Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi

    ੬. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ

    6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    ੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    ੨੨੫. ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    225. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੨੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    226. Tattha katamā avijjā? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ, વਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ।

    Tattha katame avijjāpaccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਕੁਸਲਾ ਚੇਤਨਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ ਰੂਪਾવਚਰਾ ਦਾਨਮਯਾ ਸੀਲਮਯਾ ਭਾવਨਾਮਯਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo puññābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā kāmāvacarā rūpāvacarā dānamayā sīlamayā bhāvanāmayā – ayaṃ vuccati ‘‘puññābhisaṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਅਕੁਸਲਾ ਚੇਤਨਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo apuññābhisaṅkhāro? Akusalā cetanā kāmāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘apuññābhisaṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਕੁਸਲਾ ਚੇਤਨਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo āneñjābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā arūpāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘āneñjābhisaṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਕਾਯਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ, વਚੀਸਞ੍ਚੇਤਨਾ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’।

    Tattha katamo kāyasaṅkhāro? Kāyasañcetanā kāyasaṅkhāro, vacīsañcetanā vacīsaṅkhāro, manosañcetanā cittasaṅkhāro. Ime vuccanti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’.

    ੨੨੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    227. Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ੨੨੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’ । ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    228. Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’ . Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ੨੨੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ’’।

    229. Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    ੨੩੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    230. Tattha katamo saḷāyatanapaccayā phasso? Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – ayaṃ vuccati ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’.

    ੨੩੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    231. Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ੨੩੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ? ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ, ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ, ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ, ਰਸਤਣ੍ਹਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ, ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’’।

    232. Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    ੨੩੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ’’।

    233. Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    ੨੩੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਭવੋ ਦੁવਿਧੇਨ – ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਭવੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવੋ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕਮ੍ਮਭવੋ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਭવੋ’’। ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਭવੋ।

    234. Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Bhavo duvidhena – atthi kammabhavo, atthi upapattibhavo. Tattha katamo kammabhavo? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro – ayaṃ vuccati ‘‘kammabhavo’’. Sabbampi bhavagāmikammaṃ kammabhavo.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવੋ? ਕਾਮਭવੋ, ਰੂਪਭવੋ, ਅਰੂਪਭવੋ, ਸਞ੍ਞਾਭવੋ, ਅਸਞ੍ਞਾਭવੋ, ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવੋ, ਏਕવੋਕਾਰਭવੋ, ਚਤੁવੋਕਾਰਭવੋ, ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવੋ’’। ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਭવੋ, ਅਯਞ੍ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’।

    Tattha katamo upapattibhavo? Kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo, saññābhavo, asaññābhavo, nevasaññānāsaññābhavo, ekavokārabhavo, catuvokārabhavo, pañcavokārabhavo – ayaṃ vuccati ‘‘upapattibhavo’’. Iti ayañca kammabhavo, ayañca upapattibhavo. Ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    ੨੩੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ , ਆਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ’’।

    235. Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti, khandhānaṃ pātubhāvo , āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    ੨੩੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਜਰਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਾਲਿਚ੍ਚਂ વਲਿਤ੍ਤਚਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਰਾ’’।

    236. Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਾ ਚੁਤਿ ਚવਨਤਾ ਭੇਦੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਮਚ੍ਚੁ ਮਰਣਂ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ 1 ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋ ਕਲ਼ੇવਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸੁਪਚ੍ਛੇਦੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਰਣਂ’’। ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਜਰਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਮਰਣਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā 2 khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ੨੩੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੋਕੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੋਕੋ ਸੋਚਨਾ ਸੋਚਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਸੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਸੋਕੋ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਜ੍ਝਾਯਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸੋਕਸਲ੍ਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸੋਕੋ’’।

    237. Tattha katamo soko? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘soko’’.

    ੨੩੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਰਿਦੇવੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ , ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਦੇવੋ ਪਰਿਦੇવੋ ਆਦੇવਨਾ ਪਰਿਦੇવਨਾ ਆਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ વਾਚਾ ਪਲਾਪੋ વਿਪ੍ਪਲਾਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪਨਾ ਲਾਲਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਦੇવੋ’’।

    238. Tattha katamo paridevo? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa , rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo’’.

    ੨੩੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ’’।

    239. Tattha katamaṃ dukkhaṃ? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘dukkhaṃ’’.

    ੨੪੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ’’।

    240. Tattha katamaṃ domanassaṃ? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ, cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘domanassaṃ’’.

    ੨੪੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਯਾਸੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਯਾਸੋ ਉਪਾਯਾਸੋ ਆਯਾਸਿਤਤ੍ਤਂ ਉਪਾਯਾਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਾਯਾਸੋ’’।

    241. Tattha katamo upāyāso? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘upāyāso’’.

    ੨੪੨. ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮੋਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    242. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ।

    Suttantabhājanīyaṃ.

    ੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ

    2. Abhidhammabhājanīyaṃ

    ੧. ਪਚ੍ਚਯਚਤੁਕ੍ਕਂ

    1. Paccayacatukkaṃ

    ੨੪੩. ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    243. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਪਚ੍ਚਯਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Paccayacatukkaṃ.

    ੨. ਹੇਤੁਚਤੁਕ੍ਕਂ

    2. Hetucatukkaṃ

    ੨੪੪. ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    244. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ , ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਹੇਤੁਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Hetucatukkaṃ.

    ੩. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ

    3. Sampayuttacatukkaṃ

    ੨੪੫. ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    245. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ , ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ , nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ upādānasampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Sampayuttacatukkaṃ.

    ੪. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਚਤੁਕ੍ਕਂ

    4. Aññamaññacatukkaṃ

    ੨੪੬. ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    246. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Aññamaññacatukkaṃ.

    ਮਾਤਿਕਾ

    Mātikā

    ੨੪੭. ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    247. Saṅkhārapaccayā avijjā…pe… viññāṇapaccayā avijjā…pe… nāmapaccayā avijjā…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā avijjā…pe… phassapaccayā avijjā…pe… vedanāpaccayā avijjā…pe… taṇhāpaccayā avijjā…pe… upādānapaccayā avijjā…pe… avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਮਾਤਿਕਾ।

    Mātikā.

    ੫. ਪਚ੍ਚਯਚਤੁਕ੍ਕਂ

    5. Paccayacatukkaṃ

    ੨੪੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    248. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੪੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    249. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ 3 – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ 4 – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandirāgo cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ 5 – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho 6 – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’।

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਪਾਤੁਭਾવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ’’।

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਜਰਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਰਾ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ? ਯੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਯੋ વਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਰਣਂ’’। ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਜਰਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਮਰਣਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮੋਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੫੦. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    250. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੫੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    251. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਫਸ੍ਸਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’।

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ , ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ , ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੫੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    253. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੫੪. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    254. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੫੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    255. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ , ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo , yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਪਚ੍ਚਯਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Paccayacatukkaṃ.

    ੬. ਹੇਤੁਚਤੁਕ੍ਕਂ

    6. Hetucatukkaṃ

    ੨੫੬. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ । ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    256. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੫੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    257. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’’ti.

    ੨੫੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    258. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੫੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    259. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਹੇਤੁਕੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਫਸ੍ਸਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’।

    Nāmapaccayā phasso nāmahetukoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਹੇਤੁਕੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਹੇਤੁਕੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੬੦. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    260. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੬੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    261. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੬੨. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ , ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    262. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੬੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    263. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ , ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ , ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਹੇਤੁਕਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Cakkhāyatanaṃ , sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ , jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਹੇਤੁਕਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਂ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਹੇਤੁਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Hetucatukkaṃ.

    ੭. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ

    7. Sampayuttacatukkaṃ

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੬੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    265. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassasampayuttā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassasampayuttā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’ …ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ’’ …pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੬੬. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ , વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    266. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā , vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੬੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    267. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਫਸ੍ਸਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’।

    Nāmapaccayā phasso nāmasampayuttoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੬੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    268. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੬੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    269. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ …ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ …pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੭੦. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ વੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    270. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੭੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    271. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Sampayuttacatukkaṃ.

    ੮. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਚਤੁਕ੍ਕਂ

    8. Aññamaññacatukkaṃ

    ੨੭੨. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    272. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੭੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    273. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayāpi phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayāpi phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā taṇhāpaccayāpi vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayāpi vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ’’।

    Tattha katamā upādānapaccayāpi taṇhā? Yo rāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayāpi taṇhā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’।

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤਿ ਪਾਤੁਭਾવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ’’।

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbati pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਜਰਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਰਾ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ? ਯੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਯੋ વਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਰਣਂ’’। ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਜਰਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਮਰਣਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮੋਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੭੪. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ , ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    274. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ , upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੭੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    275. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਫਸ੍ਸਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’।

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’ ।

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’ .

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi nāmaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੭੬. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    276. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੭੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    277. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ , ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo , kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੭੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਨਾ; ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ; ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    278. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੭੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    279. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨਾਮਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati nāmaṃ. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਂ’’। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਸੋਤਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਕਾਯਾਯਤਨਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ, ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ’’। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਚਤੁਕ੍ਕਂ।

    Aññamaññacatukkaṃ.

    ੯. ਅਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    9. Akusalaniddeso

    ੨੮੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    280. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੮੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’।

    281. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ…ਪੇ॰…।

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati avijjāpaccayā saṅkhāro…pe….

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo taṇhāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੮੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    282. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੮੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰…।

    283. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjā…pe….

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੮੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ , ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ , ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    284. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā , taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੮੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    285. Tattha katamā avijjā…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੮੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਘਂ, ਪਟਿਘਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    286. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā paṭighaṃ, paṭighapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੮੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    287. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਘਂ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ…ਪੇ॰… ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ 7 ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਘਂ’’ ।

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā paṭighaṃ? Yo cittassa āghāto…pe… caṇḍikkaṃ asuropo 8 anattamanatā cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā paṭighaṃ’’ .

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਟਿਘਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਟਿਘਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo paṭighapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘paṭighapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੮੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ , ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    288. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ vicikicchāsampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha , tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā vicikicchā, vicikicchāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੮੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    289. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ? ਯਾ ਕਙ੍ਖਾ ਕਙ੍ਖਾਯਨਾ ਕਙ੍ਖਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વਿਮਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਦ੍વਿਧਾਪਥੋ 9 ਸਂਸਯੋ ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹੋ ਆਸਪ੍ਪਨਾ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਣਾ 10 ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ’’।

    Tattha katamā vedanāpaccayā vicikicchā? Yā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvidhāpatho 11 saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhaṇā 12 chambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā vicikicchā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo vicikicchāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vicikicchaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vicikicchāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੯੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    290. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ uddhaccasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā uddhaccaṃ, uddhaccapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੯੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ? ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    291. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવੂਪਸਮੋ ਚੇਤਸੋ વਿਕ੍ਖੇਪੋ ਭਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ’’।

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā uddhaccaṃ? Yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā uddhaccaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo uddhaccapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘uddhaccapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਅਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Akusalaniddeso.

    ੧੦. ਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    10. Kusalaniddeso

    ੨੯੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    292. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੯੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ।

    293. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਲੋਭੋ? ਯੋ ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ ਅਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਅਸਾਰਾਗੋ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਅਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਲੋਭੋ’’।

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦੋਸੋ? ਯੋ ਅਦੋਸੋ ਅਦੁਸ੍ਸਨਾ ਅਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਦੋਸੋ’’।

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਮੋਹੋ? ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਮੋਹੋ’’। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    Tattha katamo amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… viññāṇapaccayā nāmaṃ…pe… nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā phasso…pe… phassapaccayā vedanā…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ? ਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਓਕਪ੍ਪਨਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੯੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ , વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    294. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੯੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ।

    295. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਲੋਭੋ? ਯੋ ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ ਅਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਅਸਾਰਾਗੋ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਅਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਲੋਭੋ’’।

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦੋਸੋ? ਯੋ ਅਦੋਸੋ ਅਦੁਸ੍ਸਨਾ ਅਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਦੋਸੋ’’। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੨੯੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    296. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੯੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    297. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati – ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੨੯੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    299. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੦੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ 13, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ , વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    300. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ 14, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੦੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    301. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੦੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    302. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੦੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    303. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੦੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    304. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ੩੦੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਕੁਸਲਮੂਲਾ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ।

    305. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਲੋਭੋ…ਪੇ॰… ਅਦੋਸੋ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ? ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਮੋਹੋ’’। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਾ’’।

    Tattha katamo alobho…pe… adoso…pe… amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ? ਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਓਕਪ੍ਪਨਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ’’।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮੋਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotīti. Evametesaṃ dhammānaṃ saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotī’’ti.

    ਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Kusalaniddeso.

    ੧੧. ਅਬ੍ਯਾਕਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    11. Abyākataniddeso

    ੩੦੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    306. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੦੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    307. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਂ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੦੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੁਕਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਹੇਤੁਕਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਹੇਤੁਕੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    308. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੦੯. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ ਨਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    309. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੦. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ; ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ; ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ; ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਫਸ੍ਸੋ; વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    310. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਹਗਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    311. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    312. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਂ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੧੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    313. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    314. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੧੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    315. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    316. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੧੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    317. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੧੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    318. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੧੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    319. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    320. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ? ਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਓਕਪ੍ਪਨਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho ? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੨੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    321. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਰੂਪਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ , ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ , ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    322. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਅਰੂਪਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    323. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ , ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ੩੨੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    324. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ…pe… sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    325. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjākāyaviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਂ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੨੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    326. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ।

    327. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati saṅkhāro.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ , વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ , vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੨੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    328. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੨੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    329. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੩੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਮਨੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਕਿਰਿਯਾ ਨੇવ ਕੁਸਲਾ ਨਾਕੁਸਲਾ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਕਿਰਿਯਾ ਨੇવ ਕੁਸਲਾ ਨਾਕੁਸਲਾ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਕਿਰਿਯਾ ਨੇવ ਕੁਸਲਾ ਨਾਕੁਸਲਾ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    330. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manodhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਕਿਰਿਯਾ ਨੇવ ਕੁਸਲਾ ਨਾਕੁਸਲਾ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    331. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪਾવਚਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਕਿਰਿਯਂ ਨੇવ ਕੁਸਲਂ ਨਾਕੁਸਲਂ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਂ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    332. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਰੂਪਾવਚਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਕਿਰਿਯਂ ਨੇવ ਕੁਸਲਂ ਨਾਕੁਸਲਂ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ , વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    333. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ਅਬ੍ਯਾਕਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Abyākataniddeso.

    ੧੨. ਅવਿਜ੍ਜਾਮੂਲਕਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    12. Avijjāmūlakakusalaniddeso

    ੩੩੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    334. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    335. Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ? ਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਓਕਪ੍ਪਨਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੩੬. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    336. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੭. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    337. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    338. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੩੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    339. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ …ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    340. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi …pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    341. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ , વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ , ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    342. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho , adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ਅવਿਜ੍ਜਾਮੂਲਕਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Avijjāmūlakakusalaniddeso.

    ੧੩. ਕੁਸਲਮੂਲਕવਿਪਾਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    13. Kusalamūlakavipākaniddeso

    ੩੪੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    343. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    344. Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੪੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਹਗਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਮਨੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ , ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ , વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    345. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro , saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    346. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    347. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਰੂਪਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ । ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    348. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਅਰੂਪਾવਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ , ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ , ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੪੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ।

    349. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    ਤਸ੍ਸੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਪਸਾਦੋ, ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ਕੁਸਲਮੂਲਕવਿਪਾਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Kusalamūlakavipākaniddeso.

    ੧੪. ਅਕੁਸਲਮੂਲਕવਿਪਾਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

    14. Akusalamūlakavipākaniddeso

    ੩੫੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    350. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੫੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    351. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ੩੫੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਂ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ…ਪੇ॰… ਮਨੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    352. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੫੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ વਾ ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ, ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ , ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ , ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।

    353. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso , phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ੩੫੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਯਾ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ’’।

    354. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਂ’’।

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਂ’’।

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ? ਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’।

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨੇવ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’’।

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ? ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’’।

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਪਾਤੁਭਾવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ’’।

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਜਰਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਜਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ? ਯੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਯੋ વਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਰਣਂ’’। ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਜਰਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਮਰਣਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ’’।

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati jarā. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮੋਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ਅਕੁਸਲਮੂਲਕવਿਪਾਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।

    Akusalamūlakavipākaniddeso.

    ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ।

    Abhidhammabhājanīyaṃ.

    ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ 15 ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।

    Paṭiccasamuppādavibhaṅgo 16 niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. ਕਾਲਂਕਿਰਿਯਾ (ਕ॰)
    2. kālaṃkiriyā (ka.)
    3. ਚੇਤਯਿਤਤ੍ਤਂ (ਸੀ॰ ਕ॰)
    4. cetayitattaṃ (sī. ka.)
    5. વਿਪਰਿਯੇਸਗ੍ਗਾਹੋ (ਬਹੂਸੁ)
    6. vipariyesaggāho (bahūsu)
    7. ਅਸੁਲੋਪੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    8. asulopo (syā.)
    9. ਦ੍વੇਧਾਪਥੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    10. ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    11. dvedhāpatho (sī. syā.)
    12. apariyogāhanā (sī. syā. ka.)
    13. ਪਠવੀਕਸਿਣਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    14. paṭhavīkasiṇaṃ (sī. syā.)
    15. ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    16. paccayākāravibhaṅgo (sī. syā.)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    ੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ ਉਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • 1. Suttantabhājanīyaṃ uddesavāravaṇṇanā
    ੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੬. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੬. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact