Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ૫. પઠમપવારણાસિક્ખાપદવણ્ણના

    5. Paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā

    ભુત્તવાતિ કતભત્તકિચ્ચો. સાસપમત્તમ્પિ અજ્ઝોહરિતન્તિ એવં પરિત્તમ્પિ ભોજનં સઙ્ખાદિત્વા વા અસઙ્ખાદિત્વા વા ગિલિતં. પવારિતોતિ પટિક્ખેપિતો. યો હિ ભુઞ્જન્તો પરિવેસકેન ઉપનીતં ભોજનં અનિચ્છન્તો પટિક્ખિપતિ, સો તેન પવારિતો પટિક્ખિપિતો નામ હોતિ. બ્યઞ્જનં પન અનાદિયિત્વા અત્થમત્તમેવ દસ્સેતું ‘‘કતપ્પવારણો કતપ્પટિક્ખેપોતિ અત્થો’’તિ વુત્તં. સોપિ ચ પટિક્ખેપો યસ્મા ન પટિક્ખેપમત્તેન, અથ ખો પઞ્ચઙ્ગવસેન. તેનસ્સ પદભાજને ‘‘અસનં પઞ્ઞાયતી’’તિઆદિ (પાચિ॰ ૨૩૯) વુત્તં.

    Bhuttavāti katabhattakicco. Sāsapamattampi ajjhoharitanti evaṃ parittampi bhojanaṃ saṅkhāditvā vā asaṅkhāditvā vā gilitaṃ. Pavāritoti paṭikkhepito. Yo hi bhuñjanto parivesakena upanītaṃ bhojanaṃ anicchanto paṭikkhipati, so tena pavārito paṭikkhipito nāma hoti. Byañjanaṃ pana anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ ‘‘katappavāraṇo katappaṭikkhepoti attho’’ti vuttaṃ. Sopi ca paṭikkhepo yasmā na paṭikkhepamattena, atha kho pañcaṅgavasena. Tenassa padabhājane ‘‘asanaṃ paññāyatī’’tiādi (pāci. 239) vuttaṃ.

    ભોજનં પઞ્ઞાયતીતિ પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરં પત્તાદીસુ દિસ્સતિ. તેનાહ ‘‘પવારણપ્પહોનકં ચે ભોજન’’ન્તિઆદિ. સાલીતિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૩૮-૨૩૯) અન્તમસો નીવારં ઉપાદાય સબ્બાપિ સાલિજાતિ. વીહીતિ સબ્બાપિ વીહિજાતિ. યવગોધુમેસુ ભેદો નત્થિ. કઙ્ગૂતિ સેતરત્તકાળભેદા સબ્બાપિ કઙ્ગુજાતિ. વરકોતિ અન્તમસો વરકચોરકં ઉપાદાય સબ્બાપિ સેતવણ્ણા વરકજાતિ. કુદ્રૂસકોતિ કાળકોદ્રવો ચેવ સામાકાદિભેદા ચ સબ્બાપિ તિણધઞ્ઞજાતિ.

    Bhojanaṃpaññāyatīti pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ pattādīsu dissati. Tenāha ‘‘pavāraṇappahonakaṃ ce bhojana’’ntiādi. Sālīti (pāci. aṭṭha. 238-239) antamaso nīvāraṃ upādāya sabbāpi sālijāti. Vīhīti sabbāpi vīhijāti. Yavagodhumesu bhedo natthi. Kaṅgūti setarattakāḷabhedā sabbāpi kaṅgujāti. Varakoti antamaso varakacorakaṃ upādāya sabbāpi setavaṇṇā varakajāti. Kudrūsakoti kāḷakodravo ceva sāmākādibhedā ca sabbāpi tiṇadhaññajāti.

    નીવારવરકચોરકા ચેત્થ ‘‘ધઞ્ઞાનુલોમા’’તિ વદન્તિ. યાગુન્તિ અમ્બિલયાગુખીરયાગુઆદિભેદં યં કિઞ્ચિ યાગું. ઇમિનાવ પાયાસસ્સાપિ ગહિતત્તા ‘‘અમ્બિલપાયાસાદીસુ અઞ્ઞતરં પચામાતિ વા’’તિ ન વુત્તં. પવારણં જનેતીતિ અનતિરિત્તભોજનાપત્તિનિબન્ધનં પટિક્ખેપં સાધેતિ. સચે પન ઓધિ ન પઞ્ઞાયતિ, યાગુસઙ્ગહં ગચ્છતિ, પવારણં ન જનેતિ. પુન પવારણં જનેતિ ઘનભાવગમનતો પટ્ઠાય ભોજનસઙ્ગહિતત્તાતિ અધિપ્પાયો.

    Nīvāravarakacorakā cettha ‘‘dhaññānulomā’’ti vadanti. Yāgunti ambilayāgukhīrayāguādibhedaṃ yaṃ kiñci yāguṃ. Imināva pāyāsassāpi gahitattā ‘‘ambilapāyāsādīsu aññataraṃ pacāmāti vā’’ti na vuttaṃ. Pavāraṇaṃ janetīti anatirittabhojanāpattinibandhanaṃ paṭikkhepaṃ sādheti. Sace pana odhi na paññāyati, yāgusaṅgahaṃ gacchati, pavāraṇaṃ na janeti. Puna pavāraṇaṃ janeti ghanabhāvagamanato paṭṭhāya bhojanasaṅgahitattāti adhippāyo.

    ઉદકકઞ્જિકખીરાદીનિ આકિરિત્વાતિ ઉદકઞ્ચેવ કઞ્જિકઞ્ચ ખીરાદીનિ ચ આકિરિત્વા તેહિ સદ્ધિં અમદ્દિત્વા ભત્તમિસ્સકે કત્વા. તેનાહ ‘‘યાગું ગણ્હથા’’તિઆદિ. સચે પન ભત્તે ઉદકકઞ્જિકખીરાદીનિ આકિરિત્વા મદ્દિત્વા ‘‘યાગું ગણ્હથા’’તિ દેન્તિ, પવારણા ન હોતિ. યાગુયાપીતિ એવં યાગુસઙ્ગહં ગતાય વા અઞ્ઞાય વા યાગુયાપિ. સુદ્ધરસકો, પન રસકયાગુ વા ન જનેતિ.

    Udakakañjikakhīrādīni ākiritvāti udakañceva kañjikañca khīrādīni ca ākiritvā tehi saddhiṃ amadditvā bhattamissake katvā. Tenāha ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’tiādi. Sace pana bhatte udakakañjikakhīrādīni ākiritvā madditvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti denti, pavāraṇā na hoti. Yāguyāpīti evaṃ yāgusaṅgahaṃ gatāya vā aññāya vā yāguyāpi. Suddharasako, pana rasakayāgu vā na janeti.

    પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરવસેન વિપ્પકતભોજનભાવસ્સ ઉપચ્છિન્નત્તા ‘‘દ્વેપિ ખાદિતાનિ હોન્તિ…પે॰… ન પવારેતી’’તિ વુત્તં. અકપ્પિયમંસં (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૩૮-૨૩૯), અકપ્પિયભોજનઞ્ચ બુદ્ધપટિકુટ્ઠં પટિક્ખિપતો પવારણાય અવત્થુતાય ન પવારણા હોતીતિ આહ ‘‘યો પના’’તિઆદિ. યઞ્હિ ભિક્ખુનો ખાદિતું વટ્ટતિ, તં એવ પટિક્ખિપતો પવારણા હોતિ. ઇદં પન જાનન્તો અકપ્પિયત્તા પટિક્ખિપતિ. અજાનન્તોપિ પટિક્ખિપિતબ્બટ્ઠાને ઠિતમેવ પટિક્ખિપતિ નામ, તસ્મા ન પવારેતિ. સચે પન અકપ્પિયમંસં ખાદન્તો કપ્પિયમંસં વા ભોજનં વા પટિક્ખિપતિ, પવારેતિ. કસ્મા? વત્થુતાય. યઞ્હિ તેન પટિક્ખિત્તં, તં પવારણાય વત્થુ. યં પન ખાદતિ, તં કિઞ્ચાપિ પટિક્ખિપિતબ્બટ્ઠાને ઠિતં, ખાદિયમાનં પન મંસભાવં ન જહતિ, તસ્મા પવારેતિ. કો પન વાદો કપ્પિયમંસં ખાદતો કપ્પિયમંસભોજનપ્પટિક્ખેપે. એસ નયો અકપ્પિયભોજનં ખાદતો કપ્પિયભોજનપ્પટિક્ખેપે.

    Pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataravasena vippakatabhojanabhāvassa upacchinnattā ‘‘dvepi khāditāni honti…pe… na pavāretī’’ti vuttaṃ. Akappiyamaṃsaṃ (pāci. aṭṭha. 238-239), akappiyabhojanañca buddhapaṭikuṭṭhaṃ paṭikkhipato pavāraṇāya avatthutāya na pavāraṇā hotīti āha ‘‘yo panā’’tiādi. Yañhi bhikkhuno khādituṃ vaṭṭati, taṃ eva paṭikkhipato pavāraṇā hoti. Idaṃ pana jānanto akappiyattā paṭikkhipati. Ajānantopi paṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitameva paṭikkhipati nāma, tasmā na pavāreti. Sace pana akappiyamaṃsaṃ khādanto kappiyamaṃsaṃ vā bhojanaṃ vā paṭikkhipati, pavāreti. Kasmā? Vatthutāya. Yañhi tena paṭikkhittaṃ, taṃ pavāraṇāya vatthu. Yaṃ pana khādati, taṃ kiñcāpi paṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitaṃ, khādiyamānaṃ pana maṃsabhāvaṃ na jahati, tasmā pavāreti. Ko pana vādo kappiyamaṃsaṃ khādato kappiyamaṃsabhojanappaṭikkhepe. Esa nayo akappiyabhojanaṃ khādato kappiyabhojanappaṭikkhepe.

    ભોજને સતીતિ પઞ્ચસુ ભોજનેસુ એકસ્મિમ્પિ ભોજને સતિ. અઞ્ઞં વુત્તલક્ખણં ભોજનન્તિ પત્તાદિગતતો અઞ્ઞં વુત્તલક્ખણં પઞ્ચસુ ભોજનેસુ એકમ્પિ ભોજનં. ‘‘નિરપેક્ખો હોતી’’તિ એતસ્સેવ વિવરણં ‘‘યં પત્તાદીસૂ’’તિઆદિ. ન કેવલં નિરપેક્ખો વાતિ આહ ‘‘અઞ્ઞત્ર વા’’તિઆદિ. સો પટિક્ખિપન્તોપિ ન પવારેતીતિ તસ્મિં ચે અન્તરે અઞ્ઞં ભોજનં અભિહટં, તં સો પટિક્ખિપન્તોપિ ન પવારેતિ. કસ્મા? વિપ્પકતભોજનભાવસ્સ ઉપચ્છિન્નત્તા.

    Bhojane satīti pañcasu bhojanesu ekasmimpi bhojane sati. Aññaṃ vuttalakkhaṇaṃ bhojananti pattādigatato aññaṃ vuttalakkhaṇaṃ pañcasu bhojanesu ekampi bhojanaṃ. ‘‘Nirapekkho hotī’’ti etasseva vivaraṇaṃ ‘‘yaṃ pattādīsū’’tiādi. Na kevalaṃ nirapekkho vāti āha ‘‘aññatra vā’’tiādi. So paṭikkhipantopi na pavāretīti tasmiṃ ce antare aññaṃ bhojanaṃ abhihaṭaṃ, taṃ so paṭikkhipantopi na pavāreti. Kasmā? Vippakatabhojanabhāvassa upacchinnattā.

    ‘‘ઉપનામેતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૩૮-૨૩૯) ઇમિના કાયાભિહારં દસ્સેતિ. હત્થે વા આધારકે વાતિ એત્થ વા-સદ્દો અવુત્તવિકપ્પત્થો, તેન ‘‘ઊરૂસુ વા’’તિ વિકપ્પેતિ. દૂરે નિસિન્નસ્સ દહરભિક્ખુસ્સ પત્તં પેસેત્વા ‘‘ઇતો ઓદનં ગણ્હાહી’’તિ વદતિ, ગણ્હિત્વા પન ગતો તુણ્હી તિટ્ઠતિ, તમ્પિ પટિક્ખિપતો એસેવ નયો. કસ્મા? ભિક્ખુસ્સ દૂરભાવતો, દૂતસ્સ ચ અનભિહરણતો. સચે પન ગહેત્વા આગતો ભિક્ખુ ‘‘ઇમં ભત્તં ગણ્હા’’તિ વદતિ, તં પટિક્ખિપતો પવારણા હોતિ. એવં વુત્તેપીતિ ‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ વુત્તેપિ.

    ‘‘Upanāmetī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239) iminā kāyābhihāraṃ dasseti. Hatthe vā ādhārake vāti ettha -saddo avuttavikappattho, tena ‘‘ūrūsu vā’’ti vikappeti. Dūre nisinnassa daharabhikkhussa pattaṃ pesetvā ‘‘ito odanaṃ gaṇhāhī’’ti vadati, gaṇhitvā pana gato tuṇhī tiṭṭhati, tampi paṭikkhipato eseva nayo. Kasmā? Bhikkhussa dūrabhāvato, dūtassa ca anabhiharaṇato. Sace pana gahetvā āgato bhikkhu ‘‘imaṃ bhattaṃ gaṇhā’’ti vadati, taṃ paṭikkhipato pavāraṇā hoti. Evaṃ vuttepīti ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti vuttepi.

    ભત્તપચ્છિં ગહેત્વા પરિવિસન્તસ્સાતિ એકેન હત્થેન ભત્તપચ્છિં ગહેત્વા એકેન હત્થેન કટચ્છું ગહેત્વા પરિવિસન્તસ્સ. અઞ્ઞો ‘‘અહં ધારેસ્સામી’’તિ ગહિતમત્તકમેવ કરોતીતિ અઞ્ઞો આગન્ત્વા ‘‘અહં પચ્છિં ધારેસ્સામિ, ત્વં ઓદનં દેહી’’તિ વત્વા ગહિતમત્તકમેવ કરોતિ. અભિહટાવ હોતીતિ પરિવેસકેનેવ અભિહટાવ હોતિ. ઇદાનિ અસતિ તસ્સ દાતુકામાભિહારે ગહણસમયેપિ પટિક્ખિપતો ન હોતીતિ દસ્સેતું ‘‘સચે પના’’તિઆદિ વુત્તં. ઉદ્ધટેતિ ઉદ્ધટે ભત્તે. કટચ્છુઅભિહારોયેવ હિ તસ્સ અભિહારોતિ અધિપ્પાયો. અનન્તરસ્સ દિય્યમાનેતિ અનન્તરસ્સ ભિક્ખુનો ભત્તે દિય્યમાને. કાયવિકારેનાતિ ‘‘અઙ્ગુલિં વા હત્થં વા મચ્છિકબીજનિં વા ચીવરકણ્ણં વા ચાલેતિ, ભમુકાય વા આકારં કરોતિ, કુદ્ધો વા ઓલોકેતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૩૮-૨૩૯) એવં વુત્તેન અઙ્ગુલિચલનાદિના કાયવિકારેન. ‘‘અલં મા દેહી’’તિઆદિના વચીવિકારેનાતિ ‘‘અલ’’ન્તિ વા ‘‘ન ગણ્હામી’’તિ વા ‘‘મા આકિરા’’તિ વા ‘‘અપગચ્છા’’તિ વા એવં યેન કેનચિ વચીવિકારેન.

    Bhattapacchiṃ gahetvā parivisantassāti ekena hatthena bhattapacchiṃ gahetvā ekena hatthena kaṭacchuṃ gahetvā parivisantassa. Añño ‘‘ahaṃ dhāressāmī’’ti gahitamattakameva karotīti añño āgantvā ‘‘ahaṃ pacchiṃ dhāressāmi, tvaṃ odanaṃ dehī’’ti vatvā gahitamattakameva karoti. Abhihaṭāva hotīti parivesakeneva abhihaṭāva hoti. Idāni asati tassa dātukāmābhihāre gahaṇasamayepi paṭikkhipato na hotīti dassetuṃ ‘‘sace panā’’tiādi vuttaṃ. Uddhaṭeti uddhaṭe bhatte. Kaṭacchuabhihāroyeva hi tassa abhihāroti adhippāyo. Anantarassa diyyamāneti anantarassa bhikkhuno bhatte diyyamāne. Kāyavikārenāti ‘‘aṅguliṃ vā hatthaṃ vā macchikabījaniṃ vā cīvarakaṇṇaṃ vā cāleti, bhamukāya vā ākāraṃ karoti, kuddho vā oloketī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239) evaṃ vuttena aṅgulicalanādinā kāyavikārena. ‘‘Alaṃ mā dehī’’tiādinā vacīvikārenāti ‘‘ala’’nti vā ‘‘na gaṇhāmī’’ti vā ‘‘mā ākirā’’ti vā ‘‘apagacchā’’ti vā evaṃ yena kenaci vacīvikārena.

    અભિહટે પન ભત્તે પવારણાય ભીતો હત્થે અપનેત્વા પુનપ્પુનં પત્તે ઓદનં આકિરન્તં ‘‘આકિર આકિર, કોટ્ટેત્વા પૂરેહી’’તિ વદતો પવારણા ન હોતિ. એસ નયો ભત્તં અભિહરન્તં ભિક્ખું સલ્લક્ખેત્વા ‘‘કિં, આવુસો, ઇતોપિ કિઞ્ચિ ગણ્હિસ્સસિ, દમ્મિ તે કિઞ્ચી’’તિ વદતોપિ.

    Abhihaṭe pana bhatte pavāraṇāya bhīto hatthe apanetvā punappunaṃ patte odanaṃ ākirantaṃ ‘‘ākira ākira, koṭṭetvā pūrehī’’ti vadato pavāraṇā na hoti. Esa nayo bhattaṃ abhiharantaṃ bhikkhuṃ sallakkhetvā ‘‘kiṃ, āvuso, itopi kiñci gaṇhissasi, dammi te kiñcī’’ti vadatopi.

    ‘‘રસં પટિગ્ગણ્હથા’’તિ અપ્પવારણાજનકસ્સ નામં ગહેત્વા વુત્તત્તા ‘‘તં સુત્વા પટિક્ખિપતો પવારણા નત્થી’’તિ વુત્તં. મંસરસન્તિ એત્થ પન ન કેવલં મંસસ્સ રસં ‘‘મંસરસ’’મિચ્ચેવ વિઞ્ઞાયતિ, અથ ખો મંસઞ્ચ રસઞ્ચ મંસરસન્તિ એવં પવારણાજનકનામવસેનાપિ. તસ્મા તં પટિક્ખિપતો પવારણાવ હોતીતિ આહ ‘‘મંસરસન્તિ વુત્તે પન પટિક્ખિપતો પવારણા હોતી’’તિ. પરતો મચ્છમંસં બ્યઞ્જનન્તિ એત્થાપિ એસેવ નયો. યસ્મિં ઇરિયાપથે પવારેતિ, તં અવિકોપેન્તેનેવ ભુઞ્જિતબ્બન્તિ યો ગચ્છન્તો (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૩૮-૨૩૯) પવારેતિ, તેન ગચ્છન્તેનેવ ભુઞ્જિતબ્બં. કદ્દમં વા ઉદકં વા પત્વા ઠિતેન અતિરિત્તં કારેતબ્બં. સચે અન્તરા નદી પૂરા હોતિ, નદિતીરે ગુમ્બં અનુપરિયાયન્તેન ભુઞ્જિતબ્બં. અથ નાવા વા સેતુ વા અત્થિ, તં અભિરુહિત્વાપિ ચઙ્કમન્તેનેવ ભુઞ્જિતબ્બં, ગમનં ન ઉપચ્છિન્દિતબ્બં. એસ નયો ઇતરઇરિયાપથેસુપિ. તં તં ઇરિયાપથં કોપેન્તેન અતિરિત્તં કારેતબ્બં. યો ઉક્કુટિકોવ નિસીદિત્વા પવારેતિ, તેન ઉક્કુટિકેનેવ ભુઞ્જિતબ્બં. તસ્સ પન હેટ્ઠા પલાલપીઠં વા કિઞ્ચિ વા નિસીદનં દાતબ્બં. પીઠકે નિસીદિત્વા પવારિતેન પન આસનં અચાલેત્વાવ ચતસ્સો દિસા પરિવત્તન્તેન ભુઞ્જિતું લબ્ભતિ. મઞ્ચે નિસીદિત્વા પવારિતેન ઇતો વા એત્તો વા સંસરિતું ન લબ્ભતિ. સચે પન સહ મઞ્ચેન ઉક્ખિપિત્વા અઞ્ઞત્ર નેન્તિ, વટ્ટતિ. નિપજ્જિત્વા પવારિતેનાપિ નિપન્નેનેવ ભુઞ્જિતબ્બં. પરિવત્તન્તેન યેન પસ્સેન નિપન્નો, તસ્સ ઠાનં નાતિક્કમેતબ્બં.

    ‘‘Rasaṃ paṭiggaṇhathā’’ti appavāraṇājanakassa nāmaṃ gahetvā vuttattā ‘‘taṃ sutvā paṭikkhipato pavāraṇā natthī’’ti vuttaṃ. Maṃsarasanti ettha pana na kevalaṃ maṃsassa rasaṃ ‘‘maṃsarasa’’micceva viññāyati, atha kho maṃsañca rasañca maṃsarasanti evaṃ pavāraṇājanakanāmavasenāpi. Tasmā taṃ paṭikkhipato pavāraṇāva hotīti āha ‘‘maṃsarasanti vutte pana paṭikkhipato pavāraṇā hotī’’ti. Parato macchamaṃsaṃ byañjananti etthāpi eseva nayo. Yasmiṃ iriyāpathe pavāreti, taṃ avikopenteneva bhuñjitabbanti yo gacchanto (pāci. aṭṭha. 238-239) pavāreti, tena gacchanteneva bhuñjitabbaṃ. Kaddamaṃ vā udakaṃ vā patvā ṭhitena atirittaṃ kāretabbaṃ. Sace antarā nadī pūrā hoti, naditīre gumbaṃ anupariyāyantena bhuñjitabbaṃ. Atha nāvā vā setu vā atthi, taṃ abhiruhitvāpi caṅkamanteneva bhuñjitabbaṃ, gamanaṃ na upacchinditabbaṃ. Esa nayo itarairiyāpathesupi. Taṃ taṃ iriyāpathaṃ kopentena atirittaṃ kāretabbaṃ. Yo ukkuṭikova nisīditvā pavāreti, tena ukkuṭikeneva bhuñjitabbaṃ. Tassa pana heṭṭhā palālapīṭhaṃ vā kiñci vā nisīdanaṃ dātabbaṃ. Pīṭhake nisīditvā pavāritena pana āsanaṃ acāletvāva catasso disā parivattantena bhuñjituṃ labbhati. Mañce nisīditvā pavāritena ito vā etto vā saṃsarituṃ na labbhati. Sace pana saha mañcena ukkhipitvā aññatra nenti, vaṭṭati. Nipajjitvā pavāritenāpi nipanneneva bhuñjitabbaṃ. Parivattantena yena passena nipanno, tassa ṭhānaṃ nātikkametabbaṃ.

    અલમેતં સબ્બન્તિ એતં સબ્બં અલં પરિયત્તં, ઇદમ્પિ તે અધિકં, ઇતો અઞ્ઞં ન લચ્છસીતિ અધિપ્પાયો. યો અતિરિત્તં કરોતીતિ યો ‘‘અલમેતં સબ્બ’’ન્તિ અતિરિત્તં કરોતિ. પટિપક્ખનયેનાતિ ‘‘કપ્પિયકતં, પટિગ્ગહિતકતં, ઉચ્ચારિતકતં, હત્થપાસે કતં, ભુત્તાવિના કતં, ભુત્તાવિના પવારિતેન આસના અવુટ્ઠિતેન કતં ‘અલમેતં સબ્બ’ન્તિ વુત્ત’’ન્તિ (પાચિ॰ ૨૩૯) ઇમેહિ સત્તહિ વિનયકમ્માકારેહિ યં અતિરિત્તં કપ્પિયં કતં, યઞ્ચ ગિલાનાતિરિત્તં, તદુભયમ્પિ અતિરિત્તન્તિ એવં તસ્સેવ પટિપક્ખનયેન. એત્થ ચ ‘‘અલમેતં સબ્બ’’ન્તિ તિક્ખત્તું વત્તબ્બં, અયં કિર આચિણ્ણો. વિનયધરા પન ‘‘સકિં એવ વત્તબ્બ’’ન્તિ વદન્તિ.

    Alametaṃ sabbanti etaṃ sabbaṃ alaṃ pariyattaṃ, idampi te adhikaṃ, ito aññaṃ na lacchasīti adhippāyo. Yo atirittaṃ karotīti yo ‘‘alametaṃ sabba’’nti atirittaṃ karoti. Paṭipakkhanayenāti ‘‘kappiyakataṃ, paṭiggahitakataṃ, uccāritakataṃ, hatthapāse kataṃ, bhuttāvinā kataṃ, bhuttāvinā pavāritena āsanā avuṭṭhitena kataṃ ‘alametaṃ sabba’nti vutta’’nti (pāci. 239) imehi sattahi vinayakammākārehi yaṃ atirittaṃ kappiyaṃ kataṃ, yañca gilānātirittaṃ, tadubhayampi atirittanti evaṃ tasseva paṭipakkhanayena. Ettha ca ‘‘alametaṃ sabba’’nti tikkhattuṃ vattabbaṃ, ayaṃ kira āciṇṇo. Vinayadharā pana ‘‘sakiṃ eva vattabba’’nti vadanti.

    કસ્મા તં સો પુન કાતું ન લભતીતિ આહ ‘‘યઞ્હી’’તિઆદિ. તત્થ યઞ્હિ અકતન્તિ યેન પઠમં કપ્પિયં કતં, તેન યં અકતં, તં કાતબ્બં. પઠમભાજને પન કાતું ન લબ્ભતિ. યેન ચ અકતન્તિ અઞ્ઞેન ભિક્ખુના યેન પઠમં ન કતં, તેન ચ કાતબ્બન્તિ અત્થો. વુત્તન્તિ સીહળટ્ઠકથાસુ વુત્તં. અઞ્ઞસ્મિં પન ભાજનેતિ યસ્મિં પન ભાજને પઠમં કતં, તતો અઞ્ઞસ્મિં પત્તે વા કુણ્ડે વા પચ્છિયં વા યત્થ કત્થચિ પુરતો ઠપેત્વા ઓનામિતભાજને.

    Kasmā taṃ so puna kātuṃ na labhatīti āha ‘‘yañhī’’tiādi. Tattha yañhi akatanti yena paṭhamaṃ kappiyaṃ kataṃ, tena yaṃ akataṃ, taṃ kātabbaṃ. Paṭhamabhājane pana kātuṃ na labbhati. Yena ca akatanti aññena bhikkhunā yena paṭhamaṃ na kataṃ, tena ca kātabbanti attho. Vuttanti sīhaḷaṭṭhakathāsu vuttaṃ. Aññasmiṃ pana bhājaneti yasmiṃ pana bhājane paṭhamaṃ kataṃ, tato aññasmiṃ patte vā kuṇḍe vā pacchiyaṃ vā yattha katthaci purato ṭhapetvā onāmitabhājane.

    અઞ્ઞત્ર ભુઞ્જનવત્થુસ્મિન્તિ ભુત્તાવિના પવારિતેન હુત્વા અઞ્ઞત્ર ભુઞ્જનવત્થુસ્મિં. તિકપાચિત્તિયન્તિ અનતિરિત્તે અનતિરિત્તસઞ્ઞિવેમતિકઅતિરિત્તસઞ્ઞીનં વસેન તીણિ પાચિત્તિયાનિ. અજ્ઝોહરતો ચ દુક્કટન્તિ અજ્ઝોહરતો અજ્ઝોહારે અજ્ઝોહારે દુક્કટં. સચે પન આમિસસંસટ્ઠાનિ હોન્તિ, આહારત્થાયપિ અનાહારત્થાયપિ પટિગ્ગહેત્વા અજ્ઝોહરન્તસ્સ પાચિત્તિયમેવ. તેસં અનુઞ્ઞાતપરિભોગવસેનાતિ યામકાલિકાદીનં અનુઞ્ઞાતપરિભોગવસેન, યામકાલિકં પિપાસાય સતિ પિપાસચ્છેદનત્થં, સત્તાહકાલિકં યાવજીવિકઞ્ચ તેન તેન ઉપસમેતબ્બકે આબાધે સતિ તસ્સ ઉપસમનત્થન્તિ વુત્તં હોતિ. ઇદમ્પિ અજ્ઝોહરણતો કાયકમ્મં, વાચાય ‘‘અતિરિત્તં કરોથ ભન્તે’’તિ અકારાપનેન વચીકમ્મન્તિ આહ ‘‘સમુટ્ઠાનાદીનિ પઠમકથિનસદિસાનેવા’’તિ. કિરિયાકિરિયન્તિ એત્થ પટિક્ખિપિત્વા ભુઞ્જનં કિરિયં. અતિરિત્તસ્સ અકરણં અકિરિયન્તિ વેદિતબ્બં.

    Aññatra bhuñjanavatthusminti bhuttāvinā pavāritena hutvā aññatra bhuñjanavatthusmiṃ. Tikapācittiyanti anatiritte anatirittasaññivematikaatirittasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Ajjhoharato ca dukkaṭanti ajjhoharato ajjhohāre ajjhohāre dukkaṭaṃ. Sace pana āmisasaṃsaṭṭhāni honti, āhāratthāyapi anāhāratthāyapi paṭiggahetvā ajjhoharantassa pācittiyameva. Tesaṃ anuññātaparibhogavasenāti yāmakālikādīnaṃ anuññātaparibhogavasena, yāmakālikaṃ pipāsāya sati pipāsacchedanatthaṃ, sattāhakālikaṃ yāvajīvikañca tena tena upasametabbake ābādhe sati tassa upasamanatthanti vuttaṃ hoti. Idampi ajjhoharaṇato kāyakammaṃ, vācāya ‘‘atirittaṃ karotha bhante’’ti akārāpanena vacīkammanti āha ‘‘samuṭṭhānādīni paṭhamakathinasadisānevā’’ti. Kiriyākiriyanti ettha paṭikkhipitvā bhuñjanaṃ kiriyaṃ. Atirittassa akaraṇaṃ akiriyanti veditabbaṃ.

    પઠમપવારણાસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact