Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૩. ઉરુવેલવગ્ગો
3. Uruvelavaggo
૧. પઠમઉરુવેલસુત્તં
1. Paṭhamauruvelasuttaṃ
૨૧. એવં મે સુતં 1 – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
21. Evaṃ me sutaṃ 2 – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘એકમિદાહં , ભિક્ખવે, સમયં ઉરુવેલાયં વિહરામિ નજ્જા નેરઞ્જરાય તીરે અજપાલનિગ્રોધે પઠમાભિસમ્બુદ્ધો. તસ્સ મય્હં, ભિક્ખવે, રહોગતસ્સ પટિસલ્લીનસ્સ એવં ચેતસો પરિવિતક્કો ઉદપાદિ – ‘દુક્ખં ખો અગારવો વિહરતિ અપ્પતિસ્સો. કિં નુ ખો અહં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા સક્કત્વા ગરું કત્વા 3 ઉપનિસ્સાય વિહરેય્ય’’’ન્તિ?
‘‘Ekamidāhaṃ , bhikkhave, samayaṃ uruvelāyaṃ viharāmi najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘dukkhaṃ kho agāravo viharati appatisso. Kiṃ nu kho ahaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā 4 upanissāya vihareyya’’’nti?
‘‘તસ્સ મય્હં, ભિક્ખવે, એતદહોસિ – અપરિપૂરસ્સ ખો અહં સીલક્ખન્ધસ્સ પારિપૂરિયા અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં. ન ખો પનાહં પસ્સામિ સદેવકે લોકે સમારકે સબ્રહ્મકે સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા અત્તના સીલસમ્પન્નતરં, યમહં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં.
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – aparipūrassa kho ahaṃ sīlakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ. Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā attanā sīlasampannataraṃ, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.
‘‘અપરિપૂરસ્સ ખો અહં સમાધિક્ખન્ધસ્સ પારિપૂરિયા અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં. ન ખો પનાહં પસ્સામિ સદેવકે લોકે સમારકે સબ્રહ્મકે સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા અત્તના સમાધિસમ્પન્નતરં, યમહં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં.
‘‘Aparipūrassa kho ahaṃ samādhikkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ. Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā attanā samādhisampannataraṃ, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.
‘‘અપરિપૂરસ્સ ખો અહં પઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ પારિપૂરિયા અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં. ન ખો પનાહં પસ્સામિ સદેવકે લોકે સમારકે સબ્રહ્મકે સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા અત્તના પઞ્ઞાસમ્પન્નતરં, યમહં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં.
‘‘Aparipūrassa kho ahaṃ paññākkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ. Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā attanā paññāsampannataraṃ, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.
‘‘અપરિપૂરસ્સ ખો અહં વિમુત્તિક્ખન્ધસ્સ પારિપૂરિયા અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્યં. ન ખો પનાહં પસ્સામિ સદેવકે લોકે સમારકે સબ્રહ્મકે સસ્સમણબ્રાહ્મણિયા પજાય સદેવમનુસ્સાય અઞ્ઞં સમણં વા બ્રાહ્મણં વા અત્તના વિમુત્તિસમ્પન્નતરં, યમહં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્ય’’ન્તિ.
‘‘Aparipūrassa kho ahaṃ vimuttikkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ. Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā attanā vimuttisampannataraṃ, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.
‘‘તસ્સ મય્હં, ભિક્ખવે, એતદહોસિ – ‘યંનૂનાહં ય્વાયં 5 ધમ્મો મયા અભિસમ્બુદ્ધો તમેવ ધમ્મં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરેય્ય’’’ન્તિ.
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ yvāyaṃ 6 dhammo mayā abhisambuddho tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’’nti.
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા સહમ્પતિ મમ ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય – સેય્યથાપિ નામ બલવા પુરિસો સમિઞ્જિતં 7 વા બાહં પસારેય્ય, પસારિતં વા બાહં સમિઞ્જેય્ય, એવમેવં – બ્રહ્મલોકે અન્તરહિતો મમ પુરતો પાતુરહોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા સહમ્પતિ એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા દક્ખિણં જાણુમણ્ડલં પથવિયં નિહન્ત્વા યેનાહં તેનઞ્જલિં પણામેત્વા મં એતદવોચ – ‘એવમેતં ભગવા, એવમેતં સુગત! યેપિ તે, ભન્તે, અહેસું અતીતમદ્ધાનં અરહન્તો સમ્માસમ્બુદ્ધા તેપિ ભગવન્તો ધમ્મંયેવ સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરિંસુ; યેપિ તે, ભન્તે, ભવિસ્સન્તિ અનાગતમદ્ધાનં અરહન્તો સમ્માસમ્બુદ્ધા તેપિ ભગવન્તો ધમ્મંયેવ સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરિસ્સન્તિ; ભગવાપિ, ભન્તે, એતરહિ અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો ધમ્મંયેવ સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહરતૂ’’’તિ. ઇદમવોચ બ્રહ્મા સહમ્પતિ. ઇદં વત્વા અથાપરં એતદવોચ –
‘‘Atha kho, bhikkhave, brahmā sahampati mama cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ 8 vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho, bhikkhave, brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇaṃ jāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā maṃ etadavoca – ‘evametaṃ bhagavā, evametaṃ sugata! Yepi te, bhante, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā tepi bhagavanto dhammaṃyeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihariṃsu; yepi te, bhante, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā tepi bhagavanto dhammaṃyeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharissanti; bhagavāpi, bhante, etarahi arahaṃ sammāsambuddho dhammaṃyeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharatū’’’ti. Idamavoca brahmā sahampati. Idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –
અથોપિ વિહરિસ્સન્તિ, એસા બુદ્ધાન ધમ્મતા.
Athopi viharissanti, esā buddhāna dhammatā.
સદ્ધમ્મો ગરુકાતબ્બો, સરં બુદ્ધાન સાસન’’ન્તિ.
Saddhammo garukātabbo, saraṃ buddhāna sāsana’’nti.
‘‘ઇદમવોચ, ભિક્ખવે, બ્રહ્મા સહમ્પતિ. ઇદં વત્વા મં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા તત્થેવન્તરધાયિ. અથ ખ્વાહં, ભિક્ખવે, બ્રહ્મુનો ચ અજ્ઝેસનં વિદિત્વા અત્તનો ચ પતિરૂપં ય્વાયં 17 ધમ્મો મયા અભિસમ્બુદ્ધો તમેવ ધમ્મં સક્કત્વા ગરું કત્વા ઉપનિસ્સાય વિહાસિં. યતો ચ ખો, ભિક્ખવે, સઙ્ઘોપિ મહત્તેન સમન્નાગતો, અથ મે સઙ્ઘેપિ ગારવો’’તિ. પઠમં.
‘‘Idamavoca, bhikkhave, brahmā sahampati. Idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā attano ca patirūpaṃ yvāyaṃ 18 dhammo mayā abhisambuddho tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihāsiṃ. Yato ca kho, bhikkhave, saṅghopi mahattena samannāgato, atha me saṅghepi gāravo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧. પઠમઉરુવેલસુત્તવણ્ણના • 1. Paṭhamauruvelasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧. પઠમઉરુવેલસુત્તવણ્ણના • 1. Paṭhamauruvelasuttavaṇṇanā