Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૩. પથવીવગ્ગો
3. Pathavīvaggo
૧. પથવીઅઙ્ગપઞ્હો
1. Pathavīaṅgapañho
૧. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ‘પથવિયા પઞ્ચ અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’તિ યં વદેસિ, કતમાનિ તાનિ પઞ્ચ અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’’તિ? ‘‘યથા, મહારાજ, પથવી ઇટ્ઠાનિટ્ઠાનિ કપ્પૂરાગરુતગરચન્દનકુઙ્કુમાદીનિ આકિરન્તેપિ પિત્તસેમ્હપુબ્બરુહિરસેદમેદખેળસિઙ્ઘાણિકલસિક- મુત્તકરીસાદીનિ આકિરન્તેપિ તાદિસા યેવ, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન ઇટ્ઠાનિટ્ઠે લાભાલાભે યસાયસે નિન્દાપસંસાય સુખદુક્ખે સબ્બત્થ તાદિના યેવ ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પથવિયા પઠમં અઙ્ગં ગહેતબ્બં.
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pathaviyā pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, pathavī iṭṭhāniṭṭhāni kappūrāgarutagaracandanakuṅkumādīni ākirantepi pittasemhapubbaruhirasedamedakheḷasiṅghāṇikalasika- muttakarīsādīni ākirantepi tādisā yeva, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena iṭṭhāniṭṭhe lābhālābhe yasāyase nindāpasaṃsāya sukhadukkhe sabbattha tādinā yeva bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પથવી મણ્ડનવિભૂસનાપગતા સકગન્ધપરિભાવિતા, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન વિભૂસનાપગતેન સકસીલગન્ધપરિભાવિતેન ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પથવિયા દુતિયં અઙ્ગં ગહેતબ્બં.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī maṇḍanavibhūsanāpagatā sakagandhaparibhāvitā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vibhūsanāpagatena sakasīlagandhaparibhāvitena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પથવી નિરન્તરા અખણ્ડચ્છિદ્દા અસુસિરા બહલા ઘના વિત્થિણ્ણા, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન નિરન્તરમખણ્ડચ્છિદ્દમસુસિરબહલઘનવિત્થિણ્ણસીલેન ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પથવિયા તતિયં અઙ્ગં ગહેતબ્બં.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī nirantarā akhaṇḍacchiddā asusirā bahalā ghanā vitthiṇṇā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nirantaramakhaṇḍacchiddamasusirabahalaghanavitthiṇṇasīlena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પથવી ગામનિગમનગરજનપદરુક્ખપબ્બતનદીતળાકપોક્ખરણીમિગપક્ખિમનુજનરનારિગણં ધારેન્તીપિ અકિલાસુ હોતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન ઓવદન્તેનપિ અનુસાસન્તેનપિ વિઞ્ઞાપેન્તેનપિ સન્દસ્સેન્તેનપિ સમાદપેન્તેનપિ સમુત્તેજેન્તેનપિ સમ્પહંસેન્તેનપિ ધમ્મદેસનાસુ અકિલાસુના ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પથવિયા ચતુત્થં અઙ્ગં ગહેતબ્બં.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī gāmanigamanagarajanapadarukkhapabbatanadītaḷākapokkharaṇīmigapakkhimanujanaranārigaṇaṃ dhārentīpi akilāsu hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ovadantenapi anusāsantenapi viññāpentenapi sandassentenapi samādapentenapi samuttejentenapi sampahaṃsentenapi dhammadesanāsu akilāsunā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પથવી અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તા, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તેન પથવિસમેન ચેતસા વિહરિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પથવિયા પઞ્ચમં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, ઉપાસિકાય ચૂળસુભદ્દાય સકસમણે પરિકિત્તયમાનાય –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī anunayappaṭighavippamuttā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena pathavisamena cetasā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ , mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
‘‘‘અમુસ્મિં પટિઘો નત્થિ, રાગો અસ્મિં ન વિજ્જતિ;
‘‘‘Amusmiṃ paṭigho natthi, rāgo asmiṃ na vijjati;
પથવીસમચિત્તા તે, તાદિસા સમણા મમા’’’તિ.
Pathavīsamacittā te, tādisā samaṇā mamā’’’ti.
પથવીઅઙ્ગપઞ્હો પઠમો.
Pathavīaṅgapañho paṭhamo.
Footnotes: