| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
१. पठमसुत्तन्तनिद्देसो
1. Paṭhamasuttantaniddeso
कथं दुक्खं तथट्ठेन सच्चं? चत्तारो दुक्खस्स दुक्खट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। दुक्खस्स पीळनट्ठो, सङ्खतट्ठो, सन्तापट्ठो, विपरिणामट्ठो – इमे चत्तारो दुक्खस्स दुक्खट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। एवं दुक्खं तथट्ठेन सच्चं।
Kathaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho – ime cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ.
कथं समुदयो तथट्ठेन सच्चं? चत्तारो समुदयस्स समुदयट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। समुदयस्स आयूहनट्ठो, निदानट्ठो, संयोगट्ठो पलिबोधट्ठो – इमे चत्तारो समुदयस्स समुदयट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। एवं समुदयो तथट्ठेन सच्चं।
Kathaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho palibodhaṭṭho – ime cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ.
कथं निरोधो तथट्ठेन सच्चं? चत्तारो निरोधस्स निरोधट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। निरोधस्स निस्सरणट्ठो, विवेकट्ठो, असङ्खतट्ठो, अमतट्ठो – इमे चत्तारो निरोधस्स निरोधट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। एवं निरोधो तथट्ठेन सच्चं।
Kathaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro nirodhassa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Nirodhassa nissaraṇaṭṭho, vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho – ime cattāro nirodhassa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ.
कथं मग्गो तथट्ठेन सच्चं? चत्तारो मग्गस्स मग्गट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। मग्गस्स निय्यानट्ठो, हेतुट्ठो, दस्सनट्ठो, आधिपतेय्यट्ठो – इमे चत्तारो मग्गस्स मग्गट्ठा तथा अवितथा अनञ्ञथा। एवं मग्गो तथट्ठेन सच्चं।
Kathaṃ maggo tathaṭṭhena saccaṃ? Cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho – ime cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Evaṃ maggo tathaṭṭhena saccaṃ.
९. कतिहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? चतूहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। तथट्ठेन, अनत्तट्ठेन, सच्चट्ठेन, पटिवेधट्ठेन – इमेहि चतूहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
9. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena – imehi catūhākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? चतूहाकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो तथट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो तथट्ठो, निरोधस्स निरोधट्ठो तथट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो तथट्ठो – इमेहि चतूहाकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho – imehi catūhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं अनत्तट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? चतूहाकारेहि अनत्तट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो अनत्तट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो अनत्तट्ठो, निरोधस्स निरोधट्ठो अनत्तट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो अनत्तट्ठो – इमेहि चतूहाकारेहि अनत्तट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho anattaṭṭho, maggassa maggaṭṭho anattaṭṭho – imehi catūhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं सच्चट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? चतूहाकारेहि सच्चट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो सच्चट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो सच्चट्ठो, निरोधस्स निरोधट्ठो सच्चट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो सच्चट्ठो – इमेहि चतूहाकारेहि सच्चट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho saccaṭṭho, maggassa maggaṭṭho saccaṭṭho – imehi catūhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? चतूहाकारेहि पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो पटिवेधट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो पटिवेधट्ठो निरोधस्स निरोधट्ठो पटिवेधट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो पटिवेधट्ठो – इमेहि चतूहाकारेहि पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Catūhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho – imehi catūhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
१०. कतिहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? यं अनिच्चं तं दुक्खं, यं दुक्खं तं अनिच्चं, यं अनिच्चञ्च दुक्खञ्च तं अनत्ता। यं अनिच्चञ्च दुक्खञ्च अनत्ता च तं तथं। यं अनिच्चं च दुक्खञ्च अनत्ता च तथञ्च तं सच्चं। यं अनिच्चञ्च दुक्खञ्च अनत्ता च तथञ्च सच्चञ्च तं एकसङ्गहितं। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
10. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Yaṃ aniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ taṃ aniccaṃ, yaṃ aniccañca dukkhañca taṃ anattā. Yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca taṃ tathaṃ. Yaṃ aniccaṃ ca dukkhañca anattā ca tathañca taṃ saccaṃ. Yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca saccañca taṃ ekasaṅgahitaṃ. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कतिहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? नवहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। तथट्ठेन, अनत्तट्ठेन, सच्चट्ठेन, पटिवेधट्ठेन, अभिञ्ञट्ठेन, परिञ्ञट्ठेन, पहानट्ठेन, भावनट्ठेन, सच्छिकिरियट्ठेन – इमेहि नवहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena, abhiññaṭṭhena, pariññaṭṭhena, pahānaṭṭhena, bhāvanaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena – imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? नवहाकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो तथट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो तथट्ठो, निरोधस्स निरोधट्ठो तथट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो तथट्ठो, अभिञ्ञाय अभिञ्ञट्ठो तथट्ठो, परिञ्ञाय परिञ्ञट्ठो तथट्ठो, पहानस्स पहानट्ठो तथट्ठो, भावनाय भावनट्ठो तथट्ठो, सच्छिकिरियाय सच्छिकिरियट्ठो तथट्ठो – इमेहि नवहाकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho tathaṭṭho, pariññāya pariññaṭṭho tathaṭṭho, pahānassa pahānaṭṭho tathaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho tathaṭṭho, sacchikiriyāya sacchikiriyaṭṭho tathaṭṭho – imehi navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं अनत्तट्ठेन… सच्चट्ठेन… पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? नवहाकारेहि पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स दुक्खट्ठो पटिवेधट्ठो, समुदयस्स समुदयट्ठो पटिवेधट्ठो, निरोधस्स निरोधट्ठो पटिवेधट्ठो, मग्गस्स मग्गट्ठो पटिवेधट्ठो, अभिञ्ञाय अभिञ्ञट्ठो पटिवेधट्ठो, परिञ्ञाय परिञ्ञट्ठो पटिवेधट्ठो, पहानस्स पहानट्ठो पटिवेधट्ठो, भावनाय भावनट्ठो पटिवेधट्ठो, सच्छिकिरियाय सच्छिकिरियट्ठो पटिवेधट्ठो – इमेहि नवहाकारेहि पटिवेधट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ anattaṭṭhena… saccaṭṭhena… paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyāya sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho – imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
११. कतिहाकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? द्वादसहि आकारेहि चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। तथट्ठेन, अनत्तट्ठेन, सच्चट्ठेन, पटिवेधट्ठेन, अभिजाननट्ठेन, परिजाननट्ठेन, धम्मट्ठेन, तथट्ठेन, ञातट्ठेन, सच्छिकिरियट्ठेन, फस्सनट्ठेन, अभिसमयट्ठेन – इमेहि द्वादसहि आकारेहि चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
11. Katihākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Dvādasahi ākārehi cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Tathaṭṭhena, anattaṭṭhena, saccaṭṭhena, paṭivedhaṭṭhena, abhijānanaṭṭhena, parijānanaṭṭhena, dhammaṭṭhena, tathaṭṭhena, ñātaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena, phassanaṭṭhena, abhisamayaṭṭhena – imehi dvādasahi ākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? सोळसहि आकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स पीळनट्ठो, सङ्खतट्ठो, सन्तापट्ठो, विपरिणामट्ठो, तथट्ठो; समुदयस्स आयूहनट्ठो, निदानट्ठो, संयोगट्ठो, पलिबोधट्ठो तथट्ठो; निरोधस्स निस्सरणट्ठो, विवेकट्ठो, असङ्खतट्ठो, अमतट्ठो तथट्ठो; मग्गस्स निय्यानट्ठो, हेतुट्ठो, दस्सनट्ठो, आधिपतेय्यट्ठो तथट्ठो – इमेहि सोळसहि आकारेहि तथट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho, tathaṭṭho; samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho, palibodhaṭṭho tathaṭṭho; nirodhassa nissaraṇaṭṭho, vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho tathaṭṭho; maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho tathaṭṭho – imehi soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
कथं अनत्तट्ठेन…पे॰… सच्चट्ठेन… पटिवेधट्ठेन… अभिजाननट्ठेन… परिजाननट्ठेन… धम्मट्ठेन… तथट्ठेन… ञातट्ठेन… सच्छिकिरियट्ठेन… फस्सनट्ठेन… अभिसमयट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि? सोळसहि आकारेहि अभिसमयट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि। दुक्खस्स पीळनट्ठो, सङ्खतट्ठो, सन्तापट्ठो, विपरिणामट्ठो, अभिसमयट्ठो; समुदयस्स आयूहनट्ठो, निदानट्ठो, संयोगट्ठो, पलिबोधट्ठो, अभिसमयट्ठो; निरोधस्स निस्सरणट्ठो , विवेकट्ठो, असङ्खतट्ठो, अमतट्ठो, अभिसमयट्ठो; मग्गस्स निय्यानट्ठो, हेतुट्ठो, दस्सनट्ठो, आधिपतेय्यट्ठो, अभिसमयट्ठो – इमेहि सोळसहि आकारेहि अभिसमयट्ठेन चत्तारि सच्चानि एकसङ्गहितानि। यं एकसङ्गहितं तं एकत्तं। एकत्तं एकेन ञाणेन पटिविज्झतीति – चत्तारि सच्चानि एकप्पटिवेधानि।
Kathaṃ anattaṭṭhena…pe… saccaṭṭhena… paṭivedhaṭṭhena… abhijānanaṭṭhena… parijānanaṭṭhena… dhammaṭṭhena… tathaṭṭhena… ñātaṭṭhena… sacchikiriyaṭṭhena… phassanaṭṭhena… abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni? Soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekappaṭivedhāni. Dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho, abhisamayaṭṭho; samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho, palibodhaṭṭho, abhisamayaṭṭho; nirodhassa nissaraṇaṭṭho , vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho, abhisamayaṭṭho; maggassa niyyānaṭṭho, hetuṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho, abhisamayaṭṭho – imehi soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ. Ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatīti – cattāri saccāni ekappaṭivedhāni.
१२. सच्चानं कति लक्खणानि? सच्चानं द्वे लक्खणानि। सङ्खतलक्खणञ्च, असङ्खतलक्खणञ्च – सच्चानं इमानि द्वे लक्खणानि।
12. Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ dve lakkhaṇāni. Saṅkhatalakkhaṇañca, asaṅkhatalakkhaṇañca – saccānaṃ imāni dve lakkhaṇāni.
सच्चानं कति लक्खणानि? सच्चानं छ लक्खणानि। सङ्खतानं सच्चानं उप्पादो पञ्ञायति, वयो पञ्ञायति, ठितानं अञ्ञथत्तं पञ्ञायति असङ्खतस्स सच्चस्स न उप्पादो पञ्ञायति , न वयो पञ्ञायति, न ठितस्स अञ्ञथत्तं पञ्ञायति – सच्चानं इमानि छ लक्खणानि।
Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ cha lakkhaṇāni. Saṅkhatānaṃ saccānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṃ aññathattaṃ paññāyati asaṅkhatassa saccassa na uppādo paññāyati , na vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati – saccānaṃ imāni cha lakkhaṇāni.
सच्चानं कति लक्खणानि? सच्चानं द्वादस लक्खणानि। दुक्खसच्चस्स उप्पादो पञ्ञायति, वयो पञ्ञायति, ठितस्स अञ्ञथत्तं पञ्ञायति; समुदयसच्चस्स उप्पादो पञ्ञायति, वयो पञ्ञायति, ठितस्स अञ्ञथत्तं पञ्ञायति; मग्गसच्चस्स उप्पादो पञ्ञायति, वयो पञ्ञायति, ठितस्स अञ्ञथत्तं पञ्ञायति; निरोधसच्चस्स न उप्पादो पञ्ञायति, न वयो पञ्ञायति, न ठितस्स अञ्ञथत्तं पञ्ञायति – सच्चानं इमानि द्वादस लक्खणानि।
Saccānaṃ kati lakkhaṇāni? Saccānaṃ dvādasa lakkhaṇāni. Dukkhasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; samudayasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; maggasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati; nirodhasaccassa na uppādo paññāyati, na vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati – saccānaṃ imāni dvādasa lakkhaṇāni.
चतुन्नं सच्चानं कति कुसला, कति अकुसला, कति अब्याकता? समुदयसच्चं अकुसलं, मग्गसच्चं कुसलं , निरोधसच्चं अब्याकतं। दुक्खसच्चं सिया कुसलं, सिया अकुसलं, सिया अब्याकतं।
Catunnaṃ saccānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā? Samudayasaccaṃ akusalaṃ, maggasaccaṃ kusalaṃ , nirodhasaccaṃ abyākataṃ. Dukkhasaccaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ.
सिया तीणि सच्चानि एकसच्चेन सङ्गहितानि, एकसच्चं तीहि सच्चेहि सङ्गहितं? वत्थुवसेन परियायेन सियाति। कथञ्च सिया? यं दुक्खसच्चं अकुसलं, समुदयसच्चं अकुसलं – एवं अकुसलट्ठेन द्वे सच्चानि एकसच्चेन सङ्गहितानि, एकसच्चं द्वीहि सच्चेहि सङ्गहितं। यं दुक्खसच्चं कुसलं, मग्गसच्चं कुसलं – एवं कुसलट्ठेन द्वे सच्चानि एकसच्चेन सङ्गहितानि , एकसच्चं द्वीहि सच्चेहि सङ्गहितं। यं दुक्खसच्चं अब्याकतं, निरोधसच्चं अब्याकतं – एवं अब्याकतट्ठेन द्वे सच्चानि एकसच्चेन सङ्गहितानि, एकसच्चं द्वीहि सच्चेहि सङ्गहितं। एवं सिया तीणि सच्चानि एकसच्चेन सङ्गहितानि, एकसच्चं तीहि सच्चेहि सङ्गहितं वत्थुवसेन परियायेनाति।
Siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tīhi saccehi saṅgahitaṃ? Vatthuvasena pariyāyena siyāti. Kathañca siyā? Yaṃ dukkhasaccaṃ akusalaṃ, samudayasaccaṃ akusalaṃ – evaṃ akusalaṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Yaṃ dukkhasaccaṃ kusalaṃ, maggasaccaṃ kusalaṃ – evaṃ kusalaṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni , ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Yaṃ dukkhasaccaṃ abyākataṃ, nirodhasaccaṃ abyākataṃ – evaṃ abyākataṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Evaṃ siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tīhi saccehi saṅgahitaṃ vatthuvasena pariyāyenāti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / १. पठमसुत्तन्तनिद्देसवण्णना • 1. Paṭhamasuttantaniddesavaṇṇanā
