| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
૩૪. પથવીનિદ્દેસવણ્ણના
34. Pathavīniddesavaṇṇanā
૨૪૨. જાતા (પાચિ॰ ૮૬; પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૬-૮૮; કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ પથવીખણનસિક્ખાપદવણ્ણના) અજાતાતિ દુવિધા પથવીતિ અત્થો. ઇદાનિ તદુભયં દસ્સેતું ‘‘સુદ્ધમત્તિકપંસુકા’’તિઆદિમાહ. તત્થ સુદ્ધમત્તિકપંસુકા ચ અદડ્ઢા ચ બહુમત્તિકપંસુકા ચ ચાતુમાસાધિકોવટ્ઠપંસુમત્તિકરાસિ ચ જાતપથવીતિ સમ્બન્ધો. એત્થ પન અદડ્ઢાતિ ઉદ્ધનપચનકુમ્ભકારાવાપભાજનપચનાદિવસેન તથા તથા અદડ્ઢા. અયં પન વિસું નત્થિ, સુદ્ધપંસુઆદીસુ અઞ્ઞતરાવ વેદિતબ્બા. સુદ્ધપંસુ સુદ્ધમત્તિકા યેભુય્યેનપંસુ યેભુય્યેનમત્તિકા અતિરેકચાતુમાસાધિકોવટ્ઠમત્તિકાપંસુપુઞ્જા ચ અદડ્ઢા ચાતિ અયં સબ્બાપિ જાતપથવીતિ વેદિતબ્બા.
242. Jātā (pāci. 86; pāci. aṭṭha. 86-88; kaṅkhā. aṭṭha. pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā) ajātāti duvidhā pathavīti attho. Idāni tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘suddhamattikapaṃsukā’’tiādimāha. Tattha suddhamattikapaṃsukā ca adaḍḍhā ca bahumattikapaṃsukā ca cātumāsādhikovaṭṭhapaṃsumattikarāsi ca jātapathavīti sambandho. Ettha pana adaḍḍhāti uddhanapacanakumbhakārāvāpabhājanapacanādivasena tathā tathā adaḍḍhā. Ayaṃ pana visuṃ natthi, suddhapaṃsuādīsu aññatarāva veditabbā. Suddhapaṃsu suddhamattikā yebhuyyenapaṃsu yebhuyyenamattikā atirekacātumāsādhikovaṭṭhamattikāpaṃsupuñjā ca adaḍḍhā cāti ayaṃ sabbāpi jātapathavīti veditabbā.
૨૪૩. દુતિયાતિ અજાતપથવીતિ અત્થો. વુત્તરાસીતિ મત્તિકરાસિ ચ પંસુરાસિ ચ ચાતુમાસોમવટ્ઠકો અજાતપથવીતિ અત્થો.
243.Dutiyāti ajātapathavīti attho. Vuttarāsīti mattikarāsi ca paṃsurāsi ca cātumāsomavaṭṭhako ajātapathavīti attho.
૨૪૪. ઇદાનિ યેભુય્યેનમત્તિકા યેભુય્યેનપંસુકા યેભુય્યેનસક્ખરાતિ એવં વુત્તાસુ કિત્તાવતા યેભુય્યતા હોતીતિ તં દસ્સેતું ‘‘દ્વે ભાગા’’તિઆદિમાહ. તત્થ તીસુ ભાગેસુ દ્વે ભાગા મત્તિકા યસ્સા ભૂમિયા, એસા યેભુય્યમત્તિકાતિ સમ્બન્ધો. ઉપડ્ઢપંસુઆદયોપિ કપ્પિયા એવ અકપ્પિયભાગસ્સ અનતિરેકતો. ‘‘યેભુય્યેનમત્તિકા યેભુય્યેનપંસુકા’’તિ (પાચિ॰ ૮૬) હિ વુત્તં, ન ‘‘ઉપડ્ઢમત્તિકા, ઉપડ્ઢપંસુકા’’તિ. સેસેસુપીતિ યેભુય્યપંસુકાદીસુપિ.
244. Idāni yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenasakkharāti evaṃ vuttāsu kittāvatā yebhuyyatā hotīti taṃ dassetuṃ ‘‘dve bhāgā’’tiādimāha. Tattha tīsu bhāgesu dve bhāgā mattikā yassā bhūmiyā, esā yebhuyyamattikāti sambandho. Upaḍḍhapaṃsuādayopi kappiyā eva akappiyabhāgassa anatirekato. ‘‘Yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā’’ti (pāci. 86) hi vuttaṃ, na ‘‘upaḍḍhamattikā, upaḍḍhapaṃsukā’’ti. Sesesupīti yebhuyyapaṃsukādīsupi.
૨૪૫. જાતસઞ્ઞિસ્સ પાચિત્તીતિ સમ્બન્ધો. દ્વેળ્હસ્સ વિમતિસ્સ દુક્કટં. જાતે અજાતસઞ્ઞિસ્સ અનાપત્તિ.
245. Jātasaññissa pācittīti sambandho. Dveḷhassa vimatissa dukkaṭaṃ. Jāte ajātasaññissa anāpatti.
૨૪૬. એકાયાણત્તિયા એકાતિ સચે સકિં આણત્તો દિવસમ્પિ ખણતિ, આણાપકસ્સ એકા એવાતિ અત્થો. વાચસોતિ વાચાય વાચાયાતિ અત્થો.
246.Ekāyāṇattiyā ekāti sace sakiṃ āṇatto divasampi khaṇati, āṇāpakassa ekā evāti attho. Vācasoti vācāya vācāyāti attho.
૨૪૭. એત્થ ‘‘જાલેહિ અગ્ગિ’’ન્તિ વા વત્તું ન વટ્ટતિ. અનિયમેત્વા પન ‘‘પોક્ખરણિં ખણ, પથવિં ખણ, વાપિં ખણ, આવાટં ખણ, કન્દં ખણા’’તિ વત્તું વટ્ટતિ.
247. Ettha ‘‘jālehi aggi’’nti vā vattuṃ na vaṭṭati. Aniyametvā pana ‘‘pokkharaṇiṃ khaṇa, pathaviṃ khaṇa, vāpiṃ khaṇa, āvāṭaṃ khaṇa, kandaṃ khaṇā’’ti vattuṃ vaṭṭati.
૨૪૮. એદિસન્તિ એત્થ અઞ્ઞમ્પિ એવરૂપં કપ્પિયવોહારવચનં વટ્ટતીતિ અધિપ્પાયો.
248.Edisanti ettha aññampi evarūpaṃ kappiyavohāravacanaṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
૨૪૯. કોપેતું લબ્ભન્તિ સમ્બન્ધો, ઘટાદીહિ ગહેતું સક્કુણેય્યકં ઉસ્સિઞ્ચનીયકદ્દમં.
249. Kopetuṃ labbhanti sambandho, ghaṭādīhi gahetuṃ sakkuṇeyyakaṃ ussiñcanīyakaddamaṃ.
૨૫૧-૨. ઉદકસન્તિકે પતિતેતિ સમ્બન્ધો. ઉદકે પતિતં પન સબ્બકાલં કપ્પિયમેવ, તસ્મા અકપ્પિયં દસ્સેતું ‘‘ઉદકસન્તિકે’’તિ વુત્તં. પાસાણે લગ્ગે રજે ચ નવસોણ્ડિયા પતિતે રજે ચાતિ સમ્બન્ધો. અબ્ભોકાસુટ્ઠિતે વમ્મિકે ચ મત્તિકાકુટ્ટે ચાતિ અત્થો, તથા એતેપિ સબ્બે ચાતુમાસાધિકોવટ્ઠા ન કોપેતબ્બાતિ અત્થો.
251-2. Udakasantike patiteti sambandho. Udake patitaṃ pana sabbakālaṃ kappiyameva, tasmā akappiyaṃ dassetuṃ ‘‘udakasantike’’ti vuttaṃ. Pāsāṇe lagge raje ca navasoṇḍiyā patite raje cāti sambandho. Abbhokāsuṭṭhite vammike ca mattikākuṭṭe cāti attho, tathā etepi sabbe cātumāsādhikovaṭṭhā na kopetabbāti attho.
૨૫૩-૫. ભૂમિં વિકોપયં થમ્ભાદિં ગણ્હિતું ન ચ કપ્પતીતિ સમ્બન્ધો. ધારાયાતિ પસ્સાવધારાય. પદં દસ્સેસ્સામીતિ સમ્બન્ધો.
253-5. Bhūmiṃ vikopayaṃ thambhādiṃ gaṇhituṃ na ca kappatīti sambandho. Dhārāyāti passāvadhārāya. Padaṃ dassessāmīti sambandho.
૨૫૭. સેકોતિ સિઞ્ચનં. ભૂમિયા અલ્લહત્થં ઠપેત્વાતિ સમ્બન્ધો.
257.Sekoti siñcanaṃ. Bhūmiyā allahatthaṃ ṭhapetvāti sambandho.
૨૫૮. અવસે સતીતિ હત્થદાહાદીસુ આપદાસૂતિ અત્થો. પથવીવિનિચ્છયો.
258.Avase satīti hatthadāhādīsu āpadāsūti attho. Pathavīvinicchayo.
પથવીનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Pathavīniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
