| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-पुराण-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
पाचित्तियकण्डं
Pācittiyakaṇḍaṃ
१. पठमवग्गवण्णना
1. Paṭhamavaggavaṇṇanā
पठमे हरितपत्तवण्णो हरितको। चापलसुणं अमिञ्जको। अङ्कुरमत्तमेव हि तस्स होति। पलण्डुकादयो सभावेनेव वट्टन्ति। सूपसम्पाकादी विनापि अन्तमसो यागुभत्तेपि पक्खिपितुं वट्टतीति लिखितं, ‘‘भिक्खुनियापि गिलानाय पुरेभत्तमेव लसुणं कप्पति, न अगिलानाया’’ति अभयगिरीनं उग्गहोति।
Paṭhame haritapattavaṇṇo haritako. Cāpalasuṇaṃ amiñjako. Aṅkuramattameva hi tassa hoti. Palaṇḍukādayo sabhāveneva vaṭṭanti. Sūpasampākādī vināpi antamaso yāgubhattepi pakkhipituṃ vaṭṭatīti likhitaṃ, ‘‘bhikkhuniyāpi gilānāya purebhattameva lasuṇaṃ kappati, na agilānāyā’’ti abhayagirīnaṃ uggahoti.
दुतिये आबाधपच्चया भिक्खुनिसङ्घं आपुच्छित्वा संहरापेतुं वट्टति, भिक्खुस्स एत्थ च लसुणे च दुक्कटं।
Dutiye ābādhapaccayā bhikkhunisaṅghaṃ āpucchitvā saṃharāpetuṃ vaṭṭati, bhikkhussa ettha ca lasuṇe ca dukkaṭaṃ.
सत्तमे ‘‘समुट्ठानादीनि अद्धानमग्गसिक्खापदसदिसानी’’ति पाठो।
Sattame ‘‘samuṭṭhānādīni addhānamaggasikkhāpadasadisānī’’ti pāṭho.
नवमे कुट्टो नाम घरकुट्टो। पाकारो नाम परिक्खेपपाकारो।
Navame kuṭṭo nāma gharakuṭṭo. Pākāro nāma parikkhepapākāro.
छड्डितखेत्तेति पुराणखेत्ते। सङ्घसन्तके भिक्खुस्स छड्डेतुं वट्टति सङ्घपरियापन्नत्ता। भिक्खुनीनम्पि सङ्घसन्तके भिक्खुसङ्घसन्तके वुत्तनयेनेव वट्टति। एवं सन्तेपि सारुप्पवसेन कातब्बन्ति लिखितं।
Chaḍḍitakhetteti purāṇakhette. Saṅghasantake bhikkhussa chaḍḍetuṃ vaṭṭati saṅghapariyāpannattā. Bhikkhunīnampi saṅghasantake bhikkhusaṅghasantake vuttanayeneva vaṭṭati. Evaṃ santepi sāruppavasena kātabbanti likhitaṃ.
दसमे ‘‘सयं तानि वत्थूनि करोन्तिया’’तिआदि इध सिक्खापदे नत्थि। कस्मा? एळकलोमसमुट्ठानत्ता। यदि एवं कस्मा वुत्तन्ति चे? सुत्तानुलोममहापदेसतो। यदि नच्चादीनि पस्सितुं वा सुणितुं वा न लभति, पगेव अत्तना कातुन्ति नयतो लब्भमानत्ता वुत्तं। इतरथा महापदेसा निरत्थका सियुं। ‘‘एवं अञ्ञत्थपि नयो नेतब्बो। समुट्ठानम्पि इध वुत्तमेव अग्गहेत्वा छसमुट्ठानवसेन गहेतब्ब’’न्ति आचरिया। इध वुत्तं समुट्ठानं नाम मूलभूतस्स अन्तरा वुत्तापत्तिया, तस्मा एळकलोमसमुट्ठानमेवाति अपरे। आरामे ठत्वाति न केवलं ठत्वा, ततो गन्त्वा पन सब्बिरियापथेहिपि लभति। आरामे ठिताति पन आरामपरियापन्नाति अत्थो। इतरथा निसिन्नापि न लभेय्याति।
Dasame ‘‘sayaṃ tāni vatthūni karontiyā’’tiādi idha sikkhāpade natthi. Kasmā? Eḷakalomasamuṭṭhānattā. Yadi evaṃ kasmā vuttanti ce? Suttānulomamahāpadesato. Yadi naccādīni passituṃ vā suṇituṃ vā na labhati, pageva attanā kātunti nayato labbhamānattā vuttaṃ. Itarathā mahāpadesā niratthakā siyuṃ. ‘‘Evaṃ aññatthapi nayo netabbo. Samuṭṭhānampi idha vuttameva aggahetvā chasamuṭṭhānavasena gahetabba’’nti ācariyā. Idha vuttaṃ samuṭṭhānaṃ nāma mūlabhūtassa antarā vuttāpattiyā, tasmā eḷakalomasamuṭṭhānamevāti apare. Ārāme ṭhatvāti na kevalaṃ ṭhatvā, tato gantvā pana sabbiriyāpathehipi labhati. Ārāme ṭhitāti pana ārāmapariyāpannāti attho. Itarathā nisinnāpi na labheyyāti.
पठमवग्गवण्णना निट्ठिता।
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
