ္ရ ကမ္မေ သာဓေတဗ္ဗေ ဥပာယဘူတာယ။
Uccāvacānīti vipulakhuddakāni. Tatrupagamaniyāyāti tatra tatra mahante khuddake ca kamme sādhanavasena upāyena upagacchantiyā, tassa tassa kammassa nipphādane samatthāyāti attho. Tatrupāyāyāti vā tatra tatra kamme sādhetabbe upāyabhūtāya.
ဓမ္မေ အသ္သ ကာမောတိ ဓမ္မကာမောတိ ဗ္ယဓိကရဏာနမ္ပိ ဗာဟိရတ္ထော သမာသော ဟောတီတိ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ ကာမေတဗ္ဗတော ဝာ ပိယာယိတဗ္ဗတော ကာမော, ဓမ္မော။ ဓမ္မော ကာမော အသ္သာတိ ဓမ္မကာမော။ ဓမ္မောတိ ပရိယတ္တိဓမ္မော အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပိယာယတီတိ အတ္ထော’’တိ။ သမုဒာဟရဏံ ကထနံ သမုဒာဟာရော, ပိယော သမုဒာဟာရော ဧတသ္သာတိ ပိယသမုဒာဟာရော။ သယဉ္စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေန ‘‘သက္ကစ္စ’’န္တိ ပဒံ အနုကဍ္ဎတိ။ တေန သယဉ္စ သက္ကစ္စံ ဒေသေတုကာမော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အဘိဓမ္မော သတ္တ ပကရဏာနိ ‘‘အဓိကော အဘိဝိသိဋ္ဌော စ ပရိယတ္တိဓမ္မော’’တိ ကတ္ဝာ။ ဝိနယော ဥဘတောဝိဘင္ဂာ ဝိနယနတော ကာယဝာစာနံ။ အဘိဝိနယော ခန္ဓကပရိဝာရာ ဝိသေသတော အာဘိသမာစာရိကဓမ္မကိတ္တနတော။ အာဘိသမာစာရိကဓမ္မပာရိပူရိဝသေနေဝ ဟိ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယကဓမ္မပာရိပူရီ။ ဓမ္မော ဧဝ ပိဋကဒ္ဝယသ္သပိ ပရိယတ္တိဓမ္မဘာဝတော။ မဂ္ဂဖလာနိ အဘိဓမ္မော ‘‘နိဗ္ဗာနဓမ္မသ္သ အဘိမုခော’’တိ ကတ္ဝာ။ ကိလေသဝူပသမကရဏံ ပုဗ္ဗဘာဂိယာ တိသ္သော သိက္ခာ သင္ခေပတော ဝိဝဋ္ဋနိသ္သိတော သမထော ဝိပသ္သနာ စ။ ဥဠာရပာမောဇ္ဇောတိ ဗလဝပာမောဇ္ဇော။ ကာရဏတ္ထေတိ နိမိတ္တတ္ထေ။ ကုသလဓမ္မနိမိတ္တံ ဟိသ္သ ဝီရိယာရမ္ဘော။ တေနာဟ ‘‘တေသံ အဓိဂမတ္ထာယာ’’တိ။ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ ဝာ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗေ ဘုမ္မံ ယထာ ‘‘စေတသော အဝူပသမေ အယောနိသောမနသိကာရပဒဋ္ဌာန’’န္တိ။ အဋ္ဌမေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
Dhamme assa kāmoti dhammakāmoti byadhikaraṇānampi bāhirattho samāso hotīti katvā vuttaṃ. Kāmetabbato vā piyāyitabbato kāmo, dhammo. Dhammo kāmo assāti dhammakāmo. Dhammoti pariyattidhammo adhippetoti āha ‘‘tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ piyāyatīti attho’’ti. Samudāharaṇaṃ kathanaṃ samudāhāro, piyo samudāhāro etassāti piyasamudāhāro. Sayañcāti ettha ca-saddena ‘‘sakkacca’’nti padaṃ anukaḍḍhati. Tena sayañca sakkaccaṃ desetukāmo hotīti yojanā. Abhidhammo satta pakaraṇāni ‘‘adhiko abhivisiṭṭho ca pariyattidhammo’’ti katvā. Vinayo ubhatovibhaṅgā vinayanato kāyavācānaṃ. Abhivinayo khandhakaparivārā visesato ābhisamācārikadhammakittanato. Ābhisamācārikadhammapāripūrivaseneva hi ādibrahmacariyakadhammapāripūrī. Dhammo eva piṭakadvayassapi pariyattidhammabhāvato. Maggaphalāni abhidhammo ‘‘nibbānadhammassa abhimukho’’ti katvā. Kilesavūpasamakaraṇaṃ pubbabhāgiyā tisso sikkhā saṅkhepato vivaṭṭanissito samatho vipassanā ca. Uḷārapāmojjoti balavapāmojjo. Kāraṇattheti nimittatthe. Kusaladhammanimittaṃ hissa vīriyārambho. Tenāha ‘‘tesaṃ adhigamatthāyā’’ti. Kusalesu dhammesūti vā nipphādetabbe bhummaṃ yathā ‘‘cetaso avūpasame ayonisomanasikārapadaṭṭhāna’’nti. Aṭṭhame natthi vattabbaṃ.
ပဌမနာထသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamanāthasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya
၇. ပဌမနာထသုတ္တံ • 7. Paṭhamanāthasuttaṃ
၈. ဒုတိယနာထသုတ္တံ • 8. Dutiyanāthasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
၇. ပဌမနာထသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Paṭhamanāthasuttavaṇṇanā
၈. ဒုတိယနာထသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Dutiyanāthasuttavaṇṇanā