| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ವಿಹಾರವಗ್ಗೋ
2. Vihāravaggo
೧. ಪಠಮವಿಹಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā
೧೧. ಅಡ್ಢಮಾಸನ್ತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತುನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಕಾಲಂ ಪಟಿ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ಧಮ್ಮಚಿನ್ತಾಯಂ ಚಿತ್ತಂ ನಿಲೀಯಿತುಂ। ವಿನೇತಬ್ಬೋತಿ ಸಮುಚ್ಛೇದವಿನಯೇನ ವಿನೇತಬ್ಬೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾಧಿಗನ್ತಬ್ಬೋ। ತನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಆಪಜ್ಜನಂ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಜನತಾಯ। ಅಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕತೋ ಅಪೇತಿ। ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ।
11.Aḍḍhamāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Paṭisallīyitunti yathāvuttaṃ kālaṃ paṭi divase divase samāpattiyaṃ dhammacintāyaṃ cittaṃ nilīyituṃ. Vinetabboti samucchedavinayena vinetabbo ariyamaggādhigantabbo. Tanti diṭṭhānugatiāpajjanaṃ. Assāti janatāya. Apagacchatīti satthu santikato apeti. Sūti nipātamattaṃ.
ಪದೇಸೇನಾತಿ ಏಕದೇಸೇನ। ಸಹ ಪದೇಸೇನಾತಿ ಸಪದೇಸೋ। ಸ್ವಾಯಂ ಸಪದೇಸೋ ಯಸ್ಮಾ ವೇದನಾವಸೇನೇವ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಪರಮತ್ಥಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವೇದನಾ ಅನವಸೇಸತೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತೇ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಖನ್ಧಪದೇಸೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಖನ್ಧಪದೇಸಾದಿಕಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ। ‘‘ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸನವಸೇನ ‘‘ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೋ’’ತಿ ಆಹ। ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ ಇಧ ಸಮ್ಮಸನಂ ನಾಮ, ನ ವಿಪಸ್ಸನಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಸನಂ ಪನ ಭಗವತೋ ವಿಸಾಖಪುಣ್ಣಮಾಯಂ ಏವ ನಿಪ್ಫನ್ನಂ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವತೋ ಅಞ್ಞಭೂಮಿಕಾಪಿ ವೇದನಾ ಅಞ್ಞಭೂಮಿಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ವಿರುದ್ಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯಾವ ಭವಗ್ಗಾ ಪವತ್ತಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ’’ತಿ। ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನಾತಿ ಸರೂಪತೋ ಸಮುದಯತೋ ಅತ್ಥಙ್ಗಮತೋ ಅಸ್ಸಾದಾದಿತೋತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ। ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತೋ।
Padesenāti ekadesena. Saha padesenāti sapadeso. Svāyaṃ sapadeso yasmā vedanāvaseneva pāḷiyaṃ āgato, tasmā paramatthadhammakoṭṭhāse vedanā anavasesato labbhati, te gaṇhanto ‘‘khandhapadeso’’tiādimāha. Taṃ sabbanti khandhapadesādikaṃ sabbampi. ‘‘Sammasanto’’ti padassa atthadassanavasena ‘‘paccavekkhanto’’ti āha. Paccavekkhaṇā idha sammasanaṃ nāma, na vipassanā. Vipassanāsammasanaṃ pana bhagavato visākhapuṇṇamāyaṃ eva nipphannaṃ, tasmā bhagavato aññabhūmikāpi vedanā aññabhūmikānaṃ sattānaṃ viruddhā uppajjatevāti vuttaṃ ‘‘yāva bhavaggā pavattā sukhā vedanā’’ti. Sabbākārenāti sarūpato samudayato atthaṅgamato assādāditoti sabbākārena. Pariggaṇhanto upaparikkhanto.
