Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૨. સઙ્ઘાદિસેસકણ્ડં
2. Saṅghādisesakaṇḍaṃ
૧. પઠમસઙ્ઘાદિસેસસિક્ખાપદ-અત્થયોજના
1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpada-atthayojanā
પારાજિકાનન્તરસ્સાતિ પારાજિકાનં અનન્તરે ઠપિતસ્સ, સઙ્ગીતસ્સ વા, સઙ્ઘાદિસેસકણ્ડસ્સાતિ સમ્બન્ધો. અયં ઈદિસા અનુત્તાનત્થવણ્ણના અનુત્તાનાનં પદાનં અત્થસ્સ વણ્ણના દાનિ ઇમસ્મિંકાલે ભવિસ્સતીતિ યોજના.
Pārājikānantarassāti pārājikānaṃ anantare ṭhapitassa, saṅgītassa vā, saṅghādisesakaṇḍassāti sambandho. Ayaṃ īdisā anuttānatthavaṇṇanā anuttānānaṃ padānaṃ atthassa vaṇṇanā dāni imasmiṃkāle bhavissatīti yojanā.
૬૭૮. પઠમે ઉદકં વસિતં અચ્છાદનં અનેન કતન્તિ ઉદોસિતોતિ વચનત્થેન ભણ્ડસાલા ઉદોસિતં નામાતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઉદોસિતન્તિ ભણ્ડસાલા’’તિ. એત્થ હિ ઉદસદ્દો ઉદકપરિયાયો. સંયોગો ન ય્દ્ત્તોયેવ. ભણ્ડસાલાતિ યાનાદીનં ભણ્ડાનં ઠપનસાલા. અચ્ચાવદથાતિ એત્થ અતીત્યૂપસગ્ગો અતિક્કમનત્થો, આત્યૂપસગ્ગો ધાત્વત્થાનુવત્તકોતિ આહ ‘‘અતિક્કમિત્વા વદથા’’તિ.
678. Paṭhame udakaṃ vasitaṃ acchādanaṃ anena katanti udositoti vacanatthena bhaṇḍasālā udositaṃ nāmāti dassento āha ‘‘udositanti bhaṇḍasālā’’ti. Ettha hi udasaddo udakapariyāyo. Saṃyogo na ydttoyeva. Bhaṇḍasālāti yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ ṭhapanasālā. Accāvadathāti ettha atītyūpasaggo atikkamanattho, ātyūpasaggo dhātvatthānuvattakoti āha ‘‘atikkamitvā vadathā’’ti.
૬૭૯. ઉસ્સયવસેન વદનં ઉસ્સયવાદો, સોયેવ ઉસ્સયવાદિકાતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઉસ્સયવાદિકા’’તિઆદિ. ‘‘માનુસ્સયવસેન કોધુસ્સયવસેના’’તિ ઇમિના ઉસ્સયભેદં દસ્સેતિ. સાતિ ઉસ્સયવાદિકા. અત્થતોતિ સરૂપતો. એત્થાતિ પદભાજને. અડ્ડનં અભિયુઞ્જનં અડ્ડોતિ કત્વા દ્વિન્નં જનાનં અડ્ડો વોહારિકાનં વિનિચ્છયકારણં હોતિ, તસ્મા વુત્તં ‘‘અડ્ડોતિ વોહારિકવિનિચ્છયો વુચ્ચતી’’તિ, મુદ્ધજતતિયક્ખરોયેવ. યન્તિ અડ્ડં. યત્થાતિ યસ્મિં કિસ્મિંચિ ઠાને. દ્વિન્નં અડ્ડકારકાનં વોહારં જાનન્તીતિ વોહારિકા, અક્ખદસ્સા, તેસં. દ્વીસુ જનેસૂતિ અડ્ડકારકેસુ જનેસુ દ્વીસુ. યો કોચીતિ અડ્ડકારકો વા અઞ્ઞો વા યો કોચિ.
679. Ussayavasena vadanaṃ ussayavādo, soyeva ussayavādikāti dassento āha ‘‘ussayavādikā’’tiādi. ‘‘Mānussayavasena kodhussayavasenā’’ti iminā ussayabhedaṃ dasseti. Sāti ussayavādikā. Atthatoti sarūpato. Etthāti padabhājane. Aḍḍanaṃ abhiyuñjanaṃ aḍḍoti katvā dvinnaṃ janānaṃ aḍḍo vohārikānaṃ vinicchayakāraṇaṃ hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘aḍḍoti vohārikavinicchayo vuccatī’’ti, muddhajatatiyakkharoyeva. Yanti aḍḍaṃ. Yatthāti yasmiṃ kismiṃci ṭhāne. Dvinnaṃ aḍḍakārakānaṃ vohāraṃ jānantīti vohārikā, akkhadassā, tesaṃ. Dvīsu janesūti aḍḍakārakesu janesu dvīsu. Yo kocīti aḍḍakārako vā añño vā yo koci.
એત્થાતિ ‘‘એકસ્સ આરોચેતી’’તિઆદિવચને. યત્થ કત્થચીતિ યંકિઞ્ચિ ઠાનં આગતેપીતિ સમ્બન્ધો. અથાતિ પચ્છા. સાતિ ભિક્ખુની. સોતિ ઉપાસકો.
Etthāti ‘‘ekassa ārocetī’’tiādivacane. Yattha katthacīti yaṃkiñci ṭhānaṃ āgatepīti sambandho. Athāti pacchā. Sāti bhikkhunī. Soti upāsako.
‘‘કપ્પિયકારકેના’’તિપદં ‘‘કથાપેતી’’તિપદે કારિતકમ્મં. તત્થાતિ કપ્પિયકારકઇતરેસુ . વોહારિકેહિ કતેતિ સમ્બન્ધો. ગતિગતન્તિ ચિરકાલપત્તં. સુતપુબ્બન્તિ પુબ્બે સુતં. અથાતિ સુતપુબ્બત્તા એવ. તેતિ વોહારિકા, દેન્તીતિ સમ્બન્ધો.
‘‘Kappiyakārakenā’’tipadaṃ ‘‘kathāpetī’’tipade kāritakammaṃ. Tatthāti kappiyakārakaitaresu . Vohārikehi kateti sambandho. Gatigatanti cirakālapattaṃ. Sutapubbanti pubbe sutaṃ. Athāti sutapubbattā eva. Teti vohārikā, dentīti sambandho.
પઠમન્તિ સમનુભાસનતો પુબ્બં. આપત્તીતિ આપજ્જનં. એતસ્સાતિ સઙ્ઘાદિસેસસ્સ. અયં હીતિ અયં એવ, વક્ખમાનો એવાતિ અત્થો. એત્થાતિ પદભાજને. સહ વત્થુજ્ઝાચારાતિ વત્થુજ્ઝાચારેન સહ, વાક્યમેવ, ન સમાસો. વત્થુજ્ઝાચારાતિ કરણત્થે નિસ્સક્કવચનં દટ્ઠબ્બં . તેન વુત્તં ‘‘સહ વત્થુજ્ઝાચારેના’’તિ. ભિક્ખુનિન્તિ આપત્તિમાપન્નં ભિક્ખુનિં. સઙ્ઘતોતિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘમ્હા. અનીયસદ્દો હેતુકત્તાભિધાયકોતિ આહ ‘‘નિસ્સારેતીતિ નિસ્સારણીયો’’તિ. ભિક્ખુનિસઙ્ઘતો નિસ્સરતિ, નિસ્સારિયતિ વા અનેનાતિ નિસ્સારણીયોતિ કરણત્થોપિ યુત્તોયેવ. તત્થાતિ પદભાજને. યન્તિ સઙ્ઘાદિસેસં. સોતિ સઙ્ઘાદિસેસો. પદભાજનસ્સ અત્થો કારણોપચારેન દટ્ઠબ્બો. હીતિ સચ્ચં. કેનચીતિ પુગ્ગલેન, ન નિસ્સારીયતીતિ સમ્બન્ધો. તેન ધમ્મેન કરણભૂતેન, હેતુભૂતેન વા. સોતિ ધમ્મો.
Paṭhamanti samanubhāsanato pubbaṃ. Āpattīti āpajjanaṃ. Etassāti saṅghādisesassa. Ayaṃ hīti ayaṃ eva, vakkhamāno evāti attho. Etthāti padabhājane. Saha vatthujjhācārāti vatthujjhācārena saha, vākyameva, na samāso. Vatthujjhācārāti karaṇatthe nissakkavacanaṃ daṭṭhabbaṃ . Tena vuttaṃ ‘‘saha vatthujjhācārenā’’ti. Bhikkhuninti āpattimāpannaṃ bhikkhuniṃ. Saṅghatoti bhikkhunisaṅghamhā. Anīyasaddo hetukattābhidhāyakoti āha ‘‘nissāretīti nissāraṇīyo’’ti. Bhikkhunisaṅghato nissarati, nissāriyati vā anenāti nissāraṇīyoti karaṇatthopi yuttoyeva. Tatthāti padabhājane. Yanti saṅghādisesaṃ. Soti saṅghādiseso. Padabhājanassa attho kāraṇopacārena daṭṭhabbo. Hīti saccaṃ. Kenacīti puggalena, na nissārīyatīti sambandho. Tena dhammena karaṇabhūtena, hetubhūtena vā. Soti dhammo.
અડ્ડકારકમનુસ્સેહિ વુચ્ચમાનાતિ યોજના. સયન્તિ સામં. તતોતિ ગમનતો, પરન્તિ સમ્બન્ધો. ભિક્ખુનિયા વા કતં આરોચેતૂતિ યોજના.
Aḍḍakārakamanussehi vuccamānāti yojanā. Sayanti sāmaṃ. Tatoti gamanato, paranti sambandho. Bhikkhuniyā vā kataṃ ārocetūti yojanā.
ધમ્મિકન્તિ ધમ્મેન સભાવેન યુત્તં. યથાતિ યેનાકારેન. તન્તિ આકારં. તત્થાતિ ‘‘અનોદિસ્સ આચિક્ખતી’’તિ વચને.
Dhammikanti dhammena sabhāvena yuttaṃ. Yathāti yenākārena. Tanti ākāraṃ. Tatthāti ‘‘anodissa ācikkhatī’’ti vacane.
ધુત્તાદયોતિ આદિસદ્દેન ચોરાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. સાતિ આચિક્ખના. તન્તિ આચિક્ખનં. તેસન્તિ ગામદારકાદીનં. દણ્ડન્તિ ધનદણ્ડં. ગીવા હોતીતિ ઇણં હોતિ. અધિપ્પાયે સતિપીતિ યોજના. તસ્સાતિ અનાચારં ચરન્તસ્સ.
Dhuttādayoti ādisaddena corādayo saṅgaṇhāti. Sāti ācikkhanā. Tanti ācikkhanaṃ. Tesanti gāmadārakādīnaṃ. Daṇḍanti dhanadaṇḍaṃ. Gīvā hotīti iṇaṃ hoti. Adhippāye satipīti yojanā. Tassāti anācāraṃ carantassa.
કેવલં હીતિ કેવલમેવ. તન્તિ રક્ખં. કારકેતિ અનાચારસ્સ કારકે. તેસ+?ન્તિ કારકાનં.
Kevalaṃ hīti kevalameva. Tanti rakkhaṃ. Kāraketi anācārassa kārake. Tesa+?Nti kārakānaṃ.
તેસન્તિ હરન્તાનં. ‘‘અનત્થકામતાયા’’તિ ઇમિના ભયાદિના વુત્તે નત્થિ દોસોતિ દસ્સેતિ. હીતિ લદ્ધદોસજોતકો. અત્તનો વચનકરં…પે॰… વત્તું વટ્ટતીતિ અત્તનો વચનં આદિયિસ્સતીતિ વુત્તે વચનં અનાદિયિત્વા દણ્ડે ગહિતેપિ નત્થિ દોસો દણ્ડગહણસ્સ પટિક્ખિત્તત્તા. દાસદાસીવાપિઆદીનન્તિ આદિસદ્દેન ખેત્તાદયો સઙ્ગય્હન્તિ.
Tesanti harantānaṃ. ‘‘Anatthakāmatāyā’’ti iminā bhayādinā vutte natthi dosoti dasseti. Hīti laddhadosajotako. Attano vacanakaraṃ…pe… vattuṃ vaṭṭatīti attano vacanaṃ ādiyissatīti vutte vacanaṃ anādiyitvā daṇḍe gahitepi natthi doso daṇḍagahaṇassa paṭikkhittattā. Dāsadāsīvāpiādīnanti ādisaddena khettādayo saṅgayhanti.
વુત્તનયેનેવાતિ અતીતં આરબ્ભ આચિક્ખને વુત્તનયેન એવ. ‘‘આયતિં અકરણત્થાયા’’તિ ઇમિના અનાગતં આરબ્ભ ઓદિસ્સ આચિક્ખનં દસ્સેતિ. ‘‘કેન એવં કત’’ન્તિ પુચ્છાય અતીતે કતપુબ્બં પુચ્છતિ. સાપીતિ પિસદ્દો વુત્તસમ્પિણ્ડનત્થો. હીતિ સચ્ચં, યસ્મા વા.
Vuttanayenevāti atītaṃ ārabbha ācikkhane vuttanayena eva. ‘‘Āyatiṃ akaraṇatthāyā’’ti iminā anāgataṃ ārabbha odissa ācikkhanaṃ dasseti. ‘‘Kena evaṃ kata’’nti pucchāya atīte katapubbaṃ pucchati. Sāpīti pisaddo vuttasampiṇḍanattho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
વોહારિકા દણ્ડેન્તીતિ સમ્બન્ધો. દણ્ડેન્તીતિ વધદણ્ડેન ચ ધનદણ્ડેન ચ આણં કરોન્તિ.
Vohārikā daṇḍentīti sambandho. Daṇḍentīti vadhadaṇḍena ca dhanadaṇḍena ca āṇaṃ karonti.
યો ચાયન્તિ યો ચ અયં. ભિક્ખુનીનં યો અયં નયો વુત્તો, એસેવ નયો ભિક્ખૂનમ્પિ નયોતિ યોજના. ‘‘એસેવ નયો’’તિ વુત્તવચનમેવ વિત્થારેન્તો આહ ‘‘ભિક્ખુનોપિ હી’’તિઆદિ. ‘‘તથા’’તિઇમિના ‘‘ઓદિસ્સા’’તિપદં અતિદિસતિ. તે ચાતિ તે ચ વોહારિકા. હીતિ સચ્ચં, યસ્મા વાતિ. પઠમં.
Yo cāyanti yo ca ayaṃ. Bhikkhunīnaṃ yo ayaṃ nayo vutto, eseva nayo bhikkhūnampi nayoti yojanā. ‘‘Eseva nayo’’ti vuttavacanameva vitthārento āha ‘‘bhikkhunopi hī’’tiādi. ‘‘Tathā’’tiiminā ‘‘odissā’’tipadaṃ atidisati. Te cāti te ca vohārikā. Hīti saccaṃ, yasmā vāti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ • Bhikkhunīvibhaṅga / ૧. પઠમસઙ્ઘાદિસેસસિક્ખાપદં • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૧. પઠમસઙ્ઘાદિસેસસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૧. પઠમસઙ્ઘાદિસેસસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૧. પઠમસઙ્ઘાદિસેસસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā