| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / દીઘનિકાય • Dīghanikāya |
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
દીઘનિકાયો
Dīghanikāyo
પાથિકવગ્ગપાળિ
Pāthikavaggapāḷi
૧. પાથિકસુત્તં
1. Pāthikasuttaṃ
સુનક્ખત્તવત્થુ
Sunakkhattavatthu
૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા મલ્લેસુ વિહરતિ અનુપિયં નામ 1 મલ્લાનં નિગમો. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય અનુપિયં પિણ્ડાય પાવિસિ. અથ ખો ભગવતો એતદહોસિ – ‘‘અતિપ્પગો ખો તાવ અનુપિયાયં 2 પિણ્ડાય ચરિતું. યંનૂનાહં યેન ભગ્ગવગોત્તસ્સ પરિબ્બાજકસ્સ આરામો, યેન ભગ્ગવગોત્તો પરિબ્બાજકો તેનુપસઙ્કમેય્ય’’ન્તિ.
1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu viharati anupiyaṃ nāma 3 mallānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya anupiyaṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘atippago kho tāva anupiyāyaṃ 4 piṇḍāya carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ yena bhaggavagottassa paribbājakassa ārāmo, yena bhaggavagotto paribbājako tenupasaṅkameyya’’nti.
૨. અથ ખો ભગવા યેન ભગ્ગવગોત્તસ્સ પરિબ્બાજકસ્સ આરામો, યેન ભગ્ગવગોત્તો પરિબ્બાજકો તેનુપસઙ્કમિ. અથ ખો ભગ્ગવગોત્તો પરિબ્બાજકો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘એતુ ખો, ભન્તે, ભગવા. સ્વાગતં, ભન્તે, ભગવતો. ચિરસ્સં ખો, ભન્તે, ભગવા ઇમં પરિયાયમકાસિ યદિદં ઇધાગમનાય. નિસીદતુ, ભન્તે, ભગવા, ઇદમાસનં પઞ્ઞત્ત’’ન્તિ. નિસીદિ ભગવા પઞ્ઞત્તે આસને. ભગ્ગવગોત્તોપિ ખો પરિબ્બાજકો અઞ્ઞતરં નીચં આસનં ગહેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ભગ્ગવગોત્તો પરિબ્બાજકો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘પુરિમાનિ, ભન્તે, દિવસાનિ પુરિમતરાનિ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં એતદવોચ – ‘પચ્ચક્ખાતો દાનિ મયા, ભગ્ગવ, ભગવા. ન દાનાહં ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરામી’તિ. કચ્ચેતં, ભન્તે, તથેવ, યથા સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો અવચા’’તિ? ‘‘તથેવ ખો એતં, ભગ્ગવ, યથા સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો અવચ’’.
2. Atha kho bhagavā yena bhaggavagottassa paribbājakassa ārāmo, yena bhaggavagotto paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho bhaggavagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, bhagavā. Svāgataṃ, bhante, bhagavato. Cirassaṃ kho, bhante, bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu, bhante, bhagavā, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Bhaggavagottopi kho paribbājako aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho bhaggavagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘purimāni, bhante, divasāni purimatarāni sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ etadavoca – ‘paccakkhāto dāni mayā, bhaggava, bhagavā. Na dānāhaṃ bhagavantaṃ uddissa viharāmī’ti. Kaccetaṃ, bhante, tatheva, yathā sunakkhatto licchaviputto avacā’’ti? ‘‘Tatheva kho etaṃ, bhaggava, yathā sunakkhatto licchaviputto avaca’’.
૩. પુરિમાનિ, ભગ્ગવ, દિવસાનિ પુરિમતરાનિ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મં એતદવોચ – ‘પચ્ચક્ખામિ દાનાહં, ભન્તે, ભગવન્તં. ન દાનાહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામી’તિ. ‘એવં વુત્તે, અહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘અપિ નુ તાહં, સુનક્ખત્ત, એવં અવચં, એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ત્વં વા પન મં એવં અવચ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ઇતિ કિર, સુનક્ખત્ત, નેવાહં તં વદામિ – એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહીતિ. નપિ કિર મં ત્વં વદેસિ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામીતિ. એવં સન્તે, મોઘપુરિસ, કો સન્તો કં પચ્ચાચિક્ખસિ? પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ 5 તે ઇદં અપરદ્ધ’ન્તિ.
3. Purimāni, bhaggava, divasāni purimatarāni sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto maṃ etadavoca – ‘paccakkhāmi dānāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ. Na dānāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmī’ti. ‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhaggava, sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘api nu tāhaṃ, sunakkhatta, evaṃ avacaṃ, ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Tvaṃ vā pana maṃ evaṃ avaca – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Iti kira, sunakkhatta, nevāhaṃ taṃ vadāmi – ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhīti. Napi kira maṃ tvaṃ vadesi – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmīti. Evaṃ sante, moghapurisa, ko santo kaṃ paccācikkhasi? Passa, moghapurisa, yāvañca 6 te idaṃ aparaddha’nti.
૪. ‘ન હિ પન મે, ભન્તે, ભગવા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોતી’તિ. ‘અપિ નુ તાહં, સુનક્ખત્ત, એવં અવચં – એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહિ, અહં તે ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સામી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ત્વં વા પન મં એવં અવચ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામિ, ભગવા મે ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ઇતિ કિર, સુનક્ખત્ત, નેવાહં તં વદામિ – એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહિ, અહં તે ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સામી’તિ; નપિ કિર મં ત્વં વદેસિ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામિ, ભગવા મે ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતી’તિ. એવં સન્તે, મોઘપુરિસ , કો સન્તો કં પચ્ચાચિક્ખસિ? તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, કતે વા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે અકતે વા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે યસ્સત્થાય મયા ધમ્મો દેસિતો સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાયા’તિ? ‘કતે વા, ભન્તે, ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે અકતે વા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે યસ્સત્થાય ભગવતા ધમ્મો દેસિતો સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાયા’તિ. ‘ઇતિ કિર, સુનક્ખત્ત, કતે વા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે, અકતે વા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયે, યસ્સત્થાય મયા ધમ્મો દેસિતો, સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય. તત્ર, સુનક્ખત્ત, કિં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કતં કરિસ્સતિ? પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધ’ન્તિ.
4. ‘Na hi pana me, bhante, bhagavā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karotī’ti. ‘Api nu tāhaṃ, sunakkhatta, evaṃ avacaṃ – ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhi, ahaṃ te uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissāmī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Tvaṃ vā pana maṃ evaṃ avaca – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmi, bhagavā me uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissatī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Iti kira, sunakkhatta, nevāhaṃ taṃ vadāmi – ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhi, ahaṃ te uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissāmī’ti; napi kira maṃ tvaṃ vadesi – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmi, bhagavā me uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissatī’ti. Evaṃ sante, moghapurisa , ko santo kaṃ paccācikkhasi? Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, kate vā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye akate vā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye yassatthāya mayā dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti? ‘Kate vā, bhante, uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye akate vā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye yassatthāya bhagavatā dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti. ‘Iti kira, sunakkhatta, kate vā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye, akate vā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriye, yassatthāya mayā dhammo desito, so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya. Tatra, sunakkhatta, kiṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ kataṃ karissati? Passa, moghapurisa, yāvañca te idaṃ aparaddha’nti.
૫. ‘ન હિ પન મે, ભન્તે, ભગવા અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેતી’તિ 7? ‘અપિ નુ તાહં, સુનક્ખત્ત, એવં અવચં – એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહિ, અહં તે અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેસ્સામી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ત્વં વા પન મં એવં અવચ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામિ, ભગવા મે અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેસ્સતી’તિ? ‘નો હેતં, ભન્તે’. ‘ઇતિ કિર, સુનક્ખત્ત, નેવાહં તં વદામિ – એહિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, મમં ઉદ્દિસ્સ વિહરાહિ, અહં તે અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેસ્સામીતિ. નપિ કિર મં ત્વં વદેસિ – અહં, ભન્તે, ભગવન્તં ઉદ્દિસ્સ વિહરિસ્સામિ, ભગવા મે અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેસ્સતી’તિ. એવં સન્તે, મોઘપુરિસ, કો સન્તો કં પચ્ચાચિક્ખસિ? તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, પઞ્ઞત્તે વા અગ્ગઞ્ઞે, અપઞ્ઞત્તે વા અગ્ગઞ્ઞે, યસ્સત્થાય મયા ધમ્મો દેસિતો, સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાયા’તિ? ‘પઞ્ઞત્તે વા, ભન્તે, અગ્ગઞ્ઞે, અપઞ્ઞત્તે વા અગ્ગઞ્ઞે, યસ્સત્થાય ભગવતા ધમ્મો દેસિતો, સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાયા’તિ. ‘ઇતિ કિર, સુનક્ખત્ત, પઞ્ઞત્તે વા અગ્ગઞ્ઞે, અપઞ્ઞત્તે વા અગ્ગઞ્ઞે, યસ્સત્થાય મયા ધમ્મો દેસિતો, સો નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય. તત્ર, સુનક્ખત્ત, કિં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞત્તં કરિસ્સતિ? પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધં’.
5. ‘Na hi pana me, bhante, bhagavā aggaññaṃ paññapetī’ti 8? ‘Api nu tāhaṃ, sunakkhatta, evaṃ avacaṃ – ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhi, ahaṃ te aggaññaṃ paññapessāmī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Tvaṃ vā pana maṃ evaṃ avaca – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmi, bhagavā me aggaññaṃ paññapessatī’ti? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Iti kira, sunakkhatta, nevāhaṃ taṃ vadāmi – ehi tvaṃ, sunakkhatta, mamaṃ uddissa viharāhi, ahaṃ te aggaññaṃ paññapessāmīti. Napi kira maṃ tvaṃ vadesi – ahaṃ, bhante, bhagavantaṃ uddissa viharissāmi, bhagavā me aggaññaṃ paññapessatī’ti. Evaṃ sante, moghapurisa, ko santo kaṃ paccācikkhasi? Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, paññatte vā aggaññe, apaññatte vā aggaññe, yassatthāya mayā dhammo desito, so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti? ‘Paññatte vā, bhante, aggaññe, apaññatte vā aggaññe, yassatthāya bhagavatā dhammo desito, so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti. ‘Iti kira, sunakkhatta, paññatte vā aggaññe, apaññatte vā aggaññe, yassatthāya mayā dhammo desito, so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya. Tatra, sunakkhatta, kiṃ aggaññaṃ paññattaṃ karissati? Passa, moghapurisa, yāvañca te idaṃ aparaddhaṃ’.
૬. ‘અનેકપરિયાયેન ખો તે, સુનક્ખત્ત, મમ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે – ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવાતિ. ઇતિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, અનેકપરિયાયેન મમ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે.
6. ‘Anekapariyāyena kho te, sunakkhatta, mama vaṇṇo bhāsito vajjigāme – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Iti kho te, sunakkhatta, anekapariyāyena mama vaṇṇo bhāsito vajjigāme.
‘અનેકપરિયાયેન ખો તે, સુનક્ખત્ત, ધમ્મસ્સ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે – સ્વાક્ખાતો ભગવતા ધમ્મો સન્દિટ્ઠિકો અકાલિકો એહિપસ્સિકો ઓપનેય્યિકો પચ્ચત્તં વેદિતબ્બો વિઞ્ઞૂહીતિ. ઇતિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, અનેકપરિયાયેન ધમ્મસ્સ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે.
‘Anekapariyāyena kho te, sunakkhatta, dhammassa vaṇṇo bhāsito vajjigāme – svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti. Iti kho te, sunakkhatta, anekapariyāyena dhammassa vaṇṇo bhāsito vajjigāme.
‘અનેકપરિયાયેન ખો તે, સુનક્ખત્ત, સઙ્ઘસ્સ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે – સુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, ઉજુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, ઞાયપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, સામીચિપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, યદિદં ચત્તારિ પુરિસયુગાનિ અટ્ઠ પુરિસપુગ્ગલા, એસ ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, આહુનેય્યો પાહુનેય્યો દક્ખિણેય્યો અઞ્જલિકરણીયો અનુત્તરં પુઞ્ઞક્ખેત્તં લોકસ્સાતિ. ઇતિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, અનેકપરિયાયેન સઙ્ઘસ્સ વણ્ણો ભાસિતો વજ્જિગામે.
‘Anekapariyāyena kho te, sunakkhatta, saṅghassa vaṇṇo bhāsito vajjigāme – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho, āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. Iti kho te, sunakkhatta, anekapariyāyena saṅghassa vaṇṇo bhāsito vajjigāme.
‘આરોચયામિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, પટિવેદયામિ ખો તે, સુનક્ખત્ત. ભવિસ્સન્તિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, વત્તારો, નો વિસહિ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો સમણે ગોતમે બ્રહ્મચરિયં ચરિતું, સો અવિસહન્તો સિક્ખં પચ્ચક્ખાય હીનાયાવત્તોતિ. ઇતિ ખો તે, સુનક્ખત્ત, ભવિસ્સન્તિ વત્તારો’તિ.
‘Ārocayāmi kho te, sunakkhatta, paṭivedayāmi kho te, sunakkhatta. Bhavissanti kho te, sunakkhatta, vattāro, no visahi sunakkhatto licchaviputto samaṇe gotame brahmacariyaṃ carituṃ, so avisahanto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattoti. Iti kho te, sunakkhatta, bhavissanti vattāro’ti.
એવં પિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મયા વુચ્ચમાનો અપક્કમેવ ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા, યથા તં આપાયિકો નેરયિકો.
Evaṃ pi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko nerayiko.
કોરક્ખત્તિયવત્થુ
Korakkhattiyavatthu
૭. ‘‘એકમિદાહં, ભગ્ગવ, સમયં થૂલૂસુ 9 વિહરામિ ઉત્તરકા નામ થૂલૂનં નિગમો. અથ ખ્વાહં, ભગ્ગવ, પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય સુનક્ખત્તેન લિચ્છવિપુત્તેન પચ્છાસમણેન ઉત્તરકં પિણ્ડાય પાવિસિં. તેન ખો પન સમયેન અચેલો કોરક્ખત્તિયો કુક્કુરવતિકો ચતુક્કુણ્ડિકો 10 છમાનિકિણ્ણં ભક્ખસં મુખેનેવ ખાદતિ, મુખેનેવ ભુઞ્જતિ. અદ્દસા ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો અચેલં કોરક્ખત્તિયં કુક્કુરવતિકં ચતુક્કુણ્ડિકં છમાનિકિણ્ણં ભક્ખસં મુખેનેવ ખાદન્તં મુખેનેવ ભુઞ્જન્તં. દિસ્વાનસ્સ એતદહોસિ – ‘સાધુરૂપો વત, ભો, અયં 11 સમણો ચતુક્કુણ્ડિકો છમાનિકિણ્ણં ભક્ખસં મુખેનેવ ખાદતિ, મુખેનેવ ભુઞ્જતી’તિ.
7. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhaggava, samayaṃ thūlūsu 12 viharāmi uttarakā nāma thūlūnaṃ nigamo. Atha khvāhaṃ, bhaggava, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sunakkhattena licchaviputtena pacchāsamaṇena uttarakaṃ piṇḍāya pāvisiṃ. Tena kho pana samayena acelo korakkhattiyo kukkuravatiko catukkuṇḍiko 13 chamānikiṇṇaṃ bhakkhasaṃ mukheneva khādati, mukheneva bhuñjati. Addasā kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto acelaṃ korakkhattiyaṃ kukkuravatikaṃ catukkuṇḍikaṃ chamānikiṇṇaṃ bhakkhasaṃ mukheneva khādantaṃ mukheneva bhuñjantaṃ. Disvānassa etadahosi – ‘sādhurūpo vata, bho, ayaṃ 14 samaṇo catukkuṇḍiko chamānikiṇṇaṃ bhakkhasaṃ mukheneva khādati, mukheneva bhuñjatī’ti.
‘‘અથ ખ્વાહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તસ્સ લિચ્છવિપુત્તસ્સ ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘ત્વમ્પિ નામ, મોઘપુરિસ, સમણો સક્યપુત્તિયો 15 પટિજાનિસ્સસી’તિ! ‘કિં પન મં, ભન્તે, ભગવા એવમાહ – ‘ત્વમ્પિ નામ, મોઘપુરિસ, સમણો સક્યપુત્તિયો 16 પટિજાનિસ્સસી’તિ? ‘નનુ તે, સુનક્ખત્ત, ઇમં અચેલં કોરક્ખત્તિયં કુક્કુરવતિકં ચતુક્કુણ્ડિકં છમાનિકિણ્ણં ભક્ખસં મુખેનેવ ખાદન્તં મુખેનેવ ભુઞ્જન્તં દિસ્વાન એતદહોસિ – સાધુરૂપો વત, ભો, અયં સમણો ચતુક્કુણ્ડિકો છમાનિકિણ્ણં ભક્ખસં મુખેનેવ ખાદતિ, મુખેનેવ ભુઞ્જતી’તિ? ‘એવં, ભન્તે. કિં પન, ભન્તે, ભગવા અરહત્તસ્સ મચ્છરાયતી’તિ? ‘ન ખો અહં, મોઘપુરિસ, અરહત્તસ્સ મચ્છરાયામિ. અપિ ચ, તુય્હેવેતં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં, તં પજહ. મા તે અહોસિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાય. યં ખો પનેતં, સુનક્ખત્ત, મઞ્ઞસિ અચેલં કોરક્ખત્તિયં – સાધુરૂપો અયં સમણોતિ 17. સો સત્તમં દિવસં અલસકેન કાલઙ્કરિસ્સતિ. કાલઙ્કતો 18 ચ કાલકઞ્ચિકા 19 નામ અસુરા સબ્બનિહીનો અસુરકાયો, તત્ર ઉપપજ્જિસ્સતિ. કાલઙ્કતઞ્ચ નં બીરણત્થમ્બકે સુસાને છડ્ડેસ્સન્તિ. આકઙ્ખમાનો ચ ત્વં, સુનક્ખત્ત, અચેલં કોરક્ખત્તિયં ઉપસઙ્કમિત્વા પુચ્છેય્યાસિ – જાનાસિ, આવુસો કોરક્ખત્તિય 20, અત્તનો ગતિન્તિ? ઠાનં ખો પનેતં, સુનક્ખત્ત, વિજ્જતિ યં તે અચેલો કોરક્ખત્તિયો બ્યાકરિસ્સતિ – જાનામિ, આવુસો સુનક્ખત્ત, અત્તનો ગતિં; કાલકઞ્ચિકા નામ અસુરા સબ્બનિહીનો અસુરકાયો, તત્રામ્હિ ઉપપન્નોતિ.
‘‘Atha khvāhaṃ, bhaggava, sunakkhattassa licchaviputtassa cetasā cetoparivitakkamaññāya sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘tvampi nāma, moghapurisa, samaṇo sakyaputtiyo 21 paṭijānissasī’ti! ‘Kiṃ pana maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘tvampi nāma, moghapurisa, samaṇo sakyaputtiyo 22 paṭijānissasī’ti? ‘Nanu te, sunakkhatta, imaṃ acelaṃ korakkhattiyaṃ kukkuravatikaṃ catukkuṇḍikaṃ chamānikiṇṇaṃ bhakkhasaṃ mukheneva khādantaṃ mukheneva bhuñjantaṃ disvāna etadahosi – sādhurūpo vata, bho, ayaṃ samaṇo catukkuṇḍiko chamānikiṇṇaṃ bhakkhasaṃ mukheneva khādati, mukheneva bhuñjatī’ti? ‘Evaṃ, bhante. Kiṃ pana, bhante, bhagavā arahattassa maccharāyatī’ti? ‘Na kho ahaṃ, moghapurisa, arahattassa maccharāyāmi. Api ca, tuyhevetaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ, taṃ pajaha. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Yaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, maññasi acelaṃ korakkhattiyaṃ – sādhurūpo ayaṃ samaṇoti 23. So sattamaṃ divasaṃ alasakena kālaṅkarissati. Kālaṅkato 24 ca kālakañcikā 25 nāma asurā sabbanihīno asurakāyo, tatra upapajjissati. Kālaṅkatañca naṃ bīraṇatthambake susāne chaḍḍessanti. Ākaṅkhamāno ca tvaṃ, sunakkhatta, acelaṃ korakkhattiyaṃ upasaṅkamitvā puccheyyāsi – jānāsi, āvuso korakkhattiya 26, attano gatinti? Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ te acelo korakkhattiyo byākarissati – jānāmi, āvuso sunakkhatta, attano gatiṃ; kālakañcikā nāma asurā sabbanihīno asurakāyo, tatrāmhi upapannoti.
‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેન અચેલો કોરક્ખત્તિયો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં કોરક્ખત્તિયં એતદવોચ – ‘બ્યાકતો ખોસિ, આવુસો કોરક્ખત્તિય, સમણેન ગોતમેન – અચેલો કોરક્ખત્તિયો સત્તમં દિવસં અલસકેન કાલઙ્કરિસ્સતિ. કાલઙ્કતો ચ કાલકઞ્ચિકા નામ અસુરા સબ્બનિહીનો અસુરકાયો , તત્ર ઉપપજ્જિસ્સતિ. કાલઙ્કતઞ્ચ નં બીરણત્થમ્બકે સુસાને છડ્ડેસ્સન્તી’તિ. યેન ત્વં, આવુસો કોરક્ખત્તિય, મત્તં મત્તઞ્ચ ભત્તં ભુઞ્જેય્યાસિ, મત્તં મત્તઞ્ચ પાનીયં પિવેય્યાસિ. યથા સમણસ્સ ગોતમસ્સ મિચ્છા અસ્સ વચન’ન્તિ.
‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yena acelo korakkhattiyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā acelaṃ korakkhattiyaṃ etadavoca – ‘byākato khosi, āvuso korakkhattiya, samaṇena gotamena – acelo korakkhattiyo sattamaṃ divasaṃ alasakena kālaṅkarissati. Kālaṅkato ca kālakañcikā nāma asurā sabbanihīno asurakāyo , tatra upapajjissati. Kālaṅkatañca naṃ bīraṇatthambake susāne chaḍḍessantī’ti. Yena tvaṃ, āvuso korakkhattiya, mattaṃ mattañca bhattaṃ bhuñjeyyāsi, mattaṃ mattañca pānīyaṃ piveyyāsi. Yathā samaṇassa gotamassa micchā assa vacana’nti.
૮. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો એકદ્વીહિકાય સત્તરત્તિન્દિવાનિ ગણેસિ, યથા તં તથાગતસ્સ અસદ્દહમાનો. અથ ખો, ભગ્ગવ, અચેલો કોરક્ખત્તિયો સત્તમં દિવસં અલસકેન કાલમકાસિ. કાલઙ્કતો ચ કાલકઞ્ચિકા નામ અસુરા સબ્બનિહીનો અસુરકાયો, તત્ર ઉપપજ્જિ. કાલઙ્કતઞ્ચ નં બીરણત્થમ્બકે સુસાને છડ્ડેસું.
8. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto ekadvīhikāya sattarattindivāni gaṇesi, yathā taṃ tathāgatassa asaddahamāno. Atha kho, bhaggava, acelo korakkhattiyo sattamaṃ divasaṃ alasakena kālamakāsi. Kālaṅkato ca kālakañcikā nāma asurā sabbanihīno asurakāyo, tatra upapajji. Kālaṅkatañca naṃ bīraṇatthambake susāne chaḍḍesuṃ.
૯. ‘‘અસ્સોસિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો – ‘અચેલો કિર કોરક્ખત્તિયો અલસકેન કાલઙ્કતો બીરણત્થમ્બકે સુસાને છડ્ડિતો’તિ. અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેન બીરણત્થમ્બકં સુસાનં, યેન અચેલો કોરક્ખત્તિયો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં કોરક્ખત્તિયં તિક્ખત્તું પાણિના આકોટેસિ – ‘જાનાસિ, આવુસો કોરક્ખત્તિય, અત્તનો ગતિ’ન્તિ? અથ ખો, ભગ્ગવ, અચેલો કોરક્ખત્તિયો પાણિના પિટ્ઠિં પરિપુઞ્છન્તો વુટ્ઠાસિ. ‘જાનામિ, આવુસો સુનક્ખત્ત, અત્તનો ગતિં. કાલકઞ્ચિકા નામ અસુરા સબ્બનિહીનો અસુરકાયો, તત્રામ્હિ ઉપપન્નો’તિ વત્વા તત્થેવ ઉત્તાનો પપતિ 27.
9. ‘‘Assosi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto – ‘acelo kira korakkhattiyo alasakena kālaṅkato bīraṇatthambake susāne chaḍḍito’ti. Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yena bīraṇatthambakaṃ susānaṃ, yena acelo korakkhattiyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā acelaṃ korakkhattiyaṃ tikkhattuṃ pāṇinā ākoṭesi – ‘jānāsi, āvuso korakkhattiya, attano gati’nti? Atha kho, bhaggava, acelo korakkhattiyo pāṇinā piṭṭhiṃ paripuñchanto vuṭṭhāsi. ‘Jānāmi, āvuso sunakkhatta, attano gatiṃ. Kālakañcikā nāma asurā sabbanihīno asurakāyo, tatrāmhi upapanno’ti vatvā tattheva uttāno papati 28.
૧૦. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અહં, ભગ્ગવ , સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યથેવ તે અહં અચેલં કોરક્ખત્તિયં આરબ્ભ બ્યાકાસિં, તથેવ તં વિપાકં, અઞ્ઞથા વા’તિ? ‘યથેવ મે, ભન્તે, ભગવા અચેલં કોરક્ખત્તિયં આરબ્ભ બ્યાકાસિ, તથેવ તં વિપાકં, નો અઞ્ઞથા’તિ. ‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યદિ એવં સન્તે કતં વા હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં, અકતં વાતિ? ‘અદ્ધા ખો, ભન્તે, એવં સન્તે કતં હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં, નો અકત’ન્તિ. ‘એવમ્પિ ખો મં ત્વં, મોઘપુરિસ, ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોન્તં એવં વદેસિ – ન હિ પન મે, ભન્તે, ભગવા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોતીતિ. પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધ’ન્તિ. ‘‘એવમ્પિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મયા વુચ્ચમાનો અપક્કમેવ ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા, યથા તં આપાયિકો નેરયિકો.
10. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhaggava , sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yatheva te ahaṃ acelaṃ korakkhattiyaṃ ārabbha byākāsiṃ, tatheva taṃ vipākaṃ, aññathā vā’ti? ‘Yatheva me, bhante, bhagavā acelaṃ korakkhattiyaṃ ārabbha byākāsi, tatheva taṃ vipākaṃ, no aññathā’ti. ‘Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yadi evaṃ sante kataṃ vā hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ, akataṃ vāti? ‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante kataṃ hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ, no akata’nti. ‘Evampi kho maṃ tvaṃ, moghapurisa, uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karontaṃ evaṃ vadesi – na hi pana me, bhante, bhagavā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karotīti. Passa, moghapurisa, yāvañca te idaṃ aparaddha’nti. ‘‘Evampi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko nerayiko.
અચેલકળારમટ્ટકવત્થુ
Acelakaḷāramaṭṭakavatthu
૧૧. ‘‘એકમિદાહં, ભગ્ગવ, સમયં વેસાલિયં વિહરામિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન અચેલો કળારમટ્ટકો વેસાલિયં પટિવસતિ લાભગ્ગપ્પત્તો ચેવ યસગ્ગપ્પત્તો ચ વજ્જિગામે. તસ્સ સત્તવતપદાનિ 29 સમત્તાનિ સમાદિન્નાનિ હોન્તિ – ‘યાવજીવં અચેલકો અસ્સં, ન વત્થં પરિદહેય્યં, યાવજીવં બ્રહ્મચારી અસ્સં, ન મેથુનં ધમ્મં પટિસેવેય્યં, યાવજીવં સુરામંસેનેવ યાપેય્યં, ન ઓદનકુમ્માસં ભુઞ્જેય્યં. પુરત્થિમેન વેસાલિં ઉદેનં નામ ચેતિયં, તં નાતિક્કમેય્યં, દક્ખિણેન વેસાલિં ગોતમકં નામ ચેતિયં, તં નાતિક્કમેય્યં, પચ્છિમેન વેસાલિં સત્તમ્બં નામ ચેતિયં, તં નાતિક્કમેય્યં, ઉત્તરેન વેસાલિં બહુપુત્તં નામ 30 ચેતિયં તં નાતિક્કમેય્ય’ન્તિ. સો ઇમેસં સત્તન્નં વતપદાનં સમાદાનહેતુ લાભગ્ગપ્પત્તો ચેવ યસગ્ગપ્પત્તો ચ વજ્જિગામે.
11. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhaggava, samayaṃ vesāliyaṃ viharāmi mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena acelo kaḷāramaṭṭako vesāliyaṃ paṭivasati lābhaggappatto ceva yasaggappatto ca vajjigāme. Tassa sattavatapadāni 31 samattāni samādinnāni honti – ‘yāvajīvaṃ acelako assaṃ, na vatthaṃ paridaheyyaṃ, yāvajīvaṃ brahmacārī assaṃ, na methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyaṃ, yāvajīvaṃ surāmaṃseneva yāpeyyaṃ, na odanakummāsaṃ bhuñjeyyaṃ. Puratthimena vesāliṃ udenaṃ nāma cetiyaṃ, taṃ nātikkameyyaṃ, dakkhiṇena vesāliṃ gotamakaṃ nāma cetiyaṃ, taṃ nātikkameyyaṃ, pacchimena vesāliṃ sattambaṃ nāma cetiyaṃ, taṃ nātikkameyyaṃ, uttarena vesāliṃ bahuputtaṃ nāma 32 cetiyaṃ taṃ nātikkameyya’nti. So imesaṃ sattannaṃ vatapadānaṃ samādānahetu lābhaggappatto ceva yasaggappatto ca vajjigāme.
૧૨. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેન અચેલો કળારમટ્ટકો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં કળારમટ્ટકં પઞ્હં અપુચ્છિ. તસ્સ અચેલો કળારમટ્ટકો પઞ્હં પુટ્ઠો ન સમ્પાયાસિ. અસમ્પાયન્તો કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાત્વાકાસિ. અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તસ્સ લિચ્છવિપુત્તસ્સ એતદહોસિ – ‘સાધુરૂપં વત ભો અરહન્તં સમણં આસાદિમ્હસે 33. મા વત નો અહોસિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાયા’તિ.
12. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yena acelo kaḷāramaṭṭako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā acelaṃ kaḷāramaṭṭakaṃ pañhaṃ apucchi. Tassa acelo kaḷāramaṭṭako pañhaṃ puṭṭho na sampāyāsi. Asampāyanto kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Atha kho, bhaggava, sunakkhattassa licchaviputtassa etadahosi – ‘sādhurūpaṃ vata bho arahantaṃ samaṇaṃ āsādimhase 34. Mā vata no ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’ti.
૧૩. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘ત્વમ્પિ નામ, મોઘપુરિસ, સમણો સક્યપુત્તિયો પટિજાનિસ્સસી’તિ! ‘કિં પન મં, ભન્તે, ભગવા એવમાહ – ત્વમ્પિ નામ, મોઘપુરિસ, સમણો સક્યપુત્તિયો પટિજાનિસ્સસી’તિ? ‘નનુ ત્વં, સુનક્ખત્ત, અચેલં કળારમટ્ટકં ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્હં અપુચ્છિ. તસ્સ તે અચેલો કળારમટ્ટકો પઞ્હં પુટ્ઠો ન સમ્પાયાસિ. અસમ્પાયન્તો કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાત્વાકાસિ. તસ્સ તે એતદહોસિ – ‘‘સાધુરૂપં વત, ભો, અરહન્તં સમણં આસાદિમ્હસે. મા વત નો અહોસિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાયા’તિ. ‘એવં, ભન્તે. કિં પન, ભન્તે, ભગવા અરહત્તસ્સ મચ્છરાયતી’તિ? ‘ન ખો અહં, મોઘપુરિસ, અરહત્તસ્સ મચ્છરાયામિ, અપિ ચ તુય્હેવેતં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં, તં પજહ. મા તે અહોસિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાય. યં ખો પનેતં, સુનક્ખત્ત, મઞ્ઞસિ અચેલં કળારમટ્ટકં – સાધુરૂપો અયં 35 સમણોતિ, સો નચિરસ્સેવ પરિહિતો સાનુચારિકો વિચરન્તો ઓદનકુમ્માસં ભુઞ્જમાનો સબ્બાનેવ વેસાલિયાનિ ચેતિયાનિ સમતિક્કમિત્વા યસા નિહીનો 36 કાલં કરિસ્સતી’તિ.
13. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhaggava, sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘tvampi nāma, moghapurisa, samaṇo sakyaputtiyo paṭijānissasī’ti! ‘Kiṃ pana maṃ, bhante, bhagavā evamāha – tvampi nāma, moghapurisa, samaṇo sakyaputtiyo paṭijānissasī’ti? ‘Nanu tvaṃ, sunakkhatta, acelaṃ kaḷāramaṭṭakaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ apucchi. Tassa te acelo kaḷāramaṭṭako pañhaṃ puṭṭho na sampāyāsi. Asampāyanto kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Tassa te etadahosi – ‘‘sādhurūpaṃ vata, bho, arahantaṃ samaṇaṃ āsādimhase. Mā vata no ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’ti. ‘Evaṃ, bhante. Kiṃ pana, bhante, bhagavā arahattassa maccharāyatī’ti? ‘Na kho ahaṃ, moghapurisa, arahattassa maccharāyāmi, api ca tuyhevetaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ, taṃ pajaha. Mā te ahosi dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Yaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, maññasi acelaṃ kaḷāramaṭṭakaṃ – sādhurūpo ayaṃ 37 samaṇoti, so nacirasseva parihito sānucāriko vicaranto odanakummāsaṃ bhuñjamāno sabbāneva vesāliyāni cetiyāni samatikkamitvā yasā nihīno 38 kālaṃ karissatī’ti.
‘‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, અચેલો કળારમટ્ટકો નચિરસ્સેવ પરિહિતો સાનુચારિકો વિચરન્તો ઓદનકુમ્માસં ભુઞ્જમાનો સબ્બાનેવ વેસાલિયાનિ ચેતિયાનિ સમતિક્કમિત્વા યસા નિહીનો કાલમકાસિ.
‘‘‘Atha kho, bhaggava, acelo kaḷāramaṭṭako nacirasseva parihito sānucāriko vicaranto odanakummāsaṃ bhuñjamāno sabbāneva vesāliyāni cetiyāni samatikkamitvā yasā nihīno kālamakāsi.
૧૪. ‘‘અસ્સોસિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો – ‘અચેલો કિર કળારમટ્ટકો પરિહિતો સાનુચારિકો વિચરન્તો ઓદનકુમ્માસં ભુઞ્જમાનો સબ્બાનેવ વેસાલિયાનિ ચેતિયાનિ સમતિક્કમિત્વા યસા નિહીનો કાલઙ્કતો’તિ. અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યથેવ તે અહં અચેલં કળારમટ્ટકં આરબ્ભ બ્યાકાસિં, તથેવ તં વિપાકં, અઞ્ઞથા વા’તિ? ‘યથેવ મે, ભન્તે, ભગવા અચેલં કળારમટ્ટકં આરબ્ભ બ્યાકાસિ, તથેવ તં વિપાકં, નો અઞ્ઞથા’તિ. ‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યદિ એવં સન્તે કતં વા હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં અકતં વા’તિ? ‘અદ્ધા ખો, ભન્તે, એવં સન્તે કતં હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં, નો અકત’ન્તિ. ‘એવમ્પિ ખો મં ત્વં, મોઘપુરિસ, ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોન્તં એવં વદેસિ – ન હિ પન મે, ભન્તે, ભગવા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોતી’’તિ. પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધ’ન્તિ. ‘‘એવ’મ્પિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મયા વુચ્ચમાનો અપક્કમેવ ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા, યથા તં આપાયિકો નેરયિકો.
14. ‘‘Assosi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto – ‘acelo kira kaḷāramaṭṭako parihito sānucāriko vicaranto odanakummāsaṃ bhuñjamāno sabbāneva vesāliyāni cetiyāni samatikkamitvā yasā nihīno kālaṅkato’ti. Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhaggava, sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yatheva te ahaṃ acelaṃ kaḷāramaṭṭakaṃ ārabbha byākāsiṃ, tatheva taṃ vipākaṃ, aññathā vā’ti? ‘Yatheva me, bhante, bhagavā acelaṃ kaḷāramaṭṭakaṃ ārabbha byākāsi, tatheva taṃ vipākaṃ, no aññathā’ti. ‘Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yadi evaṃ sante kataṃ vā hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ akataṃ vā’ti? ‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante kataṃ hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ, no akata’nti. ‘Evampi kho maṃ tvaṃ, moghapurisa, uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karontaṃ evaṃ vadesi – na hi pana me, bhante, bhagavā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karotī’’ti. Passa, moghapurisa, yāvañca te idaṃ aparaddha’nti. ‘‘Eva’mpi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko nerayiko.
અચેલપાથિકપુત્તવત્થુ
Acelapāthikaputtavatthu
૧૫. ‘‘એકમિદાહં, ભગ્ગવ, સમયં તત્થેવ વેસાલિયં વિહરામિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન અચેલો પાથિકપુત્તો 39 વેસાલિયં પટિવસતિ લાભગ્ગપ્પત્તો ચેવ યસગ્ગપ્પત્તો ચ વજ્જિગામે. સો વેસાલિયં પરિસતિ એવં વાચં ભાસતિ – ‘સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો, અહમ્પિ ઞાણવાદો. ઞાણવાદો ખો પન ઞાણવાદેન અરહતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં દસ્સેતું. સમણો ગોતમો ઉપડ્ઢપથં આગચ્છેય્ય, અહમ્પિ ઉપડ્ઢપથં ગચ્છેય્યં. તે તત્થ ઉભોપિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરેય્યામ. એકં ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, દ્વાહં કરિસ્સામિ. દ્વે ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ, ચત્તારાહં કરિસ્સામિ . ચત્તારિ ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ, અટ્ઠાહં કરિસ્સામિ. ઇતિ યાવતકં યાવતકં સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામી’તિ.
15. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhaggava, samayaṃ tattheva vesāliyaṃ viharāmi mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena acelo pāthikaputto 40 vesāliyaṃ paṭivasati lābhaggappatto ceva yasaggappatto ca vajjigāme. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘samaṇopi gotamo ñāṇavādo, ahampi ñāṇavādo. Ñāṇavādo kho pana ñāṇavādena arahati uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassetuṃ. Samaṇo gotamo upaḍḍhapathaṃ āgaccheyya, ahampi upaḍḍhapathaṃ gaccheyyaṃ. Te tattha ubhopi uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ kareyyāma. Ekaṃ ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, dvāhaṃ karissāmi. Dve ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati, cattārāhaṃ karissāmi . Cattāri ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati, aṭṭhāhaṃ karissāmi. Iti yāvatakaṃ yāvatakaṃ samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmī’ti.
૧૬. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મં એતદવોચ – ‘અચેલો, ભન્તે, પાથિકપુત્તો વેસાલિયં પટિવસતિ લાભગ્ગપ્પત્તો ચેવ યસગ્ગપ્પત્તો ચ વજ્જિગામે. સો વેસાલિયં પરિસતિ એવં વાચં ભાસતિ – સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો, અહમ્પિ ઞાણવાદો. ઞાણવાદો ખો પન ઞાણવાદેન અરહતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં દસ્સેતું. સમણો ગોતમો ઉપડ્ઢપથં આગચ્છેય્ય, અહમ્પિ ઉપડ્ઢપથં ગચ્છેય્યં. તે તત્થ ઉભોપિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરેય્યામ. એકં ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, દ્વાહં કરિસ્સામિ. દ્વે ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ, ચત્તારાહં કરિસ્સામિ. ચત્તારિ ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ, અટ્ઠાહં કરિસ્સામિ. ઇતિ યાવતકં યાવતકં સમણો ગોતમો ઉત્તરિ મનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામી’’તિ.
16. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto maṃ etadavoca – ‘acelo, bhante, pāthikaputto vesāliyaṃ paṭivasati lābhaggappatto ceva yasaggappatto ca vajjigāme. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – samaṇopi gotamo ñāṇavādo, ahampi ñāṇavādo. Ñāṇavādo kho pana ñāṇavādena arahati uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassetuṃ. Samaṇo gotamo upaḍḍhapathaṃ āgaccheyya, ahampi upaḍḍhapathaṃ gaccheyyaṃ. Te tattha ubhopi uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ kareyyāma. Ekaṃ ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, dvāhaṃ karissāmi. Dve ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati, cattārāhaṃ karissāmi. Cattāri ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati, aṭṭhāhaṃ karissāmi. Iti yāvatakaṃ yāvatakaṃ samaṇo gotamo uttari manussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmī’’ti.
‘‘એવં વુત્તે, અહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘અભબ્બો ખો, સુનક્ખત્ત, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhaggava, sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘abhabbo kho, sunakkhatta, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
૧૭. ‘રક્ખતેતં, ભન્તે, ભગવા વાચં, રક્ખતેતં સુગતો વાચ’ન્તિ. ‘કિં પન મં ત્વં, સુનક્ખત્ત, એવં વદેસિ – રક્ખતેતં, ભન્તે, ભગવા વાચં, રક્ખતેતં સુગતો વાચ’ન્તિ? ‘ભગવતા ચસ્સ, ભન્તે, એસા વાચા એકંસેન ઓધારિતા 41 – અભબ્બો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યાતિ. અચેલો ચ, ભન્તે, પાથિકપુત્તો વિરૂપરૂપેન ભગવતો સમ્મુખીભાવં આગચ્છેય્ય, તદસ્સ ભગવતો મુસા’તિ.
17. ‘Rakkhatetaṃ, bhante, bhagavā vācaṃ, rakkhatetaṃ sugato vāca’nti. ‘Kiṃ pana maṃ tvaṃ, sunakkhatta, evaṃ vadesi – rakkhatetaṃ, bhante, bhagavā vācaṃ, rakkhatetaṃ sugato vāca’nti? ‘Bhagavatā cassa, bhante, esā vācā ekaṃsena odhāritā 42 – abhabbo acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyāti. Acelo ca, bhante, pāthikaputto virūparūpena bhagavato sammukhībhāvaṃ āgaccheyya, tadassa bhagavato musā’ti.
૧૮. ‘અપિ નુ, સુનક્ખત્ત, તથાગતો તં વાચં ભાસેય્ય યા સા વાચા દ્વયગામિની’તિ? ‘કિં પન, ભન્તે, ભગવતા અચેલો પાથિકપુત્તો ચેતસા ચેતો પરિચ્ચ વિદિતો – અભબ્બો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ?
18. ‘Api nu, sunakkhatta, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā dvayagāminī’ti? ‘Kiṃ pana, bhante, bhagavatā acelo pāthikaputto cetasā ceto paricca vidito – abhabbo acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti?
‘ઉદાહુ , દેવતા ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું – અભબ્બો, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા ભગવતો સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ?
‘Udāhu , devatā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ – abhabbo, bhante, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā bhagavato sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti?
૧૯. ‘ચેતસા ચેતો પરિચ્ચ વિદિતો ચેવ મે, સુનક્ખત્ત , અચેલો પાથિકપુત્તો અભબ્બો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
19. ‘Cetasā ceto paricca vidito ceva me, sunakkhatta , acelo pāthikaputto abhabbo acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
‘દેવતાપિ મે એતમત્થં આરોચેસું – અભબ્બો , ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા ભગવતો સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
‘Devatāpi me etamatthaṃ ārocesuṃ – abhabbo , bhante, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā bhagavato sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
‘અજિતોપિ નામ લિચ્છવીનં સેનાપતિ અધુના કાલઙ્કતો તાવતિંસકાયં ઉપપન્નો. સોપિ મં ઉપસઙ્કમિત્વા એવમારોચેસિ – અલજ્જી, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો; મુસાવાદી, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો. મમ્પિ, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો બ્યાકાસિ વજ્જિગામે – અજિતો લિચ્છવીનં સેનાપતિ મહાનિરયં ઉપપન્નોતિ. ન ખો પનાહં, ભન્તે, મહાનિરયં ઉપપન્નો; તાવતિંસકાયમ્હિ ઉપપન્નો. અલજ્જી, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો; મુસાવાદી, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો; અભબ્બો ચ, ભન્તે, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા ભગવતો સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
‘Ajitopi nāma licchavīnaṃ senāpati adhunā kālaṅkato tāvatiṃsakāyaṃ upapanno. Sopi maṃ upasaṅkamitvā evamārocesi – alajjī, bhante, acelo pāthikaputto; musāvādī, bhante, acelo pāthikaputto. Mampi, bhante, acelo pāthikaputto byākāsi vajjigāme – ajito licchavīnaṃ senāpati mahānirayaṃ upapannoti. Na kho panāhaṃ, bhante, mahānirayaṃ upapanno; tāvatiṃsakāyamhi upapanno. Alajjī, bhante, acelo pāthikaputto; musāvādī, bhante, acelo pāthikaputto; abhabbo ca, bhante, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā bhagavato sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
‘ઇતિ ખો, સુનક્ખત્ત, ચેતસા ચેતો પરિચ્ચ વિદિતો ચેવ મે અચેલો પાથિકપુત્તો અભબ્બો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યાતિ. દેવતાપિ મે એતમત્થં આરોચેસું – અભબ્બો, ભન્તે , અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા ભગવતો સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
‘Iti kho, sunakkhatta, cetasā ceto paricca vidito ceva me acelo pāthikaputto abhabbo acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyāti. Devatāpi me etamatthaṃ ārocesuṃ – abhabbo, bhante , acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā bhagavato sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
‘સો ખો પનાહં, સુનક્ખત્ત, વેસાલિયં પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપ્પટિક્કન્તો યેન અચેલસ્સ પાથિકપુત્તસ્સ આરામો તેનુપસઙ્કમિસ્સામિ દિવાવિહારાય. યસ્સદાનિ ત્વં, સુનક્ખત્ત, ઇચ્છસિ, તસ્સ આરોચેહી’તિ.
‘So kho panāhaṃ, sunakkhatta, vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto yena acelassa pāthikaputtassa ārāmo tenupasaṅkamissāmi divāvihārāya. Yassadāni tvaṃ, sunakkhatta, icchasi, tassa ārocehī’ti.
ઇદ્ધિપાટિહારિયકથા
Iddhipāṭihāriyakathā
૨૦. ‘‘અથ ખ્વાહં 43, ભગ્ગવ, પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય વેસાલિં પિણ્ડાય પાવિસિં. વેસાલિયં પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપ્પટિક્કન્તો યેન અચેલસ્સ પાથિકપુત્તસ્સ આરામો તેનુપસઙ્કમિં દિવાવિહારાય. અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો તરમાનરૂપો વેસાલિં પવિસિત્વા યેન અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અભિઞ્ઞાતે અભિઞ્ઞાતે લિચ્છવી એતદવોચ – ‘એસાવુસો, ભગવા વેસાલિયં પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપ્પટિક્કન્તો યેન અચેલસ્સ પાથિકપુત્તસ્સ આરામો તેનુપસઙ્કમિ દિવાવિહારાય. અભિક્કમથાયસ્મન્તો અભિક્કમથાયસ્મન્તો, સાધુરૂપાનં સમણાનં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં ભવિસ્સતી’તિ . અથ ખો, ભગ્ગવ, અભિઞ્ઞાતાનં અભિઞ્ઞાતાનં લિચ્છવીનં એતદહોસિ – ‘સાધુરૂપાનં કિર, ભો, સમણાનં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં ભવિસ્સતિ; હન્દ વત, ભો, ગચ્છામા’તિ. યેન ચ અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા 44 સમણબ્રાહ્મણા તેનુપસઙ્કમિ. ઉપસઙ્કમિત્વા અભિઞ્ઞાતે અભિઞ્ઞાતે નાનાતિત્થિયે 45 સમણબ્રાહ્મણે એતદવોચ – ‘એસાવુસો, ભગવા વેસાલિયં પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપ્પટિક્કન્તો યેન અચેલસ્સ પાથિકપુત્તસ્સ આરામો તેનુપસઙ્કમિ દિવાવિહારાય. અભિક્કમથાયસ્મન્તો અભિક્કમથાયસ્મન્તો, સાધુરૂપાનં સમણાનં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં ભવિસ્સતી’તિ. અથ ખો, ભગ્ગવ, અભિઞ્ઞાતાનં અભિઞ્ઞાતાનં નાનાતિત્થિયાનં સમણબ્રાહ્મણાનં એતદહોસિ – ‘સાધુરૂપાનં કિર, ભો, સમણાનં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં ભવિસ્સતિ; હન્દ વત, ભો, ગચ્છામા’તિ.
20. ‘‘Atha khvāhaṃ 46, bhaggava, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisiṃ. Vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto yena acelassa pāthikaputtassa ārāmo tenupasaṅkamiṃ divāvihārāya. Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto taramānarūpo vesāliṃ pavisitvā yena abhiññātā abhiññātā licchavī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā abhiññāte abhiññāte licchavī etadavoca – ‘esāvuso, bhagavā vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto yena acelassa pāthikaputtassa ārāmo tenupasaṅkami divāvihārāya. Abhikkamathāyasmanto abhikkamathāyasmanto, sādhurūpānaṃ samaṇānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ bhavissatī’ti . Atha kho, bhaggava, abhiññātānaṃ abhiññātānaṃ licchavīnaṃ etadahosi – ‘sādhurūpānaṃ kira, bho, samaṇānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ bhavissati; handa vata, bho, gacchāmā’ti. Yena ca abhiññātā abhiññātā brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā 47 samaṇabrāhmaṇā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā abhiññāte abhiññāte nānātitthiye 48 samaṇabrāhmaṇe etadavoca – ‘esāvuso, bhagavā vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto yena acelassa pāthikaputtassa ārāmo tenupasaṅkami divāvihārāya. Abhikkamathāyasmanto abhikkamathāyasmanto, sādhurūpānaṃ samaṇānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ bhavissatī’ti. Atha kho, bhaggava, abhiññātānaṃ abhiññātānaṃ nānātitthiyānaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ etadahosi – ‘sādhurūpānaṃ kira, bho, samaṇānaṃ uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ bhavissati; handa vata, bho, gacchāmā’ti.
‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા યેન અચેલસ્સ પાથિકપુત્તસ્સ આરામો તેનુપસઙ્કમિંસુ. સા એસા, ભગ્ગવ, પરિસા મહા હોતિ 49 અનેકસતા અનેકસહસ્સા.
‘‘Atha kho, bhaggava, abhiññātā abhiññātā licchavī, abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā yena acelassa pāthikaputtassa ārāmo tenupasaṅkamiṃsu. Sā esā, bhaggava, parisā mahā hoti 50 anekasatā anekasahassā.
૨૧. ‘‘અસ્સોસિ ખો, ભગ્ગવ, અચેલો પાથિકપુત્તો – ‘અભિક્કન્તા કિર અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા. સમણોપિ ગોતમો મય્હં આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો’તિ. સુત્વાનસ્સ ભયં છમ્ભિતત્તં લોમહંસો ઉદપાદિ. અથ ખો, ભગ્ગવ, અચેલો પાથિકપુત્તો ભીતો સંવિગ્ગો લોમહટ્ઠજાતો યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો તેનુપસઙ્કમિ.
21. ‘‘Assosi kho, bhaggava, acelo pāthikaputto – ‘abhikkantā kira abhiññātā abhiññātā licchavī, abhikkantā abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā. Samaṇopi gotamo mayhaṃ ārāme divāvihāraṃ nisinno’ti. Sutvānassa bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso udapādi. Atha kho, bhaggava, acelo pāthikaputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo tenupasaṅkami.
‘‘અસ્સોસિ ખો, ભગ્ગવ, સા પરિસા – ‘અચેલો કિર પાથિકપુત્તો ભીતો સંવિગ્ગો લોમહટ્ઠજાતો યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો તેનુપસઙ્કન્તો’તિ 51. અથ ખો, ભગ્ગવ, સા પરિસા અઞ્ઞતરં પુરિસં આમન્તેસિ –
‘‘Assosi kho, bhaggava, sā parisā – ‘acelo kira pāthikaputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo tenupasaṅkanto’ti 52. Atha kho, bhaggava, sā parisā aññataraṃ purisaṃ āmantesi –
‘એહિ ત્વં, ભો પુરિસ, યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો, યેન અચેલો પાથિકપુત્તો તેનુપસઙ્કમ. ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં પાથિકપુત્તં એવં વદેહિ – અભિક્કમાવુસો, પાથિકપુત્ત, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા, સમણોપિ ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો; ભાસિતા ખો પન તે એસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, વેસાલિયં પરિસતિ વાચા સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો, અહમ્પિ ઞાણવાદો. ઞાણવાદો ખો પન ઞાણવાદેન અરહતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં દસ્સેતું. સમણો ગોતમો ઉપડ્ઢપથં આગચ્છેય્ય અહમ્પિ ઉપડ્ઢપથં ગચ્છેય્યં. તે તત્થ ઉભોપિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરેય્યામ. એકં ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, દ્વાહં કરિસ્સામિ. દ્વે ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ, ચત્તારાહં કરિસ્સામિ. ચત્તારિ ચે સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયાનિ કરિસ્સતિ , અટ્ઠાહં કરિસ્સામિ. ઇતિ યાવતકં યાવતકં સમણો ગોતમો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરિસ્સતિ, તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામી’તિ અભિક્કમસ્સેવ 53 ખો; આવુસો પાથિકપુત્ત, ઉપડ્ઢપથં. સબ્બપઠમંયેવ આગન્ત્વા સમણો ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો’તિ.
‘Ehi tvaṃ, bho purisa, yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo, yena acelo pāthikaputto tenupasaṅkama. Upasaṅkamitvā acelaṃ pāthikaputtaṃ evaṃ vadehi – abhikkamāvuso, pāthikaputta, abhikkantā abhiññātā abhiññātā licchavī, abhikkantā abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā, samaṇopi gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno; bhāsitā kho pana te esā, āvuso pāthikaputta, vesāliyaṃ parisati vācā samaṇopi gotamo ñāṇavādo, ahampi ñāṇavādo. Ñāṇavādo kho pana ñāṇavādena arahati uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassetuṃ. Samaṇo gotamo upaḍḍhapathaṃ āgaccheyya ahampi upaḍḍhapathaṃ gaccheyyaṃ. Te tattha ubhopi uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ kareyyāma. Ekaṃ ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, dvāhaṃ karissāmi. Dve ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati, cattārāhaṃ karissāmi. Cattāri ce samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyāni karissati , aṭṭhāhaṃ karissāmi. Iti yāvatakaṃ yāvatakaṃ samaṇo gotamo uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karissati, taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmī’ti abhikkamasseva 54 kho; āvuso pāthikaputta, upaḍḍhapathaṃ. Sabbapaṭhamaṃyeva āgantvā samaṇo gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno’ti.
૨૨. ‘‘એવં, ભોતિ ખો, ભગ્ગવ, સો પુરિસો તસ્સા પરિસાય પટિસ્સુત્વા યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો, યેન અચેલો પાથિકપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ. ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘અભિક્કમાવુસો પાથિકપુત્ત, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા. સમણોપિ ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો. ભાસિતા ખો પન તે એસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, વેસાલિયં પરિસતિ વાચા – સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો; અહમ્પિ ઞાણવાદો. ઞાણવાદો ખો પન ઞાણવાદેન અરહતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં દસ્સેતું…પે॰… તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામીતિ. અભિક્કમસ્સેવ ખો, આવુસો પાથિકપુત્ત, ઉપડ્ઢપથં. સબ્બપઠમંયેવ આગન્ત્વા સમણો ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો’તિ.
22. ‘‘Evaṃ, bhoti kho, bhaggava, so puriso tassā parisāya paṭissutvā yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo, yena acelo pāthikaputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘abhikkamāvuso pāthikaputta, abhikkantā abhiññātā abhiññātā licchavī, abhikkantā abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā. Samaṇopi gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno. Bhāsitā kho pana te esā, āvuso pāthikaputta, vesāliyaṃ parisati vācā – samaṇopi gotamo ñāṇavādo; ahampi ñāṇavādo. Ñāṇavādo kho pana ñāṇavādena arahati uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassetuṃ…pe… taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmīti. Abhikkamasseva kho, āvuso pāthikaputta, upaḍḍhapathaṃ. Sabbapaṭhamaṃyeva āgantvā samaṇo gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno’ti.
‘‘એવં વુત્તે, ભગ્ગવ, અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ 55, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતું. અથ ખો સો, ભગ્ગવ, પુરિસો અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘કિં સુ નામ તે, આવુસો પાથિકપુત્ત, પાવળા સુ નામ તે પીઠકસ્મિં અલ્લીના, પીઠકં સુ નામ તે પાવળાસુ અલ્લીનં? આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પસિ, ન સક્કોસિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. એવમ્પિ ખો, ભગ્ગવ, વુચ્ચમાનો અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ , ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતું.
‘‘Evaṃ vutte, bhaggava, acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’ti vatvā tattheva saṃsappati 56, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātuṃ. Atha kho so, bhaggava, puriso acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘kiṃ su nāma te, āvuso pāthikaputta, pāvaḷā su nāma te pīṭhakasmiṃ allīnā, pīṭhakaṃ su nāma te pāvaḷāsu allīnaṃ? Āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappasi, na sakkosi āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Evampi kho, bhaggava, vuccamāno acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’ti vatvā tattheva saṃsappati , na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātuṃ.
૨૩. ‘‘યદા ખો સો, ભગ્ગવ, પુરિસો અઞ્ઞાસિ – ‘પરાભૂતરૂપો અયં અચેલો પાથિકપુત્તો. આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. અથ તં પરિસં આગન્ત્વા એવમારોચેસિ – ‘પરાભૂતરૂપો, ભો 57, અચેલો પાથિકપુત્તો. આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. એવં વુત્તે, અહં, ભગ્ગવ, તં પરિસં એતદવોચં – ‘અભબ્બો ખો, આવુસો, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – ‘અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્ય’ન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યાતિ.
23. ‘‘Yadā kho so, bhaggava, puriso aññāsi – ‘parābhūtarūpo ayaṃ acelo pāthikaputto. Āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Atha taṃ parisaṃ āgantvā evamārocesi – ‘parābhūtarūpo, bho 58, acelo pāthikaputto. Āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhaggava, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – ‘abhabbo kho, āvuso, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ‘ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyya’nti, muddhāpi tassa vipateyyāti.
પઠમભાણવારો નિટ્ઠિતો.
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
૨૪. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, અઞ્ઞતરો લિચ્છવિમહામત્તો ઉટ્ઠાયાસના તં પરિસં એતદવોચ – ‘તેન હિ, ભો, મુહુત્તં તાવ આગમેથ, યાવાહં ગચ્છામિ 59. અપ્પેવ નામ અહમ્પિ સક્કુણેય્યં અચેલં પાથિકપુત્તં ઇમં પરિસં આનેતુ’ન્તિ.
24. ‘‘Atha kho, bhaggava, aññataro licchavimahāmatto uṭṭhāyāsanā taṃ parisaṃ etadavoca – ‘tena hi, bho, muhuttaṃ tāva āgametha, yāvāhaṃ gacchāmi 60. Appeva nāma ahampi sakkuṇeyyaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ imaṃ parisaṃ ānetu’nti.
‘‘અથ ખો સો, ભગ્ગવ, લિચ્છવિમહામત્તો યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો, યેન અચેલો પાથિકપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ. ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘અભિક્કમાવુસો પાથિકપુત્ત, અભિક્કન્તં તે સેય્યો, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા. સમણોપિ ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો. ભાસિતા ખો પન તે એસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, વેસાલિયં પરિસતિ વાચા – સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો…પે॰… તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામીતિ. અભિક્કમસ્સેવ ખો, આવુસો પાથિકપુત્ત, ઉપડ્ઢપથં. સબ્બપઠમંયેવ આગન્ત્વા સમણો ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો. ભાસિતા ખો પનેસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, સમણેન ગોતમેન પરિસતિ વાચા – અભબ્બો ખો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યાતિ. અભિક્કમાવુસો પાથિકપુત્ત, અભિક્કમનેનેવ તે જયં કરિસ્સામ, સમણસ્સ ગોતમસ્સ પરાજય’ન્તિ.
‘‘Atha kho so, bhaggava, licchavimahāmatto yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo, yena acelo pāthikaputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘abhikkamāvuso pāthikaputta, abhikkantaṃ te seyyo, abhikkantā abhiññātā abhiññātā licchavī, abhikkantā abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā. Samaṇopi gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno. Bhāsitā kho pana te esā, āvuso pāthikaputta, vesāliyaṃ parisati vācā – samaṇopi gotamo ñāṇavādo…pe… taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmīti. Abhikkamasseva kho, āvuso pāthikaputta, upaḍḍhapathaṃ. Sabbapaṭhamaṃyeva āgantvā samaṇo gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno. Bhāsitā kho panesā, āvuso pāthikaputta, samaṇena gotamena parisati vācā – abhabbo kho acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyāti. Abhikkamāvuso pāthikaputta, abhikkamaneneva te jayaṃ karissāma, samaṇassa gotamassa parājaya’nti.
‘‘એવં વુત્તે, ભગ્ગવ, અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતું. અથ ખો સો, ભગ્ગવ, લિચ્છવિમહામત્તો અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘કિં સુ નામ તે, આવુસો પાથિકપુત્ત, પાવળા સુ નામ તે પીઠકસ્મિં અલ્લીના, પીઠકં સુ નામ તે પાવળાસુ અલ્લીનં ? આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પસિ, ન સક્કોસિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ . એવમ્પિ ખો, ભગ્ગવ, વુચ્ચમાનો અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતું.
‘‘Evaṃ vutte, bhaggava, acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’ti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātuṃ. Atha kho so, bhaggava, licchavimahāmatto acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘kiṃ su nāma te, āvuso pāthikaputta, pāvaḷā su nāma te pīṭhakasmiṃ allīnā, pīṭhakaṃ su nāma te pāvaḷāsu allīnaṃ ? Āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappasi, na sakkosi āsanāpi vuṭṭhātu’nti . Evampi kho, bhaggava, vuccamāno acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’ti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātuṃ.
૨૫. ‘‘યદા ખો સો, ભગ્ગવ, લિચ્છવિમહામત્તો અઞ્ઞાસિ – ‘પરાભૂતરૂપો અયં અચેલો પાથિકપુત્તો આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. અથ તં પરિસં આગન્ત્વા એવમારોચેસિ – ‘પરાભૂતરૂપો, ભો 61, અચેલો પાથિકપુત્તો આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. એવં વુત્તે, અહં, ભગ્ગવ, તં પરિસં એતદવોચં – ‘અભબ્બો ખો, આવુસો, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્ય. સચે પાયસ્મન્તાનં લિચ્છવીનં એવમસ્સ – મયં અચેલં પાથિકપુત્તં વરત્તાહિ 62 બન્ધિત્વા ગોયુગેહિ આવિઞ્છેય્યામાતિ 63, તા વરત્તા છિજ્જેય્યું પાથિકપુત્તો વા. અભબ્બો પન અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
25. ‘‘Yadā kho so, bhaggava, licchavimahāmatto aññāsi – ‘parābhūtarūpo ayaṃ acelo pāthikaputto āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Atha taṃ parisaṃ āgantvā evamārocesi – ‘parābhūtarūpo, bho 64, acelo pāthikaputto āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhaggava, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – ‘abhabbo kho, āvuso, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyya. Sace pāyasmantānaṃ licchavīnaṃ evamassa – mayaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ varattāhi 65 bandhitvā goyugehi āviñcheyyāmāti 66, tā varattā chijjeyyuṃ pāthikaputto vā. Abhabbo pana acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
૨૬. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી ઉટ્ઠાયાસના તં પરિસં એતદવોચ – ‘તેન હિ, ભો, મુહુત્તં તાવ આગમેથ, યાવાહં ગચ્છામિ; અપ્પેવ નામ અહમ્પિ સક્કુણેય્યં અચેલં પાથિકપુત્તં ઇમં પરિસં આનેતુ’’ન્તિ.
26. ‘‘Atha kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī uṭṭhāyāsanā taṃ parisaṃ etadavoca – ‘tena hi, bho, muhuttaṃ tāva āgametha, yāvāhaṃ gacchāmi; appeva nāma ahampi sakkuṇeyyaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ imaṃ parisaṃ ānetu’’nti.
‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી યેન તિન્દુકખાણુપરિબ્બાજકારામો, યેન અચેલો પાથિકપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ. ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘અભિક્કમાવુસો પાથિકપુત્ત, અભિક્કન્તં તે સેય્યો. અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા લિચ્છવી, અભિક્કન્તા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા ચ બ્રાહ્મણમહાસાલા ગહપતિનેચયિકા નાનાતિત્થિયા સમણબ્રાહ્મણા. સમણોપિ ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો. ભાસિતા ખો પન તે એસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, વેસાલિયં પરિસતિ વાચા – સમણોપિ ગોતમો ઞાણવાદો…પે॰… તદ્દિગુણં તદ્દિગુણાહં કરિસ્સામીતિ. અભિક્કમસ્સેવ, ખો આવુસો પાથિકપુત્ત, ઉપડ્ઢપથં. સબ્બપઠમંયેવ આગન્ત્વા સમણો ગોતમો આયસ્મતો આરામે દિવાવિહારં નિસિન્નો. ભાસિતા ખો પનેસા, આવુસો પાથિકપુત્ત, સમણેન ગોતમેન પરિસતિ વાચા – અભબ્બો અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્ય. સચે પાયસ્મન્તાનં લિચ્છવીનં એવમસ્સ – મયં અચેલં પાથિકપુત્તં વરત્તાહિ બન્ધિત્વા ગોયુગેહિ આવિઞ્છેય્યામાતિ. તા વરત્તા છિજ્જેય્યું પાથિકપુત્તો વા. અભબ્બો પન અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં આગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યાતિ. અભિક્કમાવુસો પાથિકપુત્ત, અભિક્કમનેનેવ તે જયં કરિસ્સામ, સમણસ્સ ગોતમસ્સ પરાજય’ન્તિ.
‘‘Atha kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī yena tindukakhāṇuparibbājakārāmo, yena acelo pāthikaputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘abhikkamāvuso pāthikaputta, abhikkantaṃ te seyyo. Abhikkantā abhiññātā abhiññātā licchavī, abhikkantā abhiññātā abhiññātā ca brāhmaṇamahāsālā gahapatinecayikā nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā. Samaṇopi gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno. Bhāsitā kho pana te esā, āvuso pāthikaputta, vesāliyaṃ parisati vācā – samaṇopi gotamo ñāṇavādo…pe… taddiguṇaṃ taddiguṇāhaṃ karissāmīti. Abhikkamasseva, kho āvuso pāthikaputta, upaḍḍhapathaṃ. Sabbapaṭhamaṃyeva āgantvā samaṇo gotamo āyasmato ārāme divāvihāraṃ nisinno. Bhāsitā kho panesā, āvuso pāthikaputta, samaṇena gotamena parisati vācā – abhabbo acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyya. Sace pāyasmantānaṃ licchavīnaṃ evamassa – mayaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ varattāhi bandhitvā goyugehi āviñcheyyāmāti. Tā varattā chijjeyyuṃ pāthikaputto vā. Abhabbo pana acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ āgaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyāti. Abhikkamāvuso pāthikaputta, abhikkamaneneva te jayaṃ karissāma, samaṇassa gotamassa parājaya’nti.
‘‘એવં વુત્તે, ભગ્ગવ, અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતું. અથ ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી અચેલં પાથિકપુત્તં એતદવોચ – ‘કિં સુ નામ તે, આવુસો પાથિકપુત્ત, પાવળા સુ નામ તે પીઠકસ્મિં અલ્લીના, પીઠકં સુ નામ તે પાવળાસુ અલ્લીનં? આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પસિ, ન સક્કોસિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ. એવમ્પિ ખો, ભગ્ગવ, વુચ્ચમાનો અચેલો પાથિકપુત્તો ‘‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસો’’તિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુન્તિ.
‘‘Evaṃ vutte, bhaggava, acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’ti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātuṃ. Atha kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī acelaṃ pāthikaputtaṃ etadavoca – ‘kiṃ su nāma te, āvuso pāthikaputta, pāvaḷā su nāma te pīṭhakasmiṃ allīnā, pīṭhakaṃ su nāma te pāvaḷāsu allīnaṃ? Āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappasi, na sakkosi āsanāpi vuṭṭhātu’nti. Evampi kho, bhaggava, vuccamāno acelo pāthikaputto ‘‘āyāmi āvuso, āyāmi āvuso’’ti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātunti.
૨૭. ‘‘યદા ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી અઞ્ઞાસિ – ‘પરાભૂતરૂપો અયં અચેલો પાથિકપુત્તો ‘આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ, અથ નં એતદવોચ –
27. ‘‘Yadā kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī aññāsi – ‘parābhūtarūpo ayaṃ acelo pāthikaputto ‘āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti, atha naṃ etadavoca –
‘ભૂતપુબ્બં, આવુસો પાથિકપુત્ત, સીહસ્સ મિગરઞ્ઞો એતદહોસિ – યંનૂનાહં અઞ્ઞતરં વનસણ્ડં નિસ્સાય આસયં કપ્પેય્યં. તત્રાસયં કપ્પેત્વા સાયન્હસમયં આસયા નિક્ખમેય્યં, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભેય્યં, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેય્યં, સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદેય્યં, તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિત્વા ગોચરાય પક્કમેય્યં. સો વરં વરં મિગસંઘે 67 વધિત્વા મુદુમંસાનિ મુદુમંસાનિ ભક્ખયિત્વા તમેવ આસયં અજ્ઝુપેય્ય’ન્તિ.
‘Bhūtapubbaṃ, āvuso pāthikaputta, sīhassa migarañño etadahosi – yaṃnūnāhaṃ aññataraṃ vanasaṇḍaṃ nissāya āsayaṃ kappeyyaṃ. Tatrāsayaṃ kappetvā sāyanhasamayaṃ āsayā nikkhameyyaṃ, āsayā nikkhamitvā vijambheyyaṃ, vijambhitvā samantā catuddisā anuvilokeyyaṃ, samantā catuddisā anuviloketvā tikkhattuṃ sīhanādaṃ nadeyyaṃ, tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā gocarāya pakkameyyaṃ. So varaṃ varaṃ migasaṃghe 68 vadhitvā mudumaṃsāni mudumaṃsāni bhakkhayitvā tameva āsayaṃ ajjhupeyya’nti.
‘અથ ખો, આવુસો, સો સીહો મિગરાજા અઞ્ઞતરં વનસણ્ડં નિસ્સાય આસયં કપ્પેસિ. તત્રાસયં કપ્પેત્વા સાયન્હસમયં આસયા નિક્ખમિ, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભિ, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેસિ, સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિ, તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિત્વા ગોચરાય પક્કામિ. સો વરં વરં મિગસઙ્ઘે વધિત્વા મુદુમંસાનિ મુદુમંસાનિ ભક્ખયિત્વા તમેવ આસયં અજ્ઝુપેસિ.
‘Atha kho, āvuso, so sīho migarājā aññataraṃ vanasaṇḍaṃ nissāya āsayaṃ kappesi. Tatrāsayaṃ kappetvā sāyanhasamayaṃ āsayā nikkhami, āsayā nikkhamitvā vijambhi, vijambhitvā samantā catuddisā anuvilokesi, samantā catuddisā anuviloketvā tikkhattuṃ sīhanādaṃ nadi, tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā gocarāya pakkāmi. So varaṃ varaṃ migasaṅghe vadhitvā mudumaṃsāni mudumaṃsāni bhakkhayitvā tameva āsayaṃ ajjhupesi.
૨૮. ‘તસ્સેવ ખો, આવુસો પાથિકપુત્ત, સીહસ્સ મિગરઞ્ઞો વિઘાસસંવડ્ઢો જરસિઙ્ગાલો 69 દિત્તો ચેવ બલવા ચ. અથ ખો, આવુસો, તસ્સ જરસિઙ્ગાલસ્સ એતદહોસિ – કો ચાહં, કો સીહો મિગરાજા. યંનૂનાહમ્પિ અઞ્ઞતરં વનસણ્ડં નિસ્સાય આસયં કપ્પેય્યં. તત્રાસયં કપ્પેત્વા સાયન્હસમયં આસયા નિક્ખમેય્યં, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભેય્યં, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેય્યં, સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદેય્યં, તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિત્વા ગોચરાય પક્કમેય્યં. સો વરં વરં મિગસઙ્ઘે વધિત્વા મુદુમંસાનિ મુદુમંસાનિ ભક્ખયિત્વા તમેવ આસયં અજ્ઝુપેય્ય’ન્તિ.
28. ‘Tasseva kho, āvuso pāthikaputta, sīhassa migarañño vighāsasaṃvaḍḍho jarasiṅgālo 70 ditto ceva balavā ca. Atha kho, āvuso, tassa jarasiṅgālassa etadahosi – ko cāhaṃ, ko sīho migarājā. Yaṃnūnāhampi aññataraṃ vanasaṇḍaṃ nissāya āsayaṃ kappeyyaṃ. Tatrāsayaṃ kappetvā sāyanhasamayaṃ āsayā nikkhameyyaṃ, āsayā nikkhamitvā vijambheyyaṃ, vijambhitvā samantā catuddisā anuvilokeyyaṃ, samantā catuddisā anuviloketvā tikkhattuṃ sīhanādaṃ nadeyyaṃ, tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā gocarāya pakkameyyaṃ. So varaṃ varaṃ migasaṅghe vadhitvā mudumaṃsāni mudumaṃsāni bhakkhayitvā tameva āsayaṃ ajjhupeyya’nti.
‘અથ ખો સો, આવુસો, જરસિઙ્ગાલો અઞ્ઞતરં વનસણ્ડં નિસ્સાય આસયં કપ્પેસિ. તત્રાસયં કપ્પેત્વા સાયન્હસમયં આસયા નિક્ખમિ, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભિ, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેસિ, સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિસ્સામીતિ સિઙ્ગાલકંયેવ અનદિ ભેરણ્ડકંયેવ 71 અનદિ, કે ચ છવે સિઙ્ગાલે, કે પન સીહનાદેતિ 72.
‘Atha kho so, āvuso, jarasiṅgālo aññataraṃ vanasaṇḍaṃ nissāya āsayaṃ kappesi. Tatrāsayaṃ kappetvā sāyanhasamayaṃ āsayā nikkhami, āsayā nikkhamitvā vijambhi, vijambhitvā samantā catuddisā anuvilokesi, samantā catuddisā anuviloketvā tikkhattuṃ sīhanādaṃ nadissāmīti siṅgālakaṃyeva anadi bheraṇḍakaṃyeva 73 anadi, ke ca chave siṅgāle, ke pana sīhanādeti 74.
‘એવમેવ ખો ત્વં, આવુસો પાથિકપુત્ત, સુગતાપદાનેસુ જીવમાનો સુગતાતિરિત્તાનિ ભુઞ્જમાનો તથાગતે અરહન્તે સમ્માસમ્બુદ્ધે આસાદેતબ્બં મઞ્ઞસિ. કે ચ છવે પાથિકપુત્તે, કા ચ તથાગતાનં અરહન્તાનં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં આસાદના’તિ.
‘Evameva kho tvaṃ, āvuso pāthikaputta, sugatāpadānesu jīvamāno sugatātirittāni bhuñjamāno tathāgate arahante sammāsambuddhe āsādetabbaṃ maññasi. Ke ca chave pāthikaputte, kā ca tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ āsādanā’ti.
૨૯. ‘‘યતો ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી ઇમિના ઓપમ્મેન નેવ અસક્ખિ અચેલં પાથિકપુત્તં તમ્હા આસના ચાવેતું. અથ નં એતદવોચ –
29. ‘‘Yato kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī iminā opammena neva asakkhi acelaṃ pāthikaputtaṃ tamhā āsanā cāvetuṃ. Atha naṃ etadavoca –
‘સીહોતિ અત્તાનં સમેક્ખિયાન,
‘Sīhoti attānaṃ samekkhiyāna,
અમઞ્ઞિ કોત્થુ મિગરાજાહમસ્મિ;
Amaññi kotthu migarājāhamasmi;
કે ચ છવે સિઙ્ગાલે કે પન સીહનાદે’તિ.
Ke ca chave siṅgāle ke pana sīhanāde’ti.
‘એવમેવ ખો ત્વં, આવુસો પાથિકપુત્ત, સુગતાપદાનેસુ જીવમાનો સુગતાતિરિત્તાનિ ભુઞ્જમાનો તથાગતે અરહન્તે સમ્માસમ્બુદ્ધે આસાદેતબ્બં મઞ્ઞસિ. કે ચ છવે પાથિકપુત્તે, કા ચ તથાગતાનં અરહન્તાનં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં આસાદના’તિ.
‘Evameva kho tvaṃ, āvuso pāthikaputta, sugatāpadānesu jīvamāno sugatātirittāni bhuñjamāno tathāgate arahante sammāsambuddhe āsādetabbaṃ maññasi. Ke ca chave pāthikaputte, kā ca tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ āsādanā’ti.
૩૦. ‘‘યતો ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી ઇમિનાપિ ઓપમ્મેન નેવ અસક્ખિ અચેલં પાથિકપુત્તં તમ્હા આસના ચાવેતું. અથ નં એતદવોચ –
30. ‘‘Yato kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī imināpi opammena neva asakkhi acelaṃ pāthikaputtaṃ tamhā āsanā cāvetuṃ. Atha naṃ etadavoca –
‘અઞ્ઞં અનુચઙ્કમનં, અત્તાનં વિઘાસે સમેક્ખિય;
‘Aññaṃ anucaṅkamanaṃ, attānaṃ vighāse samekkhiya;
યાવ અત્તાનં ન પસ્સતિ, કોત્થુ તાવ બ્યગ્ઘોતિ મઞ્ઞતિ.
Yāva attānaṃ na passati, kotthu tāva byagghoti maññati.
તથેવ સો સિઙ્ગાલકં અનદિ;
Tatheva so siṅgālakaṃ anadi;
કે ચ છવે સિઙ્ગાલે કે પન સીહનાદે’તિ.
Ke ca chave siṅgāle ke pana sīhanāde’ti.
‘એવમેવ ખો ત્વં, આવુસો પાથિકપુત્ત, સુગતાપદાનેસુ જીવમાનો સુગતાતિરિત્તાનિ ભુઞ્જમાનો તથાગતે અરહન્તે સમ્માસમ્બુદ્ધે આસાદેતબ્બં મઞ્ઞસિ. કે ચ છવે પાથિકપુત્તે, કા ચ તથાગતાનં અરહન્તાનં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં આસાદના’તિ.
‘Evameva kho tvaṃ, āvuso pāthikaputta, sugatāpadānesu jīvamāno sugatātirittāni bhuñjamāno tathāgate arahante sammāsambuddhe āsādetabbaṃ maññasi. Ke ca chave pāthikaputte, kā ca tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ āsādanā’ti.
૩૧. ‘‘યતો ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી ઇમિનાપિ ઓપમ્મેન નેવ અસક્ખિ અચેલં પાથિકપુત્તં તમ્હા આસના ચાવેતું. અથ નં એતદવોચ –
31. ‘‘Yato kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī imināpi opammena neva asakkhi acelaṃ pāthikaputtaṃ tamhā āsanā cāvetuṃ. Atha naṃ etadavoca –
મહાવને સુઞ્ઞવને વિવડ્ઢો,
Mahāvane suññavane vivaḍḍho,
અમઞ્ઞિ કોત્થુ મિગરાજાહમસ્મિ.
Amaññi kotthu migarājāhamasmi.
તથેવ સો સિઙ્ગાલકં અનદિ;
Tatheva so siṅgālakaṃ anadi;
કે ચ છવે સિઙ્ગાલે કે પન સીહનાદે’તિ.
Ke ca chave siṅgāle ke pana sīhanāde’ti.
‘એવમેવ ખો ત્વં, આવુસો પાથિકપુત્ત, સુગતાપદાનેસુ જીવમાનો સુગતાતિરિત્તાનિ ભુઞ્જમાનો તથાગતે અરહન્તે સમ્માસમ્બુદ્ધે આસાદેતબ્બં મઞ્ઞસિ. કે ચ છવે પાથિકપુત્તે, કા ચ તથાગતાનં અરહન્તાનં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં આસાદના’તિ.
‘Evameva kho tvaṃ, āvuso pāthikaputta, sugatāpadānesu jīvamāno sugatātirittāni bhuñjamāno tathāgate arahante sammāsambuddhe āsādetabbaṃ maññasi. Ke ca chave pāthikaputte, kā ca tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ āsādanā’ti.
૩૨. ‘‘યતો ખો, ભગ્ગવ, જાલિયો દારુપત્તિકન્તેવાસી ઇમિનાપિ ઓપમ્મેન નેવ અસક્ખિ અચેલં પાથિકપુત્તં તમ્હા આસના ચાવેતું. અથ તં પરિસં આગન્ત્વા એવમારોચેસિ – ‘પરાભૂતરૂપો, ભો, અચેલો પાથિકપુત્તો આયામિ આવુસો, આયામિ આવુસોતિ વત્વા તત્થેવ સંસપ્પતિ, ન સક્કોતિ આસનાપિ વુટ્ઠાતુ’ન્તિ.
32. ‘‘Yato kho, bhaggava, jāliyo dārupattikantevāsī imināpi opammena neva asakkhi acelaṃ pāthikaputtaṃ tamhā āsanā cāvetuṃ. Atha taṃ parisaṃ āgantvā evamārocesi – ‘parābhūtarūpo, bho, acelo pāthikaputto āyāmi āvuso, āyāmi āvusoti vatvā tattheva saṃsappati, na sakkoti āsanāpi vuṭṭhātu’nti.
૩૩. ‘‘એવં વુત્તે, અહં, ભગ્ગવ, તં પરિસં એતદવોચં – ‘અભબ્બો ખો, આવુસો, અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્ય. સચેપાયસ્મન્તાનં લિચ્છવીનં એવમસ્સ – મયં અચેલં પાથિકપુત્તં વરત્તાહિ બન્ધિત્વા નાગેહિ 81 આવિઞ્છેય્યામાતિ . તા વરત્તા છિજ્જેય્યું પાથિકપુત્તો વા. અભબ્બો પન અચેલો પાથિકપુત્તો તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા મમ સમ્મુખીભાવં આગન્તું. સચેપિસ્સ એવમસ્સ – અહં તં વાચં અપ્પહાય તં ચિત્તં અપ્પહાય તં દિટ્ઠિં અપ્પટિનિસ્સજ્જિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ સમ્મુખીભાવં ગચ્છેય્યન્તિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્યા’તિ.
33. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhaggava, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – ‘abhabbo kho, āvuso, acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyya. Sacepāyasmantānaṃ licchavīnaṃ evamassa – mayaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ varattāhi bandhitvā nāgehi 82 āviñcheyyāmāti . Tā varattā chijjeyyuṃ pāthikaputto vā. Abhabbo pana acelo pāthikaputto taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā mama sammukhībhāvaṃ āgantuṃ. Sacepissa evamassa – ahaṃ taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā samaṇassa gotamassa sammukhībhāvaṃ gaccheyyanti, muddhāpi tassa vipateyyā’ti.
૩૪. ‘‘અથ ખ્વાહં, ભગ્ગવ, તં પરિસં ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેસિં સમાદપેસિં સમુત્તેજેસિં સમ્પહંસેસિં, તં પરિસં ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેત્વા સમાદપેત્વા સમુત્તેજેત્વા સમ્પહંસેત્વા મહાબન્ધના મોક્ખં કરિત્વા ચતુરાસીતિપાણસહસ્સાનિ મહાવિદુગ્ગા ઉદ્ધરિત્વા તેજોધાતું સમાપજ્જિત્વા સત્તતાલં વેહાસં અબ્ભુગ્ગન્ત્વા અઞ્ઞં સત્તતાલમ્પિ અચ્ચિં 83 અભિનિમ્મિનિત્વા પજ્જલિત્વા ધૂમાયિત્વા 84 મહાવને કૂટાગારસાલાયં પચ્ચુટ્ઠાસિં.
34. ‘‘Atha khvāhaṃ, bhaggava, taṃ parisaṃ dhammiyā kathāya sandassesiṃ samādapesiṃ samuttejesiṃ sampahaṃsesiṃ, taṃ parisaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā mahābandhanā mokkhaṃ karitvā caturāsītipāṇasahassāni mahāviduggā uddharitvā tejodhātuṃ samāpajjitvā sattatālaṃ vehāsaṃ abbhuggantvā aññaṃ sattatālampi acciṃ 85 abhinimminitvā pajjalitvā dhūmāyitvā 86 mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ paccuṭṭhāsiṃ.
૩૫. ‘‘અથ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અહં, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તં લિચ્છવિપુત્તં એતદવોચં – ‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યથેવ તે અહં અચેલં પાથિકપુત્તં આરબ્ભ બ્યાકાસિં, તથેવ તં વિપાકં અઞ્ઞથા વા’તિ? ‘યથેવ મે, ભન્તે, ભગવા અચેલં પાથિકપુત્તં આરબ્ભ બ્યાકાસિ, તથેવ તં વિપાકં, નો અઞ્ઞથા’તિ.
35. ‘‘Atha kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhaggava, sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ etadavocaṃ – ‘taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yatheva te ahaṃ acelaṃ pāthikaputtaṃ ārabbha byākāsiṃ, tatheva taṃ vipākaṃ aññathā vā’ti? ‘Yatheva me, bhante, bhagavā acelaṃ pāthikaputtaṃ ārabbha byākāsi, tatheva taṃ vipākaṃ, no aññathā’ti.
‘તં કિં મઞ્ઞસિ, સુનક્ખત્ત, યદિ એવં સન્તે કતં વા હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં, અકતં વા’તિ? ‘અદ્ધા ખો, ભન્તે, એવં સન્તે કતં હોતિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં, નો અકત’ન્તિ. ‘એવમ્પિ ખો મં ત્વં, મોઘપુરિસ, ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોન્તં એવં વદેસિ – ન હિ પન મે, ભન્તે, ભગવા ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા ઇદ્ધિપાટિહારિયં કરોતીતિ. પસ્સ, મોઘપુરિસ, યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધં’તિ.
‘Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, yadi evaṃ sante kataṃ vā hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ, akataṃ vā’ti? ‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante kataṃ hoti uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ, no akata’nti. ‘Evampi kho maṃ tvaṃ, moghapurisa, uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karontaṃ evaṃ vadesi – na hi pana me, bhante, bhagavā uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ karotīti. Passa, moghapurisa, yāvañca te idaṃ aparaddhaṃ’ti.
‘‘એવમ્પિ ખો, ભગ્ગવ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો મયા વુચ્ચમાનો અપક્કમેવ ઇમસ્મા ધમ્મવિનયા, યથા તં આપાયિકો નેરયિકો.
‘‘Evampi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko nerayiko.
અગ્ગઞ્ઞપઞ્ઞત્તિકથા
Aggaññapaññattikathā
૩૭. ‘‘સન્તિ, ભગ્ગવ, એકે સમણબ્રાહ્મણા ઇસ્સરકુત્તં બ્રહ્મકુત્તં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેન્તિ. ત્યાહં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં વદામિ – ‘સચ્ચં કિર તુમ્હે આયસ્મન્તો ઇસ્સરકુત્તં બ્રહ્મકુત્તં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે ચ મે એવં પુટ્ઠા, ‘આમો’તિ 91 પટિજાનન્તિ. ત્યાહં એવં વદામિ – ‘કથંવિહિતકં પન 92 તુમ્હે આયસ્મન્તો ઇસ્સરકુત્તં બ્રહ્મકુત્તં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે મયા પુટ્ઠા ન સમ્પાયન્તિ, અસમ્પાયન્તા મમઞ્ઞેવ પટિપુચ્છન્તિ. તેસાહં પુટ્ઠો બ્યાકરોમિ –
37. ‘‘Santi, bhaggava, eke samaṇabrāhmaṇā issarakuttaṃ brahmakuttaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapenti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto issarakuttaṃ brahmakuttaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā, ‘āmo’ti 93 paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘kathaṃvihitakaṃ pana 94 tumhe āyasmanto issarakuttaṃ brahmakuttaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaññeva paṭipucchanti. Tesāhaṃ puṭṭho byākaromi –
૩૮. ‘હોતિ ખો સો, આવુસો, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન અયં લોકો સંવટ્ટતિ. સંવટ્ટમાને લોકે યેભુય્યેન સત્તા આભસ્સરસંવત્તનિકા હોન્તિ. તે તત્થ હોન્તિ મનોમયા પીતિભક્ખા સયંપભા અન્તલિક્ખચરા સુભટ્ઠાયિનો ચિરં દીઘમદ્ધાનં તિટ્ઠન્તિ.
38. ‘Hoti kho so, āvuso, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
‘હોતિ ખો સો, આવુસો, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન અયં લોકો વિવટ્ટતિ. વિવટ્ટમાને લોકે સુઞ્ઞં બ્રહ્મવિમાનં પાતુભવતિ. અથ ખો 95 અઞ્ઞતરો સત્તો આયુક્ખયા વા પુઞ્ઞક્ખયા વા આભસ્સરકાયા ચવિત્વા સુઞ્ઞં બ્રહ્મવિમાનં ઉપપજ્જતિ . સો તત્થ હોતિ મનોમયો પીતિભક્ખો સયંપભો અન્તલિક્ખચરો સુભટ્ઠાયી, ચિરં દીઘમદ્ધાનં તિટ્ઠતિ.
‘Hoti kho so, āvuso, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ pātubhavati. Atha kho 96 aññataro satto āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati . So tattha hoti manomayo pītibhakkho sayaṃpabho antalikkhacaro subhaṭṭhāyī, ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhati.
‘તસ્સ તત્થ એકકસ્સ દીઘરત્તં નિવુસિતત્તા અનભિરતિ પરિતસ્સના ઉપ્પજ્જતિ – અહો વત અઞ્ઞેપિ સત્તા ઇત્થત્તં આગચ્છેય્યુન્તિ. અથ અઞ્ઞેપિ સત્તા આયુક્ખયા વા પુઞ્ઞક્ખયા વા આભસ્સરકાયા ચવિત્વા બ્રહ્મવિમાનં ઉપપજ્જન્તિ તસ્સ સત્તસ્સ સહબ્યતં. તેપિ તત્થ હોન્તિ મનોમયા પીતિભક્ખા સયંપભા અન્તલિક્ખચરા સુભટ્ઠાયિનો, ચિરં દીઘમદ્ધાનં તિટ્ઠન્તિ.
‘Tassa tattha ekakassa dīgharattaṃ nivusitattā anabhirati paritassanā uppajjati – aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti. Atha aññepi sattā āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā brahmavimānaṃ upapajjanti tassa sattassa sahabyataṃ. Tepi tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
૩૯. ‘તત્રાવુસો, યો સો સત્તો પઠમં ઉપપન્નો, તસ્સ એવં હોતિ – અહમસ્મિ બ્રહ્મા મહાબ્રહ્મા અભિભૂ અનભિભૂતો અઞ્ઞદત્થુદસો વસવત્તી ઇસ્સરો કત્તા નિમ્માતા સેટ્ઠો સજિતા 97 વસી પિતા ભૂતભબ્યાનં, મયા ઇમે સત્તા નિમ્મિતા. તં કિસ્સ હેતુ? મમઞ્હિ પુબ્બે એતદહોસિ – અહો વત અઞ્ઞેપિ સત્તા ઇત્થત્તં આગચ્છેય્યુન્તિ; ઇતિ મમ ચ મનોપણિધિ. ઇમે ચ સત્તા ઇત્થત્તં આગતાતિ.
39. ‘Tatrāvuso, yo so satto paṭhamaṃ upapanno, tassa evaṃ hoti – ahamasmi brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā 98 vasī pitā bhūtabhabyānaṃ, mayā ime sattā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Mamañhi pubbe etadahosi – aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti; iti mama ca manopaṇidhi. Ime ca sattā itthattaṃ āgatāti.
‘યેપિ તે સત્તા પચ્છા ઉપપન્ના, તેસમ્પિ એવં હોતિ – અયં ખો ભવં બ્રહ્મા મહાબ્રહ્મા અભિભૂ અનભિભૂતો અઞ્ઞદત્થુદસો વસવત્તી ઇસ્સરો કત્તા નિમ્માતા સેટ્ઠો સજિતા વસી પિતા ભૂતભબ્યાનં; ઇમિના મયં ભોતા બ્રહ્મુના નિમ્મિતા. તં કિસ્સ હેતુ? ઇમઞ્હિ મયં અદ્દસામ ઇધ પઠમં ઉપપન્નં; મયં પનામ્હ પચ્છા ઉપપન્નાતિ.
‘Yepi te sattā pacchā upapannā, tesampi evaṃ hoti – ayaṃ kho bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ; iminā mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Imañhi mayaṃ addasāma idha paṭhamaṃ upapannaṃ; mayaṃ panāmha pacchā upapannāti.
૪૦. ‘તત્રાવુસો , યો સો સત્તો પઠમં ઉપપન્નો, સો દીઘાયુકતરો ચ હોતિ વણ્ણવન્તતરો ચ મહેસક્ખતરો ચ. યે પન તે સત્તા પચ્છા ઉપપન્ના, તે અપ્પાયુકતરા ચ હોન્તિ દુબ્બણ્ણતરા ચ અપ્પેસક્ખતરા ચ.
40. ‘Tatrāvuso , yo so satto paṭhamaṃ upapanno, so dīghāyukataro ca hoti vaṇṇavantataro ca mahesakkhataro ca. Ye pana te sattā pacchā upapannā, te appāyukatarā ca honti dubbaṇṇatarā ca appesakkhatarā ca.
‘ઠાનં ખો પનેતં, આવુસો, વિજ્જતિ, યં અઞ્ઞતરો સત્તો તમ્હા કાયા ચવિત્વા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ. ઇત્થત્તં આગતો સમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ. અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો સમાનો આતપ્પમન્વાય પધાનમન્વાય અનુયોગમન્વાય અપ્પમાદમન્વાય સમ્મામનસિકારમન્વાય તથારૂપં ચેતોસમાધિં ફુસતિ, યથાસમાહિતે ચિત્તે તં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ; તતો પરં નાનુસ્સરતિ.
‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati; tato paraṃ nānussarati.
‘સો એવમાહ – યો ખો સો ભવં બ્રહ્મા મહાબ્રહ્મા અભિભૂ અનભિભૂતો અઞ્ઞદત્થુદસો વસવત્તી ઇસ્સરો કત્તા નિમ્માતા સેટ્ઠો સજિતા વસી પિતા ભૂતભબ્યાનં, યેન મયં ભોતા બ્રહ્મુના નિમ્મિતા. સો નિચ્ચો ધુવો 99 સસ્સતો અવિપરિણામધમ્મો સસ્સતિસમં તથેવ ઠસ્સતિ. યે પન મયં અહુમ્હા તેન ભોતા બ્રહ્મુના નિમ્મિતા, તે મયં અનિચ્ચા અદ્ધુવા 100 અપ્પાયુકા ચવનધમ્મા ઇત્થત્તં આગતા’તિ. એવંવિહિતકં નો તુમ્હે આયસ્મન્તો ઇસ્સરકુત્તં બ્રહ્મકુત્તં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથાતિ. ‘તે એવમાહંસુ – એવં ખો નો, આવુસો ગોતમ, સુતં, યથેવાયસ્મા ગોતમો આહા’તિ. ‘‘અગ્ગઞ્ઞઞ્ચાહં, ભગ્ગવ, પજાનામિ. તઞ્ચ પજાનામિ, તતો ચ ઉત્તરિતરં પજાનામિ, તઞ્ચ પજાનં ન પરામસામિ, અપરામસતો ચ મે પચ્ચત્તઞ્ઞેવ નિબ્બુતિ વિદિતા. યદભિજાનં તથાગતો નો અનયં આપજ્જતિ.
‘So evamāha – yo kho so bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ, yena mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā. So nicco dhuvo 101 sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassati. Ye pana mayaṃ ahumhā tena bhotā brahmunā nimmitā, te mayaṃ aniccā addhuvā 102 appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā’ti. Evaṃvihitakaṃ no tumhe āyasmanto issarakuttaṃ brahmakuttaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethāti. ‘Te evamāhaṃsu – evaṃ kho no, āvuso gotama, sutaṃ, yathevāyasmā gotamo āhā’ti. ‘‘Aggaññañcāhaṃ, bhaggava, pajānāmi. Tañca pajānāmi, tato ca uttaritaraṃ pajānāmi, tañca pajānaṃ na parāmasāmi, aparāmasato ca me paccattaññeva nibbuti viditā. Yadabhijānaṃ tathāgato no anayaṃ āpajjati.
૪૧. ‘‘સન્તિ, ભગ્ગવ, એકે સમણબ્રાહ્મણા ખિડ્ડાપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેન્તિ. ત્યાહં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં વદામિ – ‘સચ્ચં કિર તુમ્હે આયસ્મન્તો ખિડ્ડાપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે ચ મે એવં પુટ્ઠા ‘આમો’તિ પટિજાનન્તિ. ત્યાહં એવં વદામિ – ‘કથંવિહિતકં પન તુમ્હે આયસ્મન્તો ખિડ્ડાપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે મયા પુટ્ઠા ન સમ્પાયન્તિ, અસમ્પાયન્તા મમઞ્ઞેવ પટિપુચ્છન્તિ, તેસાહં પુટ્ઠો બ્યાકરોમિ –
41. ‘‘Santi, bhaggava, eke samaṇabrāhmaṇā khiḍḍāpadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapenti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto khiḍḍāpadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā ‘āmo’ti paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘kathaṃvihitakaṃ pana tumhe āyasmanto khiḍḍāpadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaññeva paṭipucchanti, tesāhaṃ puṭṭho byākaromi –
‘ઠાનં ખો પનેતં, આવુસો, વિજ્જતિ, યં અઞ્ઞતરો સત્તો તમ્હા કાયા ચવિત્વા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ, ઇત્થત્તં આગતો સમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ, અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો સમાનો આતપ્પમન્વાય પધાનમન્વાય અનુયોગમન્વાય અપ્પમાદમન્વાય સમ્મામનસિકારમન્વાય તથારૂપં ચેતોસમાધિં ફુસતિ, યથાસમાહિતે ચિત્તે તં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ; તતો પરં નાનુસ્સરતિ.
‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati, itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati; tato paraṃ nānussarati.
‘સો એવમાહ – યે ખો તે ભોન્તો દેવા ન ખિડ્ડાપદોસિકા તે ન અતિવેલં હસ્સખિડ્ડારતિધમ્મસમાપન્ના વિહરન્તિ. તેસં નાતિવેલં હસ્સખિડ્ડારતિધમ્મસમાપન્નાનં વિહરતં સતિ ન સમ્મુસ્સતિ, સતિયા અસમ્મોસા તે દેવા તમ્હા કાયા ન ચવન્તિ, નિચ્ચા ધુવા સસ્સતા અવિપરિણામધમ્મા સસ્સતિસમં તથેવ ઠસ્સન્તિ. યે પન મયં અહુમ્હા ખિડ્ડાપદોસિકા તે મયં અતિવેલં હસ્સખિડ્ડારતિધમ્મસમાપન્ના વિહરિમ્હા, તેસં નો અતિવેલં હસ્સખિડ્ડારતિધમ્મસમાપન્નાનં વિહરતં સતિ સમ્મુસ્સતિ, સતિયા સમ્મોસા એવં 107 મયં તમ્હા કાયા ચુતા, અનિચ્ચા અદ્ધુવા અપ્પાયુકા ચવનધમ્મા ઇત્થત્તં આગતાતિ. એવંવિહિતકં નો તુમ્હે આયસ્મન્તો ખિડ્ડાપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ. ‘તે એવમાહંસુ – એવં ખો નો, આવુસો ગોતમ, સુતં, યથેવાયસ્મા ગોતમો આહા’તિ. ‘‘અગ્ગઞ્ઞઞ્ચાહં, ભગ્ગવ, પજાનામિ…પે॰… યદભિજાનં તથાગતો નો અનયં આપજ્જતિ.
‘So evamāha – ye kho te bhonto devā na khiḍḍāpadosikā te na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharanti. Tesaṃ nātivelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati na sammussati, satiyā asammosā te devā tamhā kāyā na cavanti, niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti. Ye pana mayaṃ ahumhā khiḍḍāpadosikā te mayaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharimhā, tesaṃ no ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati sammussati, satiyā sammosā evaṃ 108 mayaṃ tamhā kāyā cutā, aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatāti. Evaṃvihitakaṃ no tumhe āyasmanto khiḍḍāpadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti. ‘Te evamāhaṃsu – evaṃ kho no, āvuso gotama, sutaṃ, yathevāyasmā gotamo āhā’ti. ‘‘Aggaññañcāhaṃ, bhaggava, pajānāmi…pe… yadabhijānaṃ tathāgato no anayaṃ āpajjati.
૪૩. ‘‘સન્તિ, ભગ્ગવ, એકે સમણબ્રાહ્મણા મનોપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેન્તિ. ત્યાહં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં વદામિ – ‘સચ્ચં કિર તુમ્હે આયસ્મન્તો મનોપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે ચ મે એવં પુટ્ઠા ‘આમો’તિ પટિજાનન્તિ. ત્યાહં એવં વદામિ – ‘કથંવિહિતકં પન તુમ્હે આયસ્મન્તો મનોપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે મયા પુટ્ઠા ન સમ્પાયન્તિ, અસમ્પાયન્તા મમઞ્ઞેવ પટિપુચ્છન્તિ. તેસાહં પુટ્ઠો બ્યાકરોમિ –
43. ‘‘Santi, bhaggava, eke samaṇabrāhmaṇā manopadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapenti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto manopadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā ‘āmo’ti paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘kathaṃvihitakaṃ pana tumhe āyasmanto manopadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaññeva paṭipucchanti. Tesāhaṃ puṭṭho byākaromi –
૪૪. ‘સન્તાવુસો, મનોપદોસિકા નામ દેવા. તે અતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયન્તિ. તે અતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયન્તા અઞ્ઞમઞ્ઞમ્હિ ચિત્તાનિ પદૂસેન્તિ. તે અઞ્ઞમઞ્ઞં પદુટ્ઠચિત્તા કિલન્તકાયા કિલન્તચિત્તા. તે દેવા તમ્હા કાયા ચવન્તિ.
44. ‘Santāvuso, manopadosikā nāma devā. Te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti. Te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padūsenti. Te aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā kilantacittā. Te devā tamhā kāyā cavanti.
‘ઠાનં ખો પનેતં, આવુસો, વિજ્જતિ, યં અઞ્ઞતરો સત્તો તમ્હા કાયા ચવિત્વા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ. ઇત્થત્તં આગતો સમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ. અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો સમાનો આતપ્પમન્વાય પધાનમન્વાય અનુયોગમન્વાય અપ્પમાદમન્વાય સમ્મામનસિકારમન્વાય તથારૂપં ચેતોસમાધિં ફુસતિ, યથાસમાહિતે ચિત્તે તં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ, તતો પરં નાનુસ્સરતિ.
‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati.
‘સો એવમાહ – યે ખો તે ભોન્તો દેવા ન મનોપદોસિકા તે નાતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયન્તિ. તે નાતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયન્તા અઞ્ઞમઞ્ઞમ્હિ ચિત્તાનિ નપ્પદૂસેન્તિ. તે અઞ્ઞમઞ્ઞં અપ્પદુટ્ઠચિત્તા અકિલન્તકાયા અકિલન્તચિત્તા. તે દેવા તમ્હા 109 કાયા ન ચવન્તિ, નિચ્ચા ધુવા સસ્સતા અવિપરિણામધમ્મા સસ્સતિસમં તથેવ ઠસ્સન્તિ. યે પન મયં અહુમ્હા મનોપદોસિકા, તે મયં અતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયિમ્હા. તે મયં અતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયન્તા અઞ્ઞમઞ્ઞમ્હિ ચિત્તાનિ પદૂસિમ્હા 110. તે મયં અઞ્ઞમઞ્ઞં પદુટ્ઠચિત્તા કિલન્તકાયા કિલન્તચિત્તા. એવં મયં 111 તમ્હા કાયા ચુતા, અનિચ્ચા અદ્ધુવા અપ્પાયુકા ચવનધમ્મા ઇત્થત્તં આગતાતિ. એવંવિહિતકં નો તુમ્હે આયસ્મન્તો મનોપદોસિકં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ. ‘તે એવમાહંસુ – એવં ખો નો, આવુસો ગોતમ, સુતં, યથેવાયસ્મા ગોતમો આહા’તિ. ‘‘અગ્ગઞ્ઞઞ્ચાહં, ભગ્ગવ, પજાનામિ…પે॰… યદભિજાનં તથાગતો નો અનયં આપજ્જતિ.
‘So evamāha – ye kho te bhonto devā na manopadosikā te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti. Te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni nappadūsenti. Te aññamaññaṃ appaduṭṭhacittā akilantakāyā akilantacittā. Te devā tamhā 112 kāyā na cavanti, niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti. Ye pana mayaṃ ahumhā manopadosikā, te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyimhā. Te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padūsimhā 113. Te mayaṃ aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā kilantacittā. Evaṃ mayaṃ 114 tamhā kāyā cutā, aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatāti. Evaṃvihitakaṃ no tumhe āyasmanto manopadosikaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti. ‘Te evamāhaṃsu – evaṃ kho no, āvuso gotama, sutaṃ, yathevāyasmā gotamo āhā’ti. ‘‘Aggaññañcāhaṃ, bhaggava, pajānāmi…pe… yadabhijānaṃ tathāgato no anayaṃ āpajjati.
૪૫. ‘‘સન્તિ, ભગ્ગવ, એકે સમણબ્રાહ્મણા અધિચ્ચસમુપ્પન્નં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેન્તિ. ત્યાહં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં વદામિ – ‘સચ્ચં કિર તુમ્હે આયસ્મન્તો અધિચ્ચસમુપ્પન્નં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે ચ મે એવં પુટ્ઠા ‘આમો’તિ પટિજાનન્તિ. ત્યાહં એવં વદામિ – ‘કથંવિહિતકં પન તુમ્હે આયસ્મન્તો અધિચ્ચસમુપ્પન્નં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? તે મયા પુટ્ઠા ન સમ્પાયન્તિ, અસમ્પાયન્તા મમઞ્ઞેવ પટિપુચ્છન્તિ. તેસાહં પુટ્ઠો બ્યાકરોમિ –
45. ‘‘Santi, bhaggava, eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapenti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe āyasmanto adhiccasamuppannaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te ca me evaṃ puṭṭhā ‘āmo’ti paṭijānanti. Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘kathaṃvihitakaṃ pana tumhe āyasmanto adhiccasamuppannaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? Te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaññeva paṭipucchanti. Tesāhaṃ puṭṭho byākaromi –
૪૬. ‘સન્તાવુસો, અસઞ્ઞસત્તા નામ દેવા. સઞ્ઞુપ્પાદા ચ પન તે દેવા તમ્હા કાયા ચવન્તિ.
46. ‘Santāvuso, asaññasattā nāma devā. Saññuppādā ca pana te devā tamhā kāyā cavanti.
‘ઠાનં ખો પનેતં, આવુસો, વિજ્જતિ. યં અઞ્ઞતરો સત્તો તમ્હા કાયા ચવિત્વા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ. ઇત્થત્તં આગતો સમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ. અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો સમાનો આતપ્પમન્વાય પધાનમન્વાય અનુયોગમન્વાય અપ્પમાદમન્વાય સમ્મામનસિકારમન્વાય તથારૂપં ચેતોસમાધિં ફુસતિ, યથાસમાહિતે ચિત્તે તં 115 સઞ્ઞુપ્પાદં અનુસ્સરતિ, તતો પરં નાનુસ્સરતિ.
‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, āvuso, vijjati. Yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ 116 saññuppādaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati.
‘સો એવમાહ – અધિચ્ચસમુપ્પન્નો અત્તા ચ લોકો ચ. તં કિસ્સ હેતુ? અહઞ્હિ પુબ્બે નાહોસિં, સોમ્હિ એતરહિ અહુત્વા સન્તતાય 117 પરિણતોતિ. એવંવિહિતકં નો તુમ્હે આયસ્મન્તો અધિચ્ચસમુપ્પન્નં આચરિયકં અગ્ગઞ્ઞં પઞ્ઞપેથા’તિ? ‘તે એવમાહંસુ – એવં ખો નો, આવુસો ગોતમ, સુતં યથેવાયસ્મા ગોતમો આહા’તિ. ‘‘અગ્ગઞ્ઞઞ્ચાહં, ભગ્ગવ, પજાનામિ તઞ્ચ પજાનામિ, તતો ચ ઉત્તરિતરં પજાનામિ, તઞ્ચ પજાનં ન પરામસામિ, અપરામસતો ચ મે પચ્ચત્તઞ્ઞેવ નિબ્બુતિ વિદિતા. યદભિજાનં તથાગતો નો અનયં આપજ્જતિ.
‘So evamāha – adhiccasamuppanno attā ca loko ca. Taṃ kissa hetu? Ahañhi pubbe nāhosiṃ, somhi etarahi ahutvā santatāya 118 pariṇatoti. Evaṃvihitakaṃ no tumhe āyasmanto adhiccasamuppannaṃ ācariyakaṃ aggaññaṃ paññapethā’ti? ‘Te evamāhaṃsu – evaṃ kho no, āvuso gotama, sutaṃ yathevāyasmā gotamo āhā’ti. ‘‘Aggaññañcāhaṃ, bhaggava, pajānāmi tañca pajānāmi, tato ca uttaritaraṃ pajānāmi, tañca pajānaṃ na parāmasāmi, aparāmasato ca me paccattaññeva nibbuti viditā. Yadabhijānaṃ tathāgato no anayaṃ āpajjati.
૪૭. ‘‘એવંવાદિં ખો મં, ભગ્ગવ, એવમક્ખાયિં એકે સમણબ્રાહ્મણા અસતા તુચ્છા મુસા અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખન્તિ – ‘વિપરીતો સમણો ગોતમો ભિક્ખવો ચ. સમણો ગોતમો એવમાહ – યસ્મિં સમયે સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, સબ્બં તસ્મિં સમયે અસુભન્ત્વેવ 119 પજાનાતી’તિ 120. ન ખો પનાહં, ભગ્ગવ, એવં વદામિ – ‘યસ્મિં સમયે સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, સબ્બં તસ્મિં સમયે અસુભન્ત્વેવ પજાનાતી’તિ. એવઞ્ચ ખ્વાહં, ભગ્ગવ, વદામિ – ‘યસ્મિં સમયે સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, સુભન્ત્વેવ તસ્મિં સમયે પજાનાતી’તિ.
47. ‘‘Evaṃvādiṃ kho maṃ, bhaggava, evamakkhāyiṃ eke samaṇabrāhmaṇā asatā tucchā musā abhūtena abbhācikkhanti – ‘viparīto samaṇo gotamo bhikkhavo ca. Samaṇo gotamo evamāha – yasmiṃ samaye subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja viharati, sabbaṃ tasmiṃ samaye asubhantveva 121 pajānātī’ti 122. Na kho panāhaṃ, bhaggava, evaṃ vadāmi – ‘yasmiṃ samaye subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja viharati, sabbaṃ tasmiṃ samaye asubhantveva pajānātī’ti. Evañca khvāhaṃ, bhaggava, vadāmi – ‘yasmiṃ samaye subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja viharati, subhantveva tasmiṃ samaye pajānātī’ti.
‘‘તે ચ, ભન્તે, વિપરીતા, યે ભગવન્તં વિપરીતતો દહન્તિ ભિક્ખવો ચ. એવંપસન્નો અહં, ભન્તે, ભગવતિ. પહોતિ મે ભગવા તથા ધમ્મં દેસેતું, યથા અહં સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્ય’’ન્તિ.
‘‘Te ca, bhante, viparītā, ye bhagavantaṃ viparītato dahanti bhikkhavo ca. Evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati. Pahoti me bhagavā tathā dhammaṃ desetuṃ, yathā ahaṃ subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja vihareyya’’nti.
૪૮. ‘‘દુક્કરં ખો એતં, ભગ્ગવ, તયા અઞ્ઞદિટ્ઠિકેન અઞ્ઞખન્તિકેન અઞ્ઞરુચિકેન અઞ્ઞત્રાયોગેન અઞ્ઞત્રાચરિયકેન સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરિતું. ઇઙ્ઘ ત્વં, ભગ્ગવ, યો ચ તે અયં મયિ પસાદો, તમેવ ત્વં સાધુકમનુરક્ખા’’તિ. ‘‘સચે તં, ભન્તે, મયા દુક્કરં અઞ્ઞદિટ્ઠિકેન અઞ્ઞખન્તિકેન અઞ્ઞરુચિકેન અઞ્ઞત્રાયોગેન અઞ્ઞત્રાચરિયકેન સુભં વિમોક્ખં ઉપસમ્પજ્જ વિહરિતું. યો ચ મે અયં, ભન્તે, ભગવતિ પસાદો, તમેવાહં સાધુકમનુરક્ખિસ્સામી’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો ભગ્ગવગોત્તો પરિબ્બાજકો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.
48. ‘‘Dukkaraṃ kho etaṃ, bhaggava, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrāyogena aññatrācariyakena subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja viharituṃ. Iṅgha tvaṃ, bhaggava, yo ca te ayaṃ mayi pasādo, tameva tvaṃ sādhukamanurakkhā’’ti. ‘‘Sace taṃ, bhante, mayā dukkaraṃ aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrāyogena aññatrācariyakena subhaṃ vimokkhaṃ upasampajja viharituṃ. Yo ca me ayaṃ, bhante, bhagavati pasādo, tamevāhaṃ sādhukamanurakkhissāmī’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamano bhaggavagotto paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / દીઘ નિકાય (અટ્ઠકથા) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ૧. પાથિકસુત્તવણ્ણના • 1. Pāthikasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / દીઘનિકાય (ટીકા) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ૧. પાથિકસુત્તવણ્ણના • 1. Pāthikasuttavaṇṇanā