ನಿಪ್ಪದೇಸಾನೇವ ಅನವಸೇಸಾನೇವ। ಇನ್ದ್ರಿಯಸತಿಪಟ್ಠಾನಪದೇಸೋ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋತಿ ಅನುದ್ಧತೋ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಗವತೋ। ಠಾನೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಸಙ್ಖಾತೇ ಓಕಾಸೇ। ಸಾ ಸಾ ಚ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತೀತಿ ಖನ್ಧವಸೇನ ಆಯತನಾದಿವಸೇನ ಚ ಪವತ್ತಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಏಕದೇಸಭೂತಂ ವೇದನಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಮಾಪನ್ನಾ ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ಚ। ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ಹಿ ತಥಾ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನವಸೇನ ಅತ್ಥತೋ ಅಭಿನ್ನಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭೂತಧಮ್ಮಭೇದೇನ ಭಿನ್ನಾ ವಿಯ ವುಚ್ಚತಿ, ಯತೋ ಚತುವೀಸತಿಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಭೇದಾ ದೇವಸಿಕಂ ವಳಞ್ಜನಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾ। ಕಾಮಂ ಅಞ್ಞಧಮ್ಮವಸೇನಪಿ ಜಾತಾ ಏವ, ವೇದನಾವಸೇನ ಪನೇತ್ಥ ಅಭಿನಿವೇಸೋ ಕತೋ ವೇದನಾನುಭಾವೇನ ಜಾತಾ। ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಜಾತಾತಿ? ಬುದ್ಧಾನಂ ಞಾಣಪದಸ್ಸ ಅನ್ತರವಿಭಾಗತ್ತಾ। ತಥಾ ಹಿ ಭಗವಾ ಸಕಲಮ್ಪಿ ಅಡ್ಢಮಾಸಂ ವೇದನಾವಸೇನೇವ ಸಮ್ಮಸನಂ ಪವತ್ತೇತಿ, ತದನುಸಾರೇನ ಚ ತಾ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ತಯಿದಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪವೇದೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ – ‘‘ಯೇನ ಸ್ವಾಹ’’ನ್ತಿಆದಿಮವೋಚ।
Nippadesāneva anavasesāneva. Indriyasatipaṭṭhānapadeso suviññeyyoti anuddhato. Assāti bhagavato. Ṭhāneti tasmiṃ tasmiṃ paccavekkhitabbasaṅkhāte okāse. Sā sā ca vihārasamāpattīti khandhavasena āyatanādivasena ca pavattitvā tesaṃ ekadesabhūtaṃ vedanaṃyeva pariggahetvā taṃ sammasitvā anukkamena samāpannā jhānasamāpatti phalasamāpatti ca. Phalasamāpatti hi tathā sammasitvā punappunaṃ samāpajjanavasena atthato abhinnāpi adhiṭṭhānabhūtadhammabhedena bhinnā viya vuccati, yato catuvīsatikoṭisatasahassabhedā devasikaṃ vaḷañjanasamāpattiyo aṭṭhakathāyaṃ vuttā. Kāmaṃ aññadhammavasenapi jātā eva, vedanāvasena panettha abhiniveso kato vedanānubhāvena jātā. Kasmā evaṃ jātāti? Buddhānaṃ ñāṇapadassa antaravibhāgattā. Tathā hi bhagavā sakalampi aḍḍhamāsaṃ vedanāvaseneva sammasanaṃ pavatteti, tadanusārena ca tā vihārasamāpattiyo samāpajji. Tayidaṃ acchariyaṃ anaññasādhāraṇaṃ bhikkhū pavedento satthā – ‘‘yena svāha’’ntiādimavoca.
ಅಕುಸಲಾವಾತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತ-ಅದಿನ್ನಾದಾನ-ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರ-ಮುಸಾವಾದ-ಪಿಸುಣವಾಚಾಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪ-ಅಭಿಜ್ಝಾ-ಬ್ಯಾಪಾದವಸೇನ ತಂತಂಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನವಸೇನ ಚ ಅಕುಸಲಾ ವೇದನಾ ಏವ ಹೋತಿ। ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾದೀಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ದೇವಕುಲಾದೀಸು ದೇವಪೂಜತ್ಥಂ, ಸಬ್ಬಜನಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ ವಾ ಮಾಲಾವಚ್ಛಂ ರೋಪೇನ್ತಿ। ವಧಬನ್ಧನಾದೀನೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾನ-ಮಿಚ್ಛಾಚಾರ-ಮುಸಾವಾದ-ಪಿಸುಣವಾಚಾ-ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವಿಪಾಕಸ್ಸ ಅಪಚುರತ್ತಾ ಅಪಾಕಟತ್ತಾ ಚ ‘‘ಭವನ್ತರಗತಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
Akusalāvāti pāṇātipāta-adinnādāna-kāmesumicchācāra-musāvāda-pisuṇavācāsamphappalāpa-abhijjhā-byāpādavasena taṃtaṃmicchādassanavasena ca akusalā vedanā eva hoti. Brahmalokādīsu uppajjitvā tattha niccā dhuvā bhavissāmāti evaṃ diṭṭhiṃ upanissāyāti yojetabbaṃ. Devakulādīsu devapūjatthaṃ, sabbajanaparibhogatthaṃ vā mālāvacchaṃ ropenti. Vadhabandhanādīnīti ādi-saddena adinnādāna-micchācāra-musāvāda-pisuṇavācā-samphappalāpādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Diṭṭhadhammavipākassa apacurattā apākaṭattā ca ‘‘bhavantaragatāna’’nti vuttaṃ.
ಇತಿ ನೇಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಆದಿಅತ್ಥೋ, ಪಕಾರತ್ಥೋ ವಾ। ತೇನ ಯಥಾ ಫರುಸವಾಚಾವಸೇನ, ಏವಂ ತದಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಾನಂ ವಸೇನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಅಕುಸಲವೇದನಾಪ್ಪವತ್ತಿ ಯಥಾರಹಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಇಮಿನಾ ಯಥಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಕುಸಲಾಕುಸಲವಿಪಾಕವೇದನಾ ಸಹಜಾತಕೋಟಿಯಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಕೋಟಿಯಾ ಚ ವಸೇನ ಯಥಾರಹಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಾ, ಏವಂ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಪಚ್ಚಯಾದೀಸುಪಿ ಯಥಾರಹಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಅತಿದಿಸತಿ। ಛನ್ದಪಚ್ಚಯಾತಿ ಏತ್ಥ ತಣ್ಹಾಛನ್ದಸಹಿತೋ ಕತ್ತುಕಾಮತಾಛನ್ದೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಛನ್ದಪಚ್ಚಯಾತಿಆದೀಸು ಪನ ಛನ್ದಪಚ್ಚಯಾ ಅಟ್ಠಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವೇದನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ। ವಿತಕ್ಕಪಚ್ಚಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಪ್ಪನಾಪ್ಪತ್ತೋವ ವಿತಕ್ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ವಿತಕ್ಕಪಚ್ಚಯಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾವಾ’’ತಿ। ವಿತಕ್ಕಪಚ್ಚಯಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾಯ ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನ’’ನ್ತಿ। ಉಪರಿ ತಿಸ್ಸೋ ರೂಪಾವಚರಾ, ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಸ್ಸೋ ಅರೂಪಾವಚರಾ ಏವಂ ಸೇಸಾ ಛ ಸಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತಿವೇದನಾ।
Iti nesanti ettha iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena yathā pharusavācāvasena, evaṃ tadaññesampi akusalakammānaṃ vasena sammādiṭṭhipaccayā akusalavedanāppavatti yathārahaṃ nīharitvā vattabbā. Eseva nayoti iminā yathā micchādiṭṭhipaccayā sammādiṭṭhipaccayā ca kusalākusalavipākavedanā sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca vasena yathārahaṃ yojetvā dassitā, evaṃ micchāsaṅkappapaccayādīsupi yathārahaṃ yojetvā dassetabbāti imamatthaṃ atidisati. Chandapaccayāti ettha taṇhāchandasahito kattukāmatāchando adhippetoti āha ‘‘chandapaccayātiādīsu pana chandapaccayā aṭṭhalobhasahagatacittasampayuttā vedanā veditabbā’’ti. Vitakkapaccayāti ettha appanāppattova vitakko adhippetoti vuttaṃ ‘‘vitakkapaccayā paṭhamajjhānavedanāvā’’ti. Vitakkapaccayā paṭhamajjhānavedanāya gahitattā ‘‘ṭhapetvā paṭhamajjhāna’’nti. Upari tisso rūpāvacarā, heṭṭhā tisso arūpāvacarā evaṃ sesā cha saññāsamāpattivedanā.
ತಿಣ್ಣನ್ತಿ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾನಂ। ಅವೂಪಸಮೇತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖೇನ ಅವೂಪಸಮಿತೇ। ತಿಣ್ಣಞ್ಹಿ ತೇಸಂ ಸಹಭಾವೇನ ಪಚ್ಚಯತಾ ಅಟ್ಠಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತೇಸು ಏವ। ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಂ ವುತ್ತಮೇವ। ಛನ್ದಮತ್ತಸ್ಸಾತಿ ತೇಸು ತೀಸು ಛನ್ದಮತ್ತಸ್ಸ। ವೂಪಸಮೇ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾವ ಅಪ್ಪನಾಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಾನಂ ವೂಪಸಮೇ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದಿವೇದನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ಸಞ್ಞಾಯ ಅವೂಪಸನ್ತತ್ತಾ। ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದಿವೇದನಾಗಹಣೇನ ಹಿ ಸಬ್ಬಾ ಸಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ವೂಪಸಮೇತಿ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾನಂ ವೂಪಸಮೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನವೇದನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಭವಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಸಞ್ಞಾ ಹಿ ವೂಪಸಮನ್ತಿ ಛನ್ದಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖುಮಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ। ಹೇಟ್ಠಾ ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಗ್ಗಹಣೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಿ ಗಹಿತಾವ ಹೋತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ವಿನಾ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೋ ನತ್ಥೀತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮಮಗ್ಗಾಧಿಗಮಂ ಅತ್ಥಾಪನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಆಯಮೇತಿ ಫಲೇನ ಮಿಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ ಏತೇನಾತಿ ಆಯಾಮೋ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಆಯಾಮನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ ವೀರಿಯ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞಾಧಿಗಮಕಾರಣಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಸ್ಸ ವಸೇನ। ಪಾಳಿಯಂ ಠಾನ-ಸದ್ದೋ ಕಾರಣಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಕಾರಣೇ’’ತಿ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಏತ್ಥ ತಂ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಠಾನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಕಾರಣಮೇವ ಪಚ್ಚಾಮಟ್ಠನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ಠಾನಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ। ಚತುಮಗ್ಗಸಹಜಾತಾತಿ ಏತೇನ ‘‘ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಿಮಮಗ್ಗಾನಂ ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿವಸೇನ ಗಹಿತಭಾವಮೇವ ಜೋತೇತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಚತುಮಗ್ಗಸಹಜಾತಾತಿ ವತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಲೋಕುತ್ತರವೇದನಾತಿ ಭೂತಕಥನಂ ವಿಸೇಸನಂ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಲೋಕುತ್ತರವೇದನಾತಿ ಪಠಮಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಛಾ ಚತುಮಗ್ಗಸಹಜಾತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
Tiṇṇanti chandavitakkasaññānaṃ. Avūpasameti paṭipakkhena avūpasamite. Tiṇṇañhi tesaṃ sahabhāvena paccayatā aṭṭhalobhasahagatacittesu eva. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ vuttameva. Chandamattassāti tesu tīsu chandamattassa. Vūpasame paṭhamajjhānavedanāva appanāppattassa adhippetattā. Chandavitakkānaṃ vūpasame dutiyajjhānādivedanā adhippetā saññāya avūpasantattā. Dutiyajjhānādivedanāgahaṇena hi sabbā saññāsamāpattiyo ca gahitāva honti. Tiṇṇampi vūpasameti chandavitakkasaññānaṃ vūpasame nevasaññānāsaññāyatanavedanā adhippetā. Bhavaggappattasaññā hi vūpasamanti chandasaṅkappānaṃ accantasukhumabhāvappattiyā. Heṭṭhā ‘‘sammādiṭṭhipaccayā’’ti ettha sammādiṭṭhiggahaṇena heṭṭhimamaggasammādiṭṭhipi gahitāva hotīti āha – ‘‘appattassa pattiyāti arahattaphalassa pattatthāyā’’ti. Atha vā heṭṭhimamaggādhigamena vinā aggamaggo natthīti heṭṭhimamaggādhigamaṃ atthāpannaṃ katvā ‘‘arahattaphalassa pattatthāyā’’ti vuttaṃ. Āyameti phalena missito hoti etenāti āyāmo, sammāvāyāmoti āha ‘‘atthi āyāmanti atthi vīriya’’nti. Tassa vīriyārambhassāti aññādhigamakāraṇassa sammāvāyāmassa vasena. Pāḷiyaṃ ṭhāna-saddo kāraṇapariyāyoti āha – ‘‘arahattaphalassa kāraṇe’’ti. Tappaccayāti ettha taṃ-saddena ‘‘ṭhāne’’ti vuttakāraṇameva paccāmaṭṭhanti āha – ‘‘arahattassa ṭhānapaccayā’’ti. Catumaggasahajātāti etena ‘‘arahattaphalassa pattatthāyā’’ti ettha heṭṭhimamaggānaṃ atthāpattivasena gahitabhāvameva joteti. Keci pana ‘‘catumaggasahajātāti vatvā nibbattitalokuttaravedanāti bhūtakathanaṃ visesanaṃ. Nibbattitalokuttaravedanāti paṭhamaṃ apekkhitabbaṃ, pacchā catumaggasahajātā’’ti vadanti.
ಪಠಮವಿಹಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಪಠಮವಿಹಾರಸುತ್ತಂ • 1. Paṭhamavihārasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಪಠಮವಿಹಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Paṭhamavihārasuttavaṇṇanā
