Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ૭. પઠમવેરસુત્તવણ્ણના

    7. Paṭhamaverasuttavaṇṇanā

    ૨૭. સત્તમે (સં॰ નિ॰ ટી॰ ૨.૨૪૧) યતોતિ યસ્મિં કાલે. અયઞ્હિ તો-સદ્દો દા-સદ્દો વિય ઇધ કાલવિસયો, યદાતિ વુત્તં હોતિ. ભયાનિ વેરાનીતિ ભીયતે ભયં, ભયેન યોગા, ભાયિતબ્બેન વા ભયં એવ વેરપ્પસવટ્ઠેન વેરન્તિ ચ લદ્ધનામા ચેતનાદયો. પાણાતિપાતાદયો હિ યસ્સ પવત્તન્તિ, યઞ્ચ ઉદ્દિસ્સ પવત્તીયન્તિ, ઉભયેસઞ્ચ વેરાવહા, તતો એવ ચેતે ભાયિતબ્બા વેરસઞ્જનકા નામાતિ. સોતસ્સ અરિયમગ્ગસ્સ આદિતો પજ્જનં પટિપત્તિ અધિગમો સોતાપત્તિ. તદત્થાય તત્થ પતિટ્ઠિતસ્સ ચ અઙ્ગાનિ સોતાપત્તિયઙ્ગાનિ. દુવિધઞ્હિ (સં॰ નિ॰ અટ્ઠ॰ ૨.૨.૪૧) સોતાપત્તિયઙ્ગં સોતાપત્તિઅત્થાય ચ અઙ્ગં કારણં, યં સોતાપત્તિમગ્ગપ્પટિલાભતો પુબ્બભાગે સોતાપત્તિપ્પટિલાભાય સંવત્તતિ, ‘‘સપ્પુરિસસંસેવો સદ્ધમ્મસ્સવનં યોનિસોમનસિકારો ધમ્માનુધમ્મપટિપત્તી’’તિ (દી॰ નિ॰ ૩.૩૧૧) એવં આગતં. પટિલદ્ધગુણસ્સ ચ સોતાપત્તિં પત્વા ઠિતસ્સ અઙ્ગં, યં ‘‘સોતાપન્નસ્સ અઙ્ગ’’ન્તિપિ વુચ્ચતિ ‘‘સોતાપન્નો અઙ્ગીયતિ ઞાયતિ એતેના’’તિ કત્વા, બુદ્ધે અવેચ્ચપ્પસાદાદીનં એતં અધિવચનં. ઇદમિધાધિપ્પેતં.

    27. Sattame (saṃ. ni. ṭī. 2.241) yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo, yadāti vuttaṃ hoti. Bhayāni verānīti bhīyate bhayaṃ, bhayena yogā, bhāyitabbena vā bhayaṃ eva verappasavaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanādayo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattīyanti, ubhayesañca verāvahā, tato eva cete bhāyitabbā verasañjanakā nāmāti. Sotassa ariyamaggassa ādito pajjanaṃ paṭipatti adhigamo sotāpatti. Tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni. Duvidhañhi (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.41) sotāpattiyaṅgaṃ sotāpattiatthāya ca aṅgaṃ kāraṇaṃ, yaṃ sotāpattimaggappaṭilābhato pubbabhāge sotāpattippaṭilābhāya saṃvattati, ‘‘sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipattī’’ti (dī. ni. 3.311) evaṃ āgataṃ. Paṭiladdhaguṇassa ca sotāpattiṃ patvā ṭhitassa aṅgaṃ, yaṃ ‘‘sotāpannassa aṅga’’ntipi vuccati ‘‘sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenā’’ti katvā, buddhe aveccappasādādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idamidhādhippetaṃ.

    ખીણનિરયોતિઆદીસુ આયતિં તત્થ અનુપ્પજ્જનતાય ખીણો નિરયો મય્હતિ, સો અહં ખીણનિરયો. એસ નયો સબ્બત્થ. સોતાપન્નોતિ મગ્ગસોતં આપન્નો. અવિનિપાતધમ્મોતિ ન વિનિપાતસભાવો. નિયતોતિ પઠમમગ્ગસઙ્ખાતેન સમ્મત્તનિયામેન નિયતો. સમ્બોધિપરાયણોતિ ઉપરિમગ્ગત્તયસઙ્ખાતો સમ્બોધિ પરં અયનં મય્હન્તિ સોહં સમ્બોધિપરાયણો, સમ્બોધિં અવસ્સં અભિસમ્બુજ્ઝનકોતિ અત્થો.

    Khīṇanirayotiādīsu āyatiṃ tattha anuppajjanatāya khīṇo nirayo mayhati, so ahaṃ khīṇanirayo. Esa nayo sabbattha. Sotāpannoti maggasotaṃ āpanno. Avinipātadhammoti na vinipātasabhāvo. Niyatoti paṭhamamaggasaṅkhātena sammattaniyāmena niyato. Sambodhiparāyaṇoti uparimaggattayasaṅkhāto sambodhi paraṃ ayanaṃ mayhanti sohaṃ sambodhiparāyaṇo, sambodhiṃ avassaṃ abhisambujjhanakoti attho.

    પાણાતિપાતપચ્ચયાતિ પાણાતિપાતકમ્મસ્સ કરણહેતુ. ભયં વેરન્તિ અત્થતો એકં. વેરં વુચ્ચતિ વિરોધો, તદેવ ભાયિતબ્બતો ‘‘ભય’’ન્તિ વુચ્ચતિ. તઞ્ચ પનેતં દુવિધં હોતિ – બાહિરં, અજ્ઝત્તિકન્તિ. એકેન હિ એકસ્સ પિતા મારિતો હોતિ. સો ચિન્તેતિ ‘‘એતેન કિર મે પિતા મારિતો, અહમ્પિ તંયેવ મારેસ્સામી’’તિ નિસિતં સત્થં આદાય ચરતિ. યા તસ્સ અબ્ભન્તરે ઉપ્પન્ના વેરચેતના, ઇદં બાહિરં વેરં નામ તસ્સ વેરસ્સ મૂલભૂતતો વેરકારકપુગ્ગલતો બહિભાવત્તા. યા પન ઇતરસ્સ ‘‘અયં કિર મં મારેસ્સામીતિ ચરતિ, અહમેવ નં પઠમતરં મારેસ્સામી’’તિ ચેતના ઉપ્પજ્જતિ, ઇદં અજ્ઝત્તિકં વેરં નામ. ઇદં તાવ ઉભયમ્પિ દિટ્ઠધમ્મિકમેવ. યા પન તં નિરયે ઉપ્પન્નં દિસ્વા ‘‘એતં પહરિસ્સામી’’તિ જલિતં અયમુગ્ગરં ગણ્હન્તસ્સ નિરયપાલસ્સ ચેતના ઉપ્પજ્જતિ, ઇદમસ્સ સમ્પરાયિકં બાહિરં વેરં. યા ચસ્સ ‘‘અયં નિદ્દોસં મં પહરિસ્સામીતિ આગચ્છતિ, અહમેવ નં પઠમતરં પહરિસ્સામી’’તિ ચેતના ઉપ્પજ્જતિ, ઇદમસ્સ સમ્પરાયિકં અજ્ઝત્તં વેરં. યં પનેતં બાહિરં વેરં, તં અટ્ઠકથાસુ ‘‘પુગ્ગલવેર’’ન્તિ વુચ્ચતિ. દુક્ખં દોમનસ્સન્તિ અત્થતો એકમેવ. યથા ચેત્થ, એવં સેસેસુપિ ‘‘ઇમિના મમ ભણ્ડં હટં, મય્હં દારેસુ ચારિત્તં આપન્નં, મુસા વત્વા અત્થો ભગ્ગો, સુરામદમત્તેન ઇદં નામ કત’’ન્તિઆદિના નયેન વેરપ્પવત્તિ વેદિતબ્બા.

    Pāṇātipātapaccayāti pāṇātipātakammassa karaṇahetu. Bhayaṃ veranti atthato ekaṃ. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato ‘‘bhaya’’nti vuccati. Tañca panetaṃ duvidhaṃ hoti – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Ekena hi ekassa pitā mārito hoti. So cinteti ‘‘etena kira me pitā mārito, ahampi taṃyeva māressāmī’’ti nisitaṃ satthaṃ ādāya carati. Yā tassa abbhantare uppannā veracetanā, idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārakapuggalato bahibhāvattā. Yā pana itarassa ‘‘ayaṃ kira maṃ māressāmīti carati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ māressāmī’’ti cetanā uppajjati, idaṃ ajjhattikaṃ veraṃ nāma. Idaṃ tāva ubhayampi diṭṭhadhammikameva. Yā pana taṃ niraye uppannaṃ disvā ‘‘etaṃ paharissāmī’’ti jalitaṃ ayamuggaraṃ gaṇhantassa nirayapālassa cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ bāhiraṃ veraṃ. Yā cassa ‘‘ayaṃ niddosaṃ maṃ paharissāmīti āgacchati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ paharissāmī’’ti cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ ajjhattaṃ veraṃ. Yaṃ panetaṃ bāhiraṃ veraṃ, taṃ aṭṭhakathāsu ‘‘puggalavera’’nti vuccati. Dukkhaṃ domanassanti atthato ekameva. Yathā cettha, evaṃ sesesupi ‘‘iminā mama bhaṇḍaṃ haṭaṃ, mayhaṃ dāresu cārittaṃ āpannaṃ, musā vatvā attho bhaggo, surāmadamattena idaṃ nāma kata’’ntiādinā nayena verappavatti veditabbā.

    અવેચ્ચપ્પસાદેનાતિ અધિગતેન અચલપ્પસાદેન. અરિયકન્તેહીતિ પઞ્ચહિ સીલેહિ. તાનિ હિ અરિયાનં કન્તાનિ પિયાનિ ભવન્તિ, ભવન્તરગતાપિ અરિયા તાનિ ન વિજહન્તિ, તસ્મા ‘‘અરિયકન્તાની’’તિ વુચ્ચન્તિ. સેસમેત્થ યં વત્તબ્બં સિયા, તં સબ્બં વિસુદ્ધિમગ્ગે અનુસ્સતિનિદ્દેસે વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં.

    Aveccappasādenāti adhigatena acalappasādena. Ariyakantehīti pañcahi sīlehi. Tāni hi ariyānaṃ kantāni piyāni bhavanti, bhavantaragatāpi ariyā tāni na vijahanti, tasmā ‘‘ariyakantānī’’ti vuccanti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge anussatiniddese vuttanti veditabbaṃ.

    પઠમવેરસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Paṭhamaverasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૭. પઠમવેરસુત્તં • 7. Paṭhamaverasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭-૮. વેરસુત્તદ્વયવણ્ણના • 7-8. Verasuttadvayavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact