Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഉദാന-അട്ഠകഥാ • Udāna-aṭṭhakathā

    ൮. പാടലിഗാമിയവഗ്ഗോ

    8. Pāṭaligāmiyavaggo

    ൧. പഠമനിബ്ബാനപടിസംയുത്തസുത്തവണ്ണനാ

    1. Paṭhamanibbānapaṭisaṃyuttasuttavaṇṇanā

    ൭൧. പാടലിഗാമിയവഗ്ഗസ്സ പഠമേ നിബ്ബാനപടിസംയുത്തായാതി അമതധാതുസന്നിസ്സിതായ അസങ്ഖതധാതുയാ പവേദനവസേന പവത്തായ. ധമ്മിയാ കഥായാതി ധമ്മദേസനായ. സന്ദസ്സേതീതി സഭാവസരസലക്ഖണതോ നിബ്ബാനം ദസ്സേതി. സമാദപേതീതി തമേവ അത്ഥം തേ ഭിക്ഖൂ ഗണ്ഹാപേതി. സമുത്തേജേതീതി തദത്ഥഗഹണേ ഉസ്സാഹം ജനേന്തോ തേജേതി ജോതേതി. സമ്പഹംസേതീതി നിബ്ബാനഗുണേഹി സമ്മദേവ സബ്ബപ്പകാരേഹി തോസേതി.

    71. Pāṭaligāmiyavaggassa paṭhame nibbānapaṭisaṃyuttāyāti amatadhātusannissitāya asaṅkhatadhātuyā pavedanavasena pavattāya. Dhammiyā kathāyāti dhammadesanāya. Sandassetīti sabhāvasarasalakkhaṇato nibbānaṃ dasseti. Samādapetīti tameva atthaṃ te bhikkhū gaṇhāpeti. Samuttejetīti tadatthagahaṇe ussāhaṃ janento tejeti joteti. Sampahaṃsetīti nibbānaguṇehi sammadeva sabbappakārehi toseti.

    അഥ വാ സന്ദസ്സേതീതി ‘‘സോ സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗാ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൧.൨൮൧; ൨.൩൩൭; മഹാവ॰ ൮) നയേനേവ സബ്ബഥാ തേന തേന പരിയായേന തേസം തേസം അജ്ഝാസയാനുരൂപം സമ്മാ ദസ്സേതി. സമാദപേതീതി ‘‘ഇമിനാ അരിയമഗ്ഗേന തം അധിഗന്തബ്ബ’’ന്തി അധിഗമപടിപദായ സദ്ധിം തത്ഥ ഭിക്ഖൂ നിന്നപോണപബ്ഭാരേ കരോന്തോ സമ്മാ ആദപേതി ഗണ്ഹാപേതി. സമുത്തേജേതീതി ഏതം ദുക്കരം ദുരഭിസമ്ഭവന്തി ‘‘മാ സമ്മാപടിപത്തിയം പമാദം അന്തരാവോസാനം ആപജ്ജഥ, ഉപനിസ്സയസമ്പന്നസ്സ വീരിയവതോ നയിദം ദുക്കരം, തസ്മാ സീലവിസുദ്ധിആദിവിസുദ്ധിപടിപദായ ഉട്ഠഹഥ ഘടയഥ വായമേയ്യാഥാ’’തി നിബ്ബാനാധിഗമായ ഉസ്സാഹേതി, തത്ഥ വാ ചിത്തം വോദപേതി. സമ്പഹംസേതീതി ‘‘മദനിമ്മദനോ പിപാസവിനയോ ആലയസമുഗ്ഘാതോ’’തി (അ॰ നി॰ ൪.൩൪; ഇതിവു॰ ൯൦), രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോതി (സം॰ നി॰ ൪.൩൬൭; ഇതിവു॰ ൪൪), അസങ്ഖതന്തി (സം॰ നി॰ ൪.൩൬൭), അമതഞ്ച സന്തന്തിആദിനാ ച അനേകപരിയായേന (സം॰ നി॰ ൪.൪൦൯) നിബ്ബാനാനിസംസപ്പകാസനേന തേസം ഭിക്ഖൂനം ചിത്തം തോസേന്തോ ഹാസേന്തോ സമ്പഹംസേതി സമസ്സാസേതി.

    Atha vā sandassetīti ‘‘so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggā taṇhakkhayo virāgo nirodho’’tiādinā (ma. ni. 1.281; 2.337; mahāva. 8) nayeneva sabbathā tena tena pariyāyena tesaṃ tesaṃ ajjhāsayānurūpaṃ sammā dasseti. Samādapetīti ‘‘iminā ariyamaggena taṃ adhigantabba’’nti adhigamapaṭipadāya saddhiṃ tattha bhikkhū ninnapoṇapabbhāre karonto sammā ādapeti gaṇhāpeti. Samuttejetīti etaṃ dukkaraṃ durabhisambhavanti ‘‘mā sammāpaṭipattiyaṃ pamādaṃ antarāvosānaṃ āpajjatha, upanissayasampannassa vīriyavato nayidaṃ dukkaraṃ, tasmā sīlavisuddhiādivisuddhipaṭipadāya uṭṭhahatha ghaṭayatha vāyameyyāthā’’ti nibbānādhigamāya ussāheti, tattha vā cittaṃ vodapeti. Sampahaṃsetīti ‘‘madanimmadano pipāsavinayo ālayasamugghāto’’ti (a. ni. 4.34; itivu. 90), rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti (saṃ. ni. 4.367; itivu. 44), asaṅkhatanti (saṃ. ni. 4.367), amatañca santantiādinā ca anekapariyāyena (saṃ. ni. 4.409) nibbānānisaṃsappakāsanena tesaṃ bhikkhūnaṃ cittaṃ tosento hāsento sampahaṃseti samassāseti.

    തേധാതി തേ ഇധ. അട്ഠിം കത്വാതി ‘‘അത്ഥി കിഞ്ചി അയം നോ അത്ഥോ അധിഗന്തബ്ബോ’’തി ഏവം സല്ലക്ഖേത്വാ തായ ദേസനായ അത്ഥികാ ഹുത്വാ. മനസി കത്വാതി ചിത്തേ ഠപേത്വാ അനഞ്ഞവിഹിതാ തം ദേസനം അത്തനോ ചിത്തഗതമേവ കത്വാ. സബ്ബം ചേതസോ സമന്നാഹരിത്വാതി സബ്ബേന കാരകചിത്തേന ആദിതോ പട്ഠായ യാവ പരിയോസാനാ ദേസനം ആവജ്ജേത്വാ, തഗ്ഗതമേവ ആഭോഗം കത്വാതി അത്ഥോ. അഥ വാ സബ്ബം ചേതസോ സമന്നാഹരിത്വാതി സബ്ബസ്മാ ചിത്തതോ ദേസനം സമ്മാ അനു അനു ആഹരിത്വാ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ദേസേന്തസ്സ യേഹി ചിത്തേഹി ദേസനാ കതാ, സബ്ബസ്മാ ചിത്തതോ പവത്തം ദേസനം ബഹി ഗന്തും അദേന്തോ സമ്മാ അവിപരീതം അനു അനു ആഹരിത്വാ അത്തനോ ചിത്തസന്താനം ആഹരിത്വാ യഥാദേസിതദേസിതം ദേസനം സുട്ഠു ഉപധാരേത്വാ. ഓഹിതസോതാതി അവഹിതസോതാ, സുട്ഠു ഉപിതസോതാ. ഓഹിതസോതാതി വാ അവിക്ഖിത്തസോതാ. തമേവ ഉപലബ്ഭമാനോപി ഹി സവനേ അവിക്ഖേപോ സതിസംവരോ വിയ ചക്ഖുന്ദ്രിയാദീസു സോതിന്ദ്രിയേപി വത്തുമരഹതീതി. ഏത്ഥ ച ‘‘അട്ഠിം കത്വാ’’തിആദീഹി ചതൂഹിപി പദേഹി തേസം ഭിക്ഖൂനം തപ്പരഭാവതോ സവനേ ആദരദീപനേന സക്കച്ചസവനം ദസ്സേതി.

    Tedhāti te idha. Aṭṭhiṃ katvāti ‘‘atthi kiñci ayaṃ no attho adhigantabbo’’ti evaṃ sallakkhetvā tāya desanāya atthikā hutvā. Manasi katvāti citte ṭhapetvā anaññavihitā taṃ desanaṃ attano cittagatameva katvā. Sabbaṃ cetaso samannāharitvāti sabbena kārakacittena ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā desanaṃ āvajjetvā, taggatameva ābhogaṃ katvāti attho. Atha vā sabbaṃ cetaso samannāharitvāti sabbasmā cittato desanaṃ sammā anu anu āharitvā. Idaṃ vuttaṃ hoti – desentassa yehi cittehi desanā katā, sabbasmā cittato pavattaṃ desanaṃ bahi gantuṃ adento sammā aviparītaṃ anu anu āharitvā attano cittasantānaṃ āharitvā yathādesitadesitaṃ desanaṃ suṭṭhu upadhāretvā. Ohitasotāti avahitasotā, suṭṭhu upitasotā. Ohitasotāti vā avikkhittasotā. Tameva upalabbhamānopi hi savane avikkhepo satisaṃvaro viya cakkhundriyādīsu sotindriyepi vattumarahatīti. Ettha ca ‘‘aṭṭhiṃ katvā’’tiādīhi catūhipi padehi tesaṃ bhikkhūnaṃ tapparabhāvato savane ādaradīpanena sakkaccasavanaṃ dasseti.

    ഏതമത്ഥം വിദിത്വാതി ഏതം തേസം ഭിക്ഖൂനം തസ്സാ നിബ്ബാനപടിസംയുത്തായ ധമ്മകഥായ സവനേ ആദരകാരിതം സബ്ബാകാരതോ വിദിത്വാ. ഇമം ഉദാനന്തി ഇമം നിബ്ബാനസ്സ തബ്ബിധുരധമ്മദേസനാമുഖേന പരമത്ഥതോ വിജ്ജമാനഭാവവിഭാവനം ഉദാനം ഉദാനേസി.

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ tassā nibbānapaṭisaṃyuttāya dhammakathāya savane ādarakāritaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ nibbānassa tabbidhuradhammadesanāmukhena paramatthato vijjamānabhāvavibhāvanaṃ udānaṃ udānesi.

    തത്ഥ അത്ഥീതി വിജ്ജതി, പരമത്ഥതോ ഉപലബ്ഭതീതി അത്ഥോ. ഭിക്ഖവേതി തേസം ഭിക്ഖൂനം ആലപനം. നനു ച ഉദാനം നാമ പീതിസോമനസ്സസമുട്ഠാപിതോ വാ ധമ്മസംവേഗസമുട്ഠാപിതോ വാ ധമ്മപടിഗ്ഗാഹകനിരപേക്ഖോ ഉദാഹാരോ, തഥാ ചേവ ഏത്തകേസു സുത്തേസു ആഗതം, ഇധ കസ്മാ ഭഗവാ ഉദാനേന്തോ തേ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസീതി? തേസം ഭിക്ഖൂനം സഞ്ഞാപനത്ഥം. നിബ്ബാനപടിസംയുത്തഞ്ഹി ഭഗവാ തേസം ഭിക്ഖൂനം ധമ്മം ദേസേത്വാ നിബ്ബാനഗുണാനുസ്സരണേന ഉപ്പന്നപീതിസോമനസ്സാ ഉദാനം ഉദാനേസി. ഇധ നിബ്ബാനവജ്ജോ സബ്ബോ സഭാവധമ്മോ പച്ചയായത്തവുത്തികോവ ഉപലബ്ഭതി, ന പച്ചയനിരപേക്ഖോ. അയം പന നിബ്ബാനധമ്മോ കതമപച്ചയേ ഉപലബ്ഭതീതി തേസം ഭിക്ഖൂനം ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ തേ ച സഞ്ഞാപേതുകാമോ ‘‘അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, തദായതന’’ന്തിആദിമാഹ, ന ഏകന്തതോവ തേ പടിഗ്ഗാഹകേ കത്വാതി വേദിതബ്ബം. തദായതനന്തി തം കാരണം. കാരോ പദസന്ധികരോ. നിബ്ബാനഞ്ഹി മഗ്ഗഫലഞാണാദീനം ആരമ്മണപച്ചയഭാവതോ രൂപാദീനി വിയ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണാദീനം ആരമ്മണപച്ചയഭൂതാനീതി കാരണട്ഠേന ‘‘ആയതന’’ന്തി വുച്ചതി. ഏത്താവതാ ച ഭഗവാ തേസം ഭിക്ഖൂനം അസങ്ഖതായ ധാതുയാ പരമത്ഥതോ അത്ഥിഭാവം പവേദേസി.

    Tattha atthīti vijjati, paramatthato upalabbhatīti attho. Bhikkhaveti tesaṃ bhikkhūnaṃ ālapanaṃ. Nanu ca udānaṃ nāma pītisomanassasamuṭṭhāpito vā dhammasaṃvegasamuṭṭhāpito vā dhammapaṭiggāhakanirapekkho udāhāro, tathā ceva ettakesu suttesu āgataṃ, idha kasmā bhagavā udānento te bhikkhū āmantesīti? Tesaṃ bhikkhūnaṃ saññāpanatthaṃ. Nibbānapaṭisaṃyuttañhi bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ desetvā nibbānaguṇānussaraṇena uppannapītisomanassā udānaṃ udānesi. Idha nibbānavajjo sabbo sabhāvadhammo paccayāyattavuttikova upalabbhati, na paccayanirapekkho. Ayaṃ pana nibbānadhammo katamapaccaye upalabbhatīti tesaṃ bhikkhūnaṃ cetoparivitakkamaññāya te ca saññāpetukāmo ‘‘atthi, bhikkhave, tadāyatana’’ntiādimāha, na ekantatova te paṭiggāhake katvāti veditabbaṃ. Tadāyatananti taṃ kāraṇaṃ. Dakāro padasandhikaro. Nibbānañhi maggaphalañāṇādīnaṃ ārammaṇapaccayabhāvato rūpādīni viya cakkhuviññāṇādīnaṃ ārammaṇapaccayabhūtānīti kāraṇaṭṭhena ‘‘āyatana’’nti vuccati. Ettāvatā ca bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ asaṅkhatāya dhātuyā paramatthato atthibhāvaṃ pavedesi.

    തത്രായം ധമ്മന്വയോ – ഇധ സങ്ഖതധമ്മാനം വിജ്ജമാനത്താ അസങ്ഖതായപി ധാതുയാ ഭവിതബ്ബം തപ്പടിപക്ഖത്താ സഭാവധമ്മാനം. യഥാ ഹി ദുക്ഖേ വിജ്ജമാനേ തപ്പടിപക്ഖഭൂതം സുഖമ്പി വിജ്ജതിയേവ , തഥാ ഉണ്ഹേ വിജ്ജമാനേ സീതമ്പി വിജ്ജതി, പാപധമ്മേസു വിജ്ജമാനേസു കല്യാണധമ്മാപി വിജ്ജന്തി ഏവ. വുത്തഞ്ചേതം –

    Tatrāyaṃ dhammanvayo – idha saṅkhatadhammānaṃ vijjamānattā asaṅkhatāyapi dhātuyā bhavitabbaṃ tappaṭipakkhattā sabhāvadhammānaṃ. Yathā hi dukkhe vijjamāne tappaṭipakkhabhūtaṃ sukhampi vijjatiyeva , tathā uṇhe vijjamāne sītampi vijjati, pāpadhammesu vijjamānesu kalyāṇadhammāpi vijjanti eva. Vuttañcetaṃ –

    ‘‘യഥാപി ദുക്ഖേ വിജ്ജന്തേ, സുഖം നാമപി വിജ്ജതി;

    ‘‘Yathāpi dukkhe vijjante, sukhaṃ nāmapi vijjati;

    ഏവം ഭവേ വിജ്ജമാനേ, വിഭവോപി ഇച്ഛിതബ്ബകോ.

    Evaṃ bhave vijjamāne, vibhavopi icchitabbako.

    ‘‘യഥാപി ഉണ്ഹേ വിജ്ജന്തേ, അപരം വിജ്ജതി സീതലം;

    ‘‘Yathāpi uṇhe vijjante, aparaṃ vijjati sītalaṃ;

    ഏവം തിവിധഗ്ഗി വിജ്ജന്തേ, നിബ്ബാനം ഇച്ഛിതബ്ബകം.

    Evaṃ tividhaggi vijjante, nibbānaṃ icchitabbakaṃ.

    ‘‘യഥാപി പാപേ വിജ്ജന്തേ, കല്യാണമപി വിജ്ജതി;

    ‘‘Yathāpi pāpe vijjante, kalyāṇamapi vijjati;

    ഏവമേവ ജാതി വിജ്ജന്തേ, അജാതിമപി ഇച്ഛിതബ്ബക’’ന്തിആദി. (ബു॰ വം॰ ൨.൧൦-൧൨) –

    Evameva jāti vijjante, ajātimapi icchitabbaka’’ntiādi. (bu. vaṃ. 2.10-12) –

    അപിച നിബ്ബാനസ്സ പരമത്ഥതോ അത്ഥിഭാവവിചാരണം പരതോ ആവിഭവിസ്സതി.

    Apica nibbānassa paramatthato atthibhāvavicāraṇaṃ parato āvibhavissati.

    ഏവം ഭഗവാ അസങ്ഖതായ ധാതുയാ പരമത്ഥതോ അത്ഥിഭാവം സമ്മുഖേന ദസ്സേത്വാ ഇദാനി തബ്ബിധുരധമ്മാപോഹനമുഖേനസ്സ സഭാവം ദസ്സേതും, ‘‘യത്ഥ നേവ പഥവീ ന ആപോ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ യസ്മാ നിബ്ബാനം സബ്ബസങ്ഖാരവിധുരസഭാവം യഥാ സങ്ഖതധമ്മേസു കത്ഥചി നത്ഥി, തഥാ തത്ഥപി സബ്ബേ സങ്ഖതധമ്മാ. ന ഹി സങ്ഖതാസങ്ഖതധമ്മാനം സമോധാനം സമ്ഭവതി. തത്രായം അത്ഥവിഭാവനാ – യത്ഥ യസ്മിം നിബ്ബാനേ യസ്സം അസങ്ഖതധാതുയം നേവ കക്ഖളലക്ഖണാ പഥവീധാതു അത്ഥി, ന പഗ്ഘരണലക്ഖണാ ആപോധാതു, ന ഉണ്ഹലക്ഖണാ തേജോധാതു, ന വിത്ഥമ്ഭനലക്ഖണാ വായോധാതു അത്ഥി. ഇതി ചതുമഹാഭൂതാഭാവവചനേന യഥാ സബ്ബസ്സപി ഉപാദാരൂപസ്സ അഭാവോ വുത്തോ ഹോതി തന്നിസ്സിതത്താ. ഏവം അനവസേസതോ കാമരൂപഭവസ്സ തത്ഥ അഭാവോ വുത്തോ ഹോതി തദായത്തവുത്തിഭാവതോ. ന ഹി മഹാഭൂതനിസ്സയേന വിനാ പഞ്ചവോകാരഭവോ ഏകവോകാരഭവോ വാ സമ്ഭവതീതി.

    Evaṃ bhagavā asaṅkhatāya dhātuyā paramatthato atthibhāvaṃ sammukhena dassetvā idāni tabbidhuradhammāpohanamukhenassa sabhāvaṃ dassetuṃ, ‘‘yattha neva pathavī na āpo’’tiādimāha. Tattha yasmā nibbānaṃ sabbasaṅkhāravidhurasabhāvaṃ yathā saṅkhatadhammesu katthaci natthi, tathā tatthapi sabbe saṅkhatadhammā. Na hi saṅkhatāsaṅkhatadhammānaṃ samodhānaṃ sambhavati. Tatrāyaṃ atthavibhāvanā – yattha yasmiṃ nibbāne yassaṃ asaṅkhatadhātuyaṃ neva kakkhaḷalakkhaṇā pathavīdhātu atthi, na paggharaṇalakkhaṇā āpodhātu, na uṇhalakkhaṇā tejodhātu, na vitthambhanalakkhaṇā vāyodhātu atthi. Iti catumahābhūtābhāvavacanena yathā sabbassapi upādārūpassa abhāvo vutto hoti tannissitattā. Evaṃ anavasesato kāmarūpabhavassa tattha abhāvo vutto hoti tadāyattavuttibhāvato. Na hi mahābhūtanissayena vinā pañcavokārabhavo ekavokārabhavo vā sambhavatīti.

    ഇദാനി അരൂപസഭാവത്തേപി നിബ്ബാനസ്സ അരൂപഭവപരിയാപന്നാനം ധമ്മാനം തത്ഥ അഭാവം ദസ്സേതും, ‘‘ന ആകാസാനഞ്ചായതനം…പേ॰… ന നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതന’’ന്തി വുത്തം. തത്ഥ ന ആകാസാനഞ്ചായതനന്തി സദ്ധിം ആരമ്മണേന കുസലവിപാകകിരിയഭേദോ തിവിധോപി ആകാസാനഞ്ചായതനചിത്തുപ്പാദോ നത്ഥീതി അത്ഥോ. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ. യദഗ്ഗേന ച നിബ്ബാനേ കാമലോകാദീനം അഭാവോ ഹോതി, തദഗ്ഗേന തത്ഥ ഇധലോകപരലോകാനമ്പി അഭാവോതി ആഹ – ‘‘നായം ലോകോ ന പരലോകോ’’തി. തസ്സത്ഥോ – യ്വായം ‘‘ഇത്ഥത്തം ദിട്ഠധമ്മോ ഇധലോകോ’’തി ച ലദ്ധവോഹാരോ ഖന്ധാദിലോകോ, യോ ച ‘‘തതോ അഞ്ഞഥാ പരോ അഭിസമ്പരായോ’’തി ച ലദ്ധവോഹാരോ ഖന്ധാദിലോകോ, തദുഭയമ്പി തത്ഥ നത്ഥീതി. ന ഉഭോ ചന്ദിമസൂരിയാതി യസ്മാ രൂപഗതേ സതി തമോ നാമ സിയാ, തമസ്സ ച വിധമനത്ഥം ചന്ദിമസൂരിയേഹി വത്തിതബ്ബം. സബ്ബേന സബ്ബം പന യത്ഥ രൂപഗതമേവ നത്ഥി, കുതോ തത്ഥ തമോ. തമസ്സ വാ വിധമനാ ചന്ദിമസൂരിയാ, തസ്മാ ചന്ദിമാ സൂരിയോ ചാതി ഉഭോപി തത്ഥ നിബ്ബാനേ നത്ഥീതി അത്ഥോ. ഇമിനാ ആലോകസഭാവതംയേവ നിബ്ബാനസ്സ ദസ്സേതി.

    Idāni arūpasabhāvattepi nibbānassa arūpabhavapariyāpannānaṃ dhammānaṃ tattha abhāvaṃ dassetuṃ, ‘‘na ākāsānañcāyatanaṃ…pe… na nevasaññānāsaññāyatana’’nti vuttaṃ. Tattha na ākāsānañcāyatananti saddhiṃ ārammaṇena kusalavipākakiriyabhedo tividhopi ākāsānañcāyatanacittuppādo natthīti attho. Sesesupi eseva nayo. Yadaggena ca nibbāne kāmalokādīnaṃ abhāvo hoti, tadaggena tattha idhalokaparalokānampi abhāvoti āha – ‘‘nāyaṃ loko na paraloko’’ti. Tassattho – yvāyaṃ ‘‘itthattaṃ diṭṭhadhammo idhaloko’’ti ca laddhavohāro khandhādiloko, yo ca ‘‘tato aññathā paro abhisamparāyo’’ti ca laddhavohāro khandhādiloko, tadubhayampi tattha natthīti. Na ubho candimasūriyāti yasmā rūpagate sati tamo nāma siyā, tamassa ca vidhamanatthaṃ candimasūriyehi vattitabbaṃ. Sabbena sabbaṃ pana yattha rūpagatameva natthi, kuto tattha tamo. Tamassa vā vidhamanā candimasūriyā, tasmā candimā sūriyo cāti ubhopi tattha nibbāne natthīti attho. Iminā ālokasabhāvataṃyeva nibbānassa dasseti.

    ഏത്താവതാ ച അനഭിസമേതാവീനം ഭിക്ഖൂനം അനാദിമതിസംസാരേ സുപിനന്തേപി അനനുഭൂതപുബ്ബം പരമഗമ്ഭീരം അതിദുദ്ദസം സണ്ഹസുഖുമം അതക്കാവചരം അച്ചന്തസന്തം പണ്ഡിതവേദനീയം അതിപണീതം അമതം നിബ്ബാനം വിഭാവേന്തോ പഠമം താവ ‘‘അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, തദായതന’’ന്തി തസ്സ അത്ഥിഭാവാ തേസം അഞ്ഞാണാദീനി അപനേത്വാ ‘‘യത്ഥ നേവ പഥവീ …പേ॰… ന ഉഭോ ചന്ദിമസൂരിയാ’’തി തദഞ്ഞധമ്മാപോഹനമുഖേന തം വിഭാവേതി ധമ്മരാജാ. തേന പഥവീആദിസബ്ബസങ്ഖതധമ്മവിധുരസഭാവാ യാ അസങ്ഖതാ ധാതു, തം നിബ്ബാനന്തി ദീപിതം ഹോതി. തേനേവാഹ, ‘‘തത്രാപാഹം, ഭിക്ഖവേ, നേവ ആഗതിം വദാമീ’’തി.

    Ettāvatā ca anabhisametāvīnaṃ bhikkhūnaṃ anādimatisaṃsāre supinantepi ananubhūtapubbaṃ paramagambhīraṃ atiduddasaṃ saṇhasukhumaṃ atakkāvacaraṃ accantasantaṃ paṇḍitavedanīyaṃ atipaṇītaṃ amataṃ nibbānaṃ vibhāvento paṭhamaṃ tāva ‘‘atthi, bhikkhave, tadāyatana’’nti tassa atthibhāvā tesaṃ aññāṇādīni apanetvā ‘‘yattha neva pathavī …pe… na ubho candimasūriyā’’ti tadaññadhammāpohanamukhena taṃ vibhāveti dhammarājā. Tena pathavīādisabbasaṅkhatadhammavidhurasabhāvā yā asaṅkhatā dhātu, taṃ nibbānanti dīpitaṃ hoti. Tenevāha, ‘‘tatrāpāhaṃ, bhikkhave, neva āgatiṃ vadāmī’’ti.

    തത്ഥ തത്രാതി തസ്മിം. അപിസദ്ദോ സമുച്ചയേ. അഹം, ഭിക്ഖവേ, യത്ഥ സങ്ഖാരപവത്തേ കുതോചി കസ്സചി ആഗതിം ന വദാമി യഥാപച്ചയം തത്ഥ ധമ്മമത്തസ്സ ഉപ്പജ്ജനതോ. ഏവം തസ്മിമ്പി ആയതനേ നിബ്ബാനേ കുതോചി ആഗതിം ആഗമനം നേവ വദാമി ആഗന്തബ്ബട്ഠാനതായ അഭാവതോ. ന ഗതിന്തി കത്ഥചി ഗമനം ന വദാമി ഗന്തബ്ബട്ഠാനതായ അഭാവതോ. ന ഹി തത്ഥ സത്താനം ഠപേത്വാ ഞാണേന ആരമ്മണകരണം ആഗതിഗതിയോ സമ്ഭവന്തി, നാപി ഠിതിചുതൂപപത്തിയോ വദാമി. ‘‘തദാപഹ’’ന്തിപി പാളി. തസ്സത്ഥോ – തമ്പി ആയതനം ഗാമന്തരതോ ഗാമന്തരം വിയ ന ആഗന്തബ്ബതായ ന ആഗതി, ന ഗന്തബ്ബതായ ന ഗതി, പഥവീപബ്ബതാദി വിയ അപതിട്ഠാനതായ ന ഠിതി, അപച്ചയത്താ വാ ഉപ്പാദാഭാവോ, തതോ അമതസഭാവത്താ ചവനാഭാവോ, ഉപ്പാദനിരോധാഭാവതോ ചേവ തദുഭയപരിച്ഛിന്നായ ഠിതിയാ ച അഭാവതോ ന ഠിതിം ന ചുതിം ന ഉപപത്തിം വദാമി. കേവലം പന തം അരൂപസഭാവത്താ അപച്ചയത്താ ച ന കത്ഥചി പതിട്ഠിതന്തി അപ്പതിട്ഠം. തത്ഥ പവത്താഭാവതോ പവത്തപ്പടിപക്ഖതോ ച അപ്പവത്തം. അരൂപസഭാവത്തേപി വേദനാദയോ വിയ കസ്സചിപി ആരമ്മണസ്സ അനാലമ്ബനതോ ഉപത്ഥമ്ഭനിരപേക്ഖതോ ച അനാരമ്മണമേവ തം ‘‘ആയതന’’ന്തി വുത്തം നിബ്ബാനം. അയഞ്ച ഏവസദ്ദോ അപ്പതിട്ഠമേവ അപ്പവത്തമേവാതി പദദ്വയേനപി യോജേതബ്ബോ . ഏസേവന്തോ ദുക്ഖസ്സാതി യദിദം ‘‘അപ്പതിട്ഠ’’ന്തിആദീഹി വചനേഹി വണ്ണിതം ഥോമിതം യഥാവുത്തലക്ഖണം നിബ്ബാനം, ഏസോ ഏവ സകലസ്സ വട്ടദുക്ഖസ്സ അന്തോ പരിയോസാനം തദധിഗമേ സതി സബ്ബദുക്ഖാഭാവതോ. തസ്മാ ‘‘ദുക്ഖസ്സ അന്തോ’’തി അയമേവ തസ്സ സഭാവോതി ദസ്സേതി.

    Tattha tatrāti tasmiṃ. Apisaddo samuccaye. Ahaṃ, bhikkhave, yattha saṅkhārapavatte kutoci kassaci āgatiṃ na vadāmi yathāpaccayaṃ tattha dhammamattassa uppajjanato. Evaṃ tasmimpi āyatane nibbāne kutoci āgatiṃ āgamanaṃ neva vadāmi āgantabbaṭṭhānatāya abhāvato. Na gatinti katthaci gamanaṃ na vadāmi gantabbaṭṭhānatāya abhāvato. Na hi tattha sattānaṃ ṭhapetvā ñāṇena ārammaṇakaraṇaṃ āgatigatiyo sambhavanti, nāpi ṭhiticutūpapattiyo vadāmi. ‘‘Tadāpaha’’ntipi pāḷi. Tassattho – tampi āyatanaṃ gāmantarato gāmantaraṃ viya na āgantabbatāya na āgati, na gantabbatāya na gati, pathavīpabbatādi viya apatiṭṭhānatāya na ṭhiti, apaccayattā vā uppādābhāvo, tato amatasabhāvattā cavanābhāvo, uppādanirodhābhāvato ceva tadubhayaparicchinnāya ṭhitiyā ca abhāvato na ṭhitiṃ na cutiṃ na upapattiṃ vadāmi. Kevalaṃ pana taṃ arūpasabhāvattā apaccayattā ca na katthaci patiṭṭhitanti appatiṭṭhaṃ. Tattha pavattābhāvato pavattappaṭipakkhato ca appavattaṃ. Arūpasabhāvattepi vedanādayo viya kassacipi ārammaṇassa anālambanato upatthambhanirapekkhato ca anārammaṇameva taṃ ‘‘āyatana’’nti vuttaṃ nibbānaṃ. Ayañca evasaddo appatiṭṭhameva appavattamevāti padadvayenapi yojetabbo . Esevanto dukkhassāti yadidaṃ ‘‘appatiṭṭha’’ntiādīhi vacanehi vaṇṇitaṃ thomitaṃ yathāvuttalakkhaṇaṃ nibbānaṃ, eso eva sakalassa vaṭṭadukkhassa anto pariyosānaṃ tadadhigame sati sabbadukkhābhāvato. Tasmā ‘‘dukkhassa anto’’ti ayameva tassa sabhāvoti dasseti.

    പഠമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഉദാനപാളി • Udānapāḷi / ൧. പഠമനിബ്ബാനപടിസംയുത്തസുത്തം • 1. Paṭhamanibbānapaṭisaṃyuttasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact