Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ • Bhikkhunīvibhaṅga |
૪. પાચિત્તિયકણ્ડં (ભિક્ખુનીવિભઙ્ગો)
4. Pācittiyakaṇḍaṃ (bhikkhunīvibhaṅgo)
૧. લસુણવગ્ગો
1. Lasuṇavaggo
૧. પઠમસિક્ખાપદં
1. Paṭhamasikkhāpadaṃ
ઇમે ખો પનાય્યાયો છસટ્ઠિસતા પાચિત્તિયા
Ime kho panāyyāyo chasaṭṭhisatā pācittiyā
ધમ્મા ઉદ્દેસં આગચ્છન્તિ.
Dhammā uddesaṃ āgacchanti.
૭૯૩. તેન સમયેન બુદ્ધો ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તેન ખો પન સમયેન અઞ્ઞતરેન ઉપાસકેન ભિક્ખુનિસઙ્ઘો લસુણેન પવારિતો હોતિ – ‘‘યાસં અય્યાનં લસુણેન અત્થો, અહં લસુણેના’’તિ. ખેત્તપાલો ચ આણત્તો હોતિ – ‘‘સચે ભિક્ખુનિયો આગચ્છન્તિ, એકમેકાય ભિક્ખુનિયા દ્વેતયો ભણ્ડિકે દેહી’’તિ. તેન ખો પન સમયેન સાવત્થિયં ઉસ્સવો હોતિ. યથાભતં લસુણં પરિક્ખયં અગમાસિ. ભિક્ખુનિયો તં ઉપાસકં ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચું – ‘‘લસુણેન, આવુસો, અત્થો’’તિ. ‘‘નત્થાય્યે. યથાભતં લસુણં પરિક્ખીણં. ખેત્તં ગચ્છથા’’તિ. થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની ખેત્તં ગન્ત્વા ન મત્તં જાનિત્વા બહું લસુણં હરાપેસિ. ખેત્તપાલો ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ ભિક્ખુનિયો ન મત્તં જાનિત્વા બહું લસુણં હરાપેસ્સન્તી’’તિ! અસ્સોસું ખો ભિક્ખુનિયો તસ્સ ખેત્તપાલસ્સ ઉજ્ઝાયન્તસ્સ ખિય્યન્તસ્સ વિપાચેન્તસ્સ. યા તા ભિક્ખુનિયો અપ્પિચ્છા…પે॰… તા ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ અય્યા થુલ્લનન્દા ન મત્તં જાનિત્વા બહું લસુણં હરાપેસ્સતી’’તિ…પે॰… સચ્ચં કિર, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની ન મત્તં જાનિત્વા બહું લસુણં હરાપેતીતિ 1? ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… કથઞ્હિ નામ, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની ન મત્તં જાનિત્વા બહું લસુણં હરાપેસ્સતિ! નેતં, ભિક્ખવે, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ –
793. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarena upāsakena bhikkhunisaṅgho lasuṇena pavārito hoti – ‘‘yāsaṃ ayyānaṃ lasuṇena attho, ahaṃ lasuṇenā’’ti. Khettapālo ca āṇatto hoti – ‘‘sace bhikkhuniyo āgacchanti, ekamekāya bhikkhuniyā dvetayo bhaṇḍike dehī’’ti. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ ussavo hoti. Yathābhataṃ lasuṇaṃ parikkhayaṃ agamāsi. Bhikkhuniyo taṃ upāsakaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘‘lasuṇena, āvuso, attho’’ti. ‘‘Natthāyye. Yathābhataṃ lasuṇaṃ parikkhīṇaṃ. Khettaṃ gacchathā’’ti. Thullanandā bhikkhunī khettaṃ gantvā na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpesi. Khettapālo ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhuniyo na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessantī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhuniyo tassa khettapālassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma ayyā thullanandā na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessatī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpetīti 2? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī na mattaṃ jānitvā bahuṃ lasuṇaṃ harāpessati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની અઞ્ઞતરસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ પજાપતિ અહોસિ. તિસ્સો ચ ધીતરો – નન્દા, નન્દવતી, સુન્દરીનન્દા. અથ ખો, ભિક્ખવે, સો બ્રાહ્મણો કાલઙ્કત્વા અઞ્ઞતરં હંસયોનિં ઉપપજ્જિ. તસ્સ સબ્બસોવણ્ણમયા પત્તા અહેસું. સો તાસં એકેકં પત્તં દેતિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની ‘‘અયં હંસો અમ્હાકં એકેકં પત્તં દેતી’’તિ તં હંસરાજં ગહેત્વા નિપ્પત્તં અકાસિ. તસ્સ પુન જાયમાના પત્તા સેતા સમ્પજ્જિંસુ. તદાપિ, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની અતિલોભેન સુવણ્ણા પરિહીના. ઇદાનિ લસુણા પરિહાયિસ્સતી’’તિ.
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī aññatarassa brāhmaṇassa pajāpati ahosi. Tisso ca dhītaro – nandā, nandavatī, sundarīnandā. Atha kho, bhikkhave, so brāhmaṇo kālaṅkatvā aññataraṃ haṃsayoniṃ upapajji. Tassa sabbasovaṇṇamayā pattā ahesuṃ. So tāsaṃ ekekaṃ pattaṃ deti. Atha kho, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī ‘‘ayaṃ haṃso amhākaṃ ekekaṃ pattaṃ detī’’ti taṃ haṃsarājaṃ gahetvā nippattaṃ akāsi. Tassa puna jāyamānā pattā setā sampajjiṃsu. Tadāpi, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī atilobhena suvaṇṇā parihīnā. Idāni lasuṇā parihāyissatī’’ti.
હંસરાજં ગહેત્વાન, સુવણ્ણા પરિહાયથા’’તિ.
Haṃsarājaṃ gahetvāna, suvaṇṇā parihāyathā’’ti.
અથ ખો ભગવા થુલ્લનન્દં ભિક્ખુનિં અનેકપરિયાયેન વિગરહિત્વા દુબ્ભરતાય…પે॰… એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનિયો ઇમં સિક્ખાપદં ઉદ્દિસન્તુ –
Atha kho bhagavā thullanandaṃ bhikkhuniṃ anekapariyāyena vigarahitvā dubbharatāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
૭૯૪. ‘‘યા પન ભિક્ખુની લસુણં ખાદેય્ય પાચિત્તિય’’ન્તિ.
794.‘‘Yā pana bhikkhunī lasuṇaṃ khādeyya pācittiya’’nti.
૭૯૫. યા પનાતિ યા યાદિસા…પે॰… ભિક્ખુનીતિ…પે॰… અયં ઇમસ્મિં અત્થે અધિપ્પેતા ભિક્ખુનીતિ.
795.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
લસુણં નામ માગધકં વુચ્ચતિ.
Lasuṇaṃ nāma māgadhakaṃ vuccati.
‘‘ખાદિસ્સામીતિ પટિગ્ગણ્હા’’તિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અજ્ઝોહારે અજ્ઝોહારે આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ.
‘‘Khādissāmīti paṭiggaṇhā’’ti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti pācittiyassa.
૭૯૬. લસુણે લસુણસઞ્ઞા ખાદતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ. લસુણે વેમતિકા ખાદતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ. લસુણે અલસુણસઞ્ઞા ખાદતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ.
796. Lasuṇe lasuṇasaññā khādati, āpatti pācittiyassa. Lasuṇe vematikā khādati, āpatti pācittiyassa. Lasuṇe alasuṇasaññā khādati, āpatti pācittiyassa.
અલસુણે લસુણસઞ્ઞા ખાદતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અલસુણે વેમતિકા ખાદતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અલસુણે અલસુણસઞ્ઞા ખાદતિ, અનાપત્તિ.
Alasuṇe lasuṇasaññā khādati, āpatti dukkaṭassa. Alasuṇe vematikā khādati, āpatti dukkaṭassa. Alasuṇe alasuṇasaññā khādati, anāpatti.
૭૯૭. અનાપત્તિ પલણ્ડુકે, ભઞ્જનકે, હરીતકે, ચાપલસુણે, સૂપસમ્પાકે, મંસસમ્પાકે, તેલસમ્પાકે, સાળવે, ઉત્તરિભઙ્ગે, ઉમ્મત્તિકાય, આદિકમ્મિકાયાતિ.
797. Anāpatti palaṇḍuke, bhañjanake, harītake, cāpalasuṇe, sūpasampāke, maṃsasampāke, telasampāke, sāḷave, uttaribhaṅge, ummattikāya, ādikammikāyāti.
પઠમસિક્ખાપદં નિટ્ઠિતં.
Paṭhamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૧. પઠમલસુણસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૧. લસુણવગ્ગવણ્ણના • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૧. પઠમલસુણસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૧. પઠમલસુણાદિસિક્ખાપદવણ્ણના • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧. પઠમસિક્ખાપદ-અત્થયોજના • 1. Paṭhamasikkhāpada-atthayojanā