Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౭. పఠమవేరసుత్తవణ్ణనా
7. Paṭhamaverasuttavaṇṇanā
౨౭. సత్తమే (సం॰ ని॰ టీ॰ ౨.౨౪౧) యతోతి యస్మిం కాలే. అయఞ్హి తో-సద్దో దా-సద్దో వియ ఇధ కాలవిసయో, యదాతి వుత్తం హోతి. భయాని వేరానీతి భీయతే భయం, భయేన యోగా, భాయితబ్బేన వా భయం ఏవ వేరప్పసవట్ఠేన వేరన్తి చ లద్ధనామా చేతనాదయో. పాణాతిపాతాదయో హి యస్స పవత్తన్తి, యఞ్చ ఉద్దిస్స పవత్తీయన్తి, ఉభయేసఞ్చ వేరావహా, తతో ఏవ చేతే భాయితబ్బా వేరసఞ్జనకా నామాతి. సోతస్స అరియమగ్గస్స ఆదితో పజ్జనం పటిపత్తి అధిగమో సోతాపత్తి. తదత్థాయ తత్థ పతిట్ఠితస్స చ అఙ్గాని సోతాపత్తియఙ్గాని. దువిధఞ్హి (సం॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨.౪౧) సోతాపత్తియఙ్గం సోతాపత్తిఅత్థాయ చ అఙ్గం కారణం, యం సోతాపత్తిమగ్గప్పటిలాభతో పుబ్బభాగే సోతాపత్తిప్పటిలాభాయ సంవత్తతి, ‘‘సప్పురిససంసేవో సద్ధమ్మస్సవనం యోనిసోమనసికారో ధమ్మానుధమ్మపటిపత్తీ’’తి (దీ॰ ని॰ ౩.౩౧౧) ఏవం ఆగతం. పటిలద్ధగుణస్స చ సోతాపత్తిం పత్వా ఠితస్స అఙ్గం, యం ‘‘సోతాపన్నస్స అఙ్గ’’న్తిపి వుచ్చతి ‘‘సోతాపన్నో అఙ్గీయతి ఞాయతి ఏతేనా’’తి కత్వా, బుద్ధే అవేచ్చప్పసాదాదీనం ఏతం అధివచనం. ఇదమిధాధిప్పేతం.
27. Sattame (saṃ. ni. ṭī. 2.241) yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo, yadāti vuttaṃ hoti. Bhayāni verānīti bhīyate bhayaṃ, bhayena yogā, bhāyitabbena vā bhayaṃ eva verappasavaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanādayo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattīyanti, ubhayesañca verāvahā, tato eva cete bhāyitabbā verasañjanakā nāmāti. Sotassa ariyamaggassa ādito pajjanaṃ paṭipatti adhigamo sotāpatti. Tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni. Duvidhañhi (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.41) sotāpattiyaṅgaṃ sotāpattiatthāya ca aṅgaṃ kāraṇaṃ, yaṃ sotāpattimaggappaṭilābhato pubbabhāge sotāpattippaṭilābhāya saṃvattati, ‘‘sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipattī’’ti (dī. ni. 3.311) evaṃ āgataṃ. Paṭiladdhaguṇassa ca sotāpattiṃ patvā ṭhitassa aṅgaṃ, yaṃ ‘‘sotāpannassa aṅga’’ntipi vuccati ‘‘sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenā’’ti katvā, buddhe aveccappasādādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idamidhādhippetaṃ.
ఖీణనిరయోతిఆదీసు ఆయతిం తత్థ అనుప్పజ్జనతాయ ఖీణో నిరయో మయ్హతి, సో అహం ఖీణనిరయో. ఏస నయో సబ్బత్థ. సోతాపన్నోతి మగ్గసోతం ఆపన్నో. అవినిపాతధమ్మోతి న వినిపాతసభావో. నియతోతి పఠమమగ్గసఙ్ఖాతేన సమ్మత్తనియామేన నియతో. సమ్బోధిపరాయణోతి ఉపరిమగ్గత్తయసఙ్ఖాతో సమ్బోధి పరం అయనం మయ్హన్తి సోహం సమ్బోధిపరాయణో, సమ్బోధిం అవస్సం అభిసమ్బుజ్ఝనకోతి అత్థో.
Khīṇanirayotiādīsu āyatiṃ tattha anuppajjanatāya khīṇo nirayo mayhati, so ahaṃ khīṇanirayo. Esa nayo sabbattha. Sotāpannoti maggasotaṃ āpanno. Avinipātadhammoti na vinipātasabhāvo. Niyatoti paṭhamamaggasaṅkhātena sammattaniyāmena niyato. Sambodhiparāyaṇoti uparimaggattayasaṅkhāto sambodhi paraṃ ayanaṃ mayhanti sohaṃ sambodhiparāyaṇo, sambodhiṃ avassaṃ abhisambujjhanakoti attho.
పాణాతిపాతపచ్చయాతి పాణాతిపాతకమ్మస్స కరణహేతు. భయం వేరన్తి అత్థతో ఏకం. వేరం వుచ్చతి విరోధో, తదేవ భాయితబ్బతో ‘‘భయ’’న్తి వుచ్చతి. తఞ్చ పనేతం దువిధం హోతి – బాహిరం, అజ్ఝత్తికన్తి. ఏకేన హి ఏకస్స పితా మారితో హోతి. సో చిన్తేతి ‘‘ఏతేన కిర మే పితా మారితో, అహమ్పి తంయేవ మారేస్సామీ’’తి నిసితం సత్థం ఆదాయ చరతి. యా తస్స అబ్భన్తరే ఉప్పన్నా వేరచేతనా, ఇదం బాహిరం వేరం నామ తస్స వేరస్స మూలభూతతో వేరకారకపుగ్గలతో బహిభావత్తా. యా పన ఇతరస్స ‘‘అయం కిర మం మారేస్సామీతి చరతి, అహమేవ నం పఠమతరం మారేస్సామీ’’తి చేతనా ఉప్పజ్జతి, ఇదం అజ్ఝత్తికం వేరం నామ. ఇదం తావ ఉభయమ్పి దిట్ఠధమ్మికమేవ. యా పన తం నిరయే ఉప్పన్నం దిస్వా ‘‘ఏతం పహరిస్సామీ’’తి జలితం అయముగ్గరం గణ్హన్తస్స నిరయపాలస్స చేతనా ఉప్పజ్జతి, ఇదమస్స సమ్పరాయికం బాహిరం వేరం. యా చస్స ‘‘అయం నిద్దోసం మం పహరిస్సామీతి ఆగచ్ఛతి, అహమేవ నం పఠమతరం పహరిస్సామీ’’తి చేతనా ఉప్పజ్జతి, ఇదమస్స సమ్పరాయికం అజ్ఝత్తం వేరం. యం పనేతం బాహిరం వేరం, తం అట్ఠకథాసు ‘‘పుగ్గలవేర’’న్తి వుచ్చతి. దుక్ఖం దోమనస్సన్తి అత్థతో ఏకమేవ. యథా చేత్థ, ఏవం సేసేసుపి ‘‘ఇమినా మమ భణ్డం హటం, మయ్హం దారేసు చారిత్తం ఆపన్నం, ముసా వత్వా అత్థో భగ్గో, సురామదమత్తేన ఇదం నామ కత’’న్తిఆదినా నయేన వేరప్పవత్తి వేదితబ్బా.
Pāṇātipātapaccayāti pāṇātipātakammassa karaṇahetu. Bhayaṃ veranti atthato ekaṃ. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato ‘‘bhaya’’nti vuccati. Tañca panetaṃ duvidhaṃ hoti – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Ekena hi ekassa pitā mārito hoti. So cinteti ‘‘etena kira me pitā mārito, ahampi taṃyeva māressāmī’’ti nisitaṃ satthaṃ ādāya carati. Yā tassa abbhantare uppannā veracetanā, idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārakapuggalato bahibhāvattā. Yā pana itarassa ‘‘ayaṃ kira maṃ māressāmīti carati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ māressāmī’’ti cetanā uppajjati, idaṃ ajjhattikaṃ veraṃ nāma. Idaṃ tāva ubhayampi diṭṭhadhammikameva. Yā pana taṃ niraye uppannaṃ disvā ‘‘etaṃ paharissāmī’’ti jalitaṃ ayamuggaraṃ gaṇhantassa nirayapālassa cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ bāhiraṃ veraṃ. Yā cassa ‘‘ayaṃ niddosaṃ maṃ paharissāmīti āgacchati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ paharissāmī’’ti cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ ajjhattaṃ veraṃ. Yaṃ panetaṃ bāhiraṃ veraṃ, taṃ aṭṭhakathāsu ‘‘puggalavera’’nti vuccati. Dukkhaṃ domanassanti atthato ekameva. Yathā cettha, evaṃ sesesupi ‘‘iminā mama bhaṇḍaṃ haṭaṃ, mayhaṃ dāresu cārittaṃ āpannaṃ, musā vatvā attho bhaggo, surāmadamattena idaṃ nāma kata’’ntiādinā nayena verappavatti veditabbā.
అవేచ్చప్పసాదేనాతి అధిగతేన అచలప్పసాదేన. అరియకన్తేహీతి పఞ్చహి సీలేహి. తాని హి అరియానం కన్తాని పియాని భవన్తి, భవన్తరగతాపి అరియా తాని న విజహన్తి, తస్మా ‘‘అరియకన్తానీ’’తి వుచ్చన్తి. సేసమేత్థ యం వత్తబ్బం సియా, తం సబ్బం విసుద్ధిమగ్గే అనుస్సతినిద్దేసే వుత్తన్తి వేదితబ్బం.
Aveccappasādenāti adhigatena acalappasādena. Ariyakantehīti pañcahi sīlehi. Tāni hi ariyānaṃ kantāni piyāni bhavanti, bhavantaragatāpi ariyā tāni na vijahanti, tasmā ‘‘ariyakantānī’’ti vuccanti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge anussatiniddese vuttanti veditabbaṃ.
పఠమవేరసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamaverasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౭. పఠమవేరసుత్తం • 7. Paṭhamaverasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౭-౮. వేరసుత్తద్వయవణ్ణనా • 7-8. Verasuttadvayavaṇṇanā