Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ૫. પઠમસીલસુત્તવણ્ણના

    5. Paṭhamasīlasuttavaṇṇanā

    ૩૨. પઞ્ચમે પાપકેન ચ સીલેનાતિ પાપકં નામ સીલં સીલભેદકરો અસંવરોતિ વદન્તિ. તત્થ યદિ અસંવરો અસીલમેવ તંદુસ્સીલ્યભાવતો, કથં સીલન્તિ વુચ્ચતિ? તત્થાયં અધિપ્પાયો સિયા – યથા નામ લોકે અદિટ્ઠં ‘‘દિટ્ઠ’’ન્તિ વુચ્ચતિ, અસીલવા ‘‘સીલવા’’તિ, એવમિધાપિ અસીલમ્પિ અસંવરોપિ ‘‘સીલ’’ન્તિ વોહરીયતિ. અથ વા ‘‘કતમે ચ, થપતિ, અકુસલા સીલા? અકુસલં કાયકમ્મં, અકુસલં વચીકમ્મં, પાપકો આજીવો’’તિ (મ॰ નિ॰ ૨.૨૬૪) વચનતો અકુસલધમ્મેસુપિ અત્થેવ સીલસમઞ્ઞા, તસ્મા પરિચયવસેન સભાવસિદ્ધિ વિય પકતિભૂતો સબ્બો સમાચારો ‘‘સીલ’’ન્તિ વુચ્ચતિ. તત્થ યં અકોસલ્લસમ્ભૂતટ્ઠેન અકુસલં લામકં, તં સન્ધાયાહ ‘‘પાપકેન ચ સીલેના’’તિ. પાપિકાય ચ દિટ્ઠિયાતિ સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિયો પાપિકાવ. વિસેસતો પન અહેતુકદિટ્ઠિ, અકિરિયદિટ્ઠિ, નત્થિકદિટ્ઠીતિ ઇમા તિવિધા દિટ્ઠિયો પાપિકતરા. તત્થ પાપકેન સીલેન સમન્નાગતો પુગ્ગલો પયોગવિપન્નો હોતિ, પાપિકાય દિટ્ઠિયા સમન્નાગતો આસયવિપન્નો હોતિ, એવં પયોગાસયવિપન્નો પુગ્ગલો નિરયૂપગો હોતિયેવ. તેન વુત્તં ‘‘ઇમેહિ ખો, ભિક્ખવે, દ્વીહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો પુગ્ગલો યથાભતં નિક્ખિત્તો, એવં નિરયે’’તિ. એત્થ ચ ‘‘દ્વીહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો’’તિ ઇદં લક્ખણવચનં દટ્ઠબ્બં, ન તન્તિનિદ્દેસો. યથા તં લોકે ‘‘યદિમે બ્યાધિતા સિયું, ઇમેસં ઇદં ભેસજ્જં દાતબ્બ’’ન્તિ. અઞ્ઞેસુપિ ઈદિસેસુ ઠાનેસુ એસેવ નયો. દુપ્પઞ્ઞોતિ નિપ્પઞ્ઞો.

    32. Pañcame pāpakena ca sīlenāti pāpakaṃ nāma sīlaṃ sīlabhedakaro asaṃvaroti vadanti. Tattha yadi asaṃvaro asīlameva taṃdussīlyabhāvato, kathaṃ sīlanti vuccati? Tatthāyaṃ adhippāyo siyā – yathā nāma loke adiṭṭhaṃ ‘‘diṭṭha’’nti vuccati, asīlavā ‘‘sīlavā’’ti, evamidhāpi asīlampi asaṃvaropi ‘‘sīla’’nti voharīyati. Atha vā ‘‘katame ca, thapati, akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ, akusalaṃ vacīkammaṃ, pāpako ājīvo’’ti (ma. ni. 2.264) vacanato akusaladhammesupi attheva sīlasamaññā, tasmā paricayavasena sabhāvasiddhi viya pakatibhūto sabbo samācāro ‘‘sīla’’nti vuccati. Tattha yaṃ akosallasambhūtaṭṭhena akusalaṃ lāmakaṃ, taṃ sandhāyāha ‘‘pāpakena ca sīlenā’’ti. Pāpikāya ca diṭṭhiyāti sabbāpi micchādiṭṭhiyo pāpikāva. Visesato pana ahetukadiṭṭhi, akiriyadiṭṭhi, natthikadiṭṭhīti imā tividhā diṭṭhiyo pāpikatarā. Tattha pāpakena sīlena samannāgato puggalo payogavipanno hoti, pāpikāya diṭṭhiyā samannāgato āsayavipanno hoti, evaṃ payogāsayavipanno puggalo nirayūpago hotiyeva. Tena vuttaṃ ‘‘imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato puggalo yathābhataṃ nikkhitto, evaṃ niraye’’ti. Ettha ca ‘‘dvīhi dhammehi samannāgato’’ti idaṃ lakkhaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, na tantiniddeso. Yathā taṃ loke ‘‘yadime byādhitā siyuṃ, imesaṃ idaṃ bhesajjaṃ dātabba’’nti. Aññesupi īdisesu ṭhānesu eseva nayo. Duppaññoti nippañño.

    પઞ્ચમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi / ૫. પઠમસીલસુત્તં • 5. Paṭhamasīlasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact